ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลีอักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๓)

     {๓๒๑} ปญฺจิมานีติ ราสิวเสน ปญฺจ ฯ สรูปวเสน ปเนตานิ พหูนิ
โหนฺติ ฯ ตตฺถ อาราโม นาม ปุปฺผาราโม วา ผลาราโม วา ฯ
อารามวตฺถุ นาม เตสํเยว อารามานํ อตฺถาย ปริจฺฉินฺทิตฺวา
ฐปิโตกาโส เตสุ วา อาราเมสุ วินฏฺเฐสุ เตสํ โปราณภูมิภาโค ฯ
วิหาโร นาม ยงฺกิญฺจิ ปาสาทาทิเสนาสนํ ฯ วิหารวตฺถุ นาม
ตสฺส ปติฏฺฐาโนกาโส ฯ มญฺโจ นาม มสารโก มุทฺทิกาพทฺโธ
กุลีรปาทโก ฯ อาหจฺจปาทโกติ อิเมสํ ปุพฺเพ วุตฺตานํ จตุนฺนํ
มญฺจานํ อญฺญตโร ฯ ปีฐนฺนาม มสารกาทีนํเยว จตุนฺนํ ปีฐานํ
อญฺญตรํ ฯ ภิสี นาม อุณฺณภิสีอาทีนํ ปญฺจนฺนํ อญฺญตรา ฯ
พิมฺโพหนํ นาม วุตฺตปฺปการานํ พิมฺโพหนานํ อญฺญตรํ ฯ โลหกุมฺภี
นาม กาฬโลเหน วา ตมฺพโลเหน วา เยนเกนจิ โลเหน กตา
กุมฺภี ฯ โลหภาณกาทีสุปิ เอเสว นโย ฯ เอตฺถ ปน ภาณกนฺติ
อรญฺขโร วุจฺจติ ฯ วารโกติ ฆโฏ ฯ กฏาหนฺติ กฏาหเมว ฯ
วาสีอาทีสุ วลฺลีอาทีสุ จ ทูวิญฺเญยฺยํ นาม นตฺถิ ฯ
     เอวํ
          ทฺวิสงฺคหานิ เทฺว โหนฺติ    ตติยํ จตุสงฺคหํ
          จตุตฺถํ นวโกฏฺฐาสํ          ปญฺจมํ อฏฺฐเภทนํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๑.

อิติ ปญฺจหิ ราสีหิ ปญฺจนิมฺมลโลจโน ปญฺจวีสวิธํ นาโถ ครุภณฺฑํ ปกาสยิ ฯ ตตฺรายํ วินิจฺฉยกถา ฯ อิทํ หิ สพฺพํปิ ครุภณฺฑํ อิธ อวิสฺสชฺชนียํ ฯ กิฏาคิริวตฺถุสฺมึ อเวภงฺคิยนฺติ วุตฺตํ ฯ ปริวาเร ปน อวิสฺสชฺชนียํ อเวภงฺคิยํ ปญฺจ วุตฺตา มเหสินา วิสฺสชฺเชนฺตสฺส ปริภุญฺชนฺตสฺส อนาปตฺติ ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาติ อาคตํ ฯ ตสฺมา มูลเฉชฺชวเสน อวิสฺสชฺชนียํ อเวภงฺคิยนฺติ ปริวตฺตนวเสน ปน วิสฺสชฺเชนฺตสฺส ปริภุญฺชนฺตสฺส จ อนาปตฺตีติ เอวเมตฺถ อธิปฺปาโย เวทิตพฺโพ ฯ ตตฺรายํ อนุปุพฺพีกถา อิทนฺตาว ปญฺจวิธมฺปิ จีวรปิณฺฑปาตเภสชฺชตฺถาย อุปเนตุํ น วฏฺฏติ ฯ ถาวเรน จ ถาวรํ ครุภณฺเฑน จ ครุภณฺฑํ ปริวตฺเตตุํ วฏฺฏติ ฯ ถาวเร ปน เขตฺตํ เขตฺตวตฺถุ ตฬากํ มาติกาติ เอวรูปํ ภิกฺขุสงฺฆสฺส วิจาเรตุํ วา สมฺปฏิจฺฉิตุํ วา อธิวาเสตุํ วา น วฏฺฏติ ฯ กปฺปิยการเกเหว วิจาริตํ ตโต กปฺปิยภณฺฑํ วฏฺฏติ ฯ อาราเมน ปน อารามํ อารามวตฺถุํ วิหารํ วิหารวตฺถุนฺติ อิมานิ จตฺตาริปิ ปริวตฺเตตุํ วฏฺฏติ ฯ ตตฺรายํ ปริวตฺตนนโย ฯ สงฺฆสฺส นาฬิเกราราโม ทูเร โหติ กปฺปิยการกา วา พหุตรํ ขาทนฺติ ฯ ยํปิ น ขาทนฺติ ตโต สกฏเวตฺตนํ ทตฺวา อปฺปเมว อาหรนฺติ ฯ อญฺเญสํ ปน ตสฺส อารามสฺส อวิทูรคามวาสีนํ มนุสฺสานํ วิหารสฺส สมีเป อาราโม โหติ ฯ เต สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๒.

