[301] สัปปุริสธรรม 8 : พจนานุกรมพุทธศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๔๖

[301] สัปปุริสธรรม 8 (ธรรมของสัตบุรุษ, ธรรมที่ทำให้เป็นสัตบุรุษ, คุณสมบัติของคนดี — qualities of a good man)
       1. สัทธัมมสมันนาคโต (ประกอบด้วยสัทธรรม 7 ประการ — to be endowed with the seven virtues) คือ
           ก. มีศรัทธา — to have confidence
           ข. มีหิริ — to have moral shame
           ค. มีโอตตัปปะ — to have moral fear
           ง. เป็นพหูสูต — to be much learned
           จ. มีความเพียรอันปรารภแล้ว — to be of stirred up energy
           ฉ. มีสติมั่นคง — to have established mindfulness
           ช. มีปัญญา — to have wisdom
       2. สัปปุริสภัตตี (ภักดีสัตบุรุษ คือ คบหาสมณพราหมณ์ ท่านผู้ประกอบด้วยสัทธรรม 7 ประการข้างต้น เป็นมิตรสหาย — to consort with good men)
       3. สัปปุริสจินตี (คิดอย่างสัตบุรุษ คือ จะคิดสิ่งใด ก็ไม่คิดเพื่อเบียดเบียนตนและผู้อื่น — to think as do good men)
       4. สัปปุริสมันตี (ปรึกษาอย่างสัตบุรุษ คือ จะปรึกษาการใด ก็ไม่ปรึกษาเพื่อเบียดเบียนตนและผู้อื่น — to consult as do good men)
       5. สัปปุริสวาโจ (พูดอย่างสัตบุรุษ คือ พูดแต่คำที่ถูกต้องตามวจีสุจริต 4 — to speak as do good men)
       6. สัปปุริสกัมมันโต (ทำอย่างสัตบุรุษ คือ ทำการที่ถูกต้องตามกายสุจริต 4 — to act as do good men)
       7. สัปปุริสทิฏฐิ (มีความเห็นอย่างสัตบุรุษ คือ มีสัมมาทิฏฐิ เช่นว่า ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว เป็นต้น — to have the views of good men)
       8. สัปปุริสทานัง เทติ (ให้ทานอย่างสัตบุรุษ คือ ให้ตามหลักสัปปุริสทาน เช่น ให้โดยเอื้อเฟื้อทั้งแต่ของที่ตัวให้ทั้งแก่ผู้รับทาน ให้ของบริสุทธิ์ ให้โดยเข้าใจถึงผลที่จะมีตามมา เป็นต้น — to give a gift as do good men)

       บางทีเรียกว่า สัปปุริสธรรม 7 เพราะนับเฉพาะสัทธรรม 7 ในข้อ 1

M.III.23.

ม.อุ. 14/143/112

[***] หลักตัดสินธรรมวินัย 8 ดู [294] ลักษณะตัดสินธรรมวินัย 8.
[***] อริยบุคคล 8 ดู [57] อริยบุคคล 8.
[***] อริยอัฏฐังคิกมรรค ดู [293] มรรคมีองค์ 8.
[***] อวิชชา 8 ดู [209] อวิชชา 8.
[***] อาชีวัฏฐมกศีล ดู [241] ศีล 8 ทั้งอาชีวะ.
[***] อุโบสถศีล ดู [240] ศีล 8.

พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พิมพ์ครั้งที่ ๑๒ พ.ศ. ๒๕๔๖
http://84000.org/tipitaka/dic/d_item.php?i=301