บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๒

{๒๕๒} อฏฺฐมสิกฺขาปเท ฯ เวฬฏฺฐสีโส นาม ชฏิลสหสฺสสฺส อพฺภนฺตโร มหาเถโร ฯ อรญฺเญ วิหรตีติ เชตวนสฺส อวิทูเร ปธานฆเร เอกสฺมึ อาวาเส วสติ ฯ สุกฺขกูรนฺติ อสูปพฺยญฺชนํ โอทนํ ฯ โส กิร อนฺโตคาเม ภุญฺชิตฺวา ปจฺฉา ปิณฺฑาย จริตฺวา ตาทิสํ โอทนํ อาหรติ ฯ ตญฺจโข อปฺปิจฺฉตาย น ปจฺจยคิทฺธตาย ฯ เถโร กิร สตฺตาหํ นิโรธสมาปตฺติยา วีตินาเมตฺวา สมาปตฺติโต วุฏฺฐาย ตํ ปิณฺฑปาตํ อุทเกน เตเมตฺวา ภุญฺชติ ฯ ตโต ปุน สตฺตาหํ สมาปตฺติยา นิสีทติ ฯ เอวํ เทฺวปิ ตีณิปิ จตฺตาริปิ สตฺตาหานิ @เชิงอรรถ: ^๑. วิ. มหาวคฺค. ๕/๔๓.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๒๑.

วีตินาเมตฺวา คามํ ปิณฺฑาย ปวิสติ ฯ เตน วุตฺตํ จิเรน คามํ ปิณฺฑาย ปวิสตีติ ฯ {๒๕๓} กาโร กรณํ กิริยาติ อตฺถโต เอกํ ฯ สนฺนิธิกาโร อสฺสาติ สนฺนิธิการํ ฯ สนฺนิธิการเมว สนฺนิธิการกํ ฯ สนฺนิธิกิริยนฺติ อตฺโถ ฯ ปฏิคฺคเหตฺวา เอกรตฺตํ วีตินามิตสฺเสตํ อธิวจนํ ฯ เตเนวสฺส ปทภาชเน วุตฺตํ สนฺนิธิการกํ นาม อชฺช ปฏิคฺคหิตํ อปรชฺชุนฺติ ^๑- ฯ ปฏิคฺคณฺหาติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอวํ สนฺนิธิกตํ ยงฺกิญฺจิ ยาวกาลิกํ ยามกาลิกํ วา อชฺโฌหริตุกามตาย คณฺหนฺตสฺส ปฏิคฺคหเณ ตาว อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ อชฺโฌหรโต ปน เอกเมกสฺมึ ^๒- อชฺโฌหาเร ปาจิตฺติยํ ฯ สเจปิ ปตฺโต ทุทฺโธโต โหติ ยํ องฺคุลิยา ฆํสนฺตสฺส เลขา ปญฺญายติ คณฺฐิกปตฺตสฺส วา คณฺฐิกนฺตเร เสฺนโห ^๓- ปวิฏฺโฐ โส อุณฺเห โอตาเปนฺตสฺส ปคฺฆรติ อุณฺหยาคุยา วา คหิตาย สนฺทิสฺสติ ตาทิเส ปตฺเตปิ ปุนทิวเส ภุญฺชนฺตสฺส ปาจิตฺติยํ ฯ ตสฺมา ปตฺตํ โธวิตฺวา ปุน ตตฺถ อจฺโฉทกํ วา อาสิญฺจิตฺวา องฺคุลิยา วา ฆํสิตฺวา นิสฺเสฺนหภาโว ^๔- ชานิตพฺโพ ฯ สเจปิ อุทเก เสฺนภาโว ^๕- ปตฺเต วา องฺคุลีเลขา ปญฺญายติ ทุทฺโธโต โหติ ฯ เตลวณฺณปตฺเต ปน องฺคุลีเลขา ปญฺญายติ สา อพฺโพหาริกา ฯ ยํ ภิกฺขู นิรเปกฺขา สามเณรานํ ปริจฺจชนฺติ ตญฺเจ สามเณรา นิทหิตฺวา เทนฺติ สพฺพํ วฏฺฏติ ฯ สยํ ปฏิคฺคเหตฺวา อปริจฺจตฺตเมว หิ ทุติยทิวเส @เชิงอรรถ: ^๑. อชฺช ปฏิคฺคหิตํ อปรชฺชุ ขาทิตํ โหตีติ ปทภาชเน วุตฺตํ. ^๒. เอเกกสฺมึ. @^๓. สิเนโห. ^๔. นิสฺสิเนหภาโว. ^๕. สิเนโห.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๒๒.