สเกน อาราเมน ตํ อารามํ ยาจนฺติ ฯ สงฺเฆน รุจฺจติ สงฺฆสฺสาติ อปโลเกตฺวา สมฺปฏิจฺฉิตพฺโพ ฯ สเจปิ ภิกฺขูนํ รุกฺขสหสฺสํ โหติ มนุสฺสานํ ปญฺจสตานิ ตุมฺหากํ อาราโม ขุทฺทโกติ น วตฺตพฺพํ ฯ กิญฺจาปิ หิ อยํ ขุทฺทโก อถโข อิตรโต พหุตรํ อยํ เทติ ฯ สเจปิ สมกเมว เทติ เอวํปิ อิจฺฉิติจฺฉิตกฺขเณ ปริภุญฺชิตุํ สกฺกาติ คเหตพฺพเมว ฯ สเจ ปน มนุสฺสานํ พหุตรา รุกฺขา โหนฺติ นนุ ตุมฺหากํ พหุตรา รุกฺขาติ วตฺตพฺพํ ฯ สเจ อติเรกํ อมฺหากํ ปุญฺญํ โหตุ สงฺฆสฺส เทมาติ วทนฺติ ชานาเปตฺวา สมฺปฏิจฺฉิตุํ วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขูนํ รุกฺขา ผลธาริโน ฯ มนุสฺสานํ รุกฺขา น ตาว ผลํ คณฺหนฺติ ฯ กิญฺจาปิ น คณฺหนฺติ น จิเรน คณฺหิสฺสนฺตีติ สมฺปฏิจฺฉิตพฺพเมว ฯ มนุสฺสานํ รุกฺขา ผลธาริโน ฯ ภิกฺขูนํ น ตาว ผลํ คณฺหนฺติ ฯ นนุ ตุมฺหากํ รุกฺขา ผลธาริโนติ วตฺตพฺพํ ฯ สเจ คณฺหถ ภนฺเต อมฺหากํ ปุญฺญํ ภวิสฺสตีติ เทนฺติ ชานาเปตฺวา สมฺปฏิจฺฉิตุํ วฏฺฏติ ฯ เอวํ อาราเมน อาราโม ปริวตฺเตตพฺโพ ฯ เอเตเนว นเยน อารามวตฺถุํปิ วิหาโรปิ วิหารวตฺถุํปิ อาราเมน ปริวตฺเตตพฺพํ ฯ อารามวตฺถุนา จ มหนฺเตน วา ขุทฺทเกน วา อารามอารามวตฺถุวิหารวิหารวตฺถุนฺติ ๑- ฯ กถํ วิหาเรน วิหาโร ปริวตฺเตตพฺโพ ฯ สงฺฆสฺส อนฺโตคาเม เคหํ โหติ ฯ มนุสฺสานํ วิหารมชฺเฌ ปาสาโท ฯ อุโภปิ อคฺเฆน สมกา ฯ สเจ มนุสฺสา เตน ปาสาเทน ตํ เคหํ ยาจนฺติ ฯ สมฺปฏิจฺฉิตุํ วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขูนํเยว มหคฺฆตรํ เคหํ โหติ ฯ @เชิงอรรถ: ๑.?- วิหารวตฺถูนิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๓.

