ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๑๐. ชีวิตินฺทฺริยกถาวณฺณนา
     [๕๔๐] อิทานิ ชีวิตินฺทฺริยกถา นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ ชีวิตินฺทฺริยํ นาม
จิตฺตวิปฺปยุตฺโต อรูปี ธมฺโม, ๒- ตสฺมา รูปชีวิตินฺทฺริยํ นตฺถีติ ลทฺธิ
เสยฺยถาปิ ปุพฺพเสลิยานญฺเจว สมิติยานญฺจ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา
อิตรสฺส. นตฺถิ รูปีนํ ธมฺมานํ อายูติ ปเญฺห อุปาทินฺนรูปานมฺปิ ติณกฏฺฐาทีนมฺปิ
สนฺตานวเสน ปวตฺติเมว อายุ ฐิติ ยปนา ยาปนา อิริยนา วตฺตนา ปาลนาติ
อิจฺฉติ, ตสฺมา ปฏิกฺขิปติ. อตฺถีติ ปเญฺหปิ อิมินา การเณน ปฏิชานาติ. อตฺถิ
อรูปชีวิตินฺทฺริยนฺติ ปเญฺหปิ อรูปธมฺมานํ จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ชีวิตินฺทฺริย-
สนฺตานํ นาม อตฺถีติ อิจฺฉติ, ตสฺมา ปฏิชานาติ.
     [๕๔๑] รูปีนํ ธมฺมานํ อายุ อรูปชีวิตินฺทฺริยนฺติ ปเญฺห สตฺตสนฺตาเน
๓- รูปิโน วา ธมฺมา โหนฺติ อรูปิโน วา, ๓- สพฺเพสํ จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ
อรูปชีวิตินฺทฺริยเมว อิจฺฉติ, ตสฺมา ปฏิชานาติ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. วจีกมฺมกถา   ฉ.ม. อรูปธมฺโม   ๓-๓ ฉ.ม. รูปีโน วา โหนฺตุ อรูปิโน วา
     [๕๔๒] นิโรธสมาปนฺนปเญฺหสุปิ จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ อรูปชีวิตินฺทฺริยเมว ๑-
สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ จ ปฏิชานาติ จ. สกวาที ปน ตํ อสมฺปฏิจฺฉนฺโต ยํ
อรูปปวตฺเต อสติ อตฺถิ, รูเปน เตน ภวิตพฺพนฺติ โจเทตุํ หญฺจีติอาทิมาห.
สงฺขารกฺขนฺธปเญฺห ผสฺสาทิสงฺขารกฺขนฺธํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ, กายกมฺมาทิสงฺขารกฺ-
ขนฺธํ สนฺธาย ปฏิชานาติ. กายวิญฺญตฺติ วจีวิญฺญตฺติ สมฺมาวาจา สมฺมากมฺมนฺโต
ชีวิตินฺทฺริยนฺติ เอวมาทโยปิ ธมฺมา สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนาติ ตสฺส ๒- ลทฺธิ.
สกวาที ปน ตํ อสมฺปฏิจฺฉนฺโต ยทิ นิรุทฺเธปิ อรูปปวตฺเต สงฺขารกฺขนฺโธ
อตฺถิ, จตุนฺนมฺปิ ขนฺธานํ อตฺถิตา โหตูติ โจเทตุํ อตฺถิ เวทนากฺขนฺโธติอาทิมาห,
อิตโร อนฺโตสมาปตฺตึ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ, สมาปชฺชนฺตสฺส จ วุฏฺฐหนฺตสฺส จ
ปุพฺพาปรภาคํ สนฺธาย ปฏิชานาติ.
     [๕๔๓] อสญฺญสตฺตวาเรปิ เอเสว นโย. ตสฺสา ๓- หิ ลทฺธิยา
อสญฺญสตฺตานํ ปฏิสนฺธิกาเล จิตฺตํ อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌติ, เตน สห
จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ อรูปชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิตฺวา ยาวตายุกํ ปวตฺตติ. ตสฺมา
เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ นตฺถีติ ปุฏฺโฐ ปฏิกฺขิปติ, อตฺถีติ ปุฏฺโฐ ปฏิชานาติ.
เวทนากฺขนฺธาทโยปิ เตสํ ปวตฺติวเสน ปฏิกฺขิปติ, ปฏิสนฺธิวเสน ๔- ปฏิชานาติ.
สกวาที ปน ตํ อนิจฺฉนฺโต "สเจ ตตฺถ เอกกฺขเณปิ เวทนาทโย อตฺถิ,
ปญฺจโวการภวตฺตํ ปาปุณาตี"ติ โจเทตุํ ปญฺจโวการภโวติ อาห. อิตโร
สุตฺตวิโรธภยา ปฏิกฺขิปติ.
     [๕๔๔-๕๔๕] เอกเทสํ ภิชฺชตีติ ปเญฺห สมฺปยุตฺตํ ภิชฺชติ, วิปฺปยุตฺตํ
ติฏฺฐตีติ ตสฺส ลทฺธิ, ตสฺมา ปฏิชานาติ. เทฺว ชีวิตินฺทฺริยานีติ ปุจฺฉา
ปรวาทิสฺส, ปฏิญฺญา สกวาทิสฺส. รูปารูปวเสน หิ เทฺว ชีวิตินฺทฺริยานิ, เตหิเยว
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อรูปชีวิตเมว      ฉ.ม......ปริยาปนฺนาติสฺส
@ ฉ.ม. ตสฺส            ฉ.ม. จุติปฏิสนฺธิวเสน
สตฺโต ชีวติ, เตสํ ภงฺเคน มรตีติ วุจฺจติ. จุติกฺขณสฺมิญฺหิ เทฺวปิ ชีวิตานิ
สเหว ภิชฺชนฺตีติ.
                     ชีวิตินฺทฺริยกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                           -----------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๒๓๙-๒๔๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=5389&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=5389&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1285              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=37&A=12862              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=37&A=8455              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=37&A=8455              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_37

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]