ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๐ ภาษาบาลีอักษรไทย อป.อ.๒ (วิสุทฺธ.๒)

                   ๒๒. ๑๐. สุมงฺคลตฺเถราปทานวณฺณนา
     อาหุตึ ยิฏฺฐุกาโมติอาทิกํ อายสฺมโต สุมงฺคลตฺเถรสฺส อปทานํ.
อยมฺปายสฺมา ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ
อุปจินนฺโต ปิยทสฺสิสฺส ภควโต กาเล รุกฺขเทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺติ. โส
เอกทิวสํ สตฺถารํ นฺหาตฺวา ๑- เอกจีวรํ ฐิตํ ทิสฺวา โสมนสฺสปฺปตฺโต อปฺโผเฏสิ.
โส เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยา
อวิทูเร อญฺญตรสฺมึ คามเก ตาทิเสน กมฺมนิสฺสนฺเทน ทลิทฺทกุเล นิพฺพตฺติ,
ตสฺส สุมงฺคโลติ นามํ อโหสิ. โส วยปฺปตฺโต ขุชฺชกาสิต ๒- นงฺคลกุทฺทาล
ปริกฺขาโร หุตฺวา กสิยา ชีวิกํ กปฺเปสิ. โส เอกทิวสํ รญฺญา ปเสนทินา
โกสเลน ภควโต ภิกฺขุสํฆสฺส จ มหาทาเน ปวตฺติยมาเน ทานูปกรณานิ
คเหตฺวา อาคจฺฉนฺเตหิ มนุสฺเสหิ สทฺธึ ทธิฆฏํ คเหตฺวา อาคโต ภิกฺขูนํ
สกฺการสมฺมานํ ทิสฺวา "อิเม สมณา สกฺยปุตฺติยา สุขุมวตฺถนิวตฺถา สุโภชนานิ
ภุญฺชิตฺวา นิวาเตสุ เสนาสเนสุ วิหรนฺติ, ยนฺนูนาหมฺปิ ปพฺพเชยฺยนฺ"ติ
จินฺเตตฺวา อญฺญตรํ มหาเถรํ อุปสงฺกมิตฺวา อตฺตโน ปพฺพชฺชาธิปฺปายํ นิเวเทสิ.
โส ตํ กรุณายนฺโต ปพฺพาเชตฺวา กมฺมฏฺฐานํ อาจิกฺขิ. โส อรญฺเญ วิหรนฺโต
เอกกวิหาเร นิพฺพินฺโน อุกฺกณฺฐิโต หุตฺวา วิพฺภมิตุกาโม ญาติคามํ คจฺฉนฺโต
อนฺตรามคฺเค กจฺฉํ พนฺธิตฺวา เขตฺตํ กสนฺเต กิลิฏฺฐวตฺถนิวตฺเถ สมนฺตโต
รโชกิณฺณสรีเร วาตาตเปน สุสฺสนฺเต เขตฺตํ กสฺสเก มนุสฺเส ทิสฺวา "มหนฺตํ
วติเม สตฺตา ชีวิกนิมิตฺตํ ทุกฺขํ ปจฺจนุภวนฺตี"ติ สํเวคํ ปฏิลภิ. ญาณสฺส
ปริปากคตตฺตา จสฺส ยถาคหิตํ กมฺมฏฺฐานํ อุปฏฺฐาสิ. โส อญฺญตรํ รุกฺขมูลํ
อุปคนฺตฺวา วิเวกํ ลภิตฺวา โยนิโส มนสิกโรนฺโต วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา มคฺคปฏิปาฏิยา
อรหตฺตํ ปาปุณิ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. นฺหตฺวา.                ม. อุทฺทากาสิต...
     [๑๒๔] เอวํ โส ปตฺตอรหตฺตผโล อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา
โสมนสฺสวเสน ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต อาหุตึ ยิฏฺฐุกาโมหนฺติอาทิมาห.
ตตฺถ อาหุตินฺติ อนฺนปานาทิอเนกวิธํ ปูชาสกฺการูปกรณํ. ยิฏฺฐุกาโมติ
ยชิตุกาโม, ทานํ ทาตุกาโม อหํ. ปฏิยาเทตฺวาน โภชนนฺติ อาหารํ ปฏิยาเทตฺวา
นิปฺผาเทตฺวา. พฺราหฺมเณ ปฏิมาเนนฺโตติ ปฏิคฺคาหเก สุทฺธปพฺพชิเต ปริเยสนฺโต.
วิสาเล มาฬเก ฐิโตติ ปริสุทฺธปณฺฑรปุลินตลาภิราเม วิปุเล มาฬเก ฐิโต.
     [๑๒๕-๗] อถทฺทสาสึ สมฺพุทฺธนฺติอาทีสุ มหายสํ มหาปริวารํ สพฺพโลกํ
สกลสตฺตโลกํ วิเนตารํ วิเสเสน เนตารํ นิพฺพานสมฺปาปกํ สยมฺภุํ สยเมว
ภูตํ อนาจริยกํ อคฺคปุคฺคลํ เสฏฺฐปุคฺคลํ ภควนฺตํ ภคฺยวนฺตาทิคุณยุตฺตํ ชุติมนฺตํ
นีลปีตาทิปภาสมฺปนฺนํ สาวเกหิ ปุรกฺขตํ ปริวาริตํ อาทิจฺจมิว สูริยมิว โรจนฺตํ
โสภมานํ รถิยํ วีถิยํ ปฏิปนฺนกํ คจฺฉนฺตํ ปิยทสฺสึ นาม สมฺพุทฺธํ อทฺทสินฺติ
สมฺพนฺโธ. อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวานาติ พทฺธญชลิปุฏํ ๑- สิรสิ กตฺวา สกํ จิตฺตํ
อตฺตโน จิตฺตํ ปสาทยึ อิตฺถมฺภูตสฺส ภควโต คุเณ ปสาเทสึ ปสนฺนมกาสินฺติ
อตฺโถ. มนสาว นิมนฺเตสินฺติ จิตฺเตน ปวาเรสึ. อาคจฺฉตุ มหามุนีติ มหิโต
ปูชารโห มุนิ ภควา มม นิเวสนํ อาคจฺฉตุ.
