ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter
Atthakatha Book 16 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.3)

                        10. Bhumicalasuttavannana
     [70] Dasame nisidananti idha cammakhandam adhippetam. Uddenacetiyanti 5- uddena-
yakkhassa vasanatthane kataviharo vuccati. Gotamakadisupi eseva nayo. Bhavitati
@Footnote: 1 cha.Ma. alapasallapo  2 cha.Ma. te pana, su.vi. 2/172/163 atthaparisavannana
@3 Si. khandassarapi, cha.Ma. gaggassarapi  4 cha.Ma. hotiti  5 cha.Ma. uddenam cetiyanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page275.

Vaddhita. Bahulikatati punappunam kata. Yanikatati yuttayanam viya kata. Vatthukatati patitthatthena 1- vatthu viya kata. Anutthitati adhitthita. Paricitati samantato cita suvaddhita. Susamaraddhati sutthu samaraddha. Iti aniyamena kathetva puna niyametva dassento tathagatassa khotiadimaha. Ettha ca kappanti ayukappam. Tasmim tasmim kale yam manussanam ayuppamanam, tam paripunnam karonto tittheyya. Kappavasesam vati "appam va bhiyyo"ti vutta- vassasatato atirekam va. Mahasivatthero panaha:- "buddhanam atthane gajjitam nama natthi, punappunam samapattim 2- samapajjitva maranantikavedanam vikkhambhento bhaddakappameva tittheyyati. 3- Kasma pana na thitoti? upadinnakam sariram nama khandiccadihi abhibhuyyati, buddha ca khandiccadibhavam appatva pancame ayukotthase bahujanassa piyamanapakaleyeva parinibbayanti. Buddhanubuddhesu ca mahasavakesu parinibbutesu ekakena 4- khanukena viya thatabbam hoti daharasamaneraparivarena va, tato `aho buddhanam parisa'ti hiletabbatam apajjeyya. Tasma na thito"ti. Evam vuttepi yo pana vuccati 5- "ayukappo"ti, idameva atthakathayam niyamitam. Yathatam marena pariyutthitacittoti ettha tanti nipatamattam. Yatha marena pariyutthitacitto ajjhotthatacitto anno koci puthujjano pativijjhitum na sakkuneyya, evameva nasakkhi pativijjhitunti attho. Maro hi yassa sabbena sabbam dvadasa vipallasa appahina, tassa cittam pariyutthati. Therassa ca cattaro vipallasa appahina, tenassa maro cittam pariyutthasi. So pana cittapariyutthanam karonto kim karotiti? bheravam ruparammanam va dasseti, saddarammanam va saveti. Tato satta tam disva sutva va satim vissajjetva vivatamukha honti, tesam mukhena hattham pavesetva hadayam maddati, tato visannava hutva titthanti. Therassa panesa @Footnote: 1 cha.Ma. patitthanatthena 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3 cha.Ma. tittheyya 4 cha.Ma. ekakeneva 5 Ma. so pana ruccati, su.vi. 2/167/157

--------------------------------------------------------------------------------------------- page276.

