ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

หน้าที่ ๒๕๐.

๓. ปญฺจวิญฺญาณสมงฺคิสฺสมคฺคภาวนากถาวณฺณนา [๕๗๖] อิทานิ ปญฺจวิญฺญาณสมงฺคิสฺส มคฺคภาวนากถา ๑- นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ "จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา น นิมิตฺตคฺคาหี โหตี"ติ สุตฺตํ นิสฺสาย "ปญฺจวิญฺญาณสมงฺคิสฺส อตฺถิ มคฺคภาวนา"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ มหาสํฆิกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ "สเจ ตสฺส มคฺคภาวนา อตฺถิ, ปญฺจวิญฺญาณคติเกน วา มคฺเคน มคฺคคติเกหิ วา ปญฺจวิญฺญาเณหิ ภวิตพฺพํ, น จ ตานิ มคฺคคติกานิ อนิพฺพานารมฺมณตฺตา อโลกุตฺตรตฺตา จ, น มคฺโค ปญฺจวิญฺญาณคติโก เตสํ ลกฺขเณน อสงฺคหิตตฺตา"ติ โจเทตุํ นนุ ปญฺจวิญฺญาณา อุปฺปนฺนวตฺถุกาติอาทิมาห. ตตฺรายมธิปฺปาโย:- ยทิ ปญฺจวิญฺญาณสมงฺคิสฺส มคฺคภาวนา สิยา, เยน มโนวิญฺญาเณน มคฺโค สมฺปยุตฺโต, ตมฺปิ ปญฺจวิญฺญาณสมงฺคิสฺส สิยา. เอวํ สนฺเต ยทิทํ "ปญฺจวิญฺญาณา อุปฺปนฺนวตฺถุกา"ติอาทิ ลกฺขณํ วุตฺตํ, ตํ เอวํ อวตฺวา "ฉวิญฺญาณา"ติ วตฺตพฺพํ สิยา. ตถา ปน อวตฺวา "ปญฺจวิญฺญาณา"เตฺวว วุตฺตํ, ตสฺมา น วตฺตพฺพํ "ปญฺจวิญฺญาณสมงฺคิสฺส อตฺถิ มคฺคภาวนา"ติ. ยสฺมา เจตฺถ อยเมว อธิปฺปาโย, ตสฺมา สกวาที ตํ ลกฺขณํ ปรวาทึ สมฺปฏิจฺฉาเปตฺวา โน จ วต เร วตฺตพฺเพ ปญฺจวิญฺญาณสมงฺคิสฺส อตฺถิ มคฺคภาวนาติ อาห. อปโร นโย:- ปญฺจวิญฺญาณา อุปฺปนฺนวตฺถุกา, มคฺโค อวตฺถุโกปิ โหติ. เต จ อุปฺปนฺนารมฺมณา, มคฺโค นวตฺตพฺพารมฺมโณ. เต ปุเรชาตวตฺถุกาว, มคฺโค อวตฺถุโกปิ. เต ปุเรชาตารมฺมณา, มคฺโค อปุเรชาตารมฺมโณ. เต อชฺฌตฺติกวตฺถุกาว, มคฺโค อวตฺถุโกปิ โหติ. เต จ รูปาทิวเสน พหิทฺธารมฺมณา, มคฺโค นิพฺพานารมฺมโณ. เต อนิรุทฺธํ วตฺถุํ นิสฺสยํ กตฺวา ปวตฺตนโต อสมฺภินฺนวตฺถุกา, มคฺโค อวตฺถุโกปิ. เต อนิรุทฺธาเนว รูปาทีนิ อารพฺภ ปวตฺตนโต @เชิงอรรถ: ฉ.ม. มคฺคกถา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๑.

