ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๔๖ ภาษาบาลีอักษรไทย นิทฺ.อ.๒ (สทฺธมฺมปชฺ.)

                    ๑๖. ปิงฺคิยมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา
      [๘๙] โสฬสเม ปิงฺคิยสุตฺตนิทฺเทเส:- ชิณฺโณหมสฺมิ อพโล วิวณฺโณติ ๑-
โส กิร พฺราหมฺโณ ชราภิภูโต วีสวสฺสสติโก ชาติยา, ทุพฺพโล จ "อิธ ปาทํ
กริสฺสามี"ติ อญฺญเตฺรว กโรติ, วินฏฺฐปุริมจฺฉวิวณฺโณ จ. เตนาห "ชิณฺโณหมสฺมิ
อพโล วิวณฺโณ"ติ, ๑- มาหมฺปนสฺสํ ๒- โมมุโห อนฺตราวาติ มาหํ ตุยฺหํ ธมฺมํ
อสจฺฉิกตฺวา อนฺตรา เอว อวิทฺวา หุตฺวา อนสฺสํ. ๓- ชาติ ชราย อิธ วิปฺปหานนฺติ
อิเธว ตว ปาทมูเล ปาสาณเก เจติเย วา ชาติชราย วิปฺปหานํ นิพฺพานํ
ธมฺมรสํ อหํ วิชญฺญํ, ตมฺเม อาจิกฺข.
      อพโลติ พลรหิโต. ๔- ทุพฺพโลติ ทุพฺพลพโล. อปฺปพโลติ ปริตฺตพโล.
อปฺปถาโมติ ปริตฺตวีริโย. วีตวณฺโณติ ปริวตฺติตจฺฉวิวณฺโณ. วิคตวณฺโณติ
อปคตจฺฉวิวณฺโณ. วีตจฺฉิตวณฺโณติ ๕- ทูรีภูตจฺฉวิวณฺโณ. ยา สา ปุริมา สุภา
วณฺณนิภาติ ยา สา สุภา สุนฺทรา ปุริมกาเล สติ, สา วณฺณนิภา เอตรหิ
อนฺตรหิตา วิคตา. ๖- อาทีนโว ปาตุภูโตติ อุปทฺทโว ปาตุรโหสิ. "ยา สา
ปุริมา สุภา วณฺณนิภา"ติ ปาฐํ ฐเปตฺวา "ยา สุนฺทรา ๗- อสฺสา"ติ เอเก
วณฺณยนฺติ.
      อสุทฺธาติ ปฏลาทีหิ อสุทฺธา. อวิสุทฺธาติ ติมิราทีหิ อวิสุทฺธา.
อปริสุทฺธาติ สมนฺตโต โผฏปฏลาทีหิ ปริโยนทฺธตฺตา อปริสุทฺธา. อโวทาตาติ
นปฺปสนฺนา
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. วีตวณโณติ    ฉ.ม. มาหํ นสฺสํ    ฉ.ม. อนสฺสึ    ฉ.ม. พลวิรหิโต
@ ฉ.ม. วิคจฺฉิตวณฺโณติ    ก. วิหตา    ฉ.ม. สุภา
ปสนฺนสทิสา. ๑- โน ตถา จกฺขุนา รูเป ปสฺสามีติ ยถา โปราณจกฺขุนา ๒-
รูปารมฺมณํ ปสฺสามิ โอโลเกมิ, ตถา เตน ปกาเรน อิทานิ น ปสฺสามิ.
โสตา อสุทฺธาติอาทีสุปิ ๓- เอเสว นโย. มาหํ ปนสฺสนฺติ อหํ มา วินสฺสํ. ๔-
      [๙๐] อิทานิ ยสฺมา ปิงฺคิโย กาเย สาเปกฺขตาย "ชิณฺโณหมสฺมี"ติอาทิมาห.
ตสฺมา เถรสฺส ภควา ๕- กาเย สิเนหปฺปหานตฺถํ "ทิสฺวาน รูเปสุ วิหญฺญมาเน"ติ
คาถมาห. ตตฺถ รูเปสูติ รูปเหตุ รูปปจฺจยา. วิหญฺญมาเนติ กมฺมกรณาทีหิ
อุปหญฺญมาเน. รุปฺปนฺติ รูเปสูติ จกฺขุโรคาทีหิ จ รูปเหตุเยว ชนา รุปฺปนฺติ
พาธิยนฺติ.
      หญฺญนฺตีติ ฆฏิยนฺติ. วิหญฺญนฺตีติ วิเหสิยนฺติ. อุปวิหญฺญนฺตีติ
หตฺถปาทจฺเฉทาทึ ลภนฺติ. อุปฆาติยนฺตีติ มรณํ ลภนฺติ. กุปฺปนฺตีติ ปริวตฺตนฺติ.