มหคฺฆตรํ อมฺหากํ เคหนฺติ วุตฺเต จ กิญฺจาปิ มหคฺฆตรํ ปพฺพชิตานํ อสารุปฺปํ น สกฺกา ตตฺถ ปพฺพชิเตหิ วสิตุํ อิทํ ปน สารุปฺปํ คณฺหถาติ วทนฺติ ฯ เอวํปิ สมฺปฏิจฺฉิตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ มนุสฺสานํ มหคฺฆํ โหติ นนุ ตุมฺหากํ เคหํ มหคฺฆนฺติ วตฺตพฺพํ ฯ โหตุ ภนฺเต อมฺหากํ ปุญฺญํ ภวิสฺสติ คณฺหถาติ วุตฺเต ปน สมฺปฏิจฺฉิตุํ วฏฺฏติ ฯ เอวํ วิหาเรน วิหาโร ปริวตฺเตตพฺโพ ฯ เอเตเนว นเยน วิหารวตฺถุํปิ อาราโมปิ อารามวตฺถุํปิ วิหาเรน ปริวตฺเตตพฺพํ ฯ วิหารวตฺถุนา จ มหคฺเฆน วา อปฺปคฺเฆน วา วิหารวิหารวตฺถุอารามอารามวตฺถุนฺติ ๑- ฯ เอวนฺตาว ถาวเรน ถาวรปริวตฺตนํ เวทิตพฺพํ ฯ ครุภณฺเฑน ครุภณฺฑปริวตฺตเน ปน มญฺจปีฐํ มหนฺตํ วา โหตุ ขุทฺทกํ วา อนฺตมโส จตุรงฺคุลปาทกํ คามทารเกหิ ปํสฺวาคารเกสุ กีฬนฺเตหิ กตํปิ สงฺฆสฺส ทินฺนกาลโต ปฏฺฐาย ครุภณฺฑํ โหติ ฯ สเจปิ ราชราชมหามตฺตาทโย เอกปฺปหาเรเนว มญฺจสตํ วา มญฺจสหสฺสํ วา เทนฺติ สพฺเพ กปฺปิยมญฺจา สมฺปฏิจฺฉิตพฺพา ฯ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา วุฑฺฒปฏิปาฏิยา สงฺฆิกปริโภเคน ปริภุญฺชถาติ ทาตพฺพา ฯ ปุคฺคลิกวเสน น ทาตพฺพา ฯ อติเรกมญฺเจ ภณฺฑาคาราทีสุ ปญฺญาเปตฺวา ปตฺตจีวรํ นิกฺขิปิตุํปิ วฏฺฏติ ฯ พหิสีมาย สงฺฆสฺส เทมาติ ทินฺนมญฺโจ สงฺฆตฺเถรสฺส วสนฏฺฐาเน ทาตพฺโพ ฯ ตตฺถ พหู เจ มญฺจา โหนฺติ มญฺเจน กมฺมํ นตฺถิ ฯ ยสฺส วสนฏฺฐาเน กมฺมํ อตฺถิ ฯ ตตฺถ @เชิงอรรถ: ๑. (?) -อารามวตฺถูนิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๔.

