ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๙ ภาษาบาลีอักษรไทย ม.อ. (ปปญฺจ.๓)

หน้าที่ ๑๒๘.

๗. จาตุมสุตฺตวณฺณนา [๑๕๗] เอวมฺเม สุตนฺติ จาตุมสุตฺตํ. ตตฺถ จาตุมายนฺติ เอวํนามเก คาเม. ปญฺจมตฺตานิ ภิกฺขุสตานีติ อธุนา ปพฺพชิตานํ ภิกฺขูนํ ปญฺจสตานิ. เถรา กิร จินฺเตสุํ "อิเม กุลปุตฺตา ทสพลํ อทิสฺวาว ปพฺพชิตา, เอเตสํ ภควนฺตํ ทสฺสิสฺสาม, ภควโต สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา อตฺตโน อตฺตโน ยถาอุปนิสฺสเยน ปติฏฺฐหิสฺสนฺตี"ติ. ตสฺมา เต ภิกฺขู คเหตฺวา อาคตา. ปฏิสมฺโมทมานาติ "กจฺจาวุโส ขมนียนฺ"ติอาทิ ปฏิสนฺถารกถํ กุรุมานา. เสนาสนานิ ปญฺญาปยมานาติ อตฺตโน อตฺตโน อาจริยูปชฺฌายานํ วสนฏฺฐานานิ ปุจฺฉิตฺวา ทฺวารวาตปานานิ วิววิตฺวา มญฺจปีฐกฏสารกาทีนิ นีหริตฺวา ปปฺโปเฐตฺวา ๑- ยถาฏฺฐาเน ฐปยมานา. ๒- ปตฺต จีวรานิ ปฏิสามยมานาติ ภนฺเต อิทํ เม ปตฺตํ ฐเปถ, อิทํ จีวรํ, อิทํ ถาลกํ. อิทํ อุทกตุมฺพํ, อิมํ กตฺตรยฏฺฐินฺติ เอวํ สมณปริกฺขาเร สงฺโคปยมานา. อุจฺจาสทฺทา มทาสทฺทาติ อุทฺธํ อุคฺคตตฺตา อุจฺจํ ปตฺถตตฺตา มหนฺตํ อวินิพฺโภคสทฺทํ กโรนฺตา. เกวฏฺฏา มญฺเญ มจฺฉวิโลเปติ เกวฏฺฏานํ มจฺฉปจฺฉิฐปิตฏฺฐาเน มหาชโน สนฺนิปติตฺวา "อิธ อญฺญํ เอกํ มจฺฉํ เทหิ, เอกํ มจฺฉผาลํ เทหิ, เอตสฺส เต มหา ทินฺโน, มยฺหํ ขุทฺทโก"ติ เอวํ อุจฺจาสทฺทํ มหาสทฺทํ กโรนฺติ. ตมฺปิ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. มจฺฉคหณตฺถํ ชาเล ปกฺขิตฺเตปิ ตสฺมึ ฐาเน เกวฏฺฏา เจว อญฺเญ จ "ปวิฏฺโฐ น ปวิฏฺโฐ, คหิโต น คหิโต"ติ มหาสทฺทํ กโรนฺติ. ตมฺปิ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. ปณาเมมีติ นีหรามิ. น โว มม สนฺติเก วตฺตพฺพนฺติ ตุเมฺห มาทิสสฺส พุทฺธสฺส วสนฏฺฐานํ อาคนฺตฺวา เอวํ มหาสทฺทํ กโรถ, อตฺตโน ธมฺมตาย วสนฺตา กึ นาม สารุปฺปํ กริสฺสถ, ตุมฺหาทิสานํ มม สนฺติเก วสนกิจฺจํ นตฺถีติ ทีเปติ. เตสุ เอกภิกฺขุปิ "ภควา มา ๓- ตุเมฺห มหาสทฺทมตฺตเกน อเมฺห ปณาเมถา"ติ วา อญฺญํ วา กิญฺจิ วตฺตุํ นาสกฺขิ, สพฺเพ ภควโต วจนํ สมฺปฏิจฺฉนฺตา "เอวํ ภนฺเต"ติ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปปฺโผเฏตฺวา ฉ.ม. สณฺฐาปยมานา ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๙.

