ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๕๐ ภาษาบาลีอักษรไทย อป.อ.๒ (วิสุทฺธ.๒)

                 ๕๓๔/๑๒๒. ๒. วกฺกลิตฺเถราปทานวณฺณนา
     ทุติยาปทาเน อิโต สตสหสฺสมฺหีติอาทิกํ อายสฺมโต วกฺกลิตฺเถรสฺส
อปทานํ. อยมฺปิ เถโร ปุริมชินวเรสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว
@เชิงอรรถ:  อํ.เอกก. ๒๐/๑๙๗/๒๓.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๕.

วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต สตฺถุ สนฺติกํ คจฺฉนฺเตหิ อุปาสเกหิ สทฺธึ วิหารํ คนฺตฺวา ปริสปริยนฺเต ฐิโต ธมฺมํ สุณนฺโต สตฺถารา เอกํ ภิกฺขุํ สทฺธาธิมุตฺตานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐปิตํ ทิสฺวา สยมฺปิ ตํ ฐานนฺตรํ ปตฺเถนฺโต สตฺตาหํ พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสํฆสฺส มหาทานํ ทตฺวา ปณิธานํ อกาสิ. สตฺถา ตสฺส อนนฺตรายํ ทิสฺวา พฺยากาสิ. ๑- โส ยาวชีวํ กุสลํ กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อมฺหากํ ภควโต กาเล สาวตฺถิยํ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติ, ตสฺส วกฺกลีติ นามํ กรึสุ. ตตฺถ กลีติ อปราธติลกาฬกาทิโทสสฺส อธิวจนํ. นิทฺธนฺตสุวณฺณปิณฺฑสทิสตาย อปคโต พฺยปคโต กลิ โทโส อสฺสาติ วการาคมํ กตฺวา วกฺกลีติ วุจฺจติ. โส วุทฺธิปฺปตฺโต ตโย เวเท อุคฺคณฺหิตฺวา พฺราหฺมณสิปฺเปสุ นิปฺผตฺตึ คโต, สตฺถารํ ทิสฺวา รูปกายสมฺปตฺติทสฺสเนน อติตฺโต สตฺถารา สทฺธึเยว วิจรติ. "อคารมชฺเฌ วสนฺโต นิจฺจกาลํ สตฺถุ ทสฺสนํ น ลภิสฺสามี"ติ สตฺถุ สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา ฐเปตฺวา โภชนกาลํ สรีรกิจฺจกาลญฺจ เสสกาเล ยตฺถ ฐิเตน สกฺกา ทสพลํ ปสฺสิตุํ, ตตฺถ ฐิโต อญฺญํ กิจฺจํ ปหาย ภควนฺตํ โอโลเกนฺโตเยว วิหรติ. สตฺถา ตสฺส ญาณปริปากํ อาคเมนฺโต พหุกาลํ ตสฺมึ รูปทสฺสเนเนว วิจรนฺเต กิญฺจิ อวตฺวา ปุเนกทิวสํ "กึ เต วกฺกลิ อิมินา ปูติกาเยน ทิฏฺเฐน, โย โข วกฺกลิ ธมฺมํ ปสฺสติ โส มํ ปสฺสติ, โย มํ ปสฺสติ, โส ธมฺมํ ปสฺสติ. ธมฺมํ หิ วกฺกลิ ปสฺสนฺโต มํ ปสฺสตี"ติ ๒- อาห. สตฺถริ เอวํ วทนฺเตปิ เถโร สตฺถุ ทสฺสนํ ปหาย อญฺญตฺถ คนฺตุํ น สกฺโกติ. ตโต สตฺถา "นายํ ภิกฺขุ สํเวคํ อลภิตฺวา พุชฺฌิสฺสตี"ติ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. พฺยากริ. สํ.ข. ๑๗/๘๗/๙๖.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๖.

