ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๔๑ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๗ วีสติ-จตฺตาฬีส

                       มหากปิชาตกํ
     พาราณสฺยํ อหุ ราชาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
เทวทตฺตสฺส สิลาปวิชฺฌนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เตน หิ ธนุคฺคโห ปโยเชตฺวา อปรภาเค สิลาย ปวิทฺธาย
ภิกฺขูหิ เทวทตฺตสฺส อวณฺเณ กถิเต สตฺถา น ภิกฺขเว อิทาเนว
ปุพฺเพปิ เทวทตฺโต มยฺหํ สิลํ ปวิชฺฌิเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต กาสิกคามเก
เอโก กสฺสกพฺราหฺมโณ เขตฺตํ กสิตฺวา โคเณ วิสชฺเชตฺวา
กุทฺทาลกมฺมํ กาตุํ อารภิ ฯ โคณา เอกสฺมึ คจฺเฉ ปณฺณานิ ขาทนฺตา
อนุกฺกเมน อฏวึ ปวิสิตฺวา ปลายึสุ ฯ โส เวลํ สลฺลกฺเขตฺวา
กุทฺทาลํ ฐเปตฺวา โคเณ โอโลเกนฺโต อทิสฺวา โทมนสฺสปฺปตฺโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๒.

ปริเยสนฺโต อนฺโตอฏวิยํ ปวิสิตฺวา อาหิณฺฑนฺโต หิมวนฺตํ ปาวิสิ ฯ โส ตตฺถ ทิสา มุฬฺโห หุตฺวา สตฺตาหํ นิราหาโร วิจรนฺโต เอกติณฺฑุกรุกฺขํ ทิสฺวา อภิรุยฺห ผลานิ ขาทนฺโต ติณฺฑุกรุกฺขโต ปริคลิตฺวา สฏฺฐิหตฺเถน นรกปปาเต ปติ ฯ ตตฺถสฺส ทส ทิวสา วีติวตฺตา ฯ ตทา โพธิสตฺโต กปิโยนิยํ นิพฺพตฺเตตฺวา ผลาผลานิ ขาทนฺโต ตํ ปุริสํ ทิสฺวา สิลาย โยตฺตํ กตฺวา ตํ ปุริสํ อุทฺธริ ฯ โส ตสฺส นิทฺทายนฺตสฺส สิลาย มตฺถกํ ปทาเลสิ ฯ มหาสตฺโต ตสฺส ตํ กมฺมํ ญตฺวา อุปฺปติตฺวา สาขาย นิสีทิตฺวา โภ ปุริส ตฺวํ ภูมิยา คจฺฉ อหํ สาขคฺเคน ตุยฺหํ มคฺคํ อาจิกฺขนฺโต คมิสฺสามีติ ตํ ปุริสํ อรญฺญโต นีหริตฺวา มคฺเค ฐเปตฺวา ปพฺพตปาทเมว ปาวิสิ ฯ โส ปุริโส มหาสตฺเต อปรชฺฌิตฺวา กุฏฺฐี หุตฺวา ทิฏฺฐธมฺเมเยว มนุสฺสเปโต อโหสิ ฯ โส สตฺต วสฺสานิ ทุกฺขปีฬิโต วิจรนฺโต พาราณสิยํ มิคาชินอุยฺยานํ ปวิสิตฺวา ปาการนฺตเร กทลิปณฺณํ อตฺถริตฺวา เวทนาปฺปตฺโต นิปชฺชิ ฯ ตทา พาราณสิราชา ตํ อุยฺยานํ คนฺตฺวา ตตฺถ วิจรนฺโต ทิสฺวา โกสิ ตฺวํ กึ วา กตฺวา อิมํ ทุกฺขํ ปตฺโตติ ปุจฺฉิ ฯ โสปิ สพฺพํ วิตฺถารโต อาจิกฺขิ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห พาราณสฺยํ อหุ ราชา กาสีนํ รฏฺฐวฑฺฒโน มิตฺตามจฺจปริพฺยุฬฺโห อคมาสิ มิคาชินํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๓.

