|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๕๓๘/๑๒๖. ๖. พาหิยตฺเถราปทานวณฺณนา ฉฏฺาปทาเน อิโต สตสหสฺสมฺหีติอาทิกํ อายสฺมโต พาหิยสฺส ทารุจีริยตฺ- เถรสฺส อปทานํ. อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺโต พฺราหฺมณสิปฺเปสุ นิปฺผตฺตึ คนฺตฺวา เวทงฺเคสุ อนวโย เอกทิวสํ สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุณนฺโต ปสนฺนมานโส สตฺถารํ เอกํ ภิกฺขุํ ขิปฺปาภิญฺานํ อคฺคฏฺาเน เปนฺตํ ทิสฺวา ตํ านํ ปตฺตุกาโม สตฺตาหํ พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสํฆสฺส มหาทานํ ทตฺวา สตฺตาหสฺส อจฺจเยน ภควโต ปาทมูเล นิปนฺโน "ภควา ภนฺเต อิโต สตฺตเม ทิวเส ยํ ภิกฺขุํ ขิปฺปาภิญฺานํ อคฺคฏฺาเน เปสิ, โส วิย อหมฺปิ อนาคเต เอกสฺส พุทฺธสฺส สาสเน ขิปฺปาภิญฺานํ อคฺโค ภเวยฺยนฺ"ติ ปตฺถนํ อกาสิ. ภควา อนาคตํสาเณน โอโลเกตฺวา สมิชฺฌนภาวํ ตฺวา "อนาคเต โคตมสฺส ภควโต สาสเน ปพฺพชิตฺวา ขิปฺปาภิญฺานํ อคฺโค ภวิสฺสตี"ติ พฺยากาสิ. โส ยาวตายุกํ ปุญฺานิ กตฺวา ตโต จุโต เทวโลเก นิพฺพตฺโต ตตฺถ ฉ กามาวจรสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา ปุน มนุสฺเสสุ จกฺกวตฺติอาทิสมฺปตฺติโย อเนกกปฺปโกฏิสเตสุ อนุภวิตฺวา กสฺสปสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมึ กุเล นิพฺพตฺโต, ภควติ ปรินิพฺพุเต ปพฺพชิโต ยทา สาสเน โอสกฺกมาเน สตฺต ภิกฺขู จตุนฺนํ ปริสานํ อชฺฌาจารํ ทิสฺวา สํเวคปฺปตฺตา อรญฺ ปวิสิตฺวา "ยาว สาสนสฺส อนฺตรธานํ น โหติ, ตาว อตฺตโน ปติฏฺ กริสฺสามา"ติ สุวณฺณเจติยํ วนฺทิตฺวา ตตฺถ อรญฺเ เอกํ ปพฺพตํ ทิสฺวา "ชีวิตสาลยา นิวตฺตนฺตุ, นิราลยา อิมํ ปพฺพตํ อภิรูหนฺตู"ติ นิสฺเสณึ พนฺธิตฺวา สพฺเพ ตํ ปพฺพตํ อภิรุยฺห นิสฺเสณึ ปาเตตฺวา สมณธมฺมํ กรึสุ. สํฆตฺเถโร เอกรตฺตาติกฺกเมน อรหตฺตํ ปาปุณิ. โส อโนตตฺตทเห--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๗.
