บาลี ข้อ 278-303 พระไตรปิฎกเล่มที่ 11

     [๒๗๘]  อตฺถิ   โข   อาวุโส   เตน  ภควตา  ชานตา  ปสฺสตา
อรหตา    สมฺมาสมฺพุทฺเธน    ปญฺจ    ธมฺมา    สมฺมทกฺขาตา    ตตฺถ
สพฺเพเหว     สงฺคายิตพฺพํ     ฯเปฯ     อตฺถาย    หิตาย    สุขาย
เทวมนุสฺสานํ    ฯ    กตเม    ปญฺจ    ฯ   ปญฺจกฺขนฺธา   รูปกฺขนฺโธ
เวทนากฺขนฺโธ สญฺญากฺขนฺโธ สงฺขารกฺขนฺโธ วิญฺญาณกฺขนฺโธ ฯ
     [๒๗๙]  ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา  รูปูปาทานกฺขนฺโธ  เวทนูปาทานกฺขนฺโธ
สญฺญูปาทานกฺขนฺโธ สงฺขารูปาทานกฺขนฺโธ วิญฺญาณูปาทานกฺขนฺโธ ฯ
     [๒๘๐]  ปญฺจ   กามคุณา   จกฺขุวิญฺเญยฺยา   รูปา  อิฏฺฐา  กนฺตา
มนาปา  ปิยรูปา  กามูปสญฺหิตา  รชนิยา  ^๑-  ฯ โสตวิญฺเญยฺยา สทฺทา ฯ
ฆานวิญฺเญยฺยา   คนฺธา   ฯ   ชิวฺหาวิญฺเญยฺยา  รสา  ฯ  กายวิญฺเญยฺยา
โผฏฺฐพฺพา อิฏฺฐา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสญฺหิตา รชนิยา ^๑- ฯ
     [๒๘๑]  ปญฺจ    คติโย    นิรโย   ติรจฺฉานโยนิ   เปตฺติวิสโย
มนุสฺสา เทวา ฯ
     [๒๘๒]  ปญฺจ     มจฺฉริยานิ     อาวาสมจฺฉริยํ    กุลมจฺฉริยํ
ลาภมจฺฉริยํ วณฺณมจฺฉริยํ ธมฺมมจฺฉริยํ ฯ
     [๒๘๓]  ปญฺจ    นีวรณานิ    กามจฺฉนฺทนีวรณํ    พฺยาปาทนีวรณํ
ถีนมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจนีวรณํ วิจิกิจฺฉานีวรณํ ฯ
     [๒๘๔]  ปญฺจ    โอรมฺภาคิยานิ    สญฺโญชนานิ    สกฺกายทิฏฺฐิ
วิจิกิจฺฉา สีลพฺพตปรามาโส กามจฺฉนฺโท พฺยาปาโท ฯ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. รชนียา ฯ
     [๒๘๕]  ปญฺจุทฺธมฺภาคิยานิ   สญฺโญชนานิ   รูปราโค   อรูปราโค
มาโน อุทฺธจฺจํ อวิชฺชา ฯ
     [๒๘๖]  ปญฺจ     สิกฺขาปทานิ     ปาณาติปาตา     เวรมณี
อทินฺนาทานา    เวรมณี   กาเมสุ   มิจฺฉาจารา   เวรมณี   มุสาวาทา
เวรมณี สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณี ฯ
     [๒๘๗]  ปญฺจ    อภพฺพฏฺฐานานิ   อภพฺโพ   อาวุโส   ขีณาสโว
ภิกฺขุ   สญฺจิจฺจ   ปาณํ   ชีวิตา   โวโรเปตุํ   อภพฺโพ  ขีณาสโว  ภิกฺขุ
อทินฺนํ   เถยฺยสงฺขาตํ   อาทาตุํ   ^๑-  อภพฺโพ  ขีณาสโว  ภิกฺขุ  เมถุนํ
