อรรถกถาเล่มที่ ๔๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 นิทฺ.อ.๒ (สทฺธมฺมปชฺ.)

                    ๕. โธตกมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา
      [๓๐] ปญฺจเม โธตกสุตฺเต:- วาจาภิกงฺขามีติ วาจํ อภิกงฺขามิ.
สิกฺเข นิพฺพานมตฺตโนติ อตฺตโน ราคาทีนํ นิพฺพานตฺถาย อธิสีลาทีนิ สิกฺเขยฺย.
นิทฺเทเส อปุพฺพํ นตฺถิ.
      [๓๑] อิโตติ มม มุขโต.
      นิทฺเทเส อาตปฺปนฺติ กิเลสตาปนํ. อุสฺสาหนฺติ อสงฺโกจํ. อุสฺโสฬฺหินฺติ
ทฬฺหวีริยํ. ๑- ถามนฺติ อสิถิลํ. ธิตินฺติ ธารณํ. วีริยํ กโรหีติ ปรกฺกมํ กโรหิ.
ฉนฺทํ ชเนหีติ รุจึ อุปฺปาเทหิ.
      [๓๒] เอวํ วุตฺเต อตฺตมโน โธตโก ภควนฺตํ อภิตฺถวมาโน
กถํกถาปโมกฺขํ ยาจนฺโต "ปสฺสามหนฺ"ติ คาถมาห. ตตฺถ ปสฺสามหํ
เทวมนุสฺสโลเกติ ปสฺสามิ อหํ  เทวมนุสฺสโลเก. ตนฺตํ นมสฺสามีติ ตํ เอวรูปํ
ตํ นมสฺสามิ. ปมุญฺจาติ ปโมเจหิ.
      นิทฺเทเส ปจฺเจกสมฺพุทฺธาติ ๒- ตนฺตํ อารมฺมณํ ปาฏิเยกฺกํ จตุสจฺจํ
สยเมว พุทฺธา ปฏิเวธปฺปตฺตาติ  ปจฺเจกสมฺพุทฺธา สีหสี โหติ อจฺฉมฺภิตฏฺเฐน
สีหานํ อติสีโห. นาคนาโคติ นิกฺกิเลสฏฺเฐน, มหนฺตฏฺเฐน วา นาคานํ
อตินาโค. คณิคณีติ คณวนฺตานํ อตีว คณวา. มุนิมุนีติ ญาณวนฺตานํ อตีว
ญาณวา. ราชราชาติ อุตฺตมราชา. มุญฺจ มนฺติ โมเจหิ มํ. ปมุญฺจ มนฺติ
นานาวิเธน มุญฺเจหิ มํ. โมเจหิ มนฺติ สิถิลํ กโรหิ มํ. ปโมเจหิ มนฺติ
อตีว สิถิลํ กโรหิ มํ. อุทฺธร มนฺติ มํ สํสารปงฺกา อุทฺธริตฺวา ถเล
ปติฏฺฐาเปหิ. สมุทฺธร มนฺติ สมฺมา อุทฺธริตฺวา ถเล ปติฏฺฐาเปหิ มํ.
วุฏฺฐาเปหีติ วิจิกิจฺฉาสลฺลโต อปเนตฺวา วิสุํ กรณวเสน อุฏฺฐาเปหิ.
      [๓๓] อถสฺส ภควา อตฺตาธีนเมว กถํกถาปโมกฺขํ โอฆตรณมุเขน
ทสฺเสนฺโต "นาหนฺ"ติ คาถมาห. ตตฺถ นาหํ สหิสฺสามีติ อหํ น สหิสฺสามิ
น สกฺโกมิ, น วายมิสฺามีติ วุตฺตํ โหติ. ปโมจนายาติ ปโมเจตุํ. กถํกถินฺติ
สกงฺขํ. ตเรสีติ ตเรยฺยาสิ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. พลววีริยํ         ๒ ฉ.ม. ปจฺเจกพุทฺธาติ
      นิทฺเทเส น อีหามีติ ปโยคํ น กโรมิ. น สมีหามีติ อตีว ปโยคํ
น กโรมิ. อสฺสทฺเธ ปุคฺคเลติ รตนตฺตเย สทฺธาวิรหิเต ปุคฺคเล. อจฺฉนฺทิเกติ
มคฺคผลตฺถํ รุจิวิรหิเต. กุสีเตติ สมาธิวิรหิเต. หีนวีริเยติ นิพฺพีริเย.
อปฺปฏิปชฺชมาเนติ ปฏิปตฺติยา น ปฏิปชฺชมาเน.
      [๓๔] เอวํ วุตฺเต อตฺตมโน ๑- โธตโก ภควนฺตํ อภิตฺถวมาโน
อนุสาสนึ ยาจนฺโต "อนุสาส พฺรเหฺม"ติ คาถมาห. ตตฺถ พฺรเหฺมติ
เสฏฺฐวจนเมตํ. เตน ภควนฺตํ อามนฺตยมาโน อาห "อนุสาส พฺรเหฺม"ติ.
วิเวกธมฺมนฺติ สพฺพสงฺขารวิเวกํ นิพฺพานธมฺมํ. อพฺยาปชฺชมาโนติ นานปฺปการกํ
อนาปชฺชมาโน. อิเธว สนฺโตติ อิเธว สมาโน. อสิโตติ อนิสฺสิโต.
      [๓๕-๗] อิโต ปรา เทฺว คาถา เมตฺตคูสุตฺเต ๒- วุตฺตนยา เอว. เกวลํ
หิ ตตฺถ ธมฺมํ, อิธ สนฺตินฺติ อยํ วิเสโส. ตติยคาถายมฺปิ ปุพฺพฑฺฒํ ตตฺถ
วุตฺตนยเมว. อปรฑฺเฒ สงฺโคติ สชฺชนฏฺฐานํ, ลคฺคนนฺติ วุตฺตํ โหติ. เสสํ
สพฺพตฺถ ปากฏเมว.
      เอวํ ภควา อิทมฺปิ สุตฺตํ อรหตฺตนิกูเฏเนว เทเสสิ, เทสนาปริโยสาเน
จ วุตฺตสทิโส เอว ธมฺมาภิสมโย อโหสีติ.
                  สทฺธมฺมปฺปชฺโชติกาย จูฬนิทฺเทสฏฺฐกถาย
                  โธตกมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                              ปญฺจมํ.
                         --------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๖ หน้า ๒๘-๒๙.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=680&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=680&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=203
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=30&A=2020
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=2244
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=2244
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐
http://84000.org/tipitaka/read/?index_30