นาคลตาทนฺตกฏฺ ขาทิตฺวา มุขํ โธวิตฺวา อุตฺตรกุรุโต ปิณฺฑปาตํ อาหริตฺวา เต ภิกฺขู อาห "อาวุโส อิมํ ปิณฺฑปาตํ ภุญฺชถา"ติ. เต อาหํสุ "กึ ภนฺเต อเมฺหหิ เอวํ กติกา กตา `โย ปมํ อรหตฺตํ ปาปุณาติ, เตนาภตํ ปิณฺฑปาตํ อวเสสา ปริภุญฺชนฺตู"ติ. โน เหตํ อาวุโสติ. "เตน หิ สเจ มยมฺปิ ตุเมฺห วิย วิเสสํ นิพฺพตฺเตสฺสาม, สยํ อาหริตฺวา ภุญฺชิสฺสามา"ติ น อิจฺฉึสุ. ทุติยทิวเส ทุติยตฺเถโร อนาคามี หุตฺวา ตเถว ปิณฺฑปาตํ อาหริตฺวา อิตเร นิมนฺเตสิ. เต เอวมาหํสุ "กึ ปนาวุโส กติกา กตา, `มหาเถเรน อาภตํ ปิณฺฑปาตํ อภุญฺชิตฺวา อนุเถเรน อาภตํ ภุญฺชิสฺสามา"ติ. "โน เหตํ อาวุโสติ. "เอวํ ภนฺเต ตุเมฺห วิย มยมฺปิ วิเสสํ นิพฺพตฺเตตฺวา อตฺตโน อตฺตโน ปุริสกาเรน ภุญฺชิตุํ สกฺโกนฺตา ภุญฺชิสฺสามา"ติ น อิจฺฉึสุ. เตสุ อรหตฺตปฺปตฺตตฺเถโร ปรินิพฺพายิ, ทุติโย อนาคามี พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺติ, อิตเร ปญฺจ วิเสสํ นิพฺพตฺเตตุํ อสกฺโกนฺตา สุสฺสิตฺวา สตฺตเม ทิวเส กาลํ กตฺวา เทวโลเก นิพฺพตฺตึสุ. ตตฺถ ทิพฺพสุขํ อนุภวิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ตโต จวิตฺวา มนุสฺเสสุ นิพฺพตฺตึสุ. เตสุ เอโก ปุกฺกุสาติ ราชา อโหสิ, เอโก คนฺธารรฏฺเ ตกฺกสิลายํ กุมารกสฺสโป, เอโก พาหิโย ทารุจีริโย, เอโก ทพฺโพ มลฺลปุตฺโต, เอโก สภิโย ปริพฺพาชโกติ, เตสุ อยํ พาหิโย ทารุจีริโย สุปฺปารกปฏฺฏเน วาณิชกุเล นิพฺพตฺโต วาณิชกมฺเม นิปฺผตฺตึ คโต มหทฺธโน มหาโภโค, โส สุวณฺณภูมึ คจฺฉนฺเตหิ วาณิเชหิ สทฺธึ นาวมารุยฺห วิเทสํ คจฺฉนฺโต กติปาหํ คนฺตฺวา ภินฺนาย นาวาย เสเสสุ มจฺฉกจฺฉปภกฺเขสุ ชาเตสุ เอโกเยว อวสิฏฺโ เอกํ ผลกํ คเหตฺวา วายมนฺโต สตฺตเม ทิวเส สุปฺปารกปฏฺฏนตีรํ โอกฺกมิ. ตสฺส นิวาสนปารุปนํ นตฺถิ, โส อญฺ กิญฺจิ อปสฺสนฺโต สุกฺขกฏฺทณฺฑเก วาเกหิ ปลิเวเตฺวา นิวาเสตฺวา ปารุปิตฺวา จ เทวกุลโต--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๘.
