ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย
อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                      ๗. ปมมหาปญฺหสุตฺตวณฺณนา
     [๒๗] สตฺตเม อภิชานาถาติ อภิชานิตฺวา ปจฺจกฺขํ กตฺวา วิหรถ. อภิญฺายาติ
อภิชานิตฺวา. อิธาติ อิมาย. ธมฺมเทสนาย วา ธมฺมเทสนนฺติ ยทิทํ สมณสฺส
โคตมสฺส ธมฺมเทสนาย สทฺธึ อมฺหากํ ธมฺมเทสนํ, อมฺหากํ วา ธมฺมเทสนาย
สทฺธึ สมณสฺส โคตมสฺส ธมฺมเทสนํ อารพฺภ นานากรณํ วุจฺเจถ, ตํ กินฺนามาติ
วทนฺติ. ทุติยปเทปิ เอเสว นโย. อิติ เต มชฺเฌ ภินฺนสุวณฺณํ วิย สาสเนน
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สจฺฉิอกาสึ   สา.ป. ๑/๑๖๐/๑๗๗
@ ฉ.ม. อตฺโถติ อภินิพฺพตฺเตสุนฺติ   ฉ.ม. อสฺสาทมทฺทสาติ   ฉ.ม. ปตฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๕.

สทฺธึ อตฺตโน ลทฺธึ วจนมตฺเตน สมธุรํ ปยึสุ. เนว อภินนฺทึสูติ "เอวเมตนฺ"ติ น สมฺปฏิจฺฉึสุ. น ปฏิกฺโกสึสูติ "น อิทํ เอวนฺ"ติ น ปฏิเสเธสุํ. กสฺมา? เต กิร "ติตฺถิยา นาม อนฺธปริสา ๑- ชานิตฺวา วา อชานิตฺวา วา กเถยฺยุนฺ"ติ นาภินนฺทึสุ. เนว ๒- สมฺปาทยิสฺสนฺตีติ สมฺปาเทตฺวา กเถตุํ น สกฺขิสฺสนฺติ. อุตฺตรึปิ วิฆาตนฺติ อสมฺปาทนโต อุตฺตรึปิ ทุกฺขํ อาปชฺชิสฺสนฺติ. สมฺปาเทตฺวา กเถตุํ อสกฺโกนฺตานํ ทุกฺขํ อุปฺปชฺชติ. ยถาตํ ภิกฺขเว อวิสยสฺมินฺติ เอตฺถ จ ตนฺติ นิปาตมตฺตํ. ยถาติ การณวจนํ, ยสฺมา อวิสเย ปญฺหํ ปุจฺฉิตา โหนฺตีติ อตฺโถ. อิโต วา ปน สุตฺวาติ อิโต วา ปน มม สาสนโต สุตฺวา. ๓- อิโต สุตฺวา หิ อถ ตถาคตโตปิ อถ ตถาคตสฺส สาวกโตปิ. ๓- อาราเธยฺยาติ ปริโตเสยฺย, อญฺถา อาราธนา นาม นตฺถีติ ทสฺเสติ. เอกธมฺเมติ เอกสฺมึ ธมฺเม. อิมินา อุทฺเทโส ทสฺสิโต. ปรโต กตมสฺมึ เอกธมฺเมติ อิมินา ปโญฺห ทสฺสิโต. สพฺเพ สตฺตา อาหารฏฺิติกาติ อิทมฺปเนตฺถ เวยฺยากรณํ. เสเสสุปิ เอเสว นโย. สมฺมา นิพฺพินฺทมาโนติอาทีสุ ปน สมฺมา เหตุนา นเยน นิพฺพิทานุปสฺสนาย นิพฺพินฺทนฺโต อุกฺกณฺนฺโต วิราคานุปสฺสนาย วิรชฺชนฺโต, ปฏิสงฺขานุปสฺสนาย มุจฺจนสฺส อุปายํ ตฺวา ๔- วิมุจฺจมาโน, อธิโมกฺขวเสน วา วิมุจฺจมาโน สนฺนิฏฺานํ กุรุมาโนติ อตฺโถ. อุทยพฺพเยหิ ปริจฺฉินฺทิตฺวา ปุพฺพนฺตาปรนฺตทสฺสเนน สมฺมา ปริยนฺตทสฺสาวี. สมฺมตฺถาภิสเมจฺจาติ ๕- สมฺมา สภาวตฺถํ าเณน อภิสมาคนฺตฺวา. ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหตีติ สกลวฏฺฏทุกฺขสฺส ปริยนฺตํ ปริวฏุมงฺกโร โหติ. สพฺเพ สตฺตาติ กามภาวาทีสุ สญฺาภวาทีสุ ๖- เอกโวการภวาทีสุ จ สพฺพภเวสุ สพฺเพ สตฺตา. อาหารฏฺิติกาติ อาหารโต ิติ เอเตสนฺติ อาหารฏฺิติกา. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อนฺธสทิสา ฉ.ม. น ๓-๓ ฉ.ม. อิโตติ ตถาคตโตปิ ตถาคตสาวกโตปิ @ ฉ.ม. กตฺวา ฉ.ม. สมฺมทตฺถํ อภิสเมจฺจาติ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๖.

