อรรถกถาเล่มที่ ๔๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๗ วีสติ-จตฺตาฬีส

หน้าที่ ๑๓๒.
                     มหาปโลภนชาตกํ
     พฺรหฺมโลกา จวิตฺวานาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
วิสุทฺธสงฺกิเลสํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     วตฺถุ เหฏฺา วิตฺถาริตเมว ฯ อิธ ปน สตฺถา ภิกขุ
  มาตุคาโม นาเมส วิสุทฺธสตฺเตปิ สงฺกิลิฏฺเ กโรตีติ วตฺวา อตีตํ
  อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ จุลฺลปโลภฺเน วุตฺตนเยน อตีตวตฺถุ
วิตฺถาเรตพฺพํ ฯ ตทา ปน มหาสตฺโต พฺรหฺมโลกา จวิตฺวา กาสิรญฺโ
ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ อนิตฺถิคนฺธกุมาโร นาม อโหสิ ฯ
อิตฺถีนํ หตฺเถ น สณฺาติ ฯ ปุริสเวเสน นํ ถญฺ ปาเยสิ ฯ
ฌานาคาเร นิสีทิ อิตฺถิโย น ปสฺสติ ฯ
     ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา จตสฺโส คาถา อภาสิ
         พฺรหฺมโลกา จวิตฺวาน     เทวปุตฺโต มหิทฺธิโก
         รญฺโ ปุตฺโต อุทปาทิ     สพฺพกามสมิทฺธิสุ ฯ
         กามา วา กามสญฺา วา  พฺรหฺมโลเก น วิชฺชติ
         สฺวาสฺสุ ตาเยว สญฺาย   กาเมหิ วิชิคุจฺฉถ ฯ
         ตสฺส จนฺเตปุเร อาสิ     ฌานาคารํ สุมาปิตํ
         โส ตตฺถ ปฏิสลฺลีโน      เอโก รหสิ ฌายถ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๓.
         ส ราชา ปริเทเวสิ      ปุตฺตโสเกน อฏฺฏิโต
         เอกปุตฺโต จยํ มยฺหํ      น จ กามานิ ภุญฺชตีติ ฯ
     ตตฺถ สพฺพกามสมิทฺธิสูติ สพฺพกามานํ สมิทฺธีสุ สมฺปตฺตีสุ
ิตสฺส รญฺโ ปุตฺโต หุตฺวา จ เอโก เทวปุตฺโต นิพฺพตฺติ ฯ
สฺวาสฺสูติ โส กุมาโร ฯ ตาเยวาติ ตาย พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺติตาย
ฌานสญฺาย เอว ฯ สุมาปิตนฺติ ปิตรา สุฏฺุ มนาปํ
กตฺวา มาปิตํ ฯ รหสิ ฌายถาติ มาตุคามํ อปสฺสนฺโต วสิ ฯ
ปริเทเวสีติ วิลปติ ฯ
     ปญฺจมา รญฺโ ปริเทวนคาถา
         โก นุ โขตฺถ อุปาโย โส  โก วา ชานาติ กิญฺจนํ
         โย เม ปุตฺตํ ปโลเภยฺย   ยถากามานิ ปตฺถเยติ ฯ
     ตตฺถ โก นุ โขตฺถ อุปาโย โสติ โก นุโข เอตฺถ เอตสฺส
กามานํ ภุญฺชนอุปาโย ฯ โก นุโข อิธูปาโย โสติปิ ปาโ ฯ
อฏฺกถายํ ปน โก นุโข ตํ อุปวสิตฺวา อุปลาปนการณํ ชานาตีติ
วุตฺตํ ฯ โก วา ชานาติ กิญฺจนนฺติ โก วา เอตสฺส ปลิพุทฺธการณํ
ชานาตีติ อตฺโถ ฯ
     ตโต ปรํ ทิยฑฺฒา อภิสมฺพุทฺธคาถา
         อหุ กุมารี ตตฺเถว       วณฺณรูปสมาหิตา
         กุสลา นจฺจคีตสฺส        วาทิเต จ ปทกฺขิณา
         สา ตตฺถ อุปสงฺกมฺม      ราชานํ เอตทพฺรวีติ ฯ
     ตตฺถ อหูติ ภิกฺขเว ตตฺเถว อนฺเตปุเร จูฬนาฏกานํ อนฺตเร
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๔.