กปาลํ คเหตฺวา สุปฺปารกปฏฺฏนํ อคมาสิ. มนุสฺสา ตํ ทิสฺวา ยาคุภตฺตาทีนิ ทตฺวา "อยํ เอโก อรหา"ติ สมฺภาเวสุํ. โส วตฺเถสุ อุปนีเตสุ "สจาหํ นิวาเสมิ, ปารุปามิ วา, ลาภสกฺกาโร เม ปริหายิสฺสตี"ติ ตานิ ปฏิกฺขิปิตฺวา ทารุจีราเนว ปริหริ. อถสฺส "อรหา, อรหา"ติ พหูหิ สมฺภาวิยมานสฺส เอวํ เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ "เย เกจิ โลเก อรหนฺโต วา อรหตฺตมคฺคํ วา สมาปนฺนา, อหํ เตสํ อญฺตโร"ติ โส เตน นิยาเมน กุหนกมฺเมน ชีวิกํ กปฺเปติ. กสฺสปทสพลสฺส สาสเน สตฺตสุ ชเนสุ ปพฺพตํ อารุยฺห สมณธมฺมํ กโรนฺเตสุ เอโก อนาคามี หุตฺวา สุทฺธาวาสพฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺติตฺวา อตฺตโน พฺรหฺมสมฺปตฺตึ โอโลเกนฺโต อาคตฏฺานํ อาวชฺเชนฺโต ปพฺพตมารุยฺห สมณธมฺมํ กรณฏฺานํ ทิสฺวา เสสานํ นิพฺพตฺตนฏฺานํ อาวชฺเชนฺโต เอกสฺส ปรินิพฺพุตภาวํ อิตเรสญฺจ ปญฺจนฺนํ กามาวจรเทวโลเก นิพฺพตฺตภาวํ ตฺวา เต กาลานุกาลํ อาวชฺเชสิ "อิมสฺมึ ปน กาเล กหํ นุ โข เต"ติ อาวชฺเชนฺโต ทารุจีริยํ สุปฺปารกปฏฺฏนํ นิสฺสาย กุหนกมฺเมน ชีวิกํ กปฺเปนฺตํ ทิสฺวา "นฏฺโ วตายํ พาโล, ปุพฺเพ สมณธมฺมํ กโรนฺโต อติอุกฺกฏฺภาเวน อรหตาปิ อาภตํ ปิณฺฑปาตํ อปริภุญฺชิตฺวา อิทานิ อุทรเหตุ อนารหาว สมาโน อรหตฺตํ ปฏิชานิตฺวา โลกํ วญฺเจนฺโต วิจรติ, ทสพลสฺส อุปฺปนฺนภาวํ น ชานาติ, คจฺฉามิ นํ สํเวเชตฺวา พุทฺธุปฺปาทํ ชานาเปสฺสามี"ติ ขเณเนว พฺรหฺมโลกโต โอตริตฺวา สุปฺปารกปฏฺฏเน รตฺติภาคสมนนฺตเร ทารุจีริยสฺส สมฺมุเข ปาตุรโหสิ. โส อตฺตโน วสนฏฺาเน โอภาสํ ทิสฺวา พหิ นิกฺขมิตฺวา มหาพฺรหฺมานํ ทิสฺวา อญฺชลึ ปคฺคยฺห "เก ตุเมฺหติ ปุจฺฉิ. "อหํ ตุมฺหากํ โปราณกสหาโย อนาคามิผลํ ปตฺวา พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺโต, อมฺหากํ สพฺพเชฏฺโก อรหา หุตฺวา--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๙.
ปรินิพฺพุโต, ตุเมฺห ปน ปญฺจชนา เทวโลเก นิพฺพตฺตา. สฺวาหํ ทานิ ตํ อิมสฺมึ าเน กุหนกมฺเมน ชีวิกํ กปฺเปนฺตํ ทิสฺวา ทมิตุํ อาคโต"ติ วตฺวา อิทํ การณํ อาห "เนว โข ตฺวํ พาหิย อรหา นาปิ อรหตฺตมคฺคํ วา สมาปนฺโน, สาปิ เต ปฏิปทา นตฺถิ, ยาย ตฺวํ อรหา วา อสฺส อรหตฺตมคฺคํ วา สมาปนฺโน"ติ. อถสฺส สตฺถุ อุปฺปนฺนภาวํ สาวตฺถิยํ วสนภาวญฺจ อาจิกฺขิตฺวา "สตฺถุ สนฺติกํ คจฺฉา"ติ ตํ อุยฺโยเชตฺวา พฺรหฺมโลกเมว อคมาสิ. พาหิโย ปน อากาเส ตฺวา กเถนฺตํ มหาพฺรหฺมานํ โอโลเกตฺวา จินฺเตสิ "อโห ภาริยํ กมฺมํ มยา กตํ, อนรหํ อรหา อหนฺติ จินฺเตสึ, อยญฺจ มํ `น ตฺวํ อรหา, นาปิ อรหตฺตมคฺคํ วา สมาปนฺนาสี'ติ วทติ, อตฺถิ นุ โข โลเก อญฺโ อรหา"ติ. อถ นํ ปุจฺฉิ "อถ เก จรหิ สเทวเก โลเก อรหนฺโต วา อรหตฺตมคฺคํ วา สมาปนฺนา"ติ. อถสฺส เทวตา อาจิกฺขิ "อตฺถิ พาหิย อุตฺตเรสุ ชนปเทสุ สาวตฺถิ นาม นครํ, ตตฺถ โส ภควา เอตรหิ วิหรติ อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ. โส หิ พาหิย ภควา อรหา เจว อรหตฺตาย จ ธมฺมํ เทเสสี"ติ. พาหิโย รตฺติภาเค เทวตา กถํ สุตฺวา สํวิคฺคมานโส ตงฺขณํเยว สุปฺปารกา นิกฺขมิตฺวา เอกรตฺติวาเสน ๑- สาวตฺถึ อคมาสิ, คจฺฉนฺโต จ ปน เทวตานุภาเวน พุทฺธานุภาเวน จ วีสโยชนสติกํ มคฺคํ อติกฺกมิตฺวา สาวตฺถึ อนุปฺปตฺโต, ตสฺมึ ขเณ สตฺถา สาวตฺถิยํ ปิณฺฑาย ปวิฏฺโ โหติ. โส เชตวนํ ปวิสิตฺวา อพฺโภกาเส จงฺกมนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู ปุจฺฉิ "กุหึ เอตรหิ สตฺถา"ติ. ภิกฺขู "สาวตฺถิยํ ปิณฺฑาย ปวิฏฺโ"ติ วตฺวา "ตฺวํ ปน กุโต อาคโตสี"ติ ปุจฺฉึสุ. สุปฺปารกา อาคโตมฺหีติ. กทา นิกฺขนฺโตสีติ, หิยฺโย สายนฺหสมเย นิกฺขนฺโตมฺหีติ. "ทูรโตปิ อาคโต, นิสีท ตาว ปาเท โธวิตฺวา เตเลน มกฺเขตฺวา โถกํ วิสฺสมาหิ, @เชิงอรรถ: ๑ ม. นิกฺขมิตฺวา สพฺพตฺถ เอกรตฺติวาเสน.--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๐.
อาคตกาเล สตฺถารํ ทกฺขิสฺสตี"ติ อาหํสุ. "อหํ ภนฺเต สตฺถุ วา อตฺตโน วา ชีวิตนฺตรายํ น ชานามิ, กตฺถจิ อฏฺตฺวา อนิสีทิตฺวา เอกรตฺเตเนว วีสโยชน- สติกํ มคฺคํ อาคโต, สตฺถารํ ปสฺสิตฺวาว วิสฺสมิสฺสามี"ติ อาห. โส เอวํ วตฺวา ตรมานรูโป สาวตฺถึ ปวิสิตฺวา ภควนฺตํ อโนปมาย พุทฺธสิริยา จรนฺตํ ทิสฺวา "จิรสฺสํ วต เม โคตโม สมฺมาสมฺพุทฺโธ ทิฏฺโ"ติ ทิฏฺฏฺานโต ปฏฺาย โอนตสรีโร คนฺตฺวา อนฺตรวีถิยํ ปญฺจปติฏฺิเตน วนฺทิตฺวา โคปฺผเกสุ ทฬฺหํ คเหตฺวา เอวมาห "เทเสตุ ภนฺเต ภควา ธมฺมํ, เทเสตุ สุคโต ธมฺมํ, ยํ มมสฺส ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายา"ติ. อถ นํ สตฺถา "อกาโล โข ตาว พาหิย อนฺตรฆรํ ปวิฏฺมฺหา ปิณฺฑายา"ติ ปฏิกฺขิปิ. ตํ สุตฺวา พาหิโย "ภนฺเต สํสาเร สํสรนฺเตน กพฬีการาหาโร น อลทฺธปุพฺโพ, ตุมฺหากํ วา มยฺหํ วา ชีวิตนฺตรายํ น ชานามิ, เทเสตุ เม ภนฺเต ภควา ธมฺมํ, เทเสตุ สุคโต ธมฺมนฺ"ติ ปุน ยาจิ. สตฺถา ทุติยมฺปิ ตเถว ปฏิกฺขิปิ. เอวํ กิรสฺส อโหสิ "อิมสฺส ทิฏฺกาลโต ปฏฺาย สกลสรีรํ ปีติยา นิรนฺตรํ อชฺโฌตฺถตํ โหติ, พลวปีติเวโค ธมฺมํ สุตฺวาปิ น สกฺขิสฺสติ ปฏิวิชฺฌิตุํ, มชฺฌตฺตุเปกฺขาย ตาว ติฏฺตุ, เอกรตฺเตเนว