อิติ สพฺพสตฺตานํปิ ิติเหตุ อาหาโร นาม เอโก ธมฺโม, ตสฺมึ เอกธมฺเม. นนุ จ เอวํ สนฺเต ยํ วุตฺตํ "อสญฺีสตฺตา ๑- เทวา อเหตุกา อนาหารา อผสฺสกา"ติอาทิ, ๒- ตํ วิรุชฺฌตีติ. น วิรุชฺฌติ. เตสญฺหิ ฌานํ อาหาโร โหติ. เอวํ สนฺเตปิ "จตฺตาโรเม ภิกฺขเว อาหารา"ติ ๓- อิทํปิ วิรุชฺฌตีติ. อิทํปิ น วิรุชฺฌติ. เอตสฺมิญฺหิ สุตฺเต นิปฺปริยาเยน อาหารลกฺขณาว ธมฺมา อาหาราติ วุตฺตา, อิธ ปน ปริยาเยน ปจฺจยา อาหาราติ วุตฺตา. ๔- สพฺพธมฺมานญฺหิ ปจฺจโย ลทฺธุํ วฏฺฏติ. โส จ ยํ ยํ ผลํ ชเนติ, ตํ ตํ อาหรติ นาม. ตสฺมา อาหาโรติ วุจฺจติ. เตเนวาห "อวิชฺชมฺปาหํ ภิกฺขเว อาหารํ วทามิ, โน อนาหารํ. โก จ ภิกฺขเว อวิชฺชาย อาหาโร, ปญฺจนีวรณาติสฺส วจนียนฺ"ติ. ๕- อยํ อิธ อธิปฺเปโต, เอกสฺมิญฺหิ ปจฺจยาหาเร คหิเต ปริยายาหาโรปิ นิปฺปริยายาหาโรปิ สพฺโพ คหิโตว โหติ. ตตฺถ อสญฺีภเว ปจฺจยาหาโร ลพฺภติ. อนุปฺปนฺเน หิ พุทฺเธ ติตฺถายตเน ปพฺพชิตา วาโยกสิเณ ปริกมฺมํ กตฺวา จตุตฺถชฺฌานํ นิพฺพตฺเตตฺวา ตโต วุฏฺาย "ธิ จิตฺตํ, ธิ วเตตํ จิตฺตํ, จิตฺตสฺส นาม อภาโวเยว สาธุ. จิตฺตญฺหิ นิสฺสาย วธพนฺธาทิปจฺจยํ ทุกฺขํ อุปฺปชฺชติ. จิตฺเต อสติ นตฺเถตนฺ"ติ ขนฺตึ รุจึ อุปฺปาเทตฺวา อปริหีนชฺฌานา กาลํ กตฺวา อสญฺีภเว นิพฺพตฺตนฺติ. โย ยสฺส อิริยาปโถ มนุสฺสโลเก ปณิหิโต อโหสิ, โส เตน อิริยาปเถน นิพฺพตฺติตฺวา จิตฺตรูปสทิโส หุตฺวา ปญฺจกปฺปสตานิ ติฏฺติ. เอตฺตกํ อทฺธานํ สยิโต วิย ๖- โหติ. เอวรูปานมฺปิ สตฺตานํ ปจฺจยาหาโร ลพฺภติ. เต หิ ยํ ฌานํ ภาเวตฺวา นิพฺพตฺตา, ตเทว เนสํ ปจฺจโย โหติ. ยถา ชิยาเวเคน ขิตฺตสโร ยาว ชิยาเวโค อตฺถิ, ตาว คจฺฉติ. เอวํ ยาว ฌานปจฺจโย อตฺถิ, ตาว ติฏฺนฺติ. ตสฺมึ นิฏฺิเต ขีณเวโค วิย สโร ปตติ. จวนกาเล จ เตสํ โส รูปกาโย อนฺตรธายติ, กามาวจรสญฺา อุปฺปชฺชติ, เตน สญฺุปฺปาเทน เต เทวา ตมฺหา กายา จุตาติ ปญฺายนฺติ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อสญฺสตฺตา อภิ.วิ. ๓๕/๑๐๑๗/๕๑๑ ธมฺมหทยวิภงฺค @ สํ.นิ. ๑๖/๑๑/๑๒ อาหารสุตฺต ฉ.ม. ปจฺจโย อาหาโรติ วุตฺโต @ องฺ. ทสก. ๒๔/๖๑/๑๒๐ อาหารสุตฺต (สฺยา) ม. ปฏฺยิโก วิย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๗.