วตฺวา นิกฺขมึสุ. เอวํ ปน เตสํ อโหสิ "มยํ สตฺถารํ ปสฺสิสฺสาม, ธมฺมกถํ โสสฺสาม, สตฺถุ สนฺติเก วสิสฺสามาติ อาคตา, เอวรูปสฺส ปน ครุโน สตฺถุ สนฺติกํ อาคนฺตฺวา มหาสทฺทํ กริมฺหา, อมฺหากเมว โทโสยํ, ปณามิตมฺหา, น โน ลทฺธํ ภควโต สนฺติเก วตฺถุํ, น สุวณฺณวณฺณํ สรีรํ โอโลเกตุํ, น มธุรสฺสเรน ธมฺมํ โสตุนฺ"ติ. เต พลวโทมนสฺสชาตา หุตฺวา ปกฺกมึสุ. [๑๕๘] เตนุปสงฺกมึสูติ เต กิร สกฺยา อาคมนสมเยปิ เต ภิกฺขู ตตฺเถว นิสินฺนา ปสฺสึสุ. อถ เนสํ เอตทโหสิ "กึ นุ โข เอเต ภิกฺขู ปวิสิตฺวา ปฏินิวตฺตา, ชานิสฺสาม ตํ การณนฺ"ติ จินฺเตตฺวา เยน เต ภิกฺขู เตนุปสงฺกมึสุ. หนฺทาติ ววสฺสคฺคตฺเถ นิปาโต. กหํ ปน ตุเมฺหติ ตุเมฺห อิทาเนว อาคนฺตฺวา กหํ คจฺฉถ, กึ ตุมฺหากํ โกจิ อุปทฺทโว อุทาหุ ทสพลสฺสาติ. เตสํ ปน ภิกฺขูนํ "อาวุโส ๑- มยํ ภควนฺตํ ทสฺสนาย อาคนฺตฺวา, ทิฏฺโฐ โน ภควา, อิทานิ อตฺตโน วสนฏฺฐานํ คจฺฉามา"ติ กิญฺจาปิ เอวํ วจนปริหาโร นตฺถิ, เอวรูปํ ปน เลสกปฺปํ อกตฺวา ยถาภูตเมว อาโรเจตฺวา ภควตา โข อาวุโส ภิกฺขุสํโฆ ปณามิโตติ อาหํสุ. เต ปน ราชาโน สาสเน ธุรวหา, ตสฺมา จินฺเตสุํ "ทฺวีหิ อคฺคสาวเกหิ สทฺธึ ปญฺจสุ ภิกฺขุสเตสุ คจฺฉนฺเตสุ ภควโต ปาทมูลํ วิคจฺฉิสฺสติ, อิเมสํ นิวตฺตนาการํ กริสฺสามา"ติ. เอวํ จินฺเตตฺวา เตนหายสฺมนฺโตติอาทิมาหํสุ. เตสุปิ ภิกฺขูสุ "มยํ มหาสทฺทมตฺตเกน ปณามิตา, น มยํ ชีวิตุํ อสกฺโกนฺตา ปพฺพชิตา"ติ เอกภิกฺขุปิ ปฏิปฺผริโต นาม นาโหสิ, สพฺเพ ปน สมกํเยว "เอวมาวุโส"ติ สมฺปฏิจฺฉึสุ. [๑๕๙] อภินนฺทตูติ ภิกฺขุสํฆสฺส อาคมนํ อิจฺฉนฺโต อภินนฺทตุ. อภิวทตูติ เอตุ ภิกฺขุสํโฆติ เอวํ จิตฺตํ อุปฺปาเทนฺโต อภิวทตุ. อนุคฺคหิโตติ อามิสานุคฺคเหน จ ธมฺมานุคฺคเหน จ อนุคฺคหิโต. อญฺญถตฺตนฺติ ทสพลสฺส ทสฺสนํ น ลภามาติ ปสาทญฺญถตฺตํ ภเวยฺย. วิปริณาโมติ ปสาทญฺญถตฺเตน วิพฺภมนฺตานํ วิปริณามญฺญถตฺตํ ภเวยฺย. พีชานํ ตรุณานนฺติ ตรุณสสฺสานํ. สิยา อญฺญถตฺตนฺติ อุทกวารกาเล อุทกํ อลภนฺตานํ มิลาตภาเวน อญฺญถตฺตํ ภเวยฺย, สุสฺสิตฺวา @เชิงอรรถ: สี. อามาวุโส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๐.