Mukhe hattham pavesetum kim sakkhissati, bheravarammanam pana dasseti. Tam disva thero nimittobhasam na pativijjhi. Bhagava janantoyeva kasma 1- yava tatiyam amantesiti? purato "titthatu bhante bhagava"ti yacite "tuyhevetam dukkatam, tuyhevetam aparaddhan"ti dosaropanena sokatanukaranattham. Maro papimati ettha satte anatthe niyojento maretiti maro. Papimati tasseva vevacanam. So hi papadhammasamannagatatta "papima"ti vuccati. Kanho, antako, namuci, pamattabandhutipi tasseva namani. Bhasita kho panesati ayanhi bhagavato sambodhippatto 2- atthame sattahe bodhimandeyeva agantva "bhagava yadattham tumhehi paramiyo purita, so vo attho anuppatto, patividdham sabbannutananam, kim vo 3- lokavicaranena"ti vatva yatha ajja, evameva "parinibbatu dani bhante bhagava"ti yaci. Bhagava cassa "na tavahan"tiadini vatva patikkhipi, tam sandhaya "bhasita kho panesa bhante"tiadimaha. Tattha viyattati maggavasena byatta, tatheva vinita, tatha visarada. Bahussutati tepitakavasena bahu sutam etesanti bahussuta. Tameva dhammam dharentiti dhammadhaRa. Athava pariyattibahussuta ceva pativedhabahussuta ca. Pariyattipativedhadhammanamyeva dharanato dhammadharati evamettha attho datthabbo. Dhammanudhammapatipannati ariyadhammassa anurupadhammam vipassanamaggam patipanna. 4- Samicipatipannati anucchavikapatipadam patipanna. Anudhammacarinoti anudhammacaranasila. Sakam acariyakanti attano acariyavadam. Acikkhissantitiadini sabbani annamannavevacanani. Sahadhammenati sahetukena sakaranena vacanena. Sappatihariyanti niyyanikam 5- katva dhammam desessanti. Brahmacariyanti sikkhattayasangahitam sakalasasanabrahmacariyam. Iddhanti samiddham jhanassadavasena. Phitanti vuddhippattam sabbapaliphullam viya abhinnaya @Footnote: 1 cha.Ma. kimattham 2 cha.Ma. sambodhipattiya 3 cha.Ma. kim te @4 cha.Ma....anudhammabhutam vipassanadhammam patipanna 5 cha.Ma. yava na niyyanikam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page277.

Samapattivasena. 1- Vittharikanti vitthatam tasmim tasmim disabhage patitthitavasena. Bahujannanti bahuhi natam patividdham bahujanabhisamayavasena. 2- Puthubhutanti sabbakarena puthulabhavam pattam. Katham? yava devamanussehi suppakasitanti, yattaka vinnujatika deva ceva manussa ca atthi sabbehi sutthu pakasitanti attho. Appossukkoti niralayo. Tvanhi papima atthamasattahato patthaya "parinibbatu dani bhante bhagava, parinibbatu sugato"ti viravanto ahindittha. Ajja dani patthaya vigatussaho hohi, ma mayham parinibbanattham vayamam karohiti vadati. Sato sampajano ayusankharam ossajjiti 3- satim supatthitam katva nanena paricchinditva ayusankharam vissajji pajahi. Tattha na bhagava hatthena leddum viya ayusankharam ossajji. Temasamattameva pana phalasamapattim samapajjitva tato param samapajjissamiti cittam uppadesi. Tam sandhaya vuttam "ossajji"ti. Avassajjitipi 4- patho. Mahabhumicaloti mahanto pathavikamPo. Tada kira dasasahassilokadhatu kampittha. Bhimsanakoti bhayajanako. Devadundubhiyo ca phalimsuti devabheriyo phalimsu, devo sugajjitam 5- gajji, akalavijjulata niccharimsu, khanikavassam vassiti vuttam hoti. Udanam udanesiti kasma udanesi? koci nama vadeyya "bhagava pacchato Pacchato anubandhitva `parinibbatu bhante'ti upadduto bhayena ayusankharam vissajjesi"ti, tassokaso ma hotu, bhitassa hi udanam nama natthiti pitivegavissattham udanam udanesi. Tattha sabbesam sonasingaladinampi paccakkhabhavato tulitam paricchinnanti tulam. Kintam? kamavacarakammam. Na tulam, na va tulam sadisamassa annam lokiyakammam natthiti Atulam. Kintam? mahaggatakammam. Athava kamavacaram rupavacaram tulam, arupavacaram atulam. @Footnote: 1 Si. abhinnasamapattivasena, Ma. abhinnaya vasena, cha. abhinnasampattivasena @2 cha.Ma. mahajanabhisamayavasena 3 cha.Ma. ossajiti 4 cha.Ma. ussajjitipi @5 cha.Ma. sukkhagajjitam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page278.

Appavipakam va tulam, bahuvipakam atulam. Sambhavanti sambhavahetubhutam, rasikarakam pindakarakanti attho. Bhavasankharanti punabbhavasankharanakam. Avassajjiti vissajjesi. Muniti buddhamuni. Ajjhattaratoti niyakajjhattarato. Samahitoti upacarappanasamadhivasena samahito. Abhindi 1- kavacamivati kavacam abhindi. Attasambhavanti attani sanjatakilesam. Idam vuttam hoti:- savipakatthena sambhavam, bhavabhasankharanatthena bhavasankharanti ca laddhanamam tulatulasankhatam lokiyakammanca ossajji, sangamasise mahayodho kavacam viya attasambhavam kilesanca ajjhattarato hutva samahito hutva abhinditi. Athava tulanti tulento tirento. Atulanca sambhavanti nibbananceva sambhavanca. Bhavasankharanti bhavagamikammam. Avassajji muniti "pancakkhandha anicca, pancannam khandhanam nirodho nibbanam niccan"tiadina 2- nayena tulayanto buddhamuni bhave adinavam, nibbane ca anisamsam disva tam khandhanam mulabhutam bhavasankharakammam "kammakkhayaya samvattati"ti 3- evam vuttena kammakkhayakarena ariyamaggena avassajji. Katham? ajjhattarato samahito, abhindi kavacamivattasambhavam. So hi vipassanavasena Ajjhattarato, samathavasena samahito evam 4- pubbabhagato patthaya samathavipassanaphalena kavacamiva attabhavam pariyonandhitva thitam, attani sambhavatta "attasambhavan"ti laddhanamam sabbam kilesajatam abhindi. Kilesabhavena ca katakammam appatisandhikatta avassattham nama hotiti evam kilesappahanena kammam pajahi. Pahinakilesassa ca bhayam nama natthi, tasma abhitova ayusankharam ossajji, abhitabhavannapanatthanca udanam udanesiti veditabbo. Yam mahavatati yena samayena yasmim va samaye mahavata. Vayantiti 5- ukkhepakavata nama utthahanti, te vayanta satthisahassadhikanavayojanasatasahassabahalam @Footnote: 1 ka. abhida... 2 khu.pati. 31/735/630 vipassanakatha (sya) @3 Ma.Ma. 13/81/57 kukkuravatikasutta, an. catukka. 21/233/259 vittharasutta @4 cha.Ma. samahitoti evam 5 Si. vayanti, mahavata vayanta, ka. vayanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page279.

Udakasandharakavatam upacchindanti, tato akase udakam bhassati, tasmim bhassante pathavi bhassati, puna vato attano balena antodhammakarake 1- viya udakam abandhitva ganhati, tato udakam uggacchati, tasmim uggacchante pathavi uggacchati. Evam udakam kampitam pathavim kampeti. Evanca 2- kampanam yavajjakalapi hotiyeva, bahubhavena 3- pana ogacchanuggacchanam na pannayati. Mahiddhika mahanubhavati ijjhanassa mahantataya mahiddhika, anubhavitabbassa mahantataya mahanubhava. Parittati dubbala. Appamanati balava. So imam pathavim kampetiti so iddhim nibbattetva samvejento mahamoggallano viya, vimamsanto va mahanagattherassa bhagineyyo samgharakkhitasamanero viya pathavim kampeti. Sankampetiti samantato kampeti. Sampakampetiti tasseva vevacanam. Iti imesu atthasu pathavikampesu pathamo dhatukopena, dutiyo iddhanubhavena, tatiyacatuttha punnatejena, pancamo nanatejena, chattho sadhukaradanavasena, sattamo karunnasabhavena, atthamo arodanena. Matukucchim okkamante ca tato nikkhamante ca mahasatte tassa punnatejena pathavi akampittha. Abhisambodhiyam nanatejabhihata hutva akampittha, dhammacakkappavattane sadhukarabhavasanthita sadhukaram dadamana akampittha, ayusankharam ossajjane karunna- sabhave santhita cittasankharam asahamana akampittha, parinibbane arodanavegatura 4- hutva akampittha. Ayam panattho pathavidevataya vasena veditabbo. Mahabhutapathaviya panetam natthi acetanatta. Sesam sabbattha uttanamevati. Bhumicalavaggo sattamo. @Footnote: 1 cha.Ma. antodhamakarane 2 cha.Ma. etanca @3 su.vi. 2/171/161 4 cha.Ma. arodanavegatunna


             The Pali Atthakatha in Roman Book 16 page 274-279. http://84000.org/tipitaka/atthapali/rm_line.php?B=16&A=6177&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=6177&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=23&i=167              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=23&A=6499              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=23&A=6761              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=23&A=6761              Contents of The Tipitaka Volume 22 http://84000.org/tipitaka/read/?index_23

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]