ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๑ ภาษาบาลีอักษรไทย พุทฺธ.อ. (มธุรตฺถ.)

                         ๒๘. พุทฺธปกิณฺณกกถา
     [๑-๑๘] "อปริเมยฺยิโต กปฺเป จตุโร อาสุํ วินายกา"ติอาทิกา
อฏฺฐารสคาถา ๔- สงฺคีติการเกหิ ฐปิตา นิคมนคาถาติ เวทิตพฺพา. เสสคาถาสุ
สพฺพตฺถ ปากฏเมวาติ.
                            เวมตฺตกถา
     อิมสฺมึ ปน สกเลปิ พุทฺธวํเส นิทฺทิฏฺฐานํ ปญฺจวีสติยา พุทฺธานํ
อฏฺฐ เวมตฺตานิ เวทิตพฺพา. กตมานิ อฏฺฐ? อายุเวมตฺตํ ปมาณเวมตฺตํ กุลเวมตฺตํ
ปธานเวมตฺตํ รสฺมิเวมตฺตํ ยานเวมตฺตํ โพธิเวมตฺตํ ๕- ปลฺลงฺกเวมตฺตนฺติ.
@เชิงอรรถ:  สี.ยํ ทิสฺวา         ฉ.ม. อโห อพฺภุตนฺติ
@ ขุ.ชา. ๒๘/๑๐๔๕ อาทิ/๓๖๕ (สฺยา)
@ เอตรหิ ปน สพฺเพสุเยว มรมฺมสีหฬโปตฺถถเกสุ วีสติ คาถาโย ทิสฺสนฺติ
@ สี.,อิ. โพธิรุกฺขเวมตฺตํ
     ตตฺถ อายุเวมตฺตํ นาม เกจิ ทีฆายุกา โหนฺติ เกจิ อปฺปายุกา. ตถา
หิ ทีปงฺกโร โกณฺฑญฺโญ อโนมทสฺสี ปทุโม ปทุมุตฺตโร อตฺถทสฺสี ธมฺมทสฺสี
สิทฺธตฺโถ ติสฺโสติ อิเม นว พุทฺธา วสฺสสตสหสฺสายุกา อเหสุํ. มงฺคโล สุมโน
โสภิโต นารโท สุเมโธ สุชาโต ปิยทสฺสี ปุสฺโสติ ๑- อิเม อฏฺฐ พุทฺธา
นวุติวสฺสสหสฺสายุกา อเหสุํ, เรวโต เวสฺสภู จาติ อิเม เทฺว พุทฺธา
สฏฺฐิวสฺสสหสฺสายุกา อเหสุํ. วิปสฺสี ภควา อสีติวสฺสสหสฺสายุโก อโหสิ. สิขี
กกุสนฺโธ โกณาคมโน กสฺสโปติ อิเม จตฺตาโร พุทฺธา ยถากฺกเมน
สตฺตติจตฺตาลีสตึสวีสวสฺสสหสฺสายุกา อเหสุํ. อมฺหากํ ปน ภควโต วสฺสสตํ
อายุปฺปมาณํ อโหสิ. อุปจิตปุญฺญสมฺภารานํ ทีฆายุกสํวตฺตนิยกมฺมสมุเปตานมฺปิ
พุทฺธานํ ยุควเสน อายุปฺปมาณํ อปฺปมาณํ อโหสิ. อยํ ปญฺจวีสติยา พุทฺธานํ
อายุเวมตฺตํ นาม.
     ปมาณเวมตฺตํ นาม เกจิ ทีฆา โหนฺติ เกจิ รสฺสา. ตถา หิ ทีปงฺกรเรวต-
ปิยทสฺสีอตฺถทสฺสีธมฺมทสฺสีวิปสฺสีพุทฺธานํ อสีติหตฺถุพฺเพธํ สรีรปฺปมาณํ
อโหสิ. โกณฺฑญฺญมงฺคลนารทสุเมธานํ อฏฺฐาสีติหตฺถุพฺเพโธ กาโย อโหสิ.
