[150] นิมิต 4 : พจนานุกรมพุทธศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๔๖

[150] นิมิต 4 (เครื่องหมาย, เครื่องกำหนด, สิ่งที่พระโพธิสัตว์ทอดพระเนตรเห็น อันเป็นเหตุปรารภที่จะเสด็จออกบรรพชา - the Four Signs; the Four Sights on seeing which the Bodhisatta went forth in the Great Renunciation)
       1. ชิณณะ (คนแก่ - an old man)
       2. พยาธิตะ หรือ อาพาธิกะ (คนเจ็บ - a sick man)
       3. กาลกตะ (= มตะ, คนตาย - a dead man)
       4. ปัพพชิตะ (บรรพชิต, นักบวช - a religious; holy man; monk)

       สามอย่างแรกมีชื่อเรียกรวมว่า เทวทูต 3 เป็นเครื่องหมายหรือสัญญาณเตือนให้ระลึกถึงความทุกข์ตามคติธรรมดาของชีวิตและบังเกิดความสังเวช อย่างที่สี่คือบรรพชิต เป็นเครื่องหมายให้มองเห็นทางออกที่จะพ้นไปจากทุกข์ บางแห่งท่านเรียกรวมๆ ไปว่าเทวทูต 4 โดยอธิบายชั้นหลังว่า เป็นทูตของวิสุทธิเทพ แต่ตามบาลีเรียกว่านิมิต 4.

D.II.22;
Bv.XVII.14.

ที.ม. 10/32-38/24-35;
ขุ.พุทฺธ. 33/26/544.

พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พิมพ์ครั้งที่ ๑๒ พ.ศ. ๒๕๔๖
http://84000.org/tipitaka/dic/d_item.php?i=150