ธมฺมํ    ปฏิเสวิตุํ   อภพฺโพ   ขีณาสโว   ภิกฺขุ   สมฺปชานมุสา   ภาสิตุํ
อภพฺโพ   ขีณาสโว   ภิกฺขุ   สนฺนิธิการกํ   กาเม  ปริภุญฺชิตุํ  เสยฺยถาปิ
ปุพฺเพ อาคาริกภูโต ^๒- ฯ
     [๒๘๘]  ปญฺจ   พฺยสนานิ   ญาติพฺยสนํ   โภคพฺยสนํ   โรคพฺยสนํ
สีลพฺยสนํ    ทิฏฺฐิพฺยสนํ    ฯ   นาวุโส   สตฺตา   ญาติพฺยสนเหตุ   วา
โภคพฺยสนเหตุ   วา   โรคพฺยสนเหตุ  วา  กายสฺส  เภทา  ปรํ  มรณา
อปายํ   ทุคฺคตึ   วินิปาตํ   นิรยํ   อุปปชฺชนฺติ   ฯ   สีลพฺยสนเหตุ  วา
อาวุโส   สตฺตา   ทิฏฺฐิพฺยสนเหตุ   วา   กายสฺส   เภทา  ปรํ  มรณา
อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชนฺติ ฯ
     [๒๘๙]  ปญฺจ  สมฺปทา  ญาติสมฺปทา  โภคสมฺปทา  อาโรคฺยสมฺปทา
สีลสมฺปทา    ทิฏฺฐิสมฺปทา    ฯ    นาวุโส    สตฺตา   ญาติสมฺปทาเหตุ
วา    โภคสมฺปทาเหตุ    วา    อาโรคฺยสมฺปทาเหตุ    วา   กายสฺส
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. อาทิยิตุํ ฯ ^๒ ม. อาคาริยภูโต ฯ ยุ. อคาริยภูโต ฯ
เภทา   ปรํ   มรณา  สุคตึ  สคฺคํ  โลกํ  อุปปชฺชนฺติ  ฯ  สีลสมฺปทาเหตุ
วา   อาวุโส   สตฺตา   ทิฏฺฐิสมฺปทาเหตุ   วา   กายสฺส   เภทา  ปรํ
มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชนฺติ ฯ
     [๒๙๐]  ปญฺจ    อาทีนวา   ทุสฺสีลสฺส   สีลวิปตฺติยา   อิธาวุโส
ทุสฺสีโล   สีลวิปนฺโน   ปมาทาธิกรณํ   มหตึ   โภคชานึ   นิคจฺฉติ   อยํ
ปฐโม   อาทีนโว   ทุสฺสีลสฺส   สีลวิปตฺติยา   ฯ   ปุน   จปรํ  อาวุโส
ทุสฺสีลสฺส    สีลวิปนฺนสฺส    ปาปโก    กิตฺติสทฺโท    อพฺภุคฺคจฺฉติ   อยํ
ทุติโย   อาทีนโว   ทุสฺสีลสฺส   สีลวิปตฺติยา   ฯ   ปุน   จปรํ  อาวุโส
ทุสฺสีโล   สีลวิปนฺโน   ยํ   ยเทว   ปริสํ   อุปสงฺกมติ  ยทิ  ขตฺติยปริสํ
ยทิ    พฺราหฺมณปริสํ    ยทิ   คหปติปริสํ   ยทิ   สมณปริสํ   อวิสารโท
อุปสงฺกมติ    มงฺกุภูโต    ^๑-    อยํ    ตติโย   อาทีนโว   ทุสฺสีลสฺส
สีลวิปตฺติยา   ฯ   ปุน   จปรํ   อาวุโส  ทุสฺสีโล  สีลวิปนฺโน  สมฺมูโฬฺห
กาลํ   กโรติ   อยํ   จตุตฺโถ   อาทีนโว   ทุสฺสีลสฺส   สีลวิปตฺติยา  ฯ