สุมนสฺส นวุติหตฺถุพฺเพธํ สรีรํ อโหสิ. โสภิตอโนมทสฺสีปทุมุตฺตรปุสฺสพุทฺธานํ
อฏฺฐปณฺณาสหตฺถุพฺเพธํ สรีรํ อโหสิ. สุชาโต ปณฺณาสหตฺถุพฺเพธสรีโร อโหสิ.
สิทฺธตฺถติสฺสเวสฺสภุโน สฏฺฐิหตฺถุพฺเพธา อเหสุํ. สิขี สตฺตติหตฺถุพฺเพโธ อโหสิ.
กกุสนฺธโกณาคมนกสฺสปา ยถากฺกเมน จตฺตาลีสตึสวีสติหตฺถุพฺเพธา อเหสุํ. อมฺหากํ
ภควา อฏฺฐารสหตฺถุพฺเพโธ อโหสิ. อยํ ปญฺจวีสติยา พุทฺธานํ ปมาณเวมตฺตํ
นาม.
     กุลเวมตฺตํ นาม เกจิ ขตฺติยกุเล นิพฺพตฺตึสุ เกจิ พฺราหฺมณกุเล. ตถา
หิ กกุสนฺธโกณาคมนกสฺสปสมฺมาสมฺพุทฺธา พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺตึสุ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ผุสฺโสติ
ทีปงฺกราทิโคตมพุทฺธปริยนฺตา ทฺวาวีสติ พุทฺธา ขตฺติยกุเลเยว นิพฺพตฺตึสุ. อยํ
ปญฺจวีสติยา พุทฺธานํ กุลเวมตฺตํ นาม.
     ปธานเวมตฺตํ นาม ทีปงฺกรโกณฺฑญฺญสุมนอโนมทสฺสีสุชาตสิทฺธตฺถ-
กกุสนฺธานํ ทสมาสิกา ปธานจริยา. มงฺคลสุเมธติสฺสสิขีนํ อฏฺฐมาสิกา. เรวตสฺส
สตฺตมาสิกา. โสภิตสฺส จตฺตาโร มาสา. ปทุมอตฺถทสฺสีวิปสฺสีนํ อฑฺฒมาสิกา.
นารทปทุมุตฺตรธมฺมทสฺสีกสฺสปานํ สตฺตาหานิ. ปิยทสฺสีปุสฺสเวสฺสภูโกณาคมนานํ
ฉมาสิกา. อมฺหากํ พุทฺธสฺส ฉพฺพสฺสานิ ปธานจริยา อโหสิ. อยํ ปธานเวมตฺตํ
นาม.
     รสฺมิเวมตฺตํ นาม มงฺคลสฺส กิร สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส สรีรรสฺมิ
ทสสหสฺสิโลกธาตุํ ผริตฺวา อฏฺฐาสิ. ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส ทฺวาทสโยชนิกา อโหสิ.
วิปสฺสิสฺส ภควโต สตฺตโยชนิกา อโหสิ. สิขิสฺส ติโยชนปฺปมาณา. กกุสนฺธสฺส
ทสโยชนิกา. อมฺหากํ ภควโต สมนฺตโต พฺยามปฺปมาณา. เสสานํ อนิยตา
อโหสิ. อยํ รสฺมิเวมตฺตํ นาม อชฺฌาสยปฏิพทฺธํ, โย ยตฺตกํ อิจฺฉติ, ตสฺส
สรีรปฺปภา ตตฺตกํ ผรติ, ปฏิวิทฺธคุเณ ปน กสฺสจิ เวมตฺตํ นาม นตฺถิ. อยํ
รสมิเวมตฺตํ นาม.