ตตฺถ พฺราหฺมณมทฺทกฺขิ เสตํ จิตฺรํ กิลาสินํ วิทฺธสฺตํ โกวิลารํว กีสํ ธมนิสนฺถตํ ฯ ปรมการุญฺญตํ ปตฺตํ ทิสฺวา กิจฺฉคตํ นรํ อวจ พฺยมฺหิโต ราชา ยกฺขานํ กตโมนุสิ ฯ หตฺถปาทา จ เต เสตา ตโต เสตตรํ สิโร คตฺตํ กมฺมาสวณฺณนฺเต กิลาสพหุโล จสิ ฯ วฏฺฐนาวลิสงฺกาสา ปิฏฺฐิ เต นินฺนตุนฺนตา กาฬา ปพฺพา จ เต องฺคา นาญฺญํ ปสฺสามิ เอทิสํ ฯ อุคฺฆฏฺฐปาโท ตสิโต กีโส ธมนิสนฺถโต ฉาโต อาทิตฺตรูโปสิ กุโตสิ กตฺถ คจฺฉสิ ฯ ทุทฺทสี อปฺปกาโรสิ ทุพฺพณฺโณ ภีมทสฺสโน ชเนตฺติ ยาปิ เต มาตา น ตํ อิจฺเฉยฺย ปสฺสิตุํ ฯ กึ กมฺมมกรา ปุพฺเพ กึ อวชฺฌํ อฆาฏยิ กิพฺพิสํ ยํ กริตฺวาน อิทํ ทุกฺขํ อุปาคมีติ ฯ ตตฺถ พาราณสฺยนฺติ พาราณสิยํ ฯ มิตฺตามจฺจปริพฺยุฬฺโหติ มิตฺเตหิ จ ทฬฺหภตฺตีหิ จ อมจฺเจหิ จ ปริวุโต ฯ มิคาชินนฺติ เอวํนามกํ อุยฺยานํ ฯ เสตนฺติ เสตกุฏฺเฐน เสตํ กวรกุฏฺเฐน วิจิตฺรํ ปริภินฺเนน กณฺฑูยนกิลาสกุฏฺเฐน กิลาสินํ เวทนาปฺปตฺตํ กทลิปณฺเณ นิปนฺนํ อทฺทส ฯ วิทฺธสฺตํ โกวิลารํวาติ วณมุเขหิ ปคฺฆรนฺเตน มํเสน วิทฺธสฺตํ ปุปฺผิตโกวิลารสทิสํ ฯ กีสนฺติ เอกจฺเจสุ ปเทเสสุ อฏฺฐิจมฺมมตฺตสรีรํ สิราชาลสนฺถตํ ฯ พฺยมฺหิโตติ ภีโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๔.

วิมฺหยมาปนฺโน วา ฯ ยกฺขานนฺติ ยกฺขานํ อนฺตเร ตฺวํ กตรยกฺโข นามาติ ฯ วฏฺฐนาวลิสงฺกาสาติ ปิฏฺฐิกณฺฑุกฏฺฐาเน อาวุนิตฺวา ฐปิตวฏฺฐนาวลิสทิสา ฯ องฺคาติ กาฬปพฺพวลฺลิสทิสานิ เต องฺคานิ ฯ นาญฺญนฺติ อญฺญํ ปุริสํ เอทิสํ น ปสฺสามิ ฯ อุคฺฆฏฺฐปาโทติ รโชกิณฺณปาโท ฯ อาทิตฺตรูโปติ สุกฺกสรีโร ฯ ทุทฺทสีติ ทุกฺเขน ปสฺสิตพฺโพ ฯ อปฺปกาโรสีติ สรีรปฺปการรหิโต ทุสฺสณฺฐาโนสีติ อตฺโถ ฯ กึ กมฺมมกราติ อิโต ปุพฺเพ กึ กมฺมํ อกร อกาสีติ อตฺโถ ฯ กิพฺพิสนฺติ ทารุณกมฺมํ ฯ ตโต ปรํ พฺราหฺมโณ อาห ตคฺฆ เต อหมกฺขิสฺสํ ยถาปิ กุสโล ตถา สจฺจวาทึ หิ โลกสฺมึ ปสํสนฺตีธ ปณฺฑิตา ฯ เอโก จรํ โคคเวโส มุฬฺโห อจฺจสรึ วเน อรญฺเญ อีริเณ วิวเน นานากุญฺชรเสวิเต ฯ พาลมิคานุจริเต วิปฺปนฏฺโฐสฺมิ กานเน อจรึ ตตฺถ สตฺตาหํ ขุปฺปิปาสสมปฺปิโต ฯ ตตฺถ ติณฺฑุกมทฺทกฺขึ วิสมตฺถพุภุกฺขิโต ปปาตมภิลมฺพนฺตํ สมฺปนฺนผลธารินํ ฯ วาตสีตานิ ภกฺเขสึ ตานิ รุจฺจึสุ เม ภุสํ อติตฺโต รุกฺขมารุยฺห ตตฺถ เหสฺสามิ อสฺสิโต ฯ เอกํ เม ภกฺขิตํ อาสิ ทุติยํ อภิปตฺถิตํ ตโต สา ภญฺชถ สาขา ฉินฺนา ผรสุนา วิย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๕.