ปุน   จปรํ   อาวุโส  ทุสฺสีโล  สีลวิปนฺโน  กายสฺส  เภทา  ปรํ  มรณา
อปายํ   ทุคฺคตึ   วินิปาตํ   นิรยํ   อุปปชฺชติ   อยํ   ปญฺจโม  อาทีนโว
ทุสฺสีลสฺส สีลวิปตฺติยา ฯ
     [๒๙๑]  ปญฺจ   อานิสํสา  สีลวโต  สีลสมฺปทาย  อิธาวุโส  สีลวา
สีลสมฺปนฺโน    อปฺปมาทาธิกรณํ    มหนฺตํ   โภคกฺขนฺธํ   อธิคจฺฉติ   อยํ
ปฐโม   อานิสํโส   สีลวโต   สีลสมฺปทาย   ฯ   ปุน   จปรํ   อาวุโส
สีลวโต    สีลสมฺปนฺนสฺส    กลฺยาโณ    กิตฺติสทฺโท   อพฺภุคฺคจฺฉติ   อยํ
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. มงฺโกภูโต ฯ
ทุติโย   อานิสํโส   สีลวโต   สีลสมฺปทาย   ฯ   ปุน   จปรํ   อาวุโส
สีลวา   สีลสมฺปนฺโน   ยํ   ยเทว   ปริสํ   อุปสงฺกมติ  ยทิ  ขตฺติยปริสํ
ยทิ    พฺราหฺมณปริสํ    ยทิ    คหปติปริสํ   ยทิ   สมณปริสํ   วิสารโท
อุปสงฺกมติ     อมงฺกุภูโต     อยํ     ตติโย     อานิสํโส    สีลวโต
สีลสมฺปทาย   ฯ   ปุน   จปรํ  อาวุโส  สีลวา  สีลสมฺปนฺโน  อสมฺมูโฬฺห
กาลํ   กโรติ   อยํ   จตุตฺโถ   อานิสํโส   สีลวโต   สีลสมฺปทาย   ฯ
ปุน   จปรํ   อาวุโส  สีลวา  สีลสมฺปนฺโน  กายสฺส  เภทา  ปรํ  มรณา
สุคตึ    สคฺคํ   โลกํ   อุปปชฺชติ   อยํ   ปญฺจโม   อานิสํโส   สีลวโต
สีลสมฺปทาย ฯ
     [๒๙๒]  โจทเกน   อาวุโส   ภิกฺขุนา  ปรํ  โจเทตุกาเมน  ปญฺจ
ธมฺเม   อชฺฌตฺตํ   อุปฏฺฐเปตฺวา   ปโร   โจเทตพฺโพ  กาเลน  วกฺขามิ
โน   อกาเลน   ภูเตน   วกฺขามิ  โน  อภูเตน  สเณฺหน  วกฺขามิ  โน
ผรุเสน   อตฺถสญฺหิเตน   วกฺขามิ   โน   อนตฺถสญฺหิเตน   เมตฺตจิตฺเตน
วกฺขามิ   โน   โทสนฺตเรนาติ   ฯ   โจทเกน   อาวุโส  ภิกฺขุนา  ปรํ
โจเทตุกาเมน   อิเม   ปญฺจ   ธมฺเม   อชฺฌตฺตํ   อุปฏฺฐเปตฺวา   ปโร
โจเทตพฺโพ ฯ
     [๒๙๓]  ปญฺจ   ปธานิยงฺคานิ   อิธาวุโส   ภิกฺขุ   สทฺโธ   โหติ
สทฺทหติ   ตถาคตสฺส   โพธึ   อิติปิ   โส  ภควา  อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ
วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน   สุคโต   โลกวิทู   อนุตฺตโร  ปุริสทมฺมสารถิ  สตฺถา