     ยานเวมตฺตํ นาม เกจิ หตฺถิยาเนน เกจิ อสฺสยาเนน เกจิ รถปทปาสาท-
สิวิกาทีสุ อญฺญตเรน นิกฺขมนฺติ. ตถา หิ ทีปงฺกรสุมนสุเมธปุสฺสสิขีโกณาคมนา
หตฺถิยาเยน นิกฺขมึสุ. โกณฺฑญฺญเรวตปทุมปิยทสฺสีกกุสนฺธา รถยาเนน.
มงฺคลสุชาตอตฺถทสฺสีติสฺสโคตมา อสฺสยาเนน. อโนมทสฺสีสิทฺธตฺถเวสฺสภุโน
สิวิกายาเนน. นารโท ปทสา นิกฺขมิ. โสภิตปทุมุตฺตรธมฺมทสฺสีกสฺสปา ปาสาเทน
นิกฺขมึสุ. อยํ ยานเวมตฺตํ นาม.
     โพธิเวมตฺตํ นาม ทีปงฺกรสฺส ภควโต กปีตนรุกฺโข โพธิ. โกณฺฑญฺญสฺส
ภควโต สาลกลฺยาณิรุกฺโข. มงฺคลสุมนเรวตโสภิตานํ นาครุกฺโข. อโนมทสฺสิสฺส
อชฺชุนรุกฺโข. ปทุมนารทานํ มหาโสณรุกฺโข. ปทุมุตฺตรสฺส สลลรุกฺโข. สุเมธสฺส
นีโป. สุชาตสฺส เวฬุ. ปิยทสฺสิโน กกุโธ. อตฺถทสฺสิสฺส จมฺปกรุกฺโข. ธมฺมทสฺสิสฺส
รตฺตกุรวกรุกฺโข. สิทฺธตฺถสฺส กณิการรุกฺโข. ติสฺสสฺส อสนรุกฺโข. ปุสฺสสฺส
อามลกรุกฺโข. วิปสฺสิสฺส ปาฏลิรุกฺโข. สิขิสฺส ปุณฺฑรีกรุกฺโข. เวสฺสภุสฺส
สาลรุกฺโข. กกุสนฺธสฺส สิรีสรุกฺโข. โกณาคมนสฺส อุทุมฺพรรุกฺโข. กสฺสปสฺส
นิโคฺรโธ. โคตมสฺส อสฺสตฺโถติ อยํ โพธิเวมตฺตํ นาม.
     ปลฺลงฺกเวมตฺตํ นาม ทีปงฺกรเรวตปิยทสฺสีอตฺถทสฺสีธมฺมทสฺสีวิปสฺสีนํ
เตปณฺณาสหตฺถปลฺลงฺกา อเหสุํ. โกณฺฑญฺญมงฺคลนารทสุเมธานํ สตฺตปณฺณาสหตฺถา.
สุมนสฺส สฏฺฐิหตฺโถ ปลฺลงฺโก อโหสิ. โสภิตอโนมทสฺสีปทุมปทุมุตฺตรปุสฺสานํ
อฏฺฐตึสหตฺถา. สุชาตสฺส ทฺวตฺตึสหตฺโถ. สิทฺธตฺถติสฺสเวสฺสภูนํ จตฺตาลีสหตฺถา.
สิขิสฺส ทฺวตฺตึสหตฺโถ. กกุสนฺธสฺส ฉพฺพีสติหตฺโถ. โกณาคมนสฺส วีสติหตฺโถ.
กสฺสปสฺส ปณฺณรสหตฺโถ. โคตมสฺส จุทฺทสหตฺโถ ปลฺลงฺโก อโหสิ. อยํ
ปลฺลงฺกเวมตฺตํ นาม. อิมานิ อฏฺฐ เวมตฺตานิ นาม.
