บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
มหาปนาทชาตกํ ปนาโท นาม โส ราชาติ อิทํ สตฺถา คงฺคาตีเร นิสินฺโน ภทฺทชิตฺเถรสฺส อานุภาวํ อารพฺภ กเถสิ ฯ เอกสฺมึ สมเย สตฺถา สาวตฺถิยํ วสฺสํ วสิตฺวา ภทฺทชิกุมารสฺส สงฺคหํ กริสฺสามีติ ภิกฺขุสงฺฆปริวุโต จาริกํ จรมาโน ภทฺทิยนครํ ปตฺวา ชาติยาวเน ตโย มาเส วสิ ภทฺทชิกุมารสฺส ญาณปริปากํ อาคมยมาโน ฯ ภทฺทชิกุมาโร มหายโส อสีติโกฏิวิภวสฺส ภทฺทิยเสฏฺฐิโน เอกปุตฺตโก ฯ ตสฺส ติณฺณํ อุตูนํ อนุจฺฉวิกา ตโย ปาสาทา อเหสุํ ฯ เอเกกสฺมึ จตฺตาโร มาเส วสติ ฯ เอกสฺมึ วสิตฺวา นาฏกปริวุโต มหนฺเตน ยเสน อญฺญํ ปาสาทํ คจฺฉติ ฯ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๓.
ตสฺมึ ขเณ กุมารสฺส ยสํ ปสฺสิสฺสามาติ สกลนครํ สงฺขุภิ ฯ ปาสาทนฺตเร จกฺกาติจกฺกํ มญฺจาติมญฺจํ พนฺธนฺติ ฯ สตฺถา ตโย มาเส วสิตฺวา มยํ คจฺฉามาติ นครวาสีนํ อาโรเจสิ ฯ นาครา ภนฺเต เสฺว คมิสฺสถาติ สตฺถารํ นิมนฺเตตฺวา ทุติยทิวเส พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส มหาทานํ สชฺเชตฺวา นครมชฺเฌ ทานมณฺฑปํ กตฺวา อลงฺกริตฺวา อาสนานิ ปญฺญาเปตฺวา กาลํ อาโรเจสุํ ฯ สตฺถา ภิกฺขุสงฺฆปริวุโต ตตฺถ คนฺตฺวา นิสีทิ ฯ มนุสฺสา มหาทานํ อทํสุ ฯ สตฺถา นิฏฺฐิตภตฺตกิจฺโจ มธุรสฺสเรน อนุโมทนํ อารภิ ฯ ตสฺมึ ขเณ ภทฺทชิกุมาโร ปาสาทโต ปาสาทํ คจฺฉติ ฯ ตสฺส สมฺปตฺตึ ทสฺสนตฺถาย ตํทิวสํ น โกจิ อคมาสิ ฯ อตฺตโน มนุสฺสาเยว ปริวาเรสุํ ฯ โส มนุสฺเส ปุจฺฉิ อญฺญสฺมึ กาเล มยิ ปาสาทโต ปาสาทํ คจฺฉนฺเต สกลนครํ สงฺขุภติ จกฺกาติจกฺกาทีนิ พนฺธนฺติ อชฺช ปน ฐเปตฺวา มยฺหํ มนุสฺเส อญฺโญ โกจิ นตฺถิ กินฺนุโข การณนฺติ ฯ สามิ สมฺมาสมฺพุทฺโธ อิมํ นครํ อุปนิสฺสาย ตโย มาเส วสิตฺวา อชฺช คจฺฉิสฺสติ โส ภตฺตกิจฺจํ นิฏฺฐาเปตฺวา มหาชนสฺส ธมฺมํ เทเสสิ สกลนครวาสิโน ตสฺส ธมฺมกถํ สุณนฺตีติ ฯ โส เตนหิ เอถ มยมฺปิ สุณิสฺสามาติ สพฺพาภรณปฏิมณฺฑิโตว มหนฺเตน ปริวาเรน อุปสงฺกมิตฺวา ปริสปริยนฺเต ฐิโต ธมฺมกถํ สุณนฺโต สพฺพกิเลเส เขเปตฺวา อคฺคผลํ อรหตฺตํ ปาปุณิ ฯ สตฺถา ภทฺทิยเสฏฺฐิ อามนฺเตตฺวา มหาเสฏฺฐิ ปุตฺโต เต อลงฺกตปฏิยตฺโตว ธมฺมกถํ สุณนฺโต อรหตฺเต ปติฏฺฐิโต เตนสฺส อชฺเชว ปพฺพชิตุํ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๔.
