บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๒

๑๐. อุปสฺสยสุตฺตวณฺณนา [๑๕๓] ทสเม อายาม ภนฺเตติ กสฺมา ภิกฺขุนีอุปสฺสยคมนํ ยาจติ? น ลาภสกฺการเหตุ, กมฺมฏฺานตฺถิกา ปเนตฺถ ภิกฺขุนิโย อตฺถิ, ตา อุสฺสุกฺกาเปตฺวา กมฺมฏฺานํ กถาเปสฺสามีติ ยาจติ. นนุ จ โส สยมฺปิ ^๑- เตปิฏโก @เชิงอรรถ: ^๑ ม. นนุ จ เตสํ สยมฺปิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๗.

พหุสฺสุโต, กึ สยํ กเถตุํ น สกฺโกตีติ? โน น สกฺโกติ. พุทฺธปฏิภาคสฺส ปน สาวกสฺส กถํ สทฺธาตพฺพํ มญฺิสฺสนฺตีติ ยาจติ. พหุกิจฺโจ ตฺวํ พหุกรณีโยติ กึ เถโร นวกมฺมาทิปสุโต, เยน นํ เอวมาหาติ? โน, สตฺถริ ปน ปรินิพฺพุเต จตสฺโส ปริสา อานนฺทตฺเถรํ อุปสงฺกมิตฺวา "ภนฺเต อิทานิ กสฺส ปตฺตจีวรํ คเหตฺวา จรถ, กสฺส ปริเวณํ สมฺมชฺชถ, กสฺส มุโขทกํ เทถา"ติ โรทนฺติ ปริเทวนฺติ. เถโร "อนิจฺจา สงฺขารา, พุทฺธสรีเรปิ นิลฺลชฺโช มจฺจุราชา ปหริ, เอสา สงฺขารานํ ธมฺมตา, มา โสจิตฺถ มา ปริเทวิตฺถา"ติ ปริสํ สญฺาเปติ. อิทมสฺส พหุกิจฺจํ. ตํ สนฺธาย เถโร เอวมาห. สนฺทสฺเสสีติ ปฏิปตฺติคุณํ ทสฺเสสิ. สมาทเปสีติ คณฺหาเปสิ. สมุตฺเตเชสีติ สมุสฺสาเหสิ. สมฺปหํเสสีติ ปฏิลทฺธคุเณน โมทาเปสิ โชตาเปสิ. ^๑- ถุลฺลติสฺสาติ สรีเรน ถูลา, นาเมน ติสฺสา. เวเทหมุนิโนติ ปณฺฑิตมุนิโน. ปณฺฑิโต หิ าณสงฺขาเตน เวเทน อีหติ สพฺพกิจฺจานิ กโรติ, ตสฺมา "เวเทหมุนี"ติ ^๒- วุจฺจติ. เวเทโห จ โส มุนิ จาติ เวเทหมุนิ. ธมฺมํ ภาสิตพฺพํ มญฺตีติ ติปิฏกธรสฺส ธมฺมภณฺฑาคาริกสฺส สมฺมุเข สยํ อรญฺวาสี ปํสุกูลิโก สมาโน "ธมฺมกถิโก อหนฺ"ติ ธมฺมํ ภาสิตพฺพํ มญฺติ, อิทํ กึ ปน, กถํ ปนาติ อวชานมานา ภณติ. อสฺโสสีติ อญฺเน อาคนฺตฺวา อาโรจิตวเสน อสฺโสสิ. อาคเมหิ ตฺวํ อาวุโสติ ติฏฺ ตฺวํ อาวุโส. มา เต สํโฆ อุตฺตรึ อุปปริกฺขีติ มา ภิกฺขุสํโฆ ^๓- อติเรกโอกาเส ตํ อุปปริกฺขีติ. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- "อานนฺเทน พุทฺธปฏิภาโค สาวโก วาริโต, เอกา ภิกฺขุนี น วาริตา, ตาย สทฺธึ สนฺถโว วา สิเนโห วา ภวิสฺสตี"ติ มา ตํ สํโฆ เอวํ อมญฺีติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. โชตาเปสีติ ปาโ น ทิสฺสติ ^๒ ฉ.ม. เวเทโหติ @^๓ สี. ภิกฺขสํโฆ อุตฺตรึ ^๔ ม. มญฺสีติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๘.

อิทานิ อตฺตโน พุทฺธปฏิภาคภาวํ ทีเปนฺโต ตํ กึ มญฺสิ อาวุโสติอาทิมาห. สตฺตรตนนฺติ สตฺตหตฺถปฺปมาณํ. นาคนฺติ หตฺถึ. อฑฺฒฏฺรตนํ วาติ อฑฺฒรตเนน อูนอฏฺรตนํ, ปุริมปาทโต ปฏฺาย ยาว กุมฺภา วิทตฺถาธิกสตฺตหตฺถุพฺเพธนฺติ อตฺโถ. ตาลปตฺติกายาติ ตรุณตาลปณฺเณน. จวิตฺถาติ จุตา, น มตา วา นฏฺา วา, พุทฺธปฏิภาคสฺส ปน สาวกสฺส อุปวาทํ วตฺวา มหากสฺสปตฺเถเร ฉหิ อภิญฺาหิ สีหนาทํ นทนฺเต ตสฺสา กาสาวานิ กณฺฏกสาขา วิย กจฺฉุสาขา ^๑- วิย จ สรีรํ ขาทิตุํ อารทฺธานิ. ตานิ หาเรตฺวา เสตกนิวตฺถกฺขเณเยวสฺสา จิตฺตสฺสาโท อุทปาทีติ. ทสมํ.

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้า ๑๙๖-๑๙๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=4380&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=4380&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=512 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=5660 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=5120 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=5120 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_16