วีสโยชนสติกํ มคฺคํ อาคตสฺสปิ จสฺส ทรโถ พลวา โสปิ ตาว ปฏิปฺปสฺสมฺภตู"ติ. ตสฺมา ทฺวิกฺขตฺตุํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ตติยํ ยาจิโต อนฺตรวีถิยํ ิโตว "ตสฺมาติห เต พาหิย เอวํ สิกฺขิตพฺพํ, ทิฏฺเ ทิฏฺมตฺตํ ภวิสฺสตี"ติอาทินา ๑- นเยน อเนกปริยาเยน ธมฺมํ เทเสสิ. โส สตฺถุ ธมฺมํ สุณนฺโตเยว สพฺพาสเว เขเปตฺวา สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิ. [๑๗๘] โส อรหตฺตํ ปตฺตกฺขเณเยว ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา สญฺชาตโสมนสฺโส ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต อิโต สตสหสฺสมฺหีติอาทิมาห. ตํ เหฏฺา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถเมว. อนุตฺตานปทวณฺณนเมว กริสฺสาม @เชิงอรรถ: ๑ ขุ.อุ. ๒๕/๑๐/๑๐๒.--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๑.
[๑๘๑] หสนํ ปจฺจเวกฺขณนฺติ ๑- ปริปุณฺณโสมนสฺสชาตํ ปจฺจเวกฺขณํ, โกมารวณฺณํ อติโกมลนฺติ อตฺโถ. [๑๘๒] เหมยญฺโปจิตงฺคนฺติ สุวณฺณสุตฺตยญฺโปจิตสุตฺตอวยวํ สรีรํ เทหนฺติ อตฺโถ. ปลมฺพพิมฺพตมฺโพฏฺนฺติ โอลมฺพิตพิมฺพผลสทิสํ รตฺตวณฺณํ โอฏฺทฺวยสมนฺนาคตนฺติ อตฺโถ. เสตติณฺหสมํ ทิชนฺติ ๒- สุนิสิตติขิณอยโลหฆํสเนน ฆํสิตฺวา สมํ กตํ วิย สมทนฺตนฺติ อตฺโถ. [๑๘๓] ปีติสมฺผุลฺลิตานนนฺติ ปีติยา สุฏฺุ ผุลฺลิตํ วิกสิตํ อานนํ มุขํ อาทาสตลสทิสมุขวนฺตนฺติ อตฺโถ. [๑๘๔] ขิปฺปาภิญฺสฺส ภิกฺขุโนติ ขิปฺปํ เทสนาย สมุคฺฆาฏิตกฺขเณเยว อภิวิเสเสน าตุํ สมตฺถสฺส ภิกฺขุโนติ อตฺโถ. [๑๘๖] สคฺคํ อคํ สภวนํ ยถาติ อตฺตโน เคหํ วิย สคฺคํ โลกํ อคมาสินฺติ อตฺโถ. [๑๙๖] น ตฺวํ อุปายมคฺคญฺูติ ตฺวํ นิพฺพานาธิคมูปายภูตมคฺคญฺู น อโหสีติ อตฺโถ. [๒๐๐] สตฺถุโน สทา ชินนฺติ สทา สพฺพกาลํ ชินํ ชินนฺโต ปราชิตโกโป สตฺถุโน สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส วิมลานนํ อาทาสตลสทิสมุขํ ปสฺสิสฺสามิ ปสฺสิตุํ นิกฺขมามีติ โยชนา. ทิเช อปุจฺฉึ กุหึ โลกนนฺทโนติ กุหึ าเน โลกปสาทกโร สตฺถาติ ทิเช พฺราหฺมเณ อหํ ภิกฺขู อปุจฺฉินฺติ อตฺโถ. [๒๐๑] สโสว ขิปฺปํ มุนิทสฺสนุสฺสุโกติ มุนิทสฺสเน ตถาคตทสฺสเน อุสฺสุกฺโก อุสฺสาหชาโต สโส อิว ขิปฺปํ ปาปุณาตีติ อตฺโถ. [๒๐๒] ตุวฏํ คนฺตฺวาติ สีฆํ คนฺตฺวา. ปิณฺฑตฺถํ อปิหาคิธนฺติ ปิณฺฑปาตํ ปฏิจฺจ อปิหํ อปคตปิหํ อคิธํ นิตฺตณฺหํ. @เชิงอรรถ: ๑ ปาฬิ. ปินสมฺปนฺนเวกฺขณํ. ๒ ปาฬิ. สีตติณฺหสมนฺทิชํ.--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๒.