สงฺฆิกปริโภเคน ปริภุญฺชาติ ทาตพฺโพ ฯ มหคฺเฆน สตคฺฆนเกน วา สหสฺสคฺฆนเกน วา มญฺเจน อญฺญํ มญฺจสตํ ลพฺภติ ปริวตฺเตตฺวา คเหตพฺพํ ฯ น เกวลํ มญฺเจน มญฺโจเยว อารามอารามวตฺถุ- วิหารวิหารวตฺถุปีฐภิสีพิมฺโพหนานิปิ ปริวตฺเตตุํ วฏฺฏติ ฯ เอส นโย ปีฐภิสีพิมฺโพหเนสุปิ ฯ เอเตสุปิ กปฺปิยากปฺปียํ วุตฺตนยเมว ฯ ตตฺถ อกปฺปิยํ น ปริภุญฺชิตพฺพํ กปฺปิยํ สงฺฆิกปริโภเคน ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ อกปฺปิยํ วา มหคฺฆกปฺปิยํ วา ปริวตฺเตตฺวา วุตฺตวตฺถูนิ คเหตพฺพานิ ฯ อครุภณฺฑุปคํ ภิสีพิมฺโพหนํ นาม นตฺถิ ฯ โลหกุมฺภี โลหภาณกํ โลหกฏาหนฺติ อิมานิ ตีณิ มหนฺตานิ วา โหนฺตุ ขุทฺทกานิ วา อนฺตมโส ปสตมตฺตอุทกคณฺหนกานิปิ ครุภณฺฑานิเยว ฯ โลหวารโก ปน กาฬโลหตมฺพโลหกํสโลห- วฏฺฏโลหานํเยนเกนจิ กโต สีหลทีเป ปาทคณฺหนโก ภาเชตพฺโพ ฯ ปาโท นาม มคธนาฬิยา ปญฺจนาฬิมตฺตํ คณฺหติ ฯ ตโต อติเรกคณฺหนโก ครุภณฺฑํ ฯ อิมานิ ตาว ปาลิอาคตานิ โลหภาชนานิ ฯ ปาลิยมฺปน อนาคตานิปิ ภิงฺการปฏิคฺคหอุฬุงฺกทพฺพิกฏจฺฉุปาติตฏฺฏก- สราวกสมุคฺคองฺคารกปลฺลธูมกฏจฺฉุอาทีนิ ขุทฺทกานิ วา มหนฺตานิ วา สพฺพาเนว ครุภณฺฑานิ ฯ อยปตฺโต อยถาลกํ ตมฺพโลหถาลกนฺติ อิมานิ ปน ภาชนียานิ กํสโลหวฏฺฏโลหภาชนวิกติ สงฺฆิกปริโภเคน วา คิหิวิกฏา วา วฏฺฏติ ฯ ปุคฺคลิกปริโภเคน น วฏฺฏติ ฯ กํสโลหาทิภาชนํ สงฺฆสฺส ทินฺนํ ปริหาริยํ น วฏฺฏติ คิหิวิกฏนีหาเรเนว ปริภุญฺชิตพฺพนฺติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ ฯ ฐเปตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๕.

ปน ภาชนวิกตึ อญฺญสฺมึปิ กปฺปิยโลหภณฺเฑ อญฺชนี อญฺชนีสลากา กณฺณมลหรณี สูจิปณฺณสูจิขุทฺทกปิปฺผลิโก ขุทฺทกอารกณฺฏกกุญฺจิกา ตาฬกตฺตรยฏฺฐิเวธโก นตฺถุทานํ ภินฺทิวาโล โลหกฏฺฐิ โลหคุโฬ โลหปิณฺฑิ โลหจกฺกลกํ อญฺญํปิ วิปฺปกตโลหภณฺฑํ ภาชนียํ ฯ ธูมเนตฺตโลหถาลทีปกรุกฺขทีปกกปลฺลกโอลมฺพกทีปกอิตฺถีปุริสติรจฺฉานคตรูปกานิ ปน อญฺญานิ วา ภิตฺติฉทนกวาฏาทีสุ อุปเนตพฺพานิ อนฺตมโส โลหขีลกํ อุปาทาย สพฺพานิ โลหภณฺฑานิ ครุภณฺฑานิเยว โหนฺติ ฯ อตฺตนา ลทฺธานิปิ ปริหริตฺวา ปุคฺคลิกปริโภเคน น ปริภุญฺชิตพฺพานิ สงฺฆิกปริโภเคน วา คิหิวิกฏานิ วา วฏฺฏนฺติ ฯ ติปุภณฺเฑปิ เอเสว นโย ฯ ขีรปาสาณมยานิ ตฏฺฏกสรกาทีนิ ครุภณฺฑานิเยว ฯ ฆฏกํ ปน เตลภาชนํ วา ปาทกคณฺหนกโต อติเรกเมว ครุภณฺฑํ ฯ สุวณฺณรชตอารกูฏชาติผลิกภาชนานิ ๑- คิหิวิกฏานิปิ น วฏฺฏนฺติ ปเคว สงฺฆิกปริโภเคน วา ปุคฺคลิกปริโภเคน วา ฯ เสนาสนปริโภเคน ปน อามาสํปิ อนามาสํปิ สพฺพํ วฏฺฏติ ฯ วาสีอาทีสุ ยาย วาสิยา ฐเปตฺวา ทนฺตกฏฺฐจฺเฉทนํ วา อุจฺฉุตจฺฉนํ วา อญฺญํ มหากมฺมํ กาตุํ น สกฺกา ฯ อยํ ภาชนียา ฯ ตโต มหตฺตริ เยนเกนจิ อากาเรน กตา วาสี ครุภณฺฑํ ฯ ผรสุ ปน อนฺตมโส เวชฺชานํ สิราเวธนผรสุปิ ครุภณฺฑเมว ฯ กุธาริยํ ผรสุสทิโส เอว วินิจฺฉโย ฯ ยา ปน อาวุธสงฺเขเปน กตา ฯ อยํ อนามาสา ฯ กุทฺทาโล อนฺตมโส จตุรงฺคุลมตฺโตปิ ครุภณฺฑเมว ฯ @เชิงอรรถ: ๑. -หารกูฏ อิติปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๖.