โสหํ สหาว สาขาหิ อุทฺธํปาโท อวํสิโร อปฺปติฏฺเฐ อนาลมฺเพ คิริทุคฺคสฺมิ ปาปตํ ฯ ยสฺมา จ วาริ คมฺภีรํ ตสฺมา น สมปชฺชสึ ตตฺถ เสสึ นิรานนฺโท อนาโถ ทสรตฺติโย ฯ อเถตฺถ กปิ มาคญฺฉิ โคนงฺคุฏฺโฐ ทรีจโร สาขาหิ สาขํ วิจรนฺโต ขาทมาโน ทุมปฺผลํ โส มํ ทิสฺวา กีสํ ปณฺฑุํ การุญฺญมกรมฺมยิ ฯ อมฺโภ โก นาม โส เอตฺถ เอวํ ทุกฺเขน อฏฺฏิโต มนุสฺโส อมนุสฺโส วา อตฺตานมฺเม ปเวทย ฯ ตสฺสญฺชลึ ปณาเมตฺวา อิทํ วจนมพฺรวึ มนุสฺโสหํ พฺยสมฺปตฺโต สา เม นตฺถิ อิโต คติ ตํ โว วทามิ ภทฺทํ โว ตฺวญฺจ เม สรณํ ภว ฯ ครุสิลํ คเหตฺวาน วิจรํ ปพฺพเต กปิ สิลาย โยตฺตํ กตฺวาน นิสโภ เอตทพฺรวิ ฯ เอหิ เม ปิฏฺฐิมารุยฺห คีวํ คณฺหาหิ พาหุหิ อหนฺตํ อุทฺธริสฺสามิ คิริทุคฺคต เวคสา ฯ ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา วานรินฺทสฺส สิรีมโต ตสฺสาหํ ปิฏฺฐิมารุยฺห คีวํ พาหาหิ อคฺคหึ ฯ โส มํ ตโต สมุฏฺฐาสิ เตชสี พลวา กปิ วิหญฺญมาโน กิจฺเฉน คิริทุคฺคต เวคสา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๖.

อุทฺธริตฺวาน มํ สนฺโต นิสโภ เอตทพฺรวิ อิงฺฆ มํ สมฺม รกฺขสฺสุ ปสฺสุปิสฺสํ มุหุตฺตกํ ฯ สีหา พฺยคฺฆา จ ทีปิ จ อจฺฉโก กตรจฺฉโย เต มํ ปมตฺตํ หึเสยฺยุํ เต ตฺวํ ทิสฺวา นิวารย ฯ เอวํ เม ปริตฺตาตูน ปสฺสุปิ โส มุหุตฺตกํ ตทาหํ ปาปิกํ ทิฏฺฐึ ปฏิลจฺฉึ อโยนิโส ฯ ภกฺโข อยํ มนุสฺสานํ ยถา จญฺเญ วเน มิคา ยนฺนูนิมํ วธิตฺวาน ฉาโต ขาเทยฺย วานรํ ฯ อาสิโต จ คมิสฺสามิ มํสมาทาย สมฺพลํ กนฺตารํ นิตฺถริสฺสามิ ปาเถยฺยํ เม ภวิสฺสติ ฯ ตโต สิลํ คเหตฺวาน มตฺถกํ สนฺนิตาฬยึ มม ภตฺตกิลนฺตสฺส ปหาโร ทุพฺพโล อหุ ฯ โส จ เวเคนุทปฺปตฺโต กปิ รุธิรมกฺขิโต อสฺสุปุณฺเณหิ เนตฺเตหิ โรทนฺโต มํ อุทิกฺขติ ฯ มายฺโย มํ กริ ภทฺทนฺเต ตฺวญฺจ นาเมทิสํ กริ ตฺวํ จ โข นาม ทีฆาวุ อญฺเญ วาเรตุมรหสิ ฯ อโห วต เร ปุริส ตาว ทุกฺกรการก เอทิสา วิสมา ทุคฺคา ปปาตา อุทฺธโต มยา ฯ อานีโต ปรโลกาว ทุพฺเภยฺยํ มํ อมญฺญถ ตนฺเตน ปาปธมฺเมน ปาปํ ปาเปน จินฺติตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๗.