                          อวิชหิตฏฺฐานกถา
     สพฺพพุทฺธานํ ปน จตฺตาริ อวิชหิตฏฺฐานานิ นาม โหนฺติ. สพฺพพุทฺธานํ
หิ โพธิปลฺลงฺโก อวิชหิโต เอกสฺมึเยว ฐาเน โหติ. ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตานํ
อิสิปตเน มิคทาเย อวิชหิตเมว โหติ. เทโวโรหณกาเล สงฺกสฺสนครทฺวาเร
ปฐมกฺกปาทฏฺฐานํ อวิชหิตเมว โหติ. เชตวเน คนฺธกุฏิยา จตฺตาริ มญฺจปาทฏฺ-
ฐานานิ อวิชหิตาเนว โหนฺติ. วิหาโร ปน ขุทฺทโกปิ มหนฺโตปิ โหติ. วิหาโร
น วิชหติเยว, นครํ ปน วิชหติ. ๑-
@เชิงอรรถ:  ม. นครมฺปิ น วิชหติ
                    สหชาตปริจฺเฉทนกฺขตฺตปริจฺเฉทกถา
     อปรํ ปน อมฺหากํเยว ภควโต สหชาตปริจฺเฉทญฺจ นกฺขตฺตปริจฺเฉทญฺจ
ทีเปสุํ. อมฺหากํ สพฺพญฺญุโพธิสตฺเตน กิร สทฺธึ ราหุลมาตา อานนฺทตฺเถโร
ฉนฺโน กณฺฐโก อสฺสราชา นิธิกุมฺโภ มหาโพธิ กาฬุทายีติ อิมานิ สตฺต
สหชาตานิ. อยํ สหชาตปริจฺเฉโท. มหาปุริโส ปน อุตฺตราสาฬฺหนกฺขตฺเตเนว
มาตุกุจฺฉึ โอกฺกมิ, มหาภินิกฺขมนํ นิกฺขมิ, ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตสิ, ยมกปาฏิหาริยํ
อกาสิ. วิสาขนกฺขตฺเตน ชาโต จ อภิสมฺพุทฺโธ จ ปรินิพฺพุโต จ. มาฆนกฺขตฺเตน
ตสฺส สาวกสนฺนิปาโต จ อายุสงฺขารโวสชฺชนญฺจ อโหสิ. อสฺสยุชนกฺขตฺเตน
เทโวโรหณํ. ๑- อยํ นกฺขตฺตปริจฺเฉโทติ.
                            สธมฺมตากถา
     อิทานิ ปน สพฺเพสํ พุทฺธานํ สธารณธมฺมตํ ปกาสยิสฺสาม. สพฺพพุทฺธานํ
สมตฺตึสวิธา ธมฺมตา. เสยฺยถิทํ? ปจฺฉิมภวิกโพธิสตฺตสฺส สมฺปชานสฺส
มาตุกุจฺฉิโอกฺกมนํ, มาตุกุจฺฉิยํ ปลฺลงฺเกน นิสีทิตฺวา พหิมุโขโลกนํ, ฐิตาย
โพธิสตฺตมาตุยา วิชายนํ. อรญฺเญเยว มาตุกุจฺฉิโต นิกฺขมนํ, กญฺจนปฏฺเฏสุ
ปติฏฺฐิตปาทานํ อุตฺตราภิมุขานํ สตฺถปทวีติหารานํ คนฺตฺวา จตุทฺทิสํ โอโลเกตฺวา
สีหนาทนทนํ, จตฺตาริ นิมิตฺตานิ ทิสฺวา ชาตมตฺตปุตฺตานํ มหาสตฺตานํ
มหาภินิกฺขมนํ, อรหทฺธชมาทาย ปพฺพชิตฺวา สพฺพเหฏฺฐิเมน ปริจฺเฉเทน
สตฺตาหํ ปธานจริยา, สมฺโพธึ ปาปุณนทิวเส ปายาสโภชนํ, ติณสนฺถเร นิสีทิตฺวา
สพฺพญฺญุตญฺญาณาธิคโม, อานาปานสฺสติกมฺมฏฺฐานปริกมฺมํ, มารพลวิทฺธํสนํ,