[๒๐๓] อโลลกฺขนฺติ อิโต จิโต จ อโนโลกยมานํ อุตฺตเม สาวตฺถินคเร ปิณฺฑาย วิจรนฺตํ อทกฺขินฺติ สมฺพนฺโธ. สิรีนิลยสงฺกาสนฺติ สิริยา ลกฺขณานุ- พฺยญฺชนโสภาย นิลยํ สงฺกาสํ ชลมานโตรณสทิสํ. รวิทิตฺติหรานนนฺติ วิชฺโชตมาน- สูริยมณฺฑลํ วิย วิชฺโชตมานมุขมณฺฑลํ. [๒๐๔] กุปเถ วิปฺปนฏฺสฺสาติ กุจฺฉิตปเถ โสปทฺทวมคฺเค มูฬฺหสฺส มิจฺฉา- ปฏิปนฺนสฺส เม สรณํ โหหิ ปติฏฺา โหหิ. โคตมาติ ภควนฺตํ โคตฺเตน อาลปติ. [๒๑๘] น ตตฺถ สุกฺกา โชตนฺตีติ สุกฺกปภาสมฺปนฺนา โชตมานโอสธิตารกาทโย น โชตนฺติ นปฺปภาสนฺติ. เสสํ อุตฺตานตฺถเมว. โส เอวํ ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสตฺวา ตาวเทว จ ภควนฺตํ ปพฺพชฺชํ ยาจิ. "ปริปุณฺณํ เต ปตฺตจีวรนฺ"ติ จ ปุฏฺโ "น ปริปุณฺณนฺ"ติ อาห. อถ นํ สตฺถา "เตน หิ ปตฺตจีวรํ ปริเยสาหีติ วตฺวา ปกฺกามิ. โส กิร วีสติวสฺสสหสฺสานิ สมณธมฺมํ กโรนฺโต "ภิกฺขุนา นาม อตฺตนา ปจฺจเย ลภิตฺวา อญฺ อโนโลเกตฺวา สยเมว ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏตี"ติ วตฺวา เอกภิกฺขุสฺสาปิ ปตฺเตน วา จีวเรน วา สงฺคหํ นากาสิ, "น เตนสฺส อิทฺธิมยํ ปตฺตจีวรํ อุปฺปชฺชิสฺสตี"ติ ตฺวา ภควา เอหิภิกฺขุภาเวน ปพฺพชฺชํ นาทาสิ. ตมฺปิ ปตฺตจีวรํ ปริเยสมานเมว สงฺการฏฺานโต โจฬกฺขณฺฑานิ สงฺกฑฺเฒนฺตํ ปุพฺพเวริโก อมนุสฺโส เอกิสฺสา ตรุณวจฺฉาย คาวิยา สรีเร อธิมุจฺจิตฺวา วามอูรุมฺหิ ปหริตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาเปสิ. สตฺถา ปิณฺฑาย จริตฺวา กตภตฺตกิจฺโจ สมฺพหุเลหิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ นิกฺขมนฺโต พาหิยสฺส สรีรํ สงฺการฏฺาเน ปติตํ ทิสฺวา "คณฺหถ ภิกฺขเว เอตํ พาหิยํ ทารุจีริยนฺติ เอกสฺมึ เคหทฺวาเร ตฺวา มญฺจกํ อาหราเปตฺวา อิมํ สรีรํ นครทฺวารโต นีหริตฺวา ฌาเปตฺวา ธาตุโย คเหตฺวา ถูปํ กโรถา"ติ ภิกฺขู อาณาเปสิ.--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๓.