วสฺสูปนายิกทิวเส "อเปหิ วกฺกลี"ติ เถรํ ปณาเมสิ. โส สตฺถารา ปณามิโต สตฺถุ สมฺมุเข ฐาตุํ อสกฺโกนฺโต "กึ มยฺหํ ชีวิเตน, โยหํ สตฺถารํ ทฏฺฐุํ น ลภามี"ติ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเต ปปาตฏฺฐานํ อภิรุหิ. สตฺถา ตสฺส ตํ ปวตฺตึ ญตฺวา "อยํ ภิกฺขุ มม สนฺติกา อสฺสาสํ อลภนฺโต มคฺคผลานํ อุปนิสฺสยํ นาเสยฺยา"ติ อตฺตานํ ทสฺเสตฺวา โอภาสํ วิสฺสชฺเชนฺโต:- "ปาโมชฺชพหุโล ภิกฺขุ ปสนฺโน พุทฺธสาสเน อธิคจฺเฉ ปทํ สนฺตํ สงฺขารูปสมํ สุขนฺ"ติ ๑- คาถํ วตฺวา "เอหิ วกฺกลี"ติ ๒- หตฺถํ ปสาเรสิ. เถโร "ทสพโล เม ทิฏฺโฐ, `เอหี'ติ อวฺหายนมฺปิ ลทฺธนฺ"ติ พลวปีติโสมนสฺสํ อุปฺปาเทตฺวา "กุโต คจฺฉามี"ติ อตฺตโน คมนภาวํ อชานิตฺวาว สตฺถุ สมฺมุเข อากาเส ปกฺขนฺทิตฺวา ปฐเมน ปาเทน ปพฺพเต ฐิโตเยว สตฺถารา วุตฺตคาถาโย อาวชฺเชนฺโต อากาเสเยว ปีตึ วิกฺขมฺเภตฺวา สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณีติ องฺคุตฺตรฏฺฐ- กถายํ ๓- ธมฺมปทวณฺณนายญฺจ ๒- อาคตํ. อิธ ปน เอวํ เวทิตพฺพํ ๔-:- "กึ เต วกฺกลี"ติอาทินา สตฺถารา โอวทิโต คิชฺฌกูเฏ วิหรนฺโต วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปสิ, ตสฺส สทฺธาย พลวภาวโต เอว วิปสฺสนา วีถึ น โอตรติ. ภควา ตํ ญตฺวา กมฺมฏฺฐานํ โสเธตฺวา อทาสิ. โส ปุน วิปสฺสนํ มตฺถกํ ปาเปตุํ นาสกฺขิเยว. อถสฺส อาหารเวกลฺเลน วาตาพาโธ อุปฺปชฺชิ, ตํ วาตาพาเธน ปีฬิยมานํ ญตฺวา ภควา ตตฺถ คนฺตฺวา ปุจฺฉนฺโต:- "วาตโรคาภินีโต ตฺวํ วิหรํ กานเน วเน ปวิทฺธโคจเร ลูเข กถํ ภิกฺขุ กริสฺสสี"ติ ๕- @เชิงอรรถ: ขุ.ธ. ๒๕/๓๘๑/๘๓. ธมฺมปท.อ. ๘/๘๔ (สฺยา). @ มโน. ปู. ๑/๒๒๔. เถร.อ. ๒/๖๖. ขุ.เถร. ๒๖/๓๕๐-๕๔/๓๒๕.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๗.

อาห. ตํ สุตฺวา เถโร:- "ปีติสุเขน วิปุเลน ผรมาโน สมุสฺสยํ ลูขมฺปิ อภิสมฺโภนฺโต วิหริสฺสามิ กานเน. ภาเวนฺโต สติปฏฺฐาเน อินฺทฺริยานิ พลานิ จ โพชฺฌงฺคานิ จ ภาเวนฺโต วิหริสฺสามิ กานเน. อารทฺธวีริเย ปหิตตฺเต นิจฺจํ ทฬฺหปรกฺกเม สมคฺเค สหิเต ทิสฺวา วิหริสฺสามิ กานเน. อนุสฺสรนฺโต สมฺพุทฺธํ อคฺคํ ทนฺตํ สมาหิตํ อตนฺทิโต รตฺตินฺทิวํ วิหริสฺสามิ กานเน"ติ ๑- จตสฺโส คาถาโย อภาสิ. ตาสํ อตฺโถ เถรคาถาวณฺณนายํ ๒- วุตฺโตเยว. เอวํ เถโร วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ. [๒๘] โส อรหตฺตํ ปตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต อิโต สตสหสฺสมฺหีติอาทิมาห. ตตฺถ อิโตติ กกุสนฺธาทีนํ อุปฺปนฺนภทฺทกปฺปโต เหฏฺฐา กปฺปสตสหสฺสมตฺถเกติ อตฺโถ. [๒๙] ปทุมาการวทโนติ สุปุปฺผิตปทุมสสฺสิรีกมุโข. ปทุมปตฺตกฺโขติ เสตปทุมปุปฺผปณฺณสทิสอกฺขีติ อตฺโถ. [๓๐] ปทุมุตฺตรคนฺโธวาติ ปทุมคนฺธมุโขติ อตฺโถ. [๓๑] อนฺธานํ นยนูปโมติ จกฺขุวิรหิตานํ สตฺตานํ นยนสทิโส, ธมฺมเทสนาย สพฺพสตฺตานํ ปญฺญาจกฺขาทิจกฺขุทายโกติ อตฺโถ. สนฺตเวโสติ สนฺตสภาโว สนฺตอิริยาปโถ. คุณนิธีติ คุณานํ นิธิ, สพฺพคุณคณานํ @เชิงอรรถ: ขุ.เถร. ๒๖/๓๕๐-๕๔/๓๒๕. เถร.อ. ๒/๖๖.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๘.