เอกา ตรุณกุมาริกา อโหสิ ฯ ปทกฺขิณาติ สุสิกฺขิตา ฯ อหํ โข
ตํ ปโลเภยฺยํ สเจ ภตฺตา ภวิสฺสตีติ อุปฑฺฒคาถา กุมาริกาย
วุตฺตา ฯ
     ตตฺถ สเจ ภตฺตาติ สเจ เอส มยฺหํ ปติ ภวิสฺสตีติ ฯ
         ตํ ตถาวาทินํ ราชา      กุมารึ เอตทพฺรวิ
         ตฺวญฺเว นํ ปโลเภหิ     ตว ภตฺตา ภวิสฺสตีติ ฯ
     ตตฺถ ตว ภตฺตาติ ตเวส ปติ ภวิสฺสติ ตฺวญฺเว ตสฺส
อคฺคมเหสี ภวิสฺสสิ คจฺฉ นํ ปโลเภหิ กามรสํ ชานาเปหีติ ฯ
     เอวํ วตฺวา ราชา อิมิสฺสา กิร โอกาสํ กโรนฺตูติ กุมารกสฺส
อุปฏฺากานํ เปเสสิ ฯ สา ปจฺจูสกาเล วีณํ อาทาย คนฺตฺวา
กุมารสฺส สยนคพฺภสฺส พหิ อวิทูเร ตฺวา อคฺคนเขหิ วีณํ วาเทนฺตี
มธุรสฺสเรน คายิตฺวา ตํ ปโลเภสิ ฯ
     ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห
         สา จ อนฺเตปุรํ คนฺตฺวา   พหุํ กามูปสญฺหิตํ
         หทยงฺคมา เปมนียา      จิตฺรา คาถา อภาสถ ฯ
         ตสฺสาว คายมานาย      สทฺทํ สุตฺวาน นาริยา
         กามจฺฉนฺทสฺส อุปฺปชฺชิ     ชนํ โส ปริปุจฺฉถ ฯ
         กสฺเสโส สทฺโท โก วา โส ภณติ อุจฺจาวจํ พหุํ
         หทยงฺคมํ เปมนียํ        อโห กณฺณสุขํ มม ฯ
         เอสา โข สมุทฺทา เทว   ขิฑฺฑา เอสา อนปฺปิกา
         สเจ ตฺวํ กาเม ภุญฺเชยฺย  ภิยฺโย ฉนฺเทยฺยุ ตํ ตว ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๕.
         อึฆ อาคจฺฉโตเรน       อวิทูรมฺหิ คายตุ
         อสฺสมสฺส สมีปมฺหิ        สนฺติเก มยฺห คายตุ ฯ
         ติโรกุฑฺฑมฺหิ คายิตฺวา     ฌานาคารมฺหิ ปาวิสิ
         พนฺธิตุํ อนุปุพฺเพน        อรญฺมิว กุญฺชรํ ฯ
         ตสฺสา กามรสํ ตฺวา     อิสฺสาธมฺโม อชายถ
         อหเมว กาเม ภุญฺเชยฺยํ   มา อญฺโ ปุริโส อหุ ฯ
         ตโต อสึ คเหตฺวาน      ปุริเส หนฺตุํ อุปกฺกมิ
         อหเมว เอโก ภุญฺชิสฺสํ    มา อญฺโ ปุริโส สิยา ฯ
         ตโต ชานปทา สพฺเพ     วิกฺกนฺทึสุ สมาคตา
         ปุตฺโต ตฺยายํ มหาราช    ชนํ เหเตฺยทูสกํ ฯ
         ตญฺจ ราชา วิปาเหสิ     สมฺหา รฏฺา จ ขตฺติโย
         ยาวตา วิชิตา มยฺหํ      น เต วตฺถพฺพ ตาวเท ฯ
         ตโต โส ภริยมาทาย     สมุทฺทํ อุปสงฺกมิ
         ปณฺณสาลํ กริตฺวาน       วนํ อุญฺฉาย ปาวิสิ ฯ
         อเถตฺถ อิสิ มาคญฺฉิ      สมุทฺทมุปรูปริ
         โส ตสฺส เคหํ ปาเวกฺขิ   ภตฺตกาเล อุปฏฺิเต ฯ
         ตญฺจ ภริยา ปโลเภสิ     ปสฺส ยาว สุทารุณํ
         จุโต โส พฺรหฺมจริยมฺหา   อิทฺธิยา ปริหายถ ฯ
         ราชปุตฺโต จ อุญฺฉาโต    วนมูลผลํ พหุํ
         สายํ กาเชน อาทาย     อสฺสมํ อุปสงฺกมิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๖.
