บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ | |
|
พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต) พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) การค้นหาคำว่า กุศลกรรมบถ 10 ผลการค้นหาพบ 3 ตำแหน่ง ดังนี้ :-
ก. กายกรรม 3 (การกระทำทางกาย bodily action) 1. ปาณาติปาตา เวรมณี* (เว้นจากปลงชีวิต abstention from killing) *เวรมณี แปลว่า เจตนาที่ทำให้เว้น หรือ เจตนาที่ตรงข้าม เมื่อจะแปลให้เต็มความ จึงควรแปลว่า การกระทำที่ว่างจากการคิดเบียดเบียน หรือ การทำดีที่ตรงข้ามกับการเบียดเบียนชีวิต ดังนี้เป็นต้น 2. อทินนาทานา เวรมณี (เว้นจากถือเอาของที่เขามิได้ให้โดยอาการขโมย abstention from taking what is not given) 3. กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี (เว้นจากประพฤติผิดในกาม abstention from sexual misconduct) ข. วจีกรรม 4 (การกระทำทางวาจา verbal action) 4. มุสาวาทา เวรมณี (เว้นจากพูดเท็จ abstention from false speech) 5. ปิสุณาย วาจาย เวรมณี (เว้นจากพูดส่อเสียด abstention from tale-bearing) 6. ผรุสาย วาจาย เวรมณี (เว้นจากพูดคำหยาบ abstention from harsh speech) 7. สัมผัปปลาปา เวรมณี (เว้นจากพูดเพ้อเจ้อ abstention from vain talk or gossip) ค. มโนกรรม 3 (การกระทำทางใจ mental action) 8. อนภิชฌา (ความไม่คิดเพ่งเล็งอยากได้ของเขา non-covetousness) 9. อพยาบาท (ความไม่คิดร้ายผู้อื่น non-illwill) 10. สัมมาทิฏฐิ (ความเห็นชอบ ถูกต้องตามคลองธรรม right view)
ก. กายกรรม 3 (การกระทำทางกาย bodily action) 1. ปาณาติปาตํ ปหาย ฯเปฯ สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี โหติ (ละการฆ่าการเบียดเบียน มีเมตตากรุณาช่วยเหลือเกื้อกูลกัน to avoid the destruction of life and be anxious for the welfare of all lives) 2. อทินฺนาทานํ ปหาย ฯเปฯ อทินฺนํ เถยฺยสงฺขาตํ อนาทาตา โหติ (ละอทินนาทาน เคารพกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของผู้อื่น to avoid stealing, not violating the right to private property of others) 3. กาเมสุมิจฺฉาจารํ ปหาย ฯเปฯ น จาริตฺตํ อาปชฺชิตา โหติ (ละการประพฤติผิดในกาม ไม่ล่วงละเมิดประเพณีทางเพศ to avoid sexual misconduct, not transgressing sex morals) ข. วจีกรรม 4 (การกระทำทางวาจา verbal action) 4. มุสาวาทํ ปหาย ฯเปฯ น สมฺปชานมุสา ภาสิตา โหติ (ละการพูดเท็จ ไม่ยอมกล่าวเท็จ เพราะเหตุตนเอง ผู้อื่น หรือเพราะเห็นแก่ผลประโยชน์ใดๆ to avoid lying, not knowingly speaking a lie for the sake of any advantage) 5. ปิสุณํ วาจํ ปหาย ฯลฯ สมคฺคกรณี วาจํ ภาสิตา โหติ (ละการพูดคำส่อเสียด ช่วยสมานคนที่แตกร้าวกัน ส่งเสริมคนที่สมัครสมานกัน ชอบกล่าวถ้อยคำที่สร้างสามัคคี to avoid malicious speech, unite the discordant, encourage the united and utter speech that makes for harmony) 6. ผรุสํ วาจํ ปหาย ฯเปฯ พหุชนมนาปา ตถารูปี วาจํ ภาสิตา โหติ (ละคำหยาบ พูดแต่คำสุภาพอ่อนหวาน to avoid harsh language and speak gentle, loving, courteous, dear and agreeable words) 7. สมฺผปฺปลาปํ ปหาย ฯเปฯ กาลวาที ภูตวาที