มา เหว ตฺวํ อธมฺมตฺถ เวทนํ กฏกํ ผุสิ มา เหว ปาปกมฺมนฺตํ ผลํ เวฬุํว ตํ วธิ ฯ ตยิ เม นตฺถิ วิสฺสาโส ปาปธมฺโม อสญฺญโต เอหิ เม ปิฏฺฐิโต คจฺฉ ทิสฺสมาโนว สนฺติเก ฯ มุตฺโตสิ หตฺถา พาลานํ ปตฺโตสิ มานุสึ ปทํ เอส มคฺโค อธมฺมตฺถ เตน คจฺฉ ยถาสุขํ ฯ อิทํ วตฺวา คิริจโร รุหิรํ ปกฺขลฺย มตฺถกํ อสฺสูนิ สมฺปมชฺชิตฺวา ตโต ปพฺพตมารุหิ ฯ โสหํ เตนาภิสตฺโตสฺมิ ปริฬาเหน อทฺทิโต ทยฺหมาเนน คตฺเตน วารึ ปาตุํ อุปาคมึ ฯ อคฺคินา วิย สนฺตตฺโต รหโท รุธิรมกฺขิโต ปุพฺพโลหิตสงฺกาโส สพฺโพ เม สมปชฺชถ ฯ ยาวนฺโต อุทพินฺทูนิ กายสฺมึ นิปตึสุ เม ตาวนฺโต คณฺฑุ ชาเยถ อฑฺฒเวลุวสาทิสา ฯ อภินฺนา ปคฺฆรึสุ เม กุณปา ปุพฺพโลหิตา เยน เยน จ คจฺฉามิ คาเมสุ นิคเมสุ จ ฯ ทณฺฑหตฺถา นิวาเรนฺติ อิตฺถิโย ปุริสา จ มํ โอกิตฺตา ปูติคนฺเธน มาสฺสุ โอเรน มาคมา ฯ เอตาทิสํ อิทํ ทุกฺขํ สตฺตวสฺสานิ ทานิ เม อนุโภมิ สกกมฺมํ ปุพฺเพ ทุกฺกฏมตฺตโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๘.

