ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๗. จตุกฺกนยสํสนฺทนวณฺณนา
     [๔๖-๕๒] อิทานิ ยํ สจฺฉิกฏฺฐปรมตฺเถน อุปลพฺภติ, เตน ยสฺมา
รูปาทีสุ สตฺตปญฺญาสาย สจฺฉิกฏฺฐปรมตฺเถสุ อญฺญตเรน ภวิตพฺพํ, รูปาทินิสฺสิเตน
วา อญฺญตฺร วา รูปาทีหิ รูปาทีนํ วา นิสฺสเยน, ตสฺมา อิมินา จตุกฺกนเยน
สจฺฉิกฏฺฐสํสนฺทนํ อารทฺธํ. ตตฺถ รูปํ ปุคฺคโลติ อนุโยโค สกวาทิสฺส,
อุจฺเฉททิฏฺฐิภเยน น เหวนฺติ ปฏิกฺเขโป ปรวาทิสฺส, นิคฺคหาโรปนํ สกวาทิสฺส.
กึ ปเนตํ ยุตฺตํ, นนุ รูปํ เวทนาติ วุตฺตมฺปิ ปฏิกฺขิปิตพฺพเมวาติ? อาม
ปฏิกฺขิปิตพฺพํ, ตํ ปน รูปโต เวทนาย อญฺญสภาวสพฺภาวโต, น อญฺญตฺตาภาวโต.
อยญฺจ รูปาทีสุ เอกธมฺมโตปิ ปุคฺคลสฺส อญฺญตฺตํ น อิจฺฉติ, ตสฺมา ยุตฺตํ.
อยญฺจ อนุโยโค รูปํ ปุคฺคลํ ฯเปฯ อญฺญาตาวินฺทฺริยํ ปุคฺคโลติ สกลํ
ปรมตฺถสจฺจํ สนฺธาย อารทฺโธ, สกลํ ปน ปจฺจตฺตลกฺขณวเสน เอกโต วตฺตุํ น
สกฺกาติ ตนฺติวเสน อนุโยคลกฺขณมตฺตเมตํ ๑- ฐปิตํ. เตเนตํ ๒- วิญฺญู อตฺถํ
วิภาเวนฺติ. วาทกาเมน ปน อิมํ ลกฺขณํ คเหตฺวา ยถา ยถา ปรวาทิสฺส โอกาโส
น โหติ, ตถา ตถา วตฺตพฺพํ. อิติ ตนฺติวเสน อนุโยคลกฺขณสฺส ฐปิตตฺตาปิ
ยุตฺตเมว. อิมินา นเยน สพฺพานุโยเคสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพ.
     อยมฺปน วิเสโส:- รูปสฺมึ ปุคฺคโลติอาทีสุ ยถา เอกํ มหาภูตํ นิสฺสาย
ตโย มหาภูตา, วตฺถุรูปํ นิสฺสาย วิญฺญาณํ รูปสฺมินฺติ วตฺตุํ วฏฺฏติ, กินฺเต เอวํ
รูปสฺมึ ปุคฺคโล. ยถา จ สภาววินิพฺโภคโต ๓- เวทนาทโย สพฺเพ ธมฺมา อรูปา
วา ปน จตฺตาโร ขนฺธา นิพฺพานเมว วา "อญฺญตฺร รูปา"ติ วตฺตุํ วฏฺฏติ,
กินฺเต เอวํ ปุคฺคโล. ยถา จ จิตฺตสมุฏฺฐานานํ รูปานํ นิสฺสยวเสน "เวทนาย
รูปํ ฯเปฯ วิญฺญาณสฺมึ รูปนฺ"ติ วตฺตุํ วฏฺฏติ, กินฺเต เอวํ ปุคฺคโลติ.
สพฺพานุโยเคสุ ปน อุจฺเฉททิฏฺฐิภเยน เจว สมยวิโรเธน จ ปฏิกฺเขโป
ปรวาทิสฺส. เสสเมตฺถ อตฺถโต ปากฏเมว. ธมฺมโต ปเนตฺถ สตฺตปญฺญาสาย
สจฺฉิกฏฺเฐสุ เอเกกสฺมึ อตฺเถ ๔- จตฺตาริ จตฺตาริ กตฺวา นิคฺคหวเสน
อฏฺฐวีสาธิกานิ เทฺว ปญฺจกสตานิ ทสฺสิตานิ. ปรวาทีปกฺเขปิ ปฏิกมฺมวเสน
ตตฺตกาเนว. ยา ปเนตฺถ อตฺถิ ปุคฺคโลติ วุตฺเต สกวาทิสฺส ปฏิญฺญา, สา สุตฺเต
อาคเตน สมฺมติวเสน. โย รูปํ ปุคฺคโลติอาทีสุ ปฏิกฺเขโป, โส สกฺกายทิฏฺฐิปญฺหสฺส
ฐปนียตฺตา. ปรวาทิสฺส ปฏิกมฺมํ ฉลวเสเนวาติ.
                       จตุกฺกนยสํสนฺทนา นิฏฺฐิตา.
                        นิฏฺฐิตา จ สํสนฺทนกถา.
                            ---------
@เชิงอรรถ:  ม. อนุโยคมตฺตเมตํ        ฉ.ม. เตน
@ ฉ.ม. สภาค......       ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๑๔๐-๑๔๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=3137&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=3137&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=50              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=37&A=588              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=37&A=595              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=37&A=595              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_37

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]