นิขาทนํ จตุรสฺสมุขํ วา โทณิมุขํ วา วงฺกํ วา อุชุกํ วา อนฺตมโส สมฺมุชฺชนีทณฺฑกเวธนํปิ ทณฺฑพทฺธํ เจ ครุภณฺฑเมว ฯ สมฺมุชฺชนีทณฺฑขณนกํ ปน อทณฺฑกํ ผลมตฺตเมว ฯ ยํ สกฺกา สิปาฏิกาย ปกฺขิปิตฺวา ปริหริตุํ ตํ ภาชนียํ ฯ สิขรํปิ นิขาทเนเนว สงฺคหิตํ ฯ เยหิ มนุสฺเสหิ วิหาเร วาสีอาทีนิ ทินฺนานิ โหนฺติ ฯ เต เจ ฆเร ทฑฺเฒ วา โจเรหิ วิลุตฺเต วา เทถ โน ภนฺเต อุปกรเณ ปุน ปากติเก กริสฺสามาติ วทนฺติ ทาตพฺพา ฯ สเจ อาหรนฺติ น วาเรตพฺพา ฯ อนาหรนฺตาปิ น โจเทตพฺพา ฯ กมฺมาร- ตฏฺฏการ จุนฺทการ นฬการ มณิการ ปตฺตพนฺธกานํ อธิกรณีมุฏฺฐิกสณฺฑาส ตุลาทีนิ สพฺพานิ โลหมยอุปกรณานิ สงฺเฆ ทินฺนกาลโต ปฏฺฐาย ครุภณฺฑานิ ฯ ติปุโกฏฺฏกสุวณฺณการจมฺมการอุปกรเณสุปิ เอเสว นโย ฯ อยํ ปน วิเสโส ฯ ติปุโกฏฺฏกอุปกรเณสุปิติปุจฺเฉทนสตฺถกํ สุวณฺณการอุปกรเณสุ สุวณฺณจฺเฉทนสตฺถกํ จมฺมการอุปกรเณสุ กตปริกมฺมจมฺมจฺเฉทนกํ ขุทฺทกสตฺถนฺติ อิมานิ ภาชนีย- ภณฺฑานิ ฯ นหาปิตตุนฺนการอุปกรเณสุปิ ฐเปตฺวา มหากตฺตรึ มหาสณฺฑาสํ มหาปิปฺผลิกญฺจ สพฺพํ ภาชนียํ ฯ มหากตฺตริอาทีนิ ครุภณฺฑานิ ฯ วลฺลีอาทีสุ ฯ เวตฺตวลฺลีอาทิกา ยากาจิ อฑฺฒพาหุปฺปมาณา วลฺลี สงฺฆสฺส ทินฺนา วา ตตฺถ ชาตกา วา รกฺขิตโคปิตาว ครุภณฺฑํ โหติ ฯ สา สงฺฆกมฺเม จ เจติยกมฺเม จ กเต เจ อติเรกา โหติ ปุคฺคลิกกมฺเมปิ อุปเนตุํ วฏฺฏติ ฯ อรกฺขิตา ปน ครุภณฺฑเมว น โหติ ฯ สุตฺตมกจิวากนาฬิเกรหีรจมฺมมยา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๗.