         อิสิ จ ขตฺติยํ ทิสฺวา      สมุทฺทํ อุปสงฺกมิ
         เวหาสยํ คมิสฺสนฺติ       สีทเต โส มหณฺณเว ฯ
         ขตฺติโย จ อิสึ ทิสฺวา     สีทมานํ มหณฺณเว
         ตสฺเสว อนุกมฺปาย       อิมา คาถา อภาสถ ฯ
         อวิชฺชมาเน วาริสฺมึ      สยํ อาคมฺม อิทฺธิยา
         มิสฺสีภาวิตฺถิยา คนฺตฺวา    สํสีทสิ มหณฺณเว ฯ
         อาวฏฺฏนี มหามายา      พฺรหฺมจริยวิโกปนา ฯ
         สีทนฺติ นํ วิทิตฺวาน       อารกา ปริวชฺชเย ฯ
         อเนลา มุทุสมฺภาสา      ทุปฺปูรตา นทีสมา
         สีทนฺติ นํ วิทิตฺวาน       อารกา ปริวชฺชเย ฯ
         ยํ เอตา อุปเสวนฺติ      ฉนฺทสา วา ธเนน วา
         ชาตเวโทว สณฺานํ      ขิปฺปํ อนุทหนฺติ นํ ฯ
         ขตฺติยสฺส วโจ สุตฺวา     อิสิสฺส นิพฺพิโท อหุ
         ลทฺธา โปราณกํ มคฺคํ     คจฺฉเต โส วิหาสยํ ฯ
         ขตฺติโย จ อิสึ ทิสฺวา     คจฺฉมานํ วิหาสยํ
         สํเวคํ อลภิ ธีโร        ปพฺพชฺชํ สมโรจยิ ฯ
         ตโต โส ปพฺพชิตฺวาน     กามราคํ วิราชยิ
         กามราคํ วิราเชตฺวา     พฺรหฺมโลกูปโค อหูติ ฯ
     ตตฺถ อนฺเตปุรนฺติ กุมารสฺส วสนฏฺานํ ฯ พหุนฺติ พหุํ
นานปฺปการํ ฯ กามูปสญฺหิตนฺติ กามนิสฺสิตํ คีตํ ปวตฺตยมานา ฯ
กามจฺฉนฺทสฺสาติ อสฺส อนิตฺถิคนฺธกุมารสฺส กามจฺฉนฺโท อุปฺปชฺชิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๗.
ชนนฺต อตฺตโน สนฺติกาวจรํ ปริจาริกชนํ ฯ อุจฺจาวจนฺติ อุคฺคตญฺจ
อนุคฺคตญฺจ ฯ ภุญฺเชยฺยาติ สเจ ภุญฺเชยฺยาสิ ฯ ฉนฺเทยฺยุ ตนฺติ
เอเต กามา นาม ตว รุจฺเจยฺยุํ ฯ โส สมุทฺทาติ สุตฺวา ตุณฺหี
อโหสิ ฯ อิตรา ปุนทิวเสปิ คายิ ฯ เอวํ กุมาโร ปฏิพทฺธจิตฺโต
หุตฺวา ตสฺสา อาคมนํ โรเจนฺโต ปริจาริเก อามนฺเตตฺวา อึฆาติ
คาถมาห ฯ ติโรกุฑฺฑมฺหีติ สยนคพฺภสฺส กุฑฺฑสฺส พหิ ฯ มา
อญฺโติ อญฺโ กาเม ปริภุญฺชนฺโต ปุริโส นาม มา สิยา ฯ
หนฺตุํ อุปกฺกมีติ อนนฺตรวีถึ โอตริตฺวา มาเรตุํ อารภิ ฯ วิกฺกนฺทึสูติ
กุมาเรน กติปเยสุ ปุริเสสุ ปหเตสุ ปุริสา ปลายิตฺวา เคหานิ
ปวิสึสุ ฯ โส ปุริเส อลภนฺโต โถกํ วิสฺสมิ ฯ ตสฺมึ ขเณ
ราชงฺคเณ สนฺนิปติตฺวา อุปกฺโกสึสุ ฯ ชนํ เหเตฺยทูสกนฺติ นิรปราธํ
ชนํ เหเติ ตํ คณฺหาเปถาติ วทึสุ ฯ ราชา อุปาเยน กุมารํ
คณฺหาเปตฺวา อิมสฺส กึ กตฺตพฺพนฺติ ปุจฺฉิ ฯ เทว อญฺ นตฺถิ
อิมํ ปน กุมารํ ตาย กุมาริกาย สทฺธึ รฏฺา ปพฺพาเชตุํ วฏฺฏตีติ
วุตฺเต ตถา อกาสิ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา ตญฺจาติ
อาทิมาห ฯ ตตฺถ วิปาเหสีติ ปพฺพาเชสิ ฯ น เต วตฺถพฺพ
ตาวเทติ ยตฺตกํ มยฺหํ วิชิตํ ตตฺตเก ตยา น วตฺถพฺพํ ฯ
อุญฺฉายาติ ผลาผลตฺถาย ตสฺมึ ปน วนํ ปวิฏฺเ อิตรา ยํ
ตตฺถ ปจิตพฺพยุตฺตกํ อตฺถิ ตํ ปจิตฺวา ตสฺสาคมนํ โอโลเกนฺตี
ปณฺณสาลทฺวาเร นิสีทิ ฯ เอวํ กาเล คจฺฉนฺเต เอกทิวสํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๘.