นิธานฏฺฐานภูโตติ อตฺโถ. กรุณามติอากโรติ สาธูนํ จิตฺตกมฺปนสงฺขาตาย กรุณาย จ ๑- อตฺถานตฺถมินนปริจฺฉินฺนมติยา ๑- จ อากโร อาธารภูโต. [๓๒] พฺรหฺมาสุรสุรจฺจิโตติ พฺรเหฺมหิ จ อสุเรหิ จ เทเวหิ จ อจฺจิโต ปูชิโตติ อตฺโถ. [๓๓] มธุเรน รุเตน จาติ กรวีกรุตมธุเรน สทฺเทน สกลํ ชนํ รญฺชยนฺตีติ สมฺพนฺโธ. สนฺถวี สาวกํ สกนฺติ อตฺตโน สาวกํ มธุรธมฺมเทสนาย สนฺถวี, ถุตึ อกาสีติ อตฺโถ. [๓๔] สทฺธาธิมุตฺโตติ สทฺทหนสทฺธาย สาสเน อธิมุตฺโต ปติฏฺฐิโตติ อตฺโถ. มม ทสฺสนลาลโสติ มยฺหํ ทสฺสเน พฺยาวโฏ ตปฺปโร. ๒- [๓๕] ตํ ฐานมภิโรจยินฺติ ตํ สทฺธาธิมุตฺตฏฺฐานนฺตรํ อภิโรจยึ, อิจฺฉึ ปตฺเถสินฺติ อตฺโถ. [๔๐] ปีตมฏฺฐนิวาสนนฺติ สิลิฏฺฐสุวณฺณวณฺณวตฺเถ นิวตฺถนฺติ อตฺโถ. เหมยญฺโญปจิตงฺคนฺติ สุวณฺณปามงฺคลคฺคิตคตฺตนฺติ อตฺโถ. [๔๗-๔๘] โนนีตสุขุมาลํ มนฺติ นวนีตมิว มุทุตลุณหตฺถปาทํ. ชาต- ปลฺลวโกมลนฺติ อโสกปลฺลวปตฺตโกมลมิว มุทุกนฺติ อตฺโถ. ปิสาจีภยตชฺชิตาติ ตทา เอวํภูตํ กุมารํ มํ อญฺญา ปิสาจี เอกา รกฺขสี ภเยน ตชฺเชสิ ภึสาเปสีติ อตฺโถ. ตทา มเหสิสฺส สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปาทมูเล มํ สาเยสุํ นิปชฺชาเปสุํ. ทีนมานสา ภีตจิตฺตา มม มาตาปิตโร อิมํ ทารกํ เต ททาม, อิมสฺส สรณํ ปติฏฺฐา โหตุ นาถ นายกาติ อตฺโถ. ๓- [๔๙] ตทา ปฏิคฺคหิ โส มนฺติ โส ภควา ตทา ตสฺมึ มม มาตุยา ทินฺนกาเล ชาลินา ชาลยุตฺเตน สงฺขาลเกน ๔- จกฺกลกฺขณาทีหิ ลกฺขิเตน มุทุโกมลปาณินา มุทุเกน วิสุทฺเธน หตฺถตเลน มํ อคฺคเหสีติ อตฺโถ. @เชิงอรรถ: ๑-๑ สี. สุปริสุทธาย มติยา. สี. ปรายโณ. @ ฉ.ม. สมฺพนฺโธ. สี. ชาลสุตฺเตน สงฺขลงฺเกน.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๙.

[๕๒] สพฺพปารมิสมฺภูตนฺติ สพฺเพหิ ทานปารมิตาทีหิ สมฺภูตํ ชาตํ. นีลกฺขินยนํ วรํ ปุญฺญสมฺภารชํ อุตฺตมนีลอกฺขิวนฺตํ สพฺพสุภากิณฺณํ สพฺเพน สุเภน วณฺเณน สณฺฐาเนน อากิณฺณํ คหนีภูตํ รูปํ ภควโต หตฺถปาทสีลาทิรูปํ ทิสฺวาติ อตฺโถ. ติตฺตึ อปตฺโต วิหรามิ อหนฺติ สมฺพนฺโธ. [๖๑] ตทา มํ จรณนฺตโคติ ตสฺมึ มยฺหํ อรหตฺตํ ปตฺตกาเล สีลาทิ- ปณฺณรสนฺนํ จรณธมฺมานํ อนฺตโค, ปริโยสานปฺปตฺโต ปริปูรการีติ อตฺโถ. "มรณนฺตโค"ติปิ ปาโฐ, ตสฺส มรณสฺส อนฺตํ นิพฺพานํ ปตฺโตติ อตฺโถ. สทฺธาธิมุตฺตานํ อคฺคํ ปญฺญเปสีติ สมฺพนฺโธ. อถ สตฺถา ภิกฺขุสํฆมชฺเฌ นิสินฺโน "เอตทคฺคํ ภิกฺขเว มม สาวกานํ สทฺธาธิมุตฺตานํ ภิกฺขูนํ ยทิทํ วกฺกลี"ติ ๓- มํ เอตทคฺคฏฺฐาเน ฐเปสีติ วุตฺตํ โหติ. เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติ. วกฺกลิตฺเถราปทานวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ----------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๐ หน้า ๒๖๔-๒๖๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=50&A=5642&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=5642&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=122              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=2767              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=3583              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=3583              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]