มิลาตภาวํ อาปชฺชเนน วิปริณาโม ภเวยฺย. วจฺฉกสฺส ปน ขีรปิปาสาย สุสฺสนํ อญฺญถตฺตํ นาม, สุสฺสิตฺวา กาลกิริยา วิปริณาโม นาม. [๑๖๐] ปสาทิโต ภควาติ เถโร กิร ตตฺถ นิสินฺโนว ทิพฺพจกฺขุนา พฺรหฺมานํ อาคตํ อทฺทส, ทิพฺพาย โสตธาตุยา จ อายาจนสทฺทํ สุณิ, เจโตปริยญาเณน ภควโต ปสนฺนภาวํ อญฺญาสิ. ตสฺมา "กญฺจิ ภิกฺขุํ เปเสตฺวา ปกฺโกสิยมานานํ คมนํ นาม น ผาสุกํ, ยาว สตฺถา น เปเสติ, ตาวเทว คมิสฺสามา"ติ มญฺญมาโน เอวมาห. อปฺโปสฺสุกฺโกติ อญฺเญสุ กิจฺเจสุ อนุสฺสุกฺโก หุตฺวา. ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารนฺติ ผลสมาปตฺติวิหารํ อนุยุตฺโต มญฺเญ ภควา วิหริตุกาโม, โส อิทานิ ยถารุจิยา วิหริสฺสติ ๑- เอวํ เม อโหสีติ วทติ. มยํปิทานีติ มยํ ปรํ โอวทมานา วิหารโต นิกฺกฑฺฒิตา, กึ อมฺหากํ ปโรวาเทน. อิทานิ มยํปิ ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหาเรเนว วิหริสฺสามาติ ทีเปติ. เถโร อิมสฺมึ ฐาเน วิรุทฺโธ ๒- อตฺตโน ภารภาวํ น อญฺญาสิ. อยํ หิ ภิกฺขุสํโฆ ทฺวินฺนํปิ มหาเถรานํ ภาโร, เตน นํ ปฏิเสเธนฺโต ภควา อาคเมหีติอาทิมาห. มหาโมคฺคลฺลานตฺเถโร ปน อตฺตโน ภารภาวํ อญฺญาสิ. เตนสฺส ภควา สาธุการํ อทาสิ. [๑๖๑] จตฺตาริมานิ ภิกฺขเวติ กสฺมา อารภิ? อิมสฺมึ สาสเน จตฺตาริ ภยานิ. โย ตานิ อภีโต โหติ, โส อิมสฺมึ สาสเน ปติฏฺฐาตุํ สกฺโกติ, อิตโร ปน น สกฺโกตีติ ทสฺเสตุํ อิมํ เทสนํ อารภิ. ตตฺถ อุทโกโรหนฺเตติ อุทกํ โอโรหนฺเต ปุคฺคเล. กุมฺภีลภยนฺติ สุํสุมารภยํ. สุสุกาภยนฺติ จณฺฑมจฺฉภยํ. [๑๖๒] โกธุปายาสสฺเสตํ อธิวจนนฺติ ยถา หิ พาหิรํ อุทกํ โอติณฺโณ อูมีสุ โอสีทิตฺวา มรติ, เอวํ อิมสฺมึ สาสเน โกธุปายาเส โอสีทิตฺวา วิพฺภมติ. ตสฺมา โกธุปายาโส "อูมิภยนฺ"ติ วุตฺโต. [๑๖๓] โอทริกตฺตสฺเสตํ อธิวจนนฺติ ยถา หิ พาหิรํ อุทกํ โอติณฺโณ กุมฺภีเลน ขาทิโต มรติ, เอวํ อิมสฺมึ สาสเน โอทริกตฺเตน ขาทิโต วิพฺภมติ. ตสฺมา โอทริกตฺตํ "กุมฺภีลภยนฺ"ติ วุตฺตํ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. วิหริสฺสตีติ ฉ.ม. วิรทฺโธ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๑.