ตํ โว วทามิ ภทฺทํ โว ยาวนฺเตตฺถ สมาคตา มาสฺสุํ มิตฺตาน ทุพฺภิตฺโถ มิตฺตทุพฺโภ หิ ปาปโก ฯ กุฏฺฐี กิลาสี ภวติ โย มิตฺตานํ อิธทฺทุภี กายสฺส เภทา มิตฺตทุพฺภิ นิรยํ โส อุปปชฺชตีติ ฯ ตตฺถ กุสโลติ ยถา เฉโก กุสโล กเถสิ ตถา โว กเถสฺสามิ ฯ โคคเวโสติ นฏฺเฐ โคเณ คเวสนฺโต ฯ อจฺจสรินฺติ มนุสฺสปถํ อติกฺกมิตฺวา หิมวนฺตํ ปาวิสึ ฯ อรญฺเญติ อราชเก สุญฺเญ ฯ อีริเนติ สุกฺขกนฺตาเร ฯ วิวเนติ วิวิตฺเต ฯ วิปฺปนฏฺโฐติ มคฺคมุฬฺโห ฯ พุภุกฺขิโตติ สญฺชาตพุภุกฺโข ฉาตชฺฌตฺโต ฯ ปปาตมภิลมฺพนฺตนฺติ ปปาตาภิมุขํ โอลมฺพนฺตํ ฯ สมฺปนฺนผลธารินนฺติ มธุรผลธารินํ ฯ วาตสีตานีติ ปฐมํ ตาว วาตปติตานิ ฯ ตตฺถ เหสฺสามีติ ตสฺมึ รุกฺเข สุหิโต ภวิสฺสามีติ อารุฬฺโหมฺหิ ฯ ตโต สาติ ตสฺส อภิปตฺถิตสฺส อตฺถาย หตฺเถ ปสาริเต สา มยา อภิรุฬฺหสาขา ผรสุนา ฉินฺนา วิย อภญฺชถ ฯ อนาลมฺเพติ อนาลมฺพิตพฺพฏฺฐานรหิเต ฯ คิริทุคฺคสฺมินฺติ คิริวิสเม ฯ เสสินฺติ สยิโตมฺหิ ฯ กปิ มาคญฺฉีติ กปิ อาคญฺฉิ ฯ โคนงฺคุฏฺโฐติ คุนฺนํ นงฺคุฏฺฐสทิสนงฺคุฏฺโฐ ฯ นงฺคุฏฺโฐติปิ ปาโฐ ฯ โคนงฺคุลีติปิ ปฐนฺติ ฯ อกรมฺมยีติ อกริ มยิ ฯ อมฺโภติ มหาราช โส กปิราชา ตสฺมึ นรกปปาเต มม อุทกโปฐนสทฺทํ สุตฺวา มํ อมฺโภติ อาลปิตฺวา โก นาเมโสติ ปุจฺฉิ ฯ พฺยสมฺปตฺโตติ พฺยสนํ ปตฺโต ฯ ปปาตสฺส วสํ ปตฺโตติปิ ปาโฐ ฯ ภทฺทํ โวติ ตสฺมา ตุมฺเห วทามิ ภทฺทํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๙.

ตุมฺหากํ โหตูติ ฯ ครุสิลนฺติ มหาราช โส กปิราชา มยา เอวํ วุตฺเต มา ภายีติ มํ อสฺสาเสตฺวา ปฐมํ ตาว ครุสิลํ คเหตฺวา โยตฺตํ กโรนฺโต ปพฺพเต วิจริ ฯ นิสโภติ ปุริสนิสโภ อุตฺตมวานรินฺโท ปพฺพตปปาเต ฐตฺวา มํ เอตทพฺรวิ ฯ พาหาหีติ ทฺวีหิ พาหาหิ มม คีวํ สุคหิตํ คณฺห ฯ เวคสาติ เวเคน ฯ สิรีมโตติ ปุญฺญวนฺตสฺส ฯ อคฺคหินฺติ สฏฺฐิหตฺถนรกปปาตํ วาตเวเคน โอตริตฺวา อุทกปิฏฺเฐ ฐิตสฺส อหํ เวเคน ปิฏฺฐึ อภิรุหิตฺวา อุโภหิ พาหาหิ คีวํ อคฺคเหสึ ฯ วิหญฺญมาโนติ กิลมนฺโต ฯ กิจฺเฉนาติ ทุกฺเขน สนฺโต ปณฺฑิโต อถวา ปริเยสนฺโต กิลมนฺโต ฯ รกฺขสฺสูติ อหํ ตํ อุทฺธรนฺโต กิลมนฺโต มุหุตฺตํ วิสฺสมนฺโต ปสฺสุปิสฺสํ ตสฺมา มํ รกฺขาหิ ฯ ยถา จญฺเญ วเน มิคาติ สีหาทีหิ อญฺเญปิ เย อิมสฺมึ วเน พาลมิคา ฯ ปาลิยํ ปน อจฺฉโก กตรจฺฉโยติ ลิขนฺติ ฯ ปริตฺตาตูนาติ มหาราช เอวํ โส กปิราชา มํ อตฺตโน ปริตฺตาณํ กตฺวา มุหุตฺตํ ปสฺสุปิ อโยนิโสมนสิกาเรน ฯ ภกฺโขติ ขาทิตพฺพยุตฺตโก ฯ อาสิโตติ ธาโต สุหิโต ฯ สมฺพลนฺติ ปาเถยฺยํ ฯ มตฺถกํ สนฺนิตาฬยินฺติ ตสฺส พานรินฺทสฺส มตฺถกํ ปหรึ ฯ สนฺนิตาฬยนฺติปิ ปาโฐ ฯ ทุพฺพโล อหูติ น พลวา อาสิ ยถาธิปฺปายํ น อคมาสิ ฯ เวเคนาติ มยา ปหตปาสาณเวเคน ฯ อุทปฺปตฺโตติ อุฏฺฐิโต ฯ มายฺโยติ เตน มิตฺตทุพฺภิปุริเสน สิลาย ปวิทฺธาย มหาจมฺมํ ฉิชฺชิตฺวา โอลมฺพิ รุหิรํ ปคฺฆริ ฯ มหาสตฺโต เวทนาปฺปตฺโต จินฺเตสิ อิมสฺมึ ฐาเน อญฺโญ นตฺถิ อิทํ ภยํ อิมํ ปุริสํ นิสฺสาย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๐.

อุปฺปนฺนนฺติ ฯ โส มรณภยภีโต โอลมฺพนฺตํ จมฺมพนฺธํ หตฺเถน คเหตฺวา อุปฺปติตฺวา สาขํ อภิรุยฺห เตน ปาเปน สทฺธึ สลฺลปนฺโต มายฺโย มนฺติ อาทิมาห ฯ ตตฺถ มายฺโย มํ ภทฺทนฺเตติ มา อยฺโย มํ ภทฺทนฺเตติ ตํ นิวาเรติ ฯ ตฺวญฺจ นามาติ ตฺวํ นาม เอวํ มยา ปปาตา อุทฺธโต เอทิสํ ผรุสกมฺมํ มยิ กริ อโห เต อยุตฺตํ กตนฺติ ฯ อโห วตาติ ตํ ครหนฺโต เอวมาห ฯ ตาว ทุกฺกรการกาติ มยิ อปรชฺฌเนน อติทุกฺกฏกมฺมการก ฯ ปรโลกาวาติ ปรโลกโต วิย อานีโต ฯ ทุพฺเภยฺยนฺติ ทุพฺภิตพฺพํ วธิตพฺพํ ฯ เวทนํ กฏุกนฺติ เอวํ สนฺเตปิ ตฺวํ อธมฺมตฺถ ยาทิสํ เวทนํ อหํ ผุสามิ เอทิสํ เวทนํ กฏุกํ มา ผุสิ ตํ ปาปกมฺมํ ผลํ เวฬุว ตํ มา วธิ อิติ มํ มหาราช ปิยปุตฺตกํ วิย อนุกมฺปิ ฯ อถ นํ อหํ เอตทโวจํ อยฺย มยา กตํ มา กริ มา มํ อสปฺปุริสํ เอวรูเป อรญฺเญ มา นาสย อหํ ทิสามุฬฺโห มคฺคํ น ชานามิ อตฺตนา กตกมฺมํ มา นาเสถ ชีวิตทานํ เม เทถ อรญฺญา นีหริตฺวา มนุสฺสปเถ ฐเปถาติ ฯ เอวํ วุตฺเต โส มยา สทฺธึ สลฺลปนฺโต ตยิ เม นตฺถิ วิสฺสาโสติ อาทิมาห ฯ ตตฺถ ตยีติ อิโต ปฏฺฐาย มยฺหํ ตยิ วิสฺสาโส นตฺถิ ฯ เอหีติ โภ ปุริส อหํ ตยา สทฺธึ มคฺเคน น คมิสฺสามิ ตฺวํ ปน เอหิ มม ปิฏฺฐิโต อวิทูเร ทิสฺสมานสรีโรว คจฺฉ อหํ รุกฺขคฺเคเหว คมิสฺสามีติ ฯ มุตฺโตสีติ อถ โส มํ มหาราช อรญฺญา นีหริตฺวา โภ ปุริส พาลมิคานํ หตฺถา มุตฺโตสิ ฯ มานุสึ ปทนฺติ มนุสฺสูปจารํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๑.