เย ปน เต เนรยิกา เนว วุฏฺานผลูปชีวี, น ปุญฺผลูปชีวิติ วุตฺตา, เตสํ โก อาหาโรติ? เตสํ กมฺมเมว อาหาโร. กึ ปญฺจ อาหารา อตฺถีติ? ปญฺจ, น ปญฺจาติ อิทํ น วตฺตพฺพํ, นนุ "ปจฺจโย อาหาโร"ติ วุตฺตเมตํ. ตสฺมา เยน กมฺเมน นิรเย นิพฺพตฺตนฺติ, ตเทว เตสํ ิติปจฺจยตฺตา อาหาโร โหติ. ยํ สนฺธาย อิทํ วุตฺตํ "น จ ตาว กาลํ กโรติ, ยาว น ตํ ปาปกมฺมํ พฺยนฺตีโหตี"ติ. ๑- กวฬิงฺการํ อาหารํ อารพฺภาปิ เจตฺถ วิวาโท น กาตพฺโพ. มุเข อุปฺปนฺนเขโฬปิ หิ เตสํ อาหารกิจฺจํ สาเธติ. เขโฬ หิ นิรเย ทุกฺขเวทนีโย หุตฺวา ปจฺจโย โหติ, สคฺเค สุขเวทนีโย. อิติ กามภเว นิปฺปริยาเยน จตฺตาโร อาหารา, รูปารูปภเวสุ เปตฺวา อสญฺ ๒- เสสานํ ตโย อสญฺานญฺเจว อวเสสานญฺจ ปจฺจยาหาโรติ อิมินา นีหาเรน ๓- สพฺเพ สตฺตา อาหารฏฺิติกาติ เวทิตพฺพา. ตตฺถ จตฺตาโร อาหารา โย วา ปน โกจิ ๔- ปจฺจยาหาโร ทุกฺขสจฺจํ, อาหารสมุฏฺาปิกา ปุริมตณฺหา สมุทยสจฺจํ, อุภินฺนํ อปฺปวตฺติ นิโรธสจฺจํ, นิโรธปชานนา ปญฺา มคฺคสจฺจนฺติ เอวํ จตุสจฺจวเสน สพฺพฏฺาเนสุ โยชนา กาตพฺพา.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๓๓๔-๓๓๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=7522&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=7522&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=24&i=27              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=24&A=1226              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=24&A=1049              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=24&A=1049              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_24

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]