รชฺชุกา วา โยตฺตานิ วา วาเก จ นาฬิเกรหีเร จ วฏฺเฏตฺวา กตา เอกวฏฺฏา วา ทฺวิตฺติวฏฺฏา วา สงฺฆสฺส ทินฺนกาลโต ปฏฺฐาย ครุภณฺฑํ ฯ สุตฺตํ ปน อวฏฺเฏตฺวา ทินฺนํ มกจิวากนาฬิเกรหีรา จ ภาชนียา ฯ เยหิ ปเนตานิ รชฺชุกโยตฺตาทีนิ ทินฺนานิ โหนฺติ เต อตฺตโน กรณีเยน หรนฺตา น วาเรตพฺพา ฯ โยโกจิ อนฺตมโส อฏฺฐงฺคุลิสูจิทณฺฑมตฺโตปิ เวฬุ สงฺฆสฺส ทินฺโน วา ตตฺถ ชาตโก วา รกฺขิตโคปิโต ครุภณฺฑํ ฯ โสปิ สงฺฆกมฺเม จ เจติยกมฺเม จ กเต อติเรโก ปุคฺคลิกกมฺเม ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ ปาทคณฺหนกเตลนาฬิ ปน กตฺตรยฏฺฐิ อุปาหนทณฺโฑ ฉตฺตทณฺโฑ ฉตฺตสลากาติ อิทเมตฺถ ภาชนียภณฺฑํ ฯ ทฑฺฒเคหมนุสฺสา คณฺหิตฺวา คจฺฉนฺตา น วาเรตพฺพา ฯ รกฺขิตโคปิตเวฬุํ คณฺหนฺเตน สมกํ วา อติเรกํ วา ถาวรํ อนฺตมโส ตํ อคฺฆนกวาลิกายปิ ผาติกมฺมํ กตฺวา คเหตพฺโพ ฯ ผาติกมฺมํ อกตฺวา คณฺหนฺเตน ตตฺเถว วลญฺเชตพฺโพ ฯ คมนกาเล สงฺฆิเก อาวาเส ฐเปตฺวาว คนฺตพฺพํ ฯ อสติยา คเหตฺวา คเตน ปหิณิตฺวา ทาตพฺโพ ฯ เทสนฺตรํ คเตน สมฺปตฺตวิหาเร สงฺฆิกาวาเส ฐเปตพฺโพ ฯ ติณนฺติ มุญฺชํ จ ปพฺพชญฺจ ฐเปตฺวา อวเสสํ ยงฺกิญฺจิ ติณํ ฯ ยตฺถ ปน ติณํ นตฺถิ ตตฺถ ปณฺเณหิ ฉาเทนฺติ ตสฺมา ปณฺณํปิ ติเณเนว สงฺคหิตํ ฯ อิติ มุญฺชาทีสุ ยงฺกิญฺจิ มุฏฺฐิปฺปมาณํปิ ติณํ ตาฬปณฺณาทีสุปิ เอกํ ปณฺณํปิ สงฺฆสฺส ทินฺนํ วา ตตฺถ ชาตกํ วา พหาราเม สงฺฆสฺส ติณวตฺถุโต ชาตติณํ วา รกฺขิตโคปิตํ ครุภณฺฑํ โหติ ฯ ตํปิ สงฺฆกมฺเม จ เจติยกมฺเม จ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๘.