ปีฬิยนฺตีติ วิฆาตํ อาปชฺชนฺติ. ฆฏฺฏิยนฺตีติ ฆฏฺฏนํ ปาปุณนฺติ. พฺยาธิตาติ ๖-
ภีตา. โทมนสฺสิตาติ จิตฺตวิฆาตํ ปตฺตา. หายมาเนติ ๗- นสฺสมาเน.
      [๙๑] เอวํ ภควตา ยาว อรหตฺตํ, ตาว กถิตํ ปฏิปตฺตึ สุตฺวา ปิงฺคิโย
ชราทุพฺพลตาย วิเสสํ อนธิคนฺตฺวาว ปุน ๘- "ทิสา จตสฺโส"ติ อิมาย คาถาย
ภควนฺตํ โถเมนฺโต เทสนํ ยาจติ.
      [๙๒] อถสฺส ภควา ปุนปิ ยาว อรหตฺตํ, ตาว ปฏิปทํ ทสฺเสนฺโต
"ตณฺหาธิปนฺเน"ติ คาถมาห.
      ตณฺหาธิปนฺเนติ ตณฺหาย วิมุจฺจิตฺวา ฐิเต. ตณฺหานุเคติ ตณฺหาย
สมาคจฺฉนฺเต. ๙- ตณฺหานุคเตติ ตณฺหาย อนุพนฺธนฺเต. ตณฺหานุสเฏติ ตณฺหาย สห
ธาวนฺเต. ตณฺหายาปนฺเนติ ๑๐- ตณฺหาย นิมุคฺเค. ปฏิปนฺเนติ ตณฺหาย อวตฺถเฏ.
อภิภูเตติ ปีฬิเต. ๑๑- ปริยาทินฺนจิตฺเตติ ปริยาทิยิตฺวา คหิตกุสลจิตฺเต.
      สนฺตาปชาเตติ สญฺชาตจิตฺตสนฺตาเป. อีติชาเตติ โรคุปฺปนฺเน.
อุปทฺทวชาเตติ อาทีนวชาเต. อุปสคฺคชาเตติ อุปฺปนฺนทุกฺขชาเต.
@เชิงอรรถ:  ก. สมนฺนทฺธสทิสา    ก. โปราณํ จกฺขุนา    ฉ.ม. โสตํ อสุทฺธนฺติอาทีสุปิ
@ ก. ปกาเรน มา วินสฺสํ    ฉ.ม. เตนสฺส ภควา    ก. พฺยตฺกิตาติ
@ ฉ.ม. เวมาเนติ         ฉ.ม. จ ปุน    ฉ.ม. สห คจฺฉนฺเต
@๑๐ ฉ.ม. ตณฺหาย ปนฺเนติ   ๑๑ ฉ.ม. มทฺทิเต
      วิรชํ วีตมลนฺติ เอตฺถ วิรชนฺติ วิคตราคาทิรชํ. วีตมลนฺติ วิคตราคาทิมลํ ๑-
ราคาทโย หิ อชฺโฌตฺถรณฏฺเฐน รโช นาม, ทูสนฏฺเฐน มลํ นาม.
ธมฺมจกฺขุนฺติ กตฺถจิ ปฐมมคฺคญาณํ, กตฺถจิ อาทีนิ ตีณิ มคฺคญาณานิ,
กตฺถจิ จตุตฺถมคฺคญาณมฺปิ. อิธ ปน ชฏิลสหสฺสสฺส จตุตฺถมคฺคญาณํ. ปิงฺคิยสฺส
ตติยมคฺคญาณเมว. ยํ กิญฺจิ สมุทยธมฺมํ, สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ วิปสฺสนาวเสน
เอวํ ปวตฺตสฺส ธมฺมจกฺขุํ อุทปาทีติ อตฺโถ. เสสํ สพฺพตฺถ ปากฏเมว.
      เอวํ อิทมฺปิ สุตฺตํ ภควา อรหตฺตนิกูเฏเนว เทเสสิ, เทสนาปริโยสาเน
จ ปิงฺคิโย อนาคามิผเล ปติฏฺฐาสิ. โส กิร อนฺตรนฺตรา จินฺเตสิ "เอวํ
วิจิตฺรปฏิภานํ นาม เทสนํ น ลภติ มยฺหํ มาตุโล พาวรี สวนายา"ติ. เตน
สิเนหวิกฺเขเปน อรหตฺตํ ปาปุณิตุํ นาสกฺขิ. อนฺเตวาสิกา ปนสฺส สหสฺสชฏิลา
อรหตฺตํ ปาปุณึสุ. สพฺเพว อิทฺธิมยปตฺตจีวรธรา เอหิภิกฺขุโน อเหสุนฺติ.
                  สทฺธมฺมปฺปชฺโชติกาย จูฬนิทฺเทสฏฺฐกถาย
                  ปิงฺคิยมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                              โสฬสมํ
                         --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๖ หน้า ๘๐-๘๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=2028&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=2028&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=511              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=30&A=4936              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=5351              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=5351              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_30

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]