บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๗

๘ ราธชาตกํ ปวาสา อาคโต ตาตาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ อุกฺกณฺฐิตภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ โส กิร สตฺถารา สจฺจํ กิร ภิกฺขุ อุกฺกณฺฐิโตติ ปุฏฺโฐ สจฺจํ ภนฺเตติ วตฺวา กึการณาติ วุตฺเต เอกํ อลงฺกตอิตฺถึ ทิสฺวา กิเลสวเสนาติ อาห ฯ อถ นํ สตฺถา มาตุคาโม นาม ภิกฺขุ น สกฺกา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๖.

รกฺขิตุํ, ปุพฺเพปิ โทวาริเก ฐเปตฺวา รกฺขนฺตาปิ รกฺขิตุํ นาสกฺขึสุ, กินฺเต อิตฺถิยา, ลทฺธาปิ รกฺขิตุํ น สกฺกาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต สุกโยนิยํ นิพฺพตฺติ ฯ ราโธติสฺส นามํ ฯ กนิฏฺฐภาตา ปนสฺส โปฏฺฐปาโท นาม ฯ เต อุโภปิ ตรุณกาเล เยว เอโก ลุทฺทโก คเหตฺวา พาราณสิยํ อญฺญตรสฺส พฺราหฺมณสฺส อทาสิ ฯ พฺราหฺมโณ เต ปุตฺตฏฺฐาเน ฐเปตฺวา ปฏิชคฺคิ ฯ พฺราหฺมณสฺส ปน พฺราหฺมณี อรกฺขิกา ทุสฺสีลา ฯ โส โวหารกรณตฺถาย คจฺฉนฺโต เต สุกโปตเก อามนฺเตตฺวา ตาตา อหํ โวหารตฺถาย คจฺฉามิ, กาเล วา วิกาเล วา ตุมฺหากํ มาตุกรณกมฺมํ โอโลเกยฺยาถ อญฺญสฺส ปุริสสฺส คมนภาวํ วา อคมนภาวํ ^๑- วา ชาเนยฺยาถาติ พฺราหฺมณึ สุกโปตเก ปฏิจฺฉาเทตฺวา อคมาสิ ฯ สา ตสฺส นิกฺขนฺตกาลโต ปฏฺฐาย อนาจารํ จริ ฯ รตฺติมฺปิ ทิวาปิ อาคจฺฉนฺตานญฺจ คจฺฉนฺตานญฺจ ปมาณํ นตฺถิ ฯ ตํ ทิสฺวา โปฏฺฐปาโท ราธํ ปุจฺฉิ พฺราหฺมโณ อิมํ พฺราหฺมณึ อมฺหากํ นิยฺยาเทตฺวา คโต, อยญฺจ ปาปกมฺมํ กโรติ, วทามิ นนฺติ ฯ ราโธ มา วทีติ อาห ฯ โส ตสฺส วจนํ อคเหตฺวา อมฺม กึการณา ปาปกมฺมํ กโรสีติ อาห ฯ สา ตํ มาเรตุกามา หุตฺวา ตาต ตฺวํ นาม มยฺหํ ปุตฺโต, อิโต ปฏฺฐาย น กริสฺสามิ, เอหิ ตาว ตาตาติ ปิยายฺมานา วิย ปกฺโกสิตฺวา อาคตํ คเหตฺวา ตฺวํ มํ วทสิ, อตฺตโน ปมาณํ น ชานาสีติ คีวํ ปริวตฺเตตฺวา มาเรตฺวา อุทฺธนนฺตเรสุ @เชิงอรรถ: ^๑ อาคมนภาวนฺติปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๗.

นิกฺขิปิ ^๑- ฯ พฺราหฺมโณ อาคนฺตฺวา วิสฺสมิตฺวา โพธิสตฺตํ กึ ตาต ราธ มาตา เต อนาจารํ กโรติ น กโรตีติ ปุจฺฉนฺโต ปฐมํ คาถมาห ปวาสา อาคโต ตาต อิทานิ น จิราคโต, กจฺจิ นุ ตาต เต มาตา น อญฺญมุปเสวตีติ ฯ ตสฺสตฺโถ อหํ ตาต ราธ ปวาสา อาคโต โส จมฺหิ อิทาเนว อาคโต น จิราคโต, เตน ปวตฺตึ อชานนฺโต ตํ ปุจฺฉามิ กจฺจิ นุ เต ตาต มาตา อญฺญํ ปุริสํ น อุปเสวตีติ ฯ ราโธ ตาต ปณฺฑิตา นาม ภูตํ วา อภูตํ วา อนิยฺยานิกนฺนาม น กเถนฺตีติ ญาเปนฺโต ทุติยํ คาถมาห น โข ปเนตํ สุภณํ คิรํ สจฺจูปสญฺหิตํ, สเยถ โปฏฺฐปาโทว มุมฺมเร อุปกูสิโตติ ฯ ตตฺถ คิรนฺติ วจนํ ฯ วจนํ หิ ยถา อิทานิ คิรา เอวํ ตถา คิรนฺติ วุจฺจติ ฯ โส สุกโปตโก ลิงฺคํ อนาทยิตฺวา เอวมาห ฯ อยํ ปเนตฺถ อตฺโถ ตาต ปณฺฑิโต นาม สจฺจูปสญฺหิตํ ยถาภูตตฺถยุตฺตสภาวํ วจนมฺปิ อนิยฺยานิกํ น สุภณํ อนิยฺยานิกญฺจ สจฺจํ ภณนฺโต ฯ สเยถ โปฏฺฐปาโทว มุมฺมเร อุปกูสิโตติ ยถา โปฏฺฐปาโท กุกฺกุเล ฌาโม สยติ เอวํ เสยฺยาติ ^๒- ฯ อุปกุฏฺฐิโตติปิ ปาโฐ ฯ อยเมวตฺโถ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน อุกฺกณฺฐิตภิกฺขุ โสตาปตฺติผเล @เชิงอรรถ: ^๑ ปกฺขิปีติปิ ฯ ^๒ สเยยฺยาตีติปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๘.

ปติฏฺฐหิ ฯ ตทา โปฏฺฐปาโท อานนฺโท อโหสิ, ราโธ ปน อหเมวาติ ฯ ราธชาตกํ อฏฺฐมํ ฯ ---------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๑๗๕-๑๗๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=37&A=3478&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=3478&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=245 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1462 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1444 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1444 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27