เต ภิกฺขู ธาตุํ มหาปเถ ถูปํ กาเรตฺวา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา อตฺตโน กตกมฺมํ อาโรเจสุํ. ตโต สํฆมชฺเฌ กถา อุทปาทิ "ตถาคโต ภิกฺขุสํเฆน สรีรฌาปนกิจฺจํ กาเรสิ, ธาตุโย จ คาหาเปตฺวา เจติยํ การาเปสิ, กตรมคฺโค นุ โข เตน สมธิคโต, สามเณโร นุ โข โส, ภิกฺขุ นุ โข"ติ. สตฺถา ตํ อฏฺุปฺปตฺตึ กตฺวา "ปติฏฺิโต ภิกฺขเว พาหิโย ทารุจีริโย อรหตฺโต"ติ อุปริ ธมฺมเทสนํ วฑฺเฒติ. ตสฺส ปรินิพฺพุตภาวญฺจ อาจิกฺขิตฺวา "เอตทคฺคํ ภิกฺขเว มม สาวกานํ ภิกฺขูนํ ขิปฺปาภิญฺานํ ยทิทํ พาหิโย ทารุจีริโย"ติ ๑- เอตทคฺเค เปสิ. อถ นํ ภิกฺขู ปุจฺฉึสุ "ตุเมฺห ภนฺเต `พาหิโย ทารุจีริโย อรหตฺตํ ปตฺโต'ติ วเทถ, กทา โส อรหตฺตํ ปตฺโต"ติ. มม ธมฺมํ สุตกาเล ภิกฺขเวติ. กทา ปนสฺส ภนฺเต ตุเมฺหหิ ธมฺโม กถิโตติ. ภิกฺขาย จรนฺเตน อนฺตรวีถิยํ ิเตนาติ. อปฺปมตฺตโก ภนฺเต ตุเมฺหหิ อนฺตรวีถิยํ ตฺวา กถิตธมฺโม กถํ โส ตาวตฺตเกน วิเสสํ นิพฺพตฺเตสีติ. อถ เน สตฺถา "ภิกฺขเว มม ธมฺมํ `อปฺปํ' วา `พหุํ วา'ติ มา จินฺตยิตฺถ. อเนกานิปิ หิ อนตฺถปทสํหิตานิ คาถาสหสฺสานิ น เสยฺโย, อตฺถนิสฺสิตํ ปน เอกมฺปิ คาถาปทํ เสยฺโย"ติ วตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถมาห:- "สหสฺสมปิ เจ คาถา อนตฺถปทสํหิตา เอกํ คาถาปทํ เสยฺโย ยํ สุตฺวา อุปสมฺมตี"ติ. ๒- เทสนาปริโยสาเน จตุราสีติยา ปาณสหสฺสานํ ธมฺมาภิสมโย อโหสีติ. พาหิยตฺเถราปทานวณฺณนา นิฏฺิตา. ----------- @เชิงอรรถ: ๑ อํ.เอกก. ๒๐/๒๑๖/๒๕. ๒ ขุ.ธ. ๒๕/๑๐๑/๓๕.อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๐ หน้า ๒๘๖-๒๙๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=6132&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=6132&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=126 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=3065 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=3931 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=3931 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_33
![อ่านหน้า[ต่าง] แรก](go1.gif) ![อ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้ว](go2.gif)   ![อ่านหน้า[ต่าง] ถัดไป](go3.gif) ![อ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย](go4.gif)   |
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]