บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๗

๒ ททฺทรชาตกํ โก นุ สทฺเทน มหตาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต โกกาลิกํ อารพฺภ กเถสิ ฯ ตสฺมึ หิ กาเล พหุสฺสุตา ภิกฺขู มโนสิลาตเล นิสินฺนา สีหนาทํ นทนฺตา ตรุณสีหา วิย อากาสคงฺคํ โอตาเรนฺตา วิย สงฺฆมชฺเฌ ปทภาณํ ภณนฺติ ฯ โกกาลิโก เตสุ ปทภาณํ ภณนฺเตสุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๗.

อตฺตโน ตุจฺฉภาวํ อชานิตฺวา ว อหมฺปิ ปทภาณํ ภณิสฺสามีติ ภิกฺขูนํ อนฺตเร ปวิสิตฺวา อมฺหากํ ปทภาณํ น ปาเปนฺติ, สเจ อมฺหากํ ปาเปยฺยุํ, มยมฺปิ ภเณยฺยามาติ ภิกฺขุสงฺฆสฺส นามํ คเหตฺวา ^๑- ว ตตฺถ ตตฺถ กเถนฺโต อาหิณฺฑติ ฯ ตสฺส สา กถา ภิกฺขุสงฺเฆ ปากฏา ชาตา ฯ ภิกฺขู วิมํสิสฺสาม ตาว นนฺติ สญฺญาย เอวมาหํสุ อาวุโส โกกาลิก อชฺช สงฺฆสฺส ปทภาณํ ภณาหีติ ฯ โส อตฺตโน พลํ อชานิตฺวา ว สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อชฺช ปทภาณํ ภณิสฺสามีติ อตฺตโน สปฺปายํ ยาคุํ ปิวิ ขชฺชนํ ขาทิ สปฺปาเยเนว สูเปน ภุญฺชิ ฯ สุริเย อฏฺฐงฺคเต ธมฺมสฺสวนกาเล โฆสิเต ภิกฺขุสงฺโฆ สนฺนิปติ ฯ โส กณฺฏกุรณฺฑวณฺณํ กาสาวํ นิวาเสตฺวา กณฺณิการปุปฺผวณฺณํ จีวรํ ปารุปิตฺวา สงฺฆมชฺฌํ ปวิสิตฺวา เถรํ วนฺทิตฺวา อลงฺกตรตนมณฺฑเป ปญฺญตฺตวรธมฺมาสนํ อภิรูหิตฺวา จิตฺตวีชนึ คเหตฺวา ปทภาณํ ภณิสฺสามีติ นิสีทิ ฯ ตาวเทวสฺส สรีรา เสทา มุจฺจึสุ, สารชฺชํ โอกฺกมิ ฯ ปุพฺพคาถาย ปฐมปทํ อุทาหริตฺวา อนฺตรํ น ปสฺสิ ฯ โส กมฺปมาโน อาสนา โอรุยฺห ลชฺชิโต สงฺฆมชฺฌโต อปกฺกมฺม อตฺตโน ปริเวณํ อคมาสิ ฯ อญฺโญ พหุสฺสุโต ภิกฺขุ ปทภาณํ ภณิ ฯ ตโต ปฏฺฐาย ภิกฺขู ตสฺส ตุจฺฉภาวํ ชานึสุ ฯ อเถกทิวสํ ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส ปฐมํ โกกาลิกสฺส ตุจฺฉภาโว ทุชฺชาโน, อิทานิ ปน สยํ นทิตฺวา ปากโฏ ชาโตติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ @เชิงอรรถ: ^๑ อคเหตฺวาติปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๘.

ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว โกกาลิโก นทิตฺวา ปากโฏ ชาโต ปุพฺเพปิ นทิตฺวา ปากโฏ อโหสีติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต หิมวนฺตปฺปเทเส สีหโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา พหุนฺนํ สีหานํ ราชา อโหสิ ฯ โส อเนกสีหปริวาโร รชตคุหายํ วาสํ กปฺเปสิ ฯ ตสฺส อวิทูเร เอกิสฺสา คุหาย เอโก สิคาโลปิ วสติ ฯ อเถกทิวสํ เทเว วสฺสิตฺวา วิคเต สพฺเพ สีหา สีหราชสฺเสว คุหาทฺวาเร สนฺนิปติตฺวา สีหนาทํ นทนฺตา สีหกีฬํ กีฬึสุ ฯ เตสํ เอวํ นทิตฺวา กีฬนกาเล โสปิ สิคาโล วสฺสิ ฯ สีหา ตสฺส สทฺทํ สุตฺวา อยมฺปิ สิคาโล อมฺเหหิ สทฺธึ นทตีติ ลชฺชิตา ตุณฺหี อเหสุํ ฯ เตสํ ตุณฺหีภูตกาเล โพธิสตฺตสฺส ปุตฺโต สีหโปตโก ตาต อิเม สีหา นทิตฺวา สีหกีฬํ กีฬนฺตา เอตสฺส สทฺทํ สุตฺวา ลชฺชาย ตุณฺหี ชาตา, โก นาเมโส อตฺตโน สทฺเทน อตฺตานํ ชานาเปตีติ ปิตรํ ปุจฺฉนฺโต ปฐมํ คาถมาห โก นุ สทฺเทน มหตา อภินาเทติ ททฺทรํ, ตํ สีหา นปฺปฏินทนฺติ, โก นาเมโส มิคาภิภูติ ฯ ตตฺถ อภินาเทติ ททฺทรนฺติ ททฺทรปพฺพตํ เอกนินฺนาทํ กโรติ ฯ มิคาภิภูติ ปิตรํ อาลปติ ฯ อยเมตฺถ อตฺโถ มิคาภิภูติ มิคเชฏฺฐก สีหราช ปุจฺฉามิ ตํ โก นาม เอโสติ ฯ อถสฺส วจนํ สุตฺวา ปิตา ทุติยํ คาถมาห

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๙.

อธโม มิคชาตานํ สิคาโล ตาต วสฺสติ, ชาติมสฺส ชิคุจฺฉนฺตา ตุณฺหี สีหา สมจฺฉเรติ ฯ ตตฺถ สมจฺฉเรติ สนฺติ อุปสคฺคมตฺตํ ฯ อจฺฉนฺตีติ อตฺโถ, ตุณฺหี อจฺฉนฺติ ตุณฺหี หุตฺวา นิสีทนฺตีติ วุตฺตํ โหติ ฯ โปตฺเถสุ ปน สมจฺฉเรติ ลิขนฺติ ฯ สตฺถา น ภิกฺขเว โกกาลิโก อิทาเนว อตฺตานํ ปากฏํ กโรติ, ปุพฺเพปิ อกาสิ เยวาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ ตทา สิคาโล โกกาลิโก อโหสิ, สีหโปตโก ปน ราหุโล, สีหราชา ปน อหเมวาติ ฯ ททฺทรชาตกํ ทุติยํ ฯ -----------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๘๖-๘๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=37&A=1716&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=1716&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=193 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1229 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1213 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1213 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27