[๑๖๔] อรกฺขิเตเนว กาเยนาติ สีสปฺปจาลกาทิกรเณน อรกฺขิตกาโย หุตฺวา. อรกฺขิตาย วาจายาติ ทุฏฺฐุลฺลภาสนาทิวเสน อรกฺขิตวาโจ หุตฺวา. อนุปฏฺฐิตาย สติยาติ กายคตาสตึ อนุปฏฺฐาเปตฺวา. อสํวุเตหีติ อปิหิเตหิ. ปญฺจนฺเนตํ กามคุณานํ อธิวจนนฺติ ยถา หิ พาหิรํ อุทกํ โอติณฺโณ อาวฏฺเฏ นิมฺมุชฺชิตฺวา มรติ, เอวํ อิมสฺมึ สาสเน ปพฺพชิโต ปญฺจกามคุณาวฏฺเฏ นิมุชฺชิตฺวา วิพฺภมติ. ตสฺมา ปญฺจกามคุณา "อาวฏฺฏภยนฺ"ติ วุตฺตา. [๑๖๕] อนุทฺธํเสตีติ กิลเมติ มิลาเปติ. ราคานุทฺธํเสนาติ ราคานุทฺธํสิเตน. มาตุคามสฺเสตํ อธิวจนนฺติ ยถา หิ พาหิรํ อุทกํ โอติณฺโณ จณฺฑมจฺฉํ อาคมฺม ลทฺธปฺปหาโร มรติ, เอวํ อิมสฺมึ สาสเน มาตุคามํ อาคมฺม อุปฺปนฺนกามราโค วิพฺภมติ. ตสฺมา มาตุคาโม "สุสุกาภยนฺ"ติ วุตฺโต. อิมานิ ปน จตฺตาริ ภยานิ ภายิตฺวา ยถา อุทกํ อโนโรหนฺตสฺส อุทกํ นิสฺสาย อานิสํโส นตฺถิ, อุทกปิปาสาย ปิปาสิโต จ ๑- โหติ รโชชลฺเลน กิลิฏฺฐสรีโร จ, ๒- เอวเมว อิมานิ จตฺตาริ ภยานิ ภายิตฺวา สาสเน อปพฺพชนฺตสฺสาปิ อิมํ สาสนํ นิสฺสาย อานิสํโส นตฺถิ, ตณฺหาปิปาสาย ปิปาสิโต จ โหติ กิเลสรเชน สงฺกิลิฏฺฐจิตฺโต จ. ยถา ปน อิมานิ จตฺตาริ ภยานิ อภายิตฺวา อุทกํ โอโรหนฺตสฺส วุตฺตปฺปกาโร อานิสํโส โหติ. เอวํ อิมานิ อภายิตฺวา สาสเน ปพฺพชิตสฺสาปิ วุตฺตปฺปกาโร อานิสํโส โหติ. เถโร ปนาห "จตฺตาริ ภยานิ ภายิตฺวา อุทกํ อโนตรนฺโต โสตํ ฉินฺทิตฺวา ปรตีรํ ปาปุณิตุํ น สกฺโกติ, อภายิตฺวา โอตรนฺโต สกฺโกติ, เอวเมว ภายิตฺวา สาสเน ปพฺพชนฺโตปิ ตณฺหาโสตํ ฉินฺทิตฺวา นิพฺพานปารํ ทฏฺฐุํ น สกฺโกติ, อภายิตฺวา ปพฺพชนฺโต ปน สกฺโกตี"ติ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมว. อยํ ปน เทสนา เนยฺยปุคฺคลสฺส วเสน นิฏฺฐาปิตาติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย จาตุมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. สตฺตมํ. @เชิงอรรถ: สี. ปิปาสิโต วา สี. กิลิฏฺฐสรีโร วา


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้า ๑๒๘-๑๓๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=9&A=3220&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=3220&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=186              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=13&A=3508              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=13&A=3949              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=13&A=3949              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓ http://84000.org/tipitaka/read/?index_13

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]