อตฺถวาที ธมฺมวาที วินยวาที นิธานวตึ วาจํ ภาสิตา โหติ ฯเปฯ (ละการพูดเพ้อเจ้อ พูดแต่คำจริงมีเหตุผล มีสารประโยชน์ ถูกกาลเทศะ to avoid frivolous talk; to speak at the right time, in accordance with facts, what is useful, moderate and full of sense) ค. มโนกรรม 3 (การกระทำทางใจ mental action) 8. อนภิชฺฌาลุ โหติ ฯเปฯ (ไม่เพ่งเล็งอยากได้ของผู้อื่น to be without covetousness) 9. อพฺยาปนฺนจิตฺโต โหติ ฯเปฯ สุขี อตฺตานํ ปริหรนฺตูติ (ไม่มีจิตคิดร้าย คือปรารถนาแต่ว่า ขอให้สัตว์ทั้งหลายไม่มีเวร ไม่เบียดเบียน ไม่มีทุกข์ ครองตนอยู่เป็นสุขเถิด to be free from illwill, thinking, Oh, that these beings were free fron hatred and illwill, and would lead a happy life from trouble.) 10. สมฺมาทิฏฺฐิโก โหติ ฯเปฯ สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา ปเวเทนฺตีติ (มีความเห็นชอบ เช่นว่า ทานมีผล การบูชามีผล ผลวิบากกรรมดีกรรมชั่วมี เป็นต้น to posses right view such as that gifts, donations and offerings are not fruitless and that there are results of wholesome and unwholesome actions) กุศลกรรมบถหมวดนี้ ในบาลีเรียกชื่อหลายอย่าง เช่นว่า ธรรมจริยา (ความประพฤติธรรม -- righteous conduct) บ้าง โสไจย (ความสะอาดหรือเครื่องชำระตัว -- cleansing) บ้าง อริยธรรม (อารยธรรม, ธรรมของผู้เจริญ -- virtues of a noble or civilized man) บ้าง อริยมรรค (มรรคาอันประเสริฐ -- the noble path) บ้าง สัทธรรม (ธรรมดี, ธรรมแท้ -- good law; true law) บ้าง สัปปุริสธรรม (ธรรมของสัตบุรุษ -- qualities of a good man) บ้าง ฯลฯ
ก. กายกรรม 3 (การกระทำทางกาย bodily action) 1. ปาณาติบาต (การทำชีวิตให้ตกล่วง, ปลงชีวิต destruction of life; killing) 2. อทินนาทาน (การถือเอาของที่เขามิได้ให้ โดยอาการขโมย, ลักทรัพย์ taking what is not given; stealing) 3. กาเมสุมิจฉาจาร (ความประพฤติผิดในกาม sexual misconduct) ข. วจีกรรม 4 (การกระทำทางวาจา verbal action) 4. มุสาวาท (การพูดเท็จ false speech) 5. ปิสุณาวาจา (วาจาส่อเสียด tale-bearing; malicious speech) 6. ผรุสวาจา (วาจาหยาบ harsh speech) 7. สัมผัปปลาปะ (คำพูดเพ้อเจ้อ frivolous talk; vain talk; gossip) ค. มโนกรรม 3 (การกระทำทางใจ mental action) 8. อภิชฌา (เพ่งเล็งอยากได้ของเขา covetousness; avarice) 9. พยาบาท (คิดร้ายผู้อื่น illwill) 10. มิจฉาทิฏฐิ (เห็นผิดจากคลองธรรม false view; wrong view)
|
พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พิมพ์ครั้งที่ ๑๒ พ.ศ. ๒๕๔๖
http://84000.org/tipitaka/dic/d_seek.php?text=กุศลกรรมบถ_10
http://84000.org/tipitaka/dic/d_seek.php?text=%A1%D8%C8%C5%A1%C3%C3%C1%BA%B6_10
บันทึก ๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๗, ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๘ การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจาก พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พิมพ์ครั้งที่ ๗ พ.ศ. ๒๕๓๕, พิมพ์ครั้งที่ ๑๒ พ.ศ. ๒๕๔๖ หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]