     [๑๒๘] มม สงฺกปฺปมญฺญายาติ มยฺหํ จิตฺตสงฺกปฺปํ ญตฺวา โลเก
สตฺตโลเก อนุตฺตโร อุตฺตรวิรหิโต สตฺถา ขีณาสวสหสฺเสหิ อรหนฺตสหสฺเสหิ
ปริวุโต มม ทฺวารํ มยฺหํ เคหทฺวารํ อุปาคมิ สมฺปาปุณิ.
     [๑๒๙] ตสฺส สมฺปตฺตสฺส สตฺถุโน เอวํ นมกฺการมกาสึ. ปุริสาชญฺญ
ปุริสานํ อาชญฺญ เสฏฺฐ มม นมกฺกาโร เต ตุยฺหํ อตฺถุ ภวตุ. ปุริสุตฺตม
ปุริสานํ อุตฺตม อธิกคุณวิสิฏฺฐ เต ตุยฺหํ มม นมกฺกาโร อตฺถุ. ปาสาทํ
ปสาทชนกํ มม นิเวสนํ อภิรุหิตฺวา สีหาสเน อุตฺตมาสเน นิสีทตนฺติ
อายาจินฺติ อตฺโถ.
@เชิงอรรถ:  ม. พทฺธงฺคุลิปุฏํ.
     [๑๓๐] ทนฺโต ทนฺตปริวาโรติ สยํ ทฺวารตฺตเยน ทนฺโต ตถา ทนฺตาหิ
ภิกฺขุภิกฺขุนีอุปาสกอุปาสิกาสงฺขาตาหิ จตูหิ ปริสาหิ ปริวาริโต. ติณฺโณ ตารยตํ
วโรติ สยํ ติณฺโณ สํสารโต อุตฺติณฺโณ นิกฺขนฺโต ตารยตํ ตารยนฺตานํ
วิสิฏฺฐปุคฺคลานํ วโร อุตฺตโม ภควา มมาราธเนน ปาสาทํ อภิรุหิตฺวา ปวราสเน
อุตฺตมาสเน นิสีทิ นิสชฺชํ กปฺเปสิ.
     [๑๓๑] ยํ เม อตฺถิ สเก เคเหติ อตฺตโน เคเห ยํ อามิสํ ปจฺจุปฏฺฐิตํ
สมฺปาทิตํ ราสิกตํ อตฺถิ. ตาหํ พุทฺธสฺส ปาทาสินฺติ พุทฺธสฺส พุทฺธปฺปมุขสฺส
สํฆสฺส ตํ อามิสํ ปาทาสึ ปกาเรน อาทเรน วา อทาสินฺติ อตฺโถ. ปสนฺโน
เสหิ ปาณิภีติ อตฺตโน ทฺวีหิ หตฺเถหิ ปสนฺนจิตฺโต คเหตฺวา ปาทาสินฺติ
อตฺโถ.
     [๑๓๒] ปสนฺนจิตฺโต ปสาทิตมนสงฺกปฺโป สุมโน สุนฺทรมโน. เวทชาโต
ชาตเวโท อุปฺปนฺนโสมนสฺโส กตญฺชลี สิรสิ ฐปิตอญฺชลิปุโฏ พุทฺธเสฏฺฐํ
นมสฺสามิ เสฏฺฐสฺส พุทฺธสฺส ปณามํ กโรมีติ อตฺโถ. อโห พุทฺธสฺสุฬารตาติ
ปฏิวิทฺธจตุสจฺจสฺส สตฺถุโน อุฬารตา มหนฺตภาโว อโห อจฺฉริยนฺติ อตฺโถ.
     [๑๓๓] อฏฺฐนฺนํ ปยิรุปาสตนฺติ ปยิรุปาสนฺตานํ ภุญฺชํ ภุญฺชนฺตานํ
อฏฺฐนฺนํ อริยปุคฺคลานํ อนฺตเร ขีณาสวา อรหนฺโตว พหูติ อตฺโถ. ตุเยฺหเวโส
อานุภาโวติ เอโส อากาสจรณอุมฺมุชฺชนนิมุชฺชนาทิอานุภาโว ตุเยฺหว ตุยฺหํ เอว
อานุภาโว, นาญฺเญสํ. สรณํ ตํ อุเปมหนฺติ ตํ อิตฺถมฺภูตํ ตุวํ สรณํ ตาณํ
เลณํ ปรายนนฺติ อุเปมิ คจฺฉามิ ชานามิ วาติ อตฺโถ.
     [๑๓๔] โลกเชฏฺโฐ นราสโภ ปิยทสฺสี ภควา ภิกฺขุสํฆมชฺเฌ นิสีทิตฺวา
อิมา พฺยากรณคาถา อภาสถ กเถสีติ อตฺโถ. เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติ.
                   สุมงฺคลตฺเถราปทานวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                  ทุติยสฺส สีหาสนวคฺคสฺส วณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                           -----------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๐ หน้า ๓๔-๓๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=728&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=728&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=22              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=1457              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=1914              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=1914              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_32

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]