กเต อติเรกํ ปุคฺคลิกกมฺเม ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ ทฑฺฒเคหมนุสฺสา คเหตฺวา คจฺฉนฺตา น วาเรตพฺพา ฯ อฏฺฐงฺคุลปฺปมาโณปิ ริตฺตโปฏฺฐโก ครุภณฺฑเมว ฯ มตฺติกา ปกติมตฺติกา วา โหตุ ปญฺจวณฺณา วา สุทฺธา วา สชฺชุรสกุกุฏฺฐสิเลสาทีสุ วา ยงฺกิญฺจิ ทุลฺลภฏฺฐาเน อาเนตฺวา วา ทินฺนํ ตตฺถ ชาตกํ วา รกฺขิตโคปิตํ ตาลปกฺกมตฺตํ ครุภณฺฑํ โหติ ฯ ตํปิ สงฺฆกมฺเม จ เจติยกมฺเม จ กเต นิฏฺฐิเต อติเรกํ ปุคฺคลิกกมฺเม ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ หิงฺคุหิงฺคุลก- หริตาลมโนสิลาญฺชนานิ ปน ภาชนียภณฺฑานิ ฯ ทารุภณฺเฑ โย โกจิ อฏฺฐงฺคุลสูจิทณฺฑมตฺโตปิ ทารุภณฺฑโก ทารุทุลฺลภฏฺฐาเน สงฺฆสฺส ทินฺโน วา ตตฺถ ชาตโก วา รกฺขิตโคปิโต อยํ ครุภณฺฑํ โหตีติ กุรุนฺทิยํ วุตฺตํ ฯ มหาอฏฺฐกถายํ ปน สพฺพํปิ ทารุเวฬุ- จมฺมปาสาณาทิวิกตึ ทารุภณฺเฑน สงฺคณฺหิตฺวา เตน โข ปน สมเยน สงฺฆสฺส อาสนฺทิโก อุปฺปนฺโน โหตีติ อิโต ปฏฺฐาย ทารุภณฺฑวินิจฺฉโย วุตฺโต ฯ ตตฺรายํ อตฺถุทฺธาโร ฯ อาสนฺทิโก สตฺตงฺโค ภทฺทปีฐํ ปีฐิกา เอฬกปาทปีฐํ อามลกวณฺฏกปีฐํ ปณฺณิกปีฐํ ผลกํ โกจฺฉํ ปลาสปีฐนฺติ อิเมสุ ตาว ยงฺกิญฺจิ ขุทฺทกํ วา โหตุ มหนฺตํ วา สงฺฆสฺส ทินฺนํ ครุภณฺฑํ โหติ ฯ ปลาสปีเฐน เจตฺถ กทลิปตฺตาทีนิปิ ปีฐานิปิ สงฺคหิตานิ ฯ พฺยคฺฆจมฺมโอนทฺธํปิ วาฬรูปปริกฺขิตฺตํ รตนปสิพฺพิตํ โกจฺฉํ ครุภณฺฑเมว ฯ จงฺกมผลกํ ทีฆผลกํ วา จีวรโธวนผลกํ วา ฆฏนผลกํ วา ฆฏนมุคฺคโร วา ทนฺตกฏฺฐจฺเฉทนทณฺฑกา ทณฺฑมุคฺคโร วา อมฺพณํ รชนโทณี

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๙.

อุทกปฏิจฺฉโก ทารุมโย วา ทนฺตมโย วา เวฬุมโย วา สปาทโกปิ อปาทโกปิ สมุคฺโค มญฺชุสา ปาทคณฺหนกโต อติเรกปฺปมาโณ กรณฺโฑ อุทกโทณี อุทกกฏาหํ อุฬุงฺโก กฏจฺฉุ ปานียสราวกํ ปานียสงฺโขติ เอเตสุ ยงฺกิญฺจิ สงฺเฆ ทินฺนํ ครุภณฺฑํ สงฺขถาลกํ ปน ภาชนียํ ฯ ตถา ทารุมโย อุทกกุมฺโภ ปาทกถลิกมณฺฑลํ ทารุมยํ วา โหตุ ตาลปณฺณาทิมยํ วา สพฺพํ ครุภณฺฑํ ฯ อาธารโก ปตฺตปิธานํ ตาลวณฺฏํ วีชนี จงฺโคฏกํ ปจฺฉิ ยฏฺฐิสมฺมุชฺชนี มุฏฺฐิสมฺมุชฺชนีติ เอเตสุ ยงฺกิญฺจิ ขุทฺทกํ วา มหนฺตํ วา ทารุเวฬุปณฺณจมฺมาทีสุ เยนเกนจิ กตํ ครุภณฺฑเมว ฯ ถมฺภตุลาโสปาณผลกาทีสุ ทารุมยํ วา ปาสาณมยํ วา ยงฺกิญฺจิ เคหสมฺภารุปคํ ๑- โยโกจิ กฏสารโก ยงฺกิญฺจิ ภุมฺมตฺถรณํ ยงฺกิญฺจิ อกปฺปิยจมฺมํ สงฺเฆ ทินฺนํ ครุภณฺฑํ ภุมฺมตฺถรณํ กาตุํ วฏฺฏติ ฯ เอฬกจมฺมํ ปน ปจฺจตฺถรณคติกํปิ ครุภณฺฑเมว ฯ กปฺปิยจมฺมานิ ภาชนียานิ ฯ กุรุนฺทิยํ ปน สพฺพํ มญฺจปฺปมาณํ จมฺมํ ครุภณฺฑนฺติ วุตฺตํ ฯ อุทุกฺขลํ มุสลํ สุปฺปํ นิสทํ นิสทโปตกํ ปาสาณโทณี ปาสาณกฏาหํ ตุริเวมภสฺตาทิ สพฺพํ เปสการาทิภณฺฑํ สพฺพํ กสิภณฺฑํ สพฺพํ จกฺกยุตฺตกยานํ ครุภณฺฑเมว ฯ มญฺจปาโท มญฺจอฏนี ปีฐปาโท ปีฐอฏนี วาสีผรสุอาทีนํ ทณฺฑา เอเตสุ ยงฺกิญฺจิ วิปฺปกตตจฺฉนกมฺมํ อนิฏฺฐิตเมว ภาชนียํ ฯ ตจฺฉิตมฏฺฐํ ปน ครุภณฺฑํ โหติ ฯ อนุญฺญาตวาสิยา ปน ทณฺโฑ ฉตฺตมุฏฺฐิปณฺณํ @เชิงอรรถ: ๑. เคหสมฺภารรูปํ อิติปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๐.

กตฺตรยฏฺฐิ อุปาหนา อรณิสหิตํ ธมฺมกรโก ปาทคณฺหนกโต อนติริตฺตํ อามลกตุมฺพํ อามลกฆโฏ อลาพุกตุมฺพํ จมฺมฆโฏ อลาพุฆโฏ วิสาณกตุมฺพนฺติ สพฺพเมตํ ภาชนียํ ตโต มหนฺตตรํ ครุภณฺฑํ ฯ หตฺถิทนฺโต วา ยงฺกิญฺจิ วิสาณํ วา อตจฺฉิตํ ยถาภตเมว ภาชนียํ ฯ เตหิ กตมญฺจปาทาทีสุ ปุริมสทิโสเยว วินิจฺฉโย ฯ ตจฺฉิตนิฏฺฐิโตปิ หิงฺคุกรณฺฑโก อญฺชนีกรณฺฑโก คณฺฐิโก ๑- คณฺฐิเวฐโน ๑- อญฺชนี อญฺชนีสลากา อุทกปุญฺฉนีติ อิทํ สพฺพํ ภาชนียเมว ฯ มตฺติกาภณฺเฑ สพฺพมนุสฺสานํ อุปโภคปริโภคํ ฆฏปิธานาทิ กุลาลภาชนํ ปตฺตกฏาหํ องฺคารกฏาหํ ธูมธานกํ ทีปรุกฺโข ทีปกปลฺลิกา จยนิฏฺฐิกา ฉทนิฏฺฐิกา ถูปิกาติ สงฺฆสฺส ทินฺนกาลโต ปฏฺฐาย ครุภณฺฑํ ฯ ปาทคณฺหนกโต อนติริตฺตปฺปมาโณ ปน ฆฏโก ปตฺตํ ถาลกํ กญฺจุโก กุณฺฑิกาติ อิทเมตฺถ ภาชนียภณฺฑํ ฯ ยถา จ มตฺติกาภณฺเฑ เอวํ โลหภณฺเฑปิ ฯ กุณฺฑิกา ภาชนียโกฏฺฐาสเมว ภชตีติ ฯ อยเมตฺถ อนุปุพฺพีกถา ฯ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๓๘๐-๓๙๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=3&A=7797&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=7797&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=7&i=292              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=7&A=2537              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=7&A=2641              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=7&A=2641              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_7

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]