วฏฺฏติ ปรินิพฺพายิตุํ วาติ อาห ฯ ภนฺเต มยฺหํ ปุตฺตสฺส ปรินิพฺพาเนน กิจฺจํ นตฺถิ ปพฺพาเชถ นํ ภนฺเต ปพฺพชิตฺวา จ ปน นํ คเหตฺวา เสฺว อมฺหากํ เคหํ อุปสงฺกมถาติ ฯ ภควา นิมนฺตนํ อธิวาเสตฺวา กุลปุตฺตํ อาทาย วิหารํ คนฺตฺวา ปพฺพาเชตฺวา อุปสมฺปาเทสิ ฯ ตสฺส มาตาปิตโร สตฺตาหํ มหาสกฺการํ กรึสุ ฯ สตฺถา สตฺตาหํ วสิตฺวา กุลปุตฺตํ อาทาย จาริกํ จรนฺโต โกฏิคามํ ปาปุณิ ฯ โกฏิคามวาสิโน มนุสฺสา พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส มหาทานํ อทํสุ ฯ สตฺถา ภตฺตกิจฺจาวสาเน อนุโมทนํ อารภิ ฯ กุลปุตฺโต อนุโมทนกาเล พหิคามํ คนฺตฺวา สตฺถุ อาคมนกาเลเยว อุฏฺฐหิสฺสามีติ คงฺคาตีรสมีเป เอกสฺมึ รุกฺขมูเล ฌานํ สมาปชฺชิตฺวา นิสีทิตฺวา มหลฺลเกสุ เถเรสุ อาคจฺฉนฺเตสุปิ อวุฏฺฐหิตฺวา สตฺถุ อาคมนกาเลเยว อุฏฺฐหิ ฯ ปุถุชฺชนา ภิกฺขู อยํ ปุเร วิย ปพฺพชิตฺวา มหาเถเร อาคจฺฉนฺเต ทิสฺวาปิ น อุฏฺฐหีติ กุชฺฌึสุ ฯ โกฏิคามวาสิโน นาวาสงฺฆาฏํ พนฺธึสุ ฯ สตฺถา นาวาสงฺฆาเฏ สงฺฆมชฺเฌ ฐตฺวา กหํ ภทฺทชีติ ปุจฺฉิ ฯ เอส ภนฺเต อิเธวาติ ฯ เอหิ ภทฺทชิ อมฺเหหิ สทฺธึ เอกนาวํ อภิรุยฺหาติ ฯ เถโร อุปฺปติตฺวา เอกนาวาย อฏฺฐาสิ ฯ อถ นํ คงฺคาย มชฺฌคตกาเล สตฺถา อาห ภทฺทชิ ตยา มหาปนาทราชกาเล อชฺฌาวุฏฺโฐ ปาสาโท กหนฺติ ฯ อิมสฺมึ ฐาเน นิมุคฺโค ภนฺเตติ ฯ ปุถุชฺชนา ภิกฺขู ภทฺทชิตฺเถโร อญฺญํ พฺยากโรสีติ อาหํสุ ฯ สตฺถา เตนหิ ภทฺทชิ สพฺรหฺมจารีนํ กงฺขํ ฉินฺทาหีติ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๕.
อาห ฯ ตสฺมึ ขเณ เถโร สตฺถารํ วนฺทิตฺวา อิทฺธิพเลน คนฺตฺวา ปาสาทถูปิกํ ปาทงฺคุลิยา คเหตฺวา ปญฺจวีสติโยชนํ ปาสาทํ อุคฺคเหตฺวา อากาเส อุปฺปติ ฯ อุปฺปติโต ปน เหฏฺฐาปาสาเท ฐิตานํ ปาสาทํ ภินฺทิตฺวา ปญฺญายิ ฯ โส เอกโยชนํ ทฺวิโยชนํ ติโยชนนฺติ ยาว วีสติโยชนา อุทกโต ปาสาทํ อุกฺขิปิ ฯ อถสฺส ปุริมภเว ญาตกา ปาสาทโลเภน มจฺฉกจฺฉปนาคมณฺฑูกา หุตฺวา ตสฺมึเยว ปาสาเท นิพฺพตฺตา ปาสาเท อุฏฺฐหนฺเต ปริวตฺเตตฺวา อุทเกเยว ปตึสุ ฯ สตฺถา เต ปตนฺเต ทิสฺวา ญาตกา เต ภทฺทชิ กิลมนฺตีติ อาห ฯ เถโร สตฺถุ วจนํ สุตฺวา ปาสาทํ วิสชฺชิ ฯ ปาสาโท ยถาฏฺฐาเนเยว ปติฏฺฐหิ ฯ สตฺถา ปน คงฺคาโต อุตฺตริ ฯ อถสฺส คงฺคาตีเรเยว อาสนํ ปญฺญาปยึสุ ฯ โส ปญฺญตฺเต ปวรพุทฺธาสเน ตรุณสูริโย วิย รํสิโย มุญฺจนฺโต นิสีทิ ฯ อถ นํ ภิกฺขู กิสฺมึ กาเล ภนฺเต อยํ ปาสาโท ภทฺทชิตฺเถเรน อชฺฌาวุฏฺโฐติ ปุจฺฉึสุ ฯ สตฺถา มหาปนาทราชกาเลติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต วิเทหรฏฺเฐ มิถิลายํ สุรุจิ นาม ราชา อโหสิ ฯ ปุตฺโตปิสฺส สุรุจิเยว ฯ ตสฺส ปน ปุตฺโต มหาปนาโท นาม อโหสิ ฯ เต อิมํ ปาสาทํ ปฏิลภึสุ ฯ ปฏิลาภตฺถาย ปนสฺส ปุพฺพกมฺมํ เทฺว ปิตาปุตฺตา นเฬหิ จ อุทุมฺพรทารูหิ จ ปจฺเจกพุทฺธสฺส วสนปณฺณสาลํ กรึสูติ ฯ อิมสฺมึ ชาตเก สพฺพํ อตีตวตฺถุํ ปกิณฺณกนิปาเต สุรุจิชาตเก อาวิภวิสฺสตีติ ฯ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๖.
สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อภิสมฺพุทฺโธ หุตฺวา อิมา คาถา อโวจ ปนาโท นาม โส ราชา ยสฺส ยูโป สุวณฺณิโย ติริยํ โสฬสุพฺเพโธ อุจฺจมาหุ สหสฺสธา สหสฺสกณฺโฑ สตฺตเคณฺฑุ ธชาลุ หริตามโย อนจฺจุํ ตตฺถ คนฺธพฺพา ฉ สหสฺสานิ สตฺตธา เอวเมตํ ตทา อาสิ ยถา ภาสสิ ภทฺทชิ สกฺโก อหํ ตทา อาสึ เวยฺยาวจฺจกโร ตวาติ ฯ ตตฺถ ยูโปติ ปาสาโท ฯ ติริยํ โสฬสุพฺเพโธติ วิตฺถารโต โสฬสกณฺฑปาตวิตฺถาโร อโหสิ ฯ อุจฺจมาหุ สหสฺสธาติ อุพฺเพเธน สหสฺสกณฺฑคมนมตฺตํ อุจฺจํ อาหุ สหสฺสกณฺฑคมนคณนายปญฺจวีสติโยชนปฺปมาณํ โหติ ฯ วิตฺถาโร ปนสฺส อฑฺฒโยชนมตฺโต ฯ สหสฺสกณฺโฑ สตฺตเคณฺฑูติ โส ปเนส สหสฺสกณฺฑุพฺเพโธ ปาสาโท สตฺตภูมิโก อโหสิ ฯ ธชาลูติ ธชสมฺปนฺโน ฯ หริตามโยติ หริตมณิปริกฺขิตฺโต ฯ อฏฺฐกถายํ ปน สหาลู ๑- หริตามโยติปิ ปาโฐ ฯ หริตมณิมเยหิ ทฺวารกวาฏวาตปาเนหิ สมนฺนาคโตติ อตฺโถ ฯ สหาติ กิร ทฺวารกวาฏวาตปานานํ นามํ ฯ คนฺธพฺพาติ นฏา ฯ ฉ สหสฺสานิ สตฺตธาติ ฉ คนฺธพฺพสหสฺสานิ สตฺตธา หุตฺวา ตสฺส ปาสาทสฺส สตฺตสุ ฐาเนสุ รญฺโญ รติวฑฺฒนตฺถาย นจฺจึสูติ อตฺโถ ฯ เต เอวํ นจฺจนฺตาปิ คายมานาปิ ราชานํ หาเสตุํ นาสกฺขึสุ ฯ อถ สกฺโก @เชิงอรรถ: ๑ สมาลุ. ฌฺยาลุ. สสาลุ.--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๗.
เทวราชา เทวนฏํ เปเสตฺวา สมชฺชํ กาเรสิ ฯ ตทา มหาปนาโท หสิ ฯ ยถา ภาสสิ ภทฺทชีติ ภทฺทชิตฺเถเรน หิ ภทฺทชิ ตยา มหาปนาทราชกาเล อชฺฌาวุฏฺโฐ ปาสาโท กหนฺติ วุตฺเต อิมสฺมึ ฐาเน นิมุคฺโค ภนฺเตติ วทนฺเตน ตสฺมึ กาเล อตฺตโน อตฺถาย ตสฺส ปาสาทสฺส นิพฺพตฺตภาโว จ มหาปนาทราชภาโว จ ภาสิโต อโหสิ ฯ ตํ คเหตฺวา สตฺถา ยถา ตฺวํ ภทฺทชิ ภาสสีติ อาห ฯ เอวเมตํ ตทา อาสีติ ตทา เอวเมตํ ตเถว อโหสิ อหํ ตทา ตว เวยฺยาวจฺจกโร สกฺโก เทวานมินฺโท อโหสินฺติ อาห ฯ ตสฺมึ ขเณ ปุถุชฺชนภิกฺขู นิกฺกงฺขา อเหสุํ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา มหาปนาโท ราชา ภทฺทชิ อโหสิ สกฺโก ปน อหเมวาติ ฯ มหาปนาทชาตกํ จตุตฺถํ --------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๗๒-๗๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=38&A=1501&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=1501&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=391 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2148 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2126 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2126 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]