ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก  หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย
มิลินทปัญหา

หน้าที่ ๑๗๒.

อรูปววัตถภาวทุกกรปัญหา ที่ ๑๘
             พระเจ้ากรุงมิลินท์ภูมินทราธิบดีมีพระราชโองการตรัสถามว่า ภนฺเต นาคเสน ข้า แต่พระนาคเสนผู้เจริญ ซึ่งภาวะจะกำหนดอรูปธรรมให้เป็นอันเดียวนี้ สมเด็จพระผู้มีพระภาค กระทำเป็นอันยากหรือ              พระนาคเสนจึงถวายพระพรว่า มหาราช ดูกรบพิตรพระราชสมภาร สมเด็จพระศาส- ดาจารย์จะเอาอรูปธรรม คือเจตนาสิกทั้งหลายอันมีอารมณ์ต่างกัน ให้เป็นอันเดียวกันแล้วจะ กลับแจกออกว่า ธรรมสิ่งนี้คือผัสโส ธรรมสิ่งนี้คือเวทนา ธรรมสิ่งนี้คือสัญญา ธรรมสิ่งนี้คือเจตนา อิทํ สิ่งนี้คือจิต นี่แหละคือสมเด็จพระภรวันตบพิตร สุดที่จะกระทำเป็นอันยาก ขอถวายพระพร              สมเด็จพระเจ้ามิลินท์ปิ่นประชากรมีพระราชโองการตรัสถามว่า ภนฺเต นาคเสน ข้า แต่พระนาคเสนผู้เจริญ สมเด็จพระมหากรุณาผู้ทรงสวัสดิภาคกระทำอย่างไร นิมนต์พระผู้เป็น เจ้ากระทำอุปมาให้แจ้งก่อน              เถโร ฝ่ายพระนาคเสนจึงถวายอุปมาว่า มหาราช ดูกรบพิตรพระราชสมภาร โกจิ เทว ปุริโส เปรียบปานดุจบุรุษหนึ่งไปสู่มหาสมุทรด้วยสำเภา จึงกอบเอาอุทกังในมหา สมุทรด้วยซองมือของอาตมา ชิวฺหาย สายิตฺวา บุรุษผู้นั้นชิมลิ้มเลียด้วยชิวหา ชาเนยฺย โส บุรุษผู้นั้นจะรู้หรือหามิได้ว่า อิทํ อุทกํ อุทกังนี้มาแต่แม่น้ำคงคา อิทํ อุทกํ อุทกกังนี้ไหลมาแต่ แม่น้ำยมุนา อุทกังนี้มาแต่แม่น้ำชื่อว่าสรภูนที อุทกังนี้มาแต่แม่น้ำอจิรวดี อุทกังนี้ไหลมาแต่ แม้น้ำชื่อว่ามหินที บุรุษผู้ชิมลิ้มเลียอุทกังในมหาสมุทรแล้ว จะรู้หรือหามิได้ นะบพิตรพระ ราชสมภารเจ้า              สมเด็จพระเจ้ากรุงมิลินท์ภูมินทราธิบดีมีพระราชโองการตรัสว่า ภนฺเต ข้าแต่พระผู้เป็น เจ้าผู้เจริญ บุรุษนั้นจะรู้เป็นอันยาก ด้วยอุทกังนั้นระคนปนกัน              พระนาคเสนถวายพระพรว่า ฉันใดก็ดี อันว่าอรูปธรรมเจตสิกทั้งหลายนี้ เมื่อเจือจาน เข้าเป็นอันเดียวแล้ว สมเด็จพระมุนีก็ทรงกระทำอันยาก ที่จะแจกออกให้เป็นภาคเป็นส่วนว่า อยํ ผสฺโส ธรรมสิ่งนี้เป็นผัสสะ ธรรมสิ่งนี้เป็นเวทนา ธรรมสิ่งนี้เป็นเจตนา ธรรมสิ่งนี้เป็นจิต นี่ แหละมหาบพิตรพระราชสมภารจงทราบเถิด              สมเด็จพระเจ้ามิลินท์ได้ทรงฟังพระนาคเสนอุปมาก็ชื่นบานหรรษาว่า สาธุ ภนฺเต พระ ผู้เป็นเจ้าแก้ปัญหานี้ไพเราะเพราะนักหนา
อรูปววัตถภาวทุกกรปัญหา คำรบ ๑๘ จบเท่านี้

             เนื้อความมิลินทปัญหา หน้าที่ ๑๗๒. http://84000.org/tipitaka/milin/milin.php?i=91&pagebreak=1              สารบัญมิลินทปัญหา http://84000.org/tipitaka/milin/milin.php?i=0#item_91

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย

บันทึก ๑๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๙ หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]