อนฺตรทีปกวาสี เอโก อิทฺธิมนฺตตาปโส อสฺสมปทโต นิกฺขมิตฺวา มณิผลกํ
วิย อุทกํ มทฺทมาโนว อากาเส อุปฺปติตฺวา ภิกฺขาจารํ คจฺฉนฺโต
ปณฺณสาลาย อุปริภาคํ ปตฺวา ธูมํ ทิสฺวา อิมสฺมึ าเน มนุสฺสา
วสนฺติ มญฺเติ ปณฺณสาลทฺวาเร โอตริ ฯ สา ตํ ทิสฺวา
นิสีทาเปตฺวา ปฏิพทฺธจิตฺตา หุตฺวา อิตฺถีกุตฺตํ ทสฺเสตฺวา เตน
สทฺธึ อนาจารํ อจริ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อเถตฺถาติ
อาทิมาห ฯ ตตฺถ อิสิ มาคญฺฉีติ อิสิ อาคจฺฉิ ฯ สมุทฺทมุปรูปรีติ
สมุทฺทสฺส มตฺถเกน ฯ ปสฺส ยาว สุทารุณนฺติ ปสฺสถ ภิกฺขเว
ตาย กุมาริกาย ยาว สุทารุณํ กมฺมํ กตนฺติ อตฺโถ ฯ สายนฺติ
สายณฺหสมเย ฯ ทิสฺวาติ ตํ วิชหิตุํ อสกฺโกนฺโต สกลทิวสํ ตตฺเถว
หุตฺวา สายณฺหสมเย ราชปุตฺตํ อาคตํ ทิสฺวา ปลายิตุํ เวหาสํ
คมิสฺสนฺติ อุปฺปตนาการํ กโรนฺโตว ปติตฺวา มหณฺณเว สีทติ ฯ
อิสึ ทิสฺวาติ อนุพนฺธมาโน คนฺตฺวา ปสฺสิตฺวาว ฯ อนุกมฺปายาติ
สจายํ ภูมิยา อาคโต อภวิสฺส ปลายิตฺวา อรญฺ ปวิเสยฺย
อากาเสน อาคโต ภวิสฺสติ ตสฺมา สมุทฺเท ปติโตปิ อุปฺปตนาการมิว
กโรตีติ อนุกมฺปํ อุปฺปาเทตฺวา ตสฺเสว อนุกมฺปาย อภาสถ ฯ
ตาสํ ปน คาถานํ อตฺโถ ติกนิปาเต วุตฺโตเยว ฯ นิพฺพิโท อหูติ
กาเมสุ นิพฺพิโท ชาโต ฯ โปราณกํ มคฺคนฺติ ปุพฺเพ อธิคตํ
ฌานวิเสสํ ฯ ปพฺพชิตฺวานาติ ตํ อิตฺถึ มนุสฺสาวาสํ เนตฺวา นิวตฺเตตฺวา
อรญฺเ อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา กามราคํ วิราชยิ วิราเชตฺวา
พฺรหฺมโลกูปคโต อหูติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๙.
      สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา เอวํ ภิกฺขเว มาตุคามํ
ปฏิจฺจ สุวิสุทฺธสตฺตาปิ สงฺกิลิสฺสนฺตีติ วตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา
ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน อุกฺกณฺิตภิกฺขุ อรหตฺตํ
ปตฺโต ฯ ตทา อนิตฺถิคนฺธกุมาโร ปน อหเมว อโหสินฺติ ฯ
                  มหาปโลภนชาตกํ นิฏฺิตํ ฯ
                       เอกาทสมํ ฯ
                     -------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๑ หน้า ๑๓๒-๑๓๙.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=2702&modeTY=1&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=2702&modeTY=1&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2208
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=8842
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=9392
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=9392
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27