เทวมนุสฺสานํ    พุทฺโธ    ภควาติ    อปฺปาพาโธ   โหติ   อปฺปาตงฺโก
สมเวปากินิยา     คหณิยา    สมนฺนาคโต    นาติสีตาย    นาจฺจุณฺหาย
มชฺฌิมาย   ปธานกฺขมาย   อสโฐ   โหติ   อมายาวี   ยถาภูตํ  อตฺตานํ
อาวิกตฺตา   สตฺถริ   วา   วิญฺญูสุ   วา   สพฺรหฺมจารีสุ   อารทฺธวิริโย
วิหรติ   อกุสลานํ   ธมฺมานํ   ปหานาย   กุสลานํ  ธมฺมานํ  อุปสมฺปทาย
ถามวา    ทฬฺหปรกฺกโม    อนิกฺขิตฺตธุโร   กุสเลสุ   ธมฺเมสุ   ปญฺญวา
โหติ   อุทยตฺถคามินิยา   ปญฺญาย   สมนฺนาคโต   อริยาย   นิพฺเพธิกาย
สมฺมาทุกฺขกฺขยคามินิยา ฯ
     [๒๙๔]  ปญฺจ   สุทฺธาวาสา   อวิหา   อตปฺปา   สุทสฺสา  สุทสฺสี
อกนิฏฺฐา ฯ
     [๒๙๕]  ปญฺจ   อนาคามิโน   อนฺตราปรินิพฺพายี  อุปหจฺจปรินิพฺพายี
อสงฺขารปรินิพฺพายี สสงฺขารปรินิพฺพายี อุทฺธํโสโต อกนิฏฺฐคามี ฯ
     [๒๙๖]  ปญฺจ  เจโตขีลา  ^๑- อิธาวุโส ภิกฺขุ สตฺถริ กงฺขติ วิจิกิจฺฉติ
นาธิมุจฺจติ  น  สมฺปสีทติ  ฯ  โย โส อาวุโส ภิกฺขุ สตฺถริ กงฺขติ วิจิกิจฺฉติ
นาธิมุจฺจติ   น  สมฺปสีทติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  นมติ  อาตปฺปาย  อนุโยคาย
สาตจฺจาย   ปธานาย   ยสฺส   จิตฺตํ   น  นมติ  อาตปฺปาย  อนุโยคาย
สาตจฺจาย  ปธานาย อยํ ปฐโม เจโตขีโล ฯ ปุน จปรํ อาวุโส ภิกฺขุ ธมฺเม
กงฺขติ  ฯ   สงฺเฆ  กงฺขติ  ฯ  สิกฺขาย  กงฺขติ วิจิกิจฺฉติ ฯ สพฺรหฺมจารีสุ
กุปิโต   โหติ  อนตฺตมโน  อาหตจิตฺโต  ขีลชาโต  ฯ  โย  โส  อาวุโส
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. สพฺพวาเรสุ เจโตขิลา ฯ
ภิกฺขุ   สพฺรหฺมจารีสุ   กุปิโต   โหติ  อนตฺตมโน  อาหตจิตฺโต  ขีลชาโต
ตสฺส   จิตฺตํ   น   นมติ   อาตปฺปาย  อนุโยคาย  สาตจฺจาย  ปธานาย
ยสฺส  จิตฺตํ  น  นมติ  อาตปฺปาย  อนุโยคาย  สาตจฺจาย  ปธานาย  ^๑-
อยํ ปญฺจโม เจโตขีโล ฯ
     [๒๙๗]  ปญฺจ   เจตโส  วินิพนฺธา  อิธาวุโส  ภิกฺขุ  กาเมสุ  ^๒-
อวิคตราโค     โหติ     อวิคตจฺฉนฺโท    อวิคตเปโม    อวิคตปิปาโส
อวิคตปริฬาโห   อวิคตตโณฺห  ฯ  โย  โส  อาวุโส  ภิกฺขุ  กาเมสุ  ^๒-
อวิคตราโค     โหติ     อวิคตจฺฉนฺโท    อวิคตเปโม    อวิคตปิปาโส