น วฏฺฏติ ฯ ตโต หิ เอกํ สิฏฺฐํปิ อชฺโฌหรโต ปาจิตฺติยเมว ฯ อกปฺปิยมํเสสุ มนุสฺสมํเส ถุลฺลจฺจเยน สทฺธึ ปาจิตฺติยํ ฯ อวเสเสสุ ทุกฺกเฏน สทฺธึ ฯ ยามกาลิกํ สติ ปจฺจเย อชฺโฌหรโต ปาจิตฺติยํ ฯ อาหารตฺถาย อชฺโฌหรโต ทุกฺกเฏน สทฺธึ ปาจิตฺติยํ ฯ สเจ ปวาริโต หุตฺวา อนติริตฺตํ กตํ อชฺโฌหรติ ปกติอามิเส เทฺว ปาจิตฺติยานิ ฯ มนุสฺสมํเส ถุลฺลจฺจเยน สทฺธึ เทฺว ฯ เสเส อกปฺปิยมํเส ทุกฺกเฏน สทฺธึ ฯ ยามกาลิกํ สติ ปจฺจเย สามิเสน มุเขน อชฺโฌหรโต เทฺว ฯ นิรามิเสน เอกเมว ฯ อาหารตฺถาย อชฺโฌหรโต วิกปฺปทฺวเยปิ ทุกฺกฏํ วฑฺฒติ ฯ สเจ วิกาเล อชฺโฌหรติ ปกติโภชเน สนฺนิธิปจฺจยา จ วิกาลโภชนปจฺจยา จ เทฺว ปาจิตฺติยานิ ฯ อกปฺปิยมํเส ถุลฺลจฺจยญฺจ ทุกฺกฏญฺจ วฑฺฒติ ฯ ยามกาลิเกสุ วิกาลโภชนปจฺจยา อนาปตฺติ ฯ อนติริตฺตปจฺจยา ปน วิกาเล สพฺพวิกปฺเปสุ อนาปตฺติ ฯ {๒๕๕} สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ อาหารตฺถายาติ อาหารตฺถาย ปฏิคฺคณฺหโต ปฏิคฺคหณปจฺจยา ตาว ทุกฺกฏํ ฯ อชฺโฌหรโต ปน สเจ นิรามิสํ โหติ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร ทุกฺกฏํ ฯ อถ อามิสสํสฏฺฐํ ปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตํ โหติ ยถาวตฺถุกํ ปาจิตฺติยเมว ฯ {๒๕๖} อนาปตฺติ ยาวกาลิกนฺติ อาทิมฺหิ วิกาลโภชนสิกฺขาปเท นิทฺทิฏฺฐํ ขาทนียํ โภชนียํ ยาว มชฺฌนฺติกสงฺขาโต กาโล ตาว ภุญฺชิตพฺพโต ยาวกาลิกํ สทฺธึ อนุโลมปาเนหิ อฏฺฐวิธํ ปานํ ยาว รตฺติยา ปจฺฉิมยามสงฺขาโต ยาโม ตาว ปริภุญฺชิตพฺพโต ยาโม กาโล อสฺสาติ ยามกาลิกํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๒๓.

สปฺปิอาทิ ปญฺจวิธํ เภสชฺชํ สตฺตาหํ นิเธตพฺพโต สตฺตาหํ กาโล อสฺสาติ สตฺตาหกาลิกํ ฐเปตฺวา อุทกํ อวเสสํ สพฺพํปิ ยาวชีวํ ปริหริตฺวา สติ ปจฺจเย ปริภุญฺชิตพฺพโต ยาวชีวิกนฺติ วุจฺจติ ฯ ตตฺถ อรุโณทเย ปฏิคฺคหิตํ ยาวกาลิกํ สตกฺขตฺตุมฺปิ นิทหิตฺวา ยาว กาโล นาติกฺกมติ ตาว ยามกาลิกํ เอกํ อโหรตฺตํ สตฺตาหกาลิกํ สตฺตรตฺตํ อิตรํ สติ ปจฺจเย ยาวชีวํปิ ภุญฺชนฺตสฺส อนาปตฺติ ฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมว ฯ อฏฺฐกถาสุ ปน อิมสฺมึ ฐาเน ปานกถา กปฺปิยานุโลมกถา กปฺปติ นุ โข ยาวกาลิเกน ยามกาลิกนฺติ อาทิกถา จ กปฺปิยภูมิกถา จ วิตฺถาริตา ฯ ตํ มยํ อาคตฏฺฐาเนเยว กถยิสฺสาม ฯ เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ กายโต จ กายจิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติ กิริยา โนสญฺญาวิโมกฺขํ อจิตฺตกํ ปณฺณตฺติวชฺชํ กายกมฺมํ ติจิตฺตํ ติเวทนนฺติ ฯ สนฺนิธิการกสิกฺขาปทํ อฏฺฐมํ ฯ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๔๒๐-๔๒๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=2&A=8870&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=8870&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=512 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=10932 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=6063 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=6063 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_2