บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๖

๙ อกาลราวิชาตกํ อมาตาปิตุสํวฑฺโฒติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ อกาลราวึ ภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ โส กิร สาวตฺถีวาสิกุลปุตฺโต สาสเน ปพฺพชิตฺวา วตฺตํ วา สิกฺขํ วา น อุคฺคณฺหิ ฯ โส อิมสฺมึ กาเล มยา วตฺตํ กาตพฺพํ อิมสฺมึ กาเล อุปฏฺาตพฺพํ อิมสฺมึ กาเล อุคฺคเหตพฺพํ อิมสฺมึ กาเล สชฺฌายิตพฺพนฺติ น ชานาติ ปมยาเมปิ มชฺฌิมยาเมปิ ปจฺฉิมยาเมปิ ปพุทฺธกฺขเณเยว มหาสทฺทํ กโรติ ฯ ภิกฺขู นิทฺทํ น ลภนฺติ ฯ ธมฺมสภายํ ภิกฺขู อาวุโส อสุกภิกฺขุ เอวรูเป รตนสาสเน ปพฺพชิตฺวา วตฺตํ วา สิกฺขํ วา กาลํ วา อกาลํ น ชานาตีติ ตสฺส อคุณํ กเถสุํ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนเวส อกาลราวี ปุพฺเพปิ อกาลราวีเยว กาลากาลํ อชานนภาเวน จ คีวาย วลิตาย ชีวิตกฺขยํ ปตฺโตติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๓.

อุทิจฺจพฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต สพฺพสิปฺเป ปารํ คนฺตฺวา พาราณสิยํ ทิสาปาโมกฺโข อาจริโย หุตฺวา ปญฺจสเต มาณเว สิปฺปํ วาเจสิ ฯ เตสํ มาณวานํ เอโก กาลราวี กุกฺกุโฏ อตฺถิ ฯ เต ตสฺส วสฺสิตสทฺเทน อุฏฺาย สิปฺปํ สิกฺขนฺติ ฯ โส กาลมกาสิ ฯ เต อญฺ กุกฺกุฏํ ปริเยสนฺตา จรนฺติ ฯ อเถโก มาณวโก สุสานวเน ทารูนิ อุทฺธรนฺโต เอกํ กุกฺกุฏํ ทิสฺวา อาเนตฺวา ปญฺชเร เปตฺวา ปฏิชคฺคติ ฯ โส สุสาเน วฑฺฒิตตฺตา อสุกเวลาย วสฺสิตพฺพนฺติ อชานนฺโต กทาจิ อติรตฺตึ วสฺสติ กทาจิ อรุณุคฺคมเน ฯ มาณวา ตสฺส อติรตฺตึ วสฺสิตกาเล สิปฺปํ สิกฺขนฺตา ยาว อรุณุคฺคมนา สิกฺขิตุํ อสกฺโกนฺตา นิทฺทายมานา คหิตฏฺานํปิ น ปสฺสนฺติ อติปฺปภาเต วสฺสิตกาเล สชฺฌายสฺส โอกาสเมว น ลภนฺติ ฯ มาณวา อติรตฺตึ วา วสฺสติ อติปฺปภาเต วา อิมํ นิสฺสาย อมฺหากํ สิปฺปํ น นิฏฺายิสฺสตีติ ตํ คเหตฺวา คีวํ วฏฺเฏตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา อกาลราวี กุกฺกุโฏ อมฺเหหิ ฆาติโตติ อาจริยสฺส กเถสุํ ฯ อาจริโย โอวาทํ อคเหตฺวา สํวฑฺฒิตภาเวน มรณํ ปตฺโตติ วตฺวา อิมํ คาถมาห อมาตาปิตุสํวฑฺโฒ อนาจริยกุเล วสํ นายํ กาลมกาลํ วา อภิชานาติ กุกฺกุโฏติ ฯ ตตฺถ อมาตาปิตุสํวฑฺโฒติ มาตาปิตโร นิสฺสาย เตสํ โอวาทํ อคเหตฺวา สํวฑฺโฒ ฯ อนาจริยกุเล วสนฺติ อาจริยกุเลปิ อวสมาโน อาจริยสิกฺขาปกํ กญฺจิ นิสฺสาย วสิตตฺตาติ อตฺโถ ฯ กาลมกาลํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๔.

วาติ อิมสฺมึ กาเล วสฺสิตพฺพํ อิมสฺมึ กาเล น วสฺสิตพฺพนฺติ เอวํ วสฺสิตพฺพยุตฺตกํ กาลํ อกาลํ วา เอส กุกฺกุโฏ น ชานาติ อชานนภาเวเนว ชีวิตกฺขยํ ปตฺโตติ ฯ อิทํ การณํ ทสฺเสตฺวา โพธิสตฺโต ยาวตายุกํ ตฺวา ยถากมฺมํ คโต ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา อกาลราวี กุกฺกุโฏ อยํ ภิกฺขุ อโหสิ อนฺเตวาสิกา พุทฺธปริสา อาจริโย ปน อหเมวาติ ฯ อกาลราวิชาตกํ นวมํ ฯ ---------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๐๒-๓๐๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=36&A=6031&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=6031&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=119 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=782 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=779 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=779 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27