อวิคตปริฬาโห    อวิคตตโณฺห    ตสฺส   จิตฺตํ   น   นมติ   อาตปฺปาย
อนุโยคาย   สาตจฺจาย   ปธานาย   ยสฺส   จิตฺตํ  น  นมติ  อาตปฺปาย
อนุโยคาย   สาตจฺจาย   ปธานาย   อยํ  ปฐโม  เจตโส  วินิพนฺโธ  ฯ
ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุ  กาเย  อวีตราโค ^๓- โหติ ฯ สงฺขิตฺตํ ฯ รูเป
อวีตราโค  ^๓-  โหติ  ฯ  สงฺขิตฺตํ  ฯ  ปุน  จปรํ อาวุโส ภิกฺขุ ยาวทตฺถํ
อุทราวเทหกํ  ภุญฺชิตฺวา  เสยฺยสุขํ  ปสฺสสุขํ  มิทฺธสุขํ  อนุยุตฺโต  วิหรติ ฯ
ปุน   จปรํ   อาวุโส   ภิกฺขุ   อญฺญตรํ  เทวนิกายํ  ปณิธาย  พฺรหฺมจริยํ
จรติ  อิมินาหํ  สีเลน  วา  วเตน  วา  ตเปน  วา  พฺรหฺมจริเยน  วา
เทโว   วา  ภวิสฺสามิ  เทวญฺญตโร  วาติ  ฯ  โย  โส  อาวุโส  ภิกฺขุ
อญฺญตรํ    เทวนิกายํ   ปณิธาย   พฺรหฺมจริยํ   จรติ   อิมินาหํ   สีเลน
วา  วเตน  วา  ตเปน  วา  พฺรหฺมจริเยน  วา  เทโว  วา  ภวิสฺสามิ
เทวญฺญตโร   วาติ   ตสฺส   จิตฺตํ   น   นมติ   อาตปฺปาย  อนุโยคาย
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. ยสฺส จิตฺตํ ... สาตจฺจาย ปธานายาติ อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ ^๒ ยุ. กาเม ฯ
@^๓ ยุ. อวิคตราโค ฯ
สาตจฺจาย   ปธานาย   ยสฺส   จิตฺตํ   น  นมติ  อาตปฺปาย  อนุโยคาย
สาตจฺจาย ปธานาย อยํ ปญฺจโม เจตโส วินิพนฺโธ ฯ
     [๒๙๘]  ปญฺจินฺทฺริยานิ    จกฺขุนฺทฺริยํ    โสตินฺทฺริยํ    ฆานินฺทฺริยํ
ชิวฺหินฺทฺริยํ กายินฺทฺริยํ ฯ
     [๒๙๙]  อปรานิปิ     ปญฺจินฺทฺริยานิ    สุขินฺทฺริยํ    ทุกฺขินฺทฺริยํ
โสมนสฺสินฺทฺริยํ โทมนสฺสินฺทฺริยํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ ฯ
     [๓๐๐]  อปรานิปิ    ปญฺจินฺทฺริยานิ    สทฺธินฺทฺริยํ    วิริยินฺทฺริยํ
สตินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ ปญฺญินฺทฺริยํ ฯ
     [๓๐๑]  ปญฺจ  นิสฺสารณียา  ^๑-  ธาตุโย  อิธาวุโส  ภิกฺขุโน กาเม
มนสิกโรโต   กาเมสุ  จิตฺตํ  น  ปกฺขนฺทติ  น  ปสีทติ  น  สนฺติฏฺฐติ  น
วิมุจฺจติ    เนกฺขมฺมํ    โข   ปนสฺส   มนสิกโรโต   เนกฺขมฺเม   จิตฺตํ
ปกฺขนