ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๓ ภาษาบาลีอักษรไทย สงฺคณี.อ. (อฏฺฐสาลินี)

                        เอกวิธรูปสงฺคหวณฺณนา
     อิทานิ ตํ วิตฺถารโต ทสฺเสตุํ เอกวิธาทีหิ เอกาทสหิ สงฺคเหหิ มาติกํ
ฐเปนฺโต "สพฺพํ รูปํ น เหตู"ติอาทิมาห.
     ตตฺถ สพฺพํ รูปนฺติ อิทํ ปทํ "สพฺพํ รูปํ น เหตุ, สพฺพํ รูปํ
อเหตุกนฺ"ติ เอวํ สพฺพปเทหิ สทฺธึ โยเชตพฺพํ. สพฺพาเนว เจตานิ "น
เหตู"ติอาทีนิ เตจตฺตาฬีส ปทานิ อุทฺทิฏฺฐานิ. เตสุ ปฏิปาฏิยา ๒- จตฺตาฬีส
ปทานิ มาติกโต คเหตฺวา ฐปิตานิ, อวสาเน ตีณิ มาติกามุตฺตกานีติ เอวํ
ตาว ปฐเม สงฺคเห ปาลิววฏฺฐานเมว เวทิตพฺพํ. ตถา ทุติยสงฺคหาทีสุ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ปูติโย              ม. ปทปฏิปาฏิยา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๐.

ทุวิธรูปสงฺคหวณฺณนา ตตฺรายํ นโย:- ทุติยสงฺคเห ตาว สตํ จตฺตาโร จ ทุกา. ตตฺถ "อตฺถิ รูปํ อุปาทา, อตฺถิ รูปํ โน อุปาทา"ติอาทโย อาทิมฺหิ จุทฺทส ทุกา อญฺญมญฺญสมฺพนฺธาภาวโต ปกิณฺณกทุกา นาม. ตโต "อตฺถิ รูปํ จกฺขุสมฺผสฺสสฺส วตฺถู"ติอาทโย ปญฺจวีสติ ทุกา วตฺถุอวตฺถุอุปปริกฺขนวเสน ปวตฺตตฺตา วตฺถุทุกา นาม. ตโต "อตฺถิ รูปํ จกฺขุสมฺผสฺสสฺส อารมฺมณนฺ"ติอาทโย ปญฺจวีสติ ทุกา ๑- อารมฺมณานารมฺมณอุปปริกฺขนวเสน ปวตฺตตฺตา อารมฺมณทุกา นาม. ตโต "อตฺถิ รูปํ จกฺขายตนนฺ"ติอาทโย ทส ทุกา อายตนานายตนอุปปริกฺขนวเสน ปวตฺตตฺตา อายตนทุกา นาม. ตโต "อตฺถิ รูปํ จกฺขุธาตู"ติอาทโย ทส ทุกา ธาตุอธาตุอุปปริกฺขนวเสน ปวตฺตตฺตา ธาตุทุกา นาม. ตโต "อตฺถิ รูปํ จกฺขุนฺทฺริยนฺ"ติอาทโย อฏฺฐ ทุกา อินฺทฺริยานินฺทฺริยอุปปริกฺขนวเสน ปวตฺตตฺตา อินฺทฺริยทุกา นาม. ตโต "อตฺถิ รูปํ กายวิญฺญตฺตี"ติอาทโย ทฺวาทส ทุกา สุขุมรูปารูปอุปปริกฺขนวเสน ๒- ปวตฺตตฺตา สุขุมรูปทุกา นามาติ. อิทํ ทุติยสงฺคเห ปาลิววฏฺฐานํ. ติวิธรูปสงฺคหวณฺณนา [๕๘๕] ตติยสงฺคเห สตํ ตีณิ จ ติกานิ. ตตฺถ ทุติยสงฺคเห วุตฺเตสุ จุทฺทสสุ ปกิณฺณกทุเกสุ เอกํ อชฺฌตฺติกทุกํ เสเสหิ เตรสหิ โยเชตฺวา "ยนฺตํ รูปํ อชฺฌตฺติกํ ตํ อุปาทา, ยนฺตํ รูปํ พาหิรํ ตํ อตฺถิ อุปาทา, อตฺถิ โน อุปาทา"ติ- อาทินา นเยน ฐปิตา เตรส ปกิณฺณกติกา นาม. ตโต ตเมว ทุกํ เสสทุเกหิ สทฺธึ โยเชตฺวา "ยนฺตํ รูปํ พาหิรํ ตํ จกฺขุสมฺผสฺสสฺส น วตฺถุ, ยนฺตํ รูปํ อชฺฌตฺติกํ ตํ อตฺถิ จกฺขุสมฺผสฺสสฺส วตฺถุ, อตฺถิ จกฺขุสมฺผสฺสสฺส น วตฺถู"ติ- อาทินา นเยน เสสตฺติกา ฐปิตา. เตสํ นามญฺจ คณนา จ เตสํเยว วตฺถุทุกาทีนํ วเสน เวทิตพฺพาติ. อิทํ ตติยสงฺคเห ปาลิววฏฺฐานํ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ. เอวมุปริปิ ฉ.ม. สุขุมาสุขุมรูปอุปปริกฺขณวเสน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๑.