โพธิปลฺลงฺเกเยว ติสฺโส วิชฺชา อาทึ กตฺวา อสาธารณญาณาทิคุณปฏิลาโภ,
สตฺตสตฺตาหํ โพธิสมีเปเยว วีตินามนํ, มหาพฺรหฺมุโน ธมฺมเทสนตฺถาย อายาจนํ,
@เชิงอรรถ:  สี. เทโวโรหณญฺจ
อิสิปตเน มิคทาเย ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตนํ, มาฆปุณฺณมาย จตุรงฺคิกสนฺนิปาเต
ปาติโมกฺขุทฺเทโส, เชตวนฏฺฐาเน นิพทฺธวาโส, สาวตฺถินครทฺวาเร ยมกปาฏิหาริยกรณํ,
ตาวตึสภวเน อภิธมฺมเทสนา, สงฺกสฺสนครทฺวาเร เทวโลกโต โอตรณํ,
สตตํ ผลสมาปตฺติสมาปชฺชนํ, ทฺวีสุ วาเรสุ ๑- เวเนยฺยชนาวโลกนํ, อุปฺปนฺเน
วตฺถุมฺหิ สิกฺขาปทปญฺญาปนํ, อุปฺปนฺนาย อฏฺฐุปฺปตฺติยา ชาตกกถนํ, ญาติสมาคเม
พุทฺธวํสกถนํ, อาคนฺตุเกหิ ภิกฺขูหิ ปฏิสนฺถารกรณํ, นิมนฺติตานํ วุฏฺฐวสฺสานํ
อนาปุจฺฉา อคมนํ, ทิวเส ทิวเส ปุเรภตฺตปจฺฉาภตฺตปฐมมชฺฌิมปจฺฉิมยามกิจฺจกรณํ,
ปรินิพฺพานทิวเส มํสรสโภชนํ, จตุวีสติ โกฏิสตสหสฺสสมาปตฺติโย สมาปชฺชิตฺวา
ปรินิพฺพานนฺติ อิมา สมตฺตึส สพฺพพุทฺธานํ ธมฺมตาติ.
                         อนนฺตรายิกธมฺมกถา
     สพฺพพุทฺธานํ จตฺตาโร อนนฺตรายิกา ธมฺมา. กตเม จตฺตาโร?
พุทฺธานํ อุทฺทิสฺส อภิหฏานํ จตุนฺนํ ปจฺจยานํ น สกฺกา เกนจิ อนฺตราโย ๒-
กาตุํ. พุทฺธานํ อายุโน น สกฺกา เกนจิ อนฺตราโย ๒- กาตุํ. วุตฺตเญฺหตํ
"อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส, ยํ ปรูปกฺกเมน ตถาคตํ ชีวิตา โวโรเปยฺยา"ติ. ๓-
พุทฺธานํ ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขณานํ อสีติยา อนุพฺยญฺชนานญฺจ น สกฺกา
เกนจิ อนฺตราโย ๒- กาตุํ. พุทฺธรํสีนํ น สกฺกา เกนจิ อนฺตราโย ๑- กาตุนฺติ.
อิเม จตฺตาโร อนนฺตรายิกา ธมฺมา นามาติ.
@เชิงอรรถ:  ม. ฐาเนสุ         สี.,อิ.,ม. อนฺตรายํ        วิ.จูฬ. ๗/๓๔๒/๑๓๔
                          นิคมนกถา
         เอตฺตาวตา คตา สิทฺธึ        พุทฺธวํสสฺส วณฺณนา
         สุวณฺณปทวิญฺญาต- ๑-         วิจิตฺตนยโสภิตา.
         โปราณฏฺฐกถามคฺคํ ๒-        ปาฬิอตฺถปฺปกาสกํ
         อาทาเยว กตา พุทฺธ-        วํสสฺสฏฺฐกถา มยา.
         ปปญฺจตฺถํ วิวชฺเชตฺวา         มธุรตฺถสฺส สพฺพโส
         สมฺปกาสนโต ตสฺมา          มธุรตฺถปฺปกาสินี.
         กาวีรชลสมฺปาต-            ปริปูต ๓- มหีตเล
         กาวีรปฏฺฏเน รมฺเม          นานานารินรากุเล.
         การิเต กณฺหทาเสน          สณฺหวาเจน สาธุนา
         วิหาเร วิวิธาการ-          จารุปาการโคปุเร.
         ฉายาสลิลสมฺปนฺเน ๔-        ทสฺสนีเย มโนรเม
         หตทุชฺชนสมฺพาเธ            ปริเวกสุเข สิเว.
         ตตฺถ ปาจีนปาสาท-          ตเล ปรมสีตเล
         วสตา พุทฺธวํสสฺส            มยา สํวณฺณนา กตา.
                ๕- ยถา พุทฺธวํสสฺส สํวณฺณนายํ
                กตา สาธุ สิทฺธึ วินา อนฺตรายํ
                ตถา ธมฺมยุตฺตา ชนานํ วิตกฺกา
                วินาวนฺตราเยน สิทฺธึ วชนฺตุ. ๕-
                อิมํ พุทฺธวํสสฺส สํวณฺณนํ เม
                กโรนฺเตน ยํ ปตฺถิตํ ปุญฺญชาตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ปรมปทวิญฺญาต       ม. ตนฺติ
@ ม. ปาริปูริ            สี.,อิ. โคธาสลิลสมฺปาเต
@๕-๕ สี.,อิ. ยถา วณฺณนายํ คตา สาธุ สิทฺธึ, วินา อนฺตรายํ ตถา สมฺมยุตฺตา
@ชนานํ วิตกฺกา วินา จนฺตราวนฺ- ตราเยน สิทฺธึ คมิสฺสนฺตุ สาธุ.
                สทา ตสฺส เทวานุภาเวน โลโก
                ธุวํ สนฺตมจฺจนฺตมตฺถํ ปยาตํ.
                ๑- วินสฺสนฺตุ โรคา มนุสฺเสสุ สพฺเพ
                ปวสฺสนฺตุ เทวาปิ วสฺสนฺตกาเล
                สุขํ โหตุ นิจฺจํ วรํ นารกาปิ
                ปิสาจาปยาตา ปิปาสา ภวนฺตุ.
                สุรา อจฺฉรานํ คณาทีหิ สทฺธึ
                จิรํ เทวโลเก สุขํ จานุโภนฺตุ
                จิรํ ฐาตุ ธมฺโม มุนินฺทสฺส โลเก
                สุขํ โลกปาลา มหึ ปาลยนฺตุ. ๑-
        ๒- ครูหิ คีตนาเมน ๓-           พุทฺธทตฺโตติ วิสฺสุโต
        เถโร กตฺวา อฏฺฐกถํ             มธุรตฺถวิลาสินึ.
        โปตฺถกํ ฐปยิเตฺวมํ               ปรมฺปเร หิตาวหํ
        อจิรฏฺฐิตภาเวน                 อโห มจฺจุวสํ คโต. ๒-
     อิติ ภาณวารวเสน ฉพฺพีสติภาณวารา, คนฺถวเสน ปญฺจสตาธิกฉสหสฺสคนฺถา,
อกฺขรวเสน ติสหสฺสาธิกานิ ๔- เทฺวสตสหสฺสกฺขรานิ.
        อนฺตรายํ วินา เอสา             ยถา นิฏฺฐํ อุปาคตา
        ตถา สิชฺฌนฺตุ สงฺกปฺปา            สตฺตานํ ธมฺมนิสฺสิตาติ.
                        อิติ มธุรตฺถวิลาสินี นาม
                       พุทฺธวํสอฏฺฐกถา นิฏฺฐิตา.
                         --------------
@เชิงอรรถ: ๑-๑ สี.,อิ. นตฺถิ       ๒-๒ ปจฺฉา เกนจิ ปกฺขิตฺตา คาถาโย

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๑ หน้า ๔๒๘-๔๓๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=9476&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=9476&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=207              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=8563              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=11253              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=11253              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]