อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ปฏิสํ.อ.๑ (สทฺธมฺม.๑)

                    ๑๕. วตฺถุนานตฺตญาณนิทฺเทสวณฺณนา
     [๖๖] วตฺถุนานตฺตญาณนิทฺเทเส จกฺขุํ อชฺฌตฺตํ ววตฺเถตีติ อชฺฌตฺตภูตํ จกฺขุํ
ววตฺถเปติ. ยถา โส จกฺขุํ ววตฺถเปติ, ตถา วตฺตุกาโม กถํ จกฺขุํ อชฺฌตฺตํ ววตฺเถตีติ
ปุจฺฉิตฺวา ปุน จกฺขุ อวิชฺชาสมฺภูตนฺติ ววตฺเถตีติอาทินา ววตฺถาปนาการํ
ทสฺเสติ. ตตฺถ อวิชฺชาตณฺหา อตีตา อุปตฺถมฺภกเหตุโย, กมฺมํ อตีตํ ชนกเหตุ,
อาหาโร อิทานิ อุปตฺถมฺภกเหตุ. เอเตน จกฺขูปตฺถมฺภกานิ อุตุจิตฺตานิ คหิตาเนว
โหนฺติ. จตุนฺนํ มหาภูตานํ อุปาทายาติ อุปโยคตฺเถ สามิวจนํ, จตฺตาริ มหา-
ภูตานิ อุปาทิยิตฺวา ปวตฺตนฺติ อตฺโถ. เอเตน ปสาทจกฺขุภาโว ทสฺสิโต โหติ,
สสมฺภารภาโว ปฏิกฺขิตฺโต. อุปฺปนฺนนฺติ อทฺธาวเสน, สนฺตติขณวเสน วา
ปจฺจุปฺปนฺนํ. สมุทาคตนฺติ เหตุโต สมุฏฺฐิตํ. เอตฺตาวตา วิปสฺสนาปุพฺพภาเค จกฺขุ
ววตฺถานํ ทสฺสิตํ. อหุตฺวา สมฺภูตนฺติอาทีหิ อนิจฺจานุปสฺสนา. ปุพฺเพ อุทยา
อวิชฺชมานโต อหุตฺวา สมฺภูตํ, อุทฺธํ วยา อภาวโต หุตฺวา น ภวิสฺสติ. อนฺตวนฺตโตติ
อนฺโต อสฺส อตฺถีติ อนฺตวา, อนฺตวา เอว อนฺตวนฺโต. ยถา "สติมนฺโต คติมนฺโต
ธิติมนฺโต จ โย อิสี"ติ ๑- ตโต อนฺตวนฺตโต, ภงฺควิชฺชมานโตติ อตฺโถ. อทฺธุวนฺติ
สพฺพาวตฺถานิปาติตาย, ถิรภาวสฺส จ อภาวตาย น ถิรํ. อสสฺสตนฺติ น
@เชิงอรรถ: ๑ ขุ.เถร. ๒๖/๑๐๕๒/๔๐๑
นิจฺจํ. วิปริณามธมฺมนฺติ ชราย เจว มรเณน จาติ เทฺวธา ปริณามปกติกํ.
จกฺขุํ อนิจฺจนฺติอาทีนิ จกฺขุํ อนิจฺจโตติอาทีนิ จ วุตฺตตฺถานิ. มโนติ อิธ
ภวงฺคมนสฺส อธิปฺเปตตฺตา อวิชฺชาสมฺภูโตติอาทิ ยุชฺชติเยว. อาหารสมฺภูโตติ
เอตฺถ สมฺปยุตฺตผสฺสาหารมโนสญฺเจตนาหารวเสน เวทิตพฺพํ. อุปฺปนฺโนติ จ
อทฺธาสนฺตติวเสน.
                  วตฺถุนานตฺตญาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         --------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้า ๓๐๕-๓๐๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=6816&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=6816&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=160
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=1815
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=2165
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=2165
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_31