จตุพฺพิธาทิรูปสงฺคหวณฺณนา [๕๘๖] จตุตฺถสงฺคเห ทฺวาวีสติ จตุกฺกา. ตตฺถ สพฺพปจฺฉิโม "อตฺถิ รูปํ อุปาทา, อตฺถิ รูปํ โน อุปาทา"ติ เอวํ อิธ วุตฺตมาติกํ อนามสิตฺวา ฐปิโต, อิตเร ปน อามสิตฺวา ฐปิตา. กถํ? เย ตาว อิธ ทุวิธสงฺคเห ปกิณฺณเกสุ อาทิโต ตโย ทุกา, เตสุ เอเกกํ คเหตฺวา "ยนฺตํ รูปํ อุปาทา ตํ อตฺถิ อุปาทินฺนํ, อตฺถิ อนุปาทินฺนนฺ"ติอาทินา นเยน ปญฺจหิ ปญฺจหิ ทุเกหิ สทฺธึ โยเชตฺวา ทุกตฺตยมูลกา อาทิมฺหิ ปญฺจทสจตุกฺกา ฐปิตา. อิทานิ โยยํ จตุตฺโถ ๑- สนิทสฺสนทุโก, โส ยสฺมา "ยนฺตํ รูปํ สนิทสฺสนํ ตํ อตฺถิ สปฺปฏิฆํ, อตฺถิ อปฺปฏิฆนฺ"ติอาทินา นเยน ปเรหิ วา "อตฺถิ อุปาทา อตฺถิ โน อุปาทา"ติอาทินา นเยน ปุริเมหิ วา ทุเกหิ สทฺธึ อตฺถาภาวโต กมาภาวโต วิเสสาภาวโต จ โยคํ น คจฺฉติ. สนิทสฺสนํ หิ อปฺปฏิฆํ นาม โนอุปาทา วา นตฺถีติ อตฺถาภาวโต โยคํ น คจฺฉติ. อุปาทินฺนํ ปน อนุปาทินฺนญฺจ อตฺถิ, ตํ กมาภาวโต ๒- โยคํ น คจฺฉติ. สพฺพทุกา หิ ปจฺฉิมปจฺฉิเมเหว สทฺธึ โยชิตา, อยเมตฺถ กโม. ปุริเมหิ ปน สทฺธึ กมาภาโวติ. อตฺเถ สติ กมาภาโว อการณํ, ตสฺมา อุปาทินฺนปทาทีหิ สทฺธึ โยเชตพฺโพติ เจ. น วิเสสาภาวา. อุปาทินฺนปทาทีนิ หิ อิมินา สทฺธึ โยชิตานิ, ตตฺถ "อุปาทินฺนํ วา สนิทสฺสนํ, สนิทสฺสนํ วา อุปาทินฺนนฺ"ติ วุตฺเต วิเสโส นตฺถีติ วิเสสาภาวาปิ โยคํ น คจฺฉติ. ตสฺมา ตํ จตุตฺถทุกํ อนามสิตฺวา ตโต ปเรหิ "อตฺถิ รูปํ สปฺปฏิฆนฺ"ติ- อาทีหิ ตีหิ ทุเกหิ สทฺธึ "ยนฺตํ รูปํ สปฺปฏิฆํ ตํ อตฺถิ อินฺทฺริยํ, อตฺถิ น อินฺทฺริยํ, ยนฺตํ รูปํ อปฺปฏิฆํ ตํ อตฺถิ อินฺทฺริยํ, อตฺถิ น อินฺทฺริยนฺ"ติ- อาทินา นเยน ยุชฺชมาเน เทฺว เทฺว ทุเก โยเชตฺวา ฉจตุกฺกา ฐปิตา. ยถา จายํ จตุตฺถทุโก โยคํ น คจฺฉติ, ตถา เตน สทฺธึ อาทิทุโกปิ. กสฺมา? อนุปาทารูปสฺส เอกนฺเตน อนิทสฺสนตฺตา. โส หิ "ยนฺตํ รูปํ โน อุปาทา ตํ อตฺถิ สนิทสฺสนํ, อตฺถิ อนิทสฺสนนฺ"ติ เอวํ จตุตฺเถน ทุเกน สทฺธึ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. โย ยํ จตกฺโก ฉ.ม. กมาภาวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๒.

โยชิยมาโน โยคํ น คจฺฉติ, ตสฺมา ตํ อติกฺกมิตฺวา ปญฺจเมน สห โยชิโต. เอวํ โย เยน สทฺธึ โยคํ คจฺฉติ, โย จ น คจฺฉติ, โส เวทิตพฺโพติ. อิทํ จตุตฺถสงฺคเห ปาลิววฏฺฐานํ. อิโต ปเร ปน ปญฺจวิธสงฺคหาทโย สตฺตสงฺคหา อสมฺมิสฺสาเอว. เอวํ สกลายปิ มาติกาย ปาลิววฏฺฐานํ เวทิตพฺพํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๓ หน้า ๓๕๙-๓๖๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=8961&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=8961&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=503              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=4141              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=3692              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=3692              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_34

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]