ปตฺโต อาคโตสิ เอส เต มคฺโค เอเตน คจฺฉาติ อาห ฯ คิริจโรติ คิริจารี วานโร ฯ ปกฺขลฺยาติ โธวิตฺวา ฯ เตนาภิสตฺโตสฺมีติ โส อหํ มหาราช เตน วานเรน อภิสตฺโต ปาปกมฺเม ปริณเต เตนาภิสตฺโตสฺมีติ มญฺญมาโน เอวมาห ฯ อทฺทิโตติ อุปทฺทุโต ฯ อุปาคมีติ เอกํ รหทํ อุปคโตสฺมิ ฯ สมปชฺชถาติ ชาโต เอวรูโป หุตฺวา อุปฏฺฐาสิ ฯ ยาวนฺโตติ ยตฺตกานิ ฯ คณฺฑา ชาเยถาติ คณฺฑา ชายึสุ ฯ โส กิร ปิปาสํ สณฺฐาเรตุํ อสกฺโกนฺโต อุทกญฺชลึ อุกฺขิปิตฺวา โถกํ ปิวิตฺวา เสสํ สรีเร สิญฺจิ ฯ อถสฺส ตาวเทว อุทกพินฺทุคณนาย อฑฺฒเวลุวปกฺกปฺปมาณา คณฺฑา อุฏฺฐหึสุ ตสฺมา เอวมาห ฯ ปภินฺนาติ เต คณฺฑา ตํ ทิวสเมว ภิชฺชิตฺวา กุณปา ปูติคนฺธิกา หุตฺวา ปุพฺพโลหิตานิ ปคฺฆรึสุ ฯ เยนาติ เยน เยน มคฺเคน ฯ โอกิตฺตาติ ปูติคนฺเธน โอกิณฺณา ปุรกฺขตา ปริวาริตา ฯ มาสฺสุ โอเรน อาคมาติ ทุฏฺฐสตฺตโอเรน มาสฺสุ อาคมา อมฺหากํ สนฺติกํ มา อคมาสีติ เอวํ วทนฺตา นิวาเรนฺตีติปิ อตฺโถ ฯ สตฺตวสฺสานิ ทานิ เมติ มหาราช ตโต ปฏฺฐาย อิทานิ สตฺต วสฺสานิ มม เอตฺตกํ กาลํ สกกมฺมมนุโภมิ ฯ อิติ โส อตฺตโน มิตฺตทุพฺภิกมฺมํ วิตฺถาเรตฺวา มหาราช มญฺเญว โอโลเกตฺวา เอวรูปํ กมฺมํ น เกนจิ กตฺตพฺพนฺติ วตฺวา ตํ โวติ อาทิมาห ฯ ตตฺถ ตนฺติ ตสฺมา ฯ ยสฺมา เอวรูปํ กมฺมํ เอวํ ทุกฺขวิปากํ ตสฺมาติ อตฺโถ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๒.

กุฏฺฐี กิลาสี ภวติ โย มิตฺตานํ อิธทฺทุภี กายสฺส เภทา มิตฺตทุพฺภิ นิรยํ โส อุปปชฺชตีติ อยํ อภิสมฺพุทฺธคาถา ฯ ภิกฺขเว โย อิธ โลเก มิตฺตานํ ทุพฺภติ หึสติ โส เอวรูโป โหตีติ อตฺโถ ฯ ตสฺสาปิ ปุริสสฺส รญฺญา สทฺธึ กเถนฺตสฺเสว ปฐวี วิวรํ อทาสิ ฯ ตํ ขณญฺเญว จวิตฺวา อวีจิมฺหิ นิพฺพตฺโต ฯ ราชา ตสฺมึ ปฐวึ ปวิฏฺเฐ อุยฺยานา นิกฺขมิตฺวา นครํ ปวิฏฺโฐ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพปิ เทวทตฺโต มยฺหํ สิลํ ปวิชฺฌิเยวาติ วตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา มิตฺตทุพฺภิปุริโส เทวทตฺโต อโหสิ กปิราชา อหเมวาติ ฯ มหากปิชาตกํ นิฏฺฐิตํ ฯ ฉฏฺฐํ ฯ ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๑ หน้า ๒๗๑-๒๘๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=41&A=5582&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=5582&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2370              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=9618              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=10388              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=10388              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]