อสมฺภินฺนารมฺมณา, มคฺโค นิพฺพานารมฺมโณ. เต นานาวตฺถุกา, มคฺโค อวตฺถุโก วา เอกวตฺถุโก วา. เต นานารมฺมณา, มคฺโค เอการมฺมโณ. เต อตฺตโน อตฺตโนว รูปาทิโคจเร ปวตฺตนโต น อญฺญมญฺญสฺส โคจรวิสยํ ปจฺจนุโภนฺติ, มคฺโค รูปาทีสุ เอกมฺปิ โคจรํ น กโรติ. เต กิริยามโนธาตุํ ปุเรจาริกํ กตฺวา อุปฺปชฺชนโต น อสมนฺนาหารา น อมนสิการา อุปฺปชฺชนฺติ, มคฺโค นิราวชฺชโนว. เต สมฺปฏิจฺฉนฺนาทีหิ โวกิณฺณา อุปฺปชฺชนฺติ, มคฺคสฺส โวกาโรเยว นตฺถิ. เต อญฺญมญฺญํ ปุพฺพจริมภาเวน อุปฺปชฺชนฺติ, มคฺคสฺส เตหิ สทฺธึ ปุริมปจฺฉิมตาว นตฺถิ เตสํ อนุปฺปตฺติกาเล ติกฺขวิปสฺสนาสมเย เตสํ อนุปฺปตฺติเทเส อารุปฺเปปิ จ อุปฺปชฺชนโต. เต สมฺปฏิจฺฉนฺนาทีหิ อนฺตริตตฺตา น อญฺญมญฺญสฺส สมนนฺตรา อุปฺปชฺชนฺติ, มคฺคสฺส สมฺปฏิจฺฉนฺนาทีหิ อนฺตริตภาโวว นตฺถิ. เตสํ อญฺญตฺร อภินิปาตา อาโภคมตฺตมฺปิ กิจฺจํ นตฺถิ, มคฺคสฺส กิเลสสมุคฺฆาตนํ กิจฺจนฺติ. ยสฺมา เจตฺถ อยมธิปฺปาโย, ๑- ตสฺมา สกวาที อิเมหากาเรหิ ปรวาทึ มคฺคสฺส อปญฺจวิญฺญาณ- คติกภาวํ สมฺปฏิจฺฉาเปตฺวา โน จ วต เน วตฺตพฺเพ ปญฺจวิญฺญาณสมงฺคิสฺส อตฺถิ มคฺคภาวนาติ อาห. [๕๗๗] สุญฺญตํ อารพฺภาติ "ยถา โลกุตฺตรมคฺโค สุญฺญตํ นิพฺพานํ อารพฺภ, โลกิโย สุทฺธสงฺขารปุญฺชํ อารพฺภ อุปฺปชฺชติ, กินฺเต เอวํ จกฺขุ- วิญฺญาณนฺ"ติ ปุจฺฉติ. อิตโร "จกฺขุญฺจ ปฏิจฺจ รูเป จา"ติ วจนโต ปฏิกฺขิปติ. ทุติยํ ปุฏฺโฐ "น นิมิตฺตคฺคาหี"ติ วจนโต ยํ ตตฺถ อนิมิตฺตํ, ตเทว สุญฺญตนฺติ สนฺธาย ปฏิชานาติ. จกฺขุญฺจ ปฏิจฺจาติ ปญฺหทฺวเยปิ เอเสว นโย. [๕๗๘-๕๗๙] จกฺขุวิญฺญาณํ อตีตานาคตํ อารพฺภาติ เอตฺถ อยมธิปฺปาโย:- มโนวิญฺญาณสมงฺคิสฺส อตฺถิ มคฺคภาวนา, มโนวิญญาณญฺจ อตีตานาคตมฺปิ อารพฺภ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อยมฺปิ อธิปฺปาโย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๒.

อุปฺปชฺชติ, กินฺเต เอวํ จกฺขุวิญฺญาณมฺปีติ. ผสฺสํ อารพฺภาติอาทีสุปิ เอเสว นโย. จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา น นิมิตฺตคฺคาหีติ เอตฺถ ชวนกฺขเณ น นิมิตฺตคฺคาหิตา วุตฺตา, น จกฺขุวิญฺญาณกฺขเณ. ตสฺมา โลกิยมตฺตมฺปิ สนฺธาเยตํ อสาธกนฺติ. ปญฺจวิญฺญาณสมงฺคิสฺสมคฺคภาวนากถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๒๕๐-๒๕๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=5628&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=5628&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1387              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=37&A=13796              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=37&A=9054              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=37&A=9054              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_37

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]