บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๕๕

๔. อธิคยฺหมนสิการกถาวณฺณนา [๗๔๙-๗๕๓] อิทานิ อธิคยฺห มนสิการกถา นาม โหติ. ตตฺถ ทุวิโธ มนสิกาโร นยโต จ อารมฺมณโต จ. ตตฺถ เอกสงฺขารสฺสาปิ อนิจฺจตาย ทิฏฺฐาย สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจาติ อวเสเสสุ นยโต มนสิกาโร โหติ. อตีเต ปน สงฺขาเร มนสิกโรนฺโต น อนาคเต มนสิกาตุํ สกฺโกติ. อตีตาทีสุ อญฺญตรํ มนสิกโรโต อารมฺมณโต มนสิกาโร โหติ. ตตฺถ ปจฺจุปฺปนฺเน มนสิกโรนฺโต เยน จิตฺเตน เต มนสิกโรติ, ตํ ปจฺจุปฺปนฺนกฺขเณ มนสิกาตุํ น สกฺโกติ. ตตฺถ เยสํ "สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจา"ติอาทิวจนํ นิสฺสาย "มนสิกโรนฺโต นาม @เชิงอรรถ: ^๑ ม.ม. ๑๓/๑๔๘/๑๒๑

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๖.

อธิคยฺห อธิคณฺหิตฺวา สงฺคณฺหิตฺวา สพฺเพ สงฺขาเร เอกโต มนสิกโรตี"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ ปุพฺพเสลิยานํ, ^๑- เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ ยสฺมา สพฺเพ เอกโต มนสิกโรนฺเตน เยน จิตฺเตน เต มนสิกโรติ, ตมฺปิ มนสิกาตพฺพํ โหติ, ตสฺมา ตํจิตฺตตาย โจเทตุํ เตน จิตฺเตนาติ- อาทิมาห. อิตโร อารมฺมณํ กตฺวา น สกฺกา ชานิตุนฺติ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. เอวํลกฺขณํ จิตฺตนฺติ ญาตตฺตา ปน ตมฺปิ จิตฺตํ ญาตเมว โหตีติ สนฺธาย ปฏิชานาติ. อถวา ตญฺเญว ตสฺส อารมฺมณํ น โหตีติ ปฏิกฺขิปติ, "สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจาติ, ^๒- ยทา ปญฺญาย ปสฺสตี"ติอาทีนิ นิสฺสาย อุปฺปนฺนลทฺธิวเสน ปฏิชานาติ. เสสปญฺหทฺวเยปิ เอเสว นโย. เตน ผสฺเสนาติอาทีสุ ปน ตถารูปํ สุตฺตํ อปสฺสนฺโต ปฏิกฺขิปติ. ^๓- เตเนว ^๔- อตีตาทิปเญฺหสุ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว ปฏิกฺเขปปฏิญฺญา เวทิตพฺพา. เสสํ ยถาปาลิเมว นิยฺยาตีติ. สพฺเพ สงฺขาราติ- อาทิวจนํ นยโต ทสฺสนํ สนฺธาย วุตฺตํ, น เอกกฺขเณ อารมฺมณโต, ตสฺมา อสาธกนฺติ. อธิคยฺหมนสิการกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -----------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๒๘๕-๒๘๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=6432&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=6432&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1657 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=37&A=17140 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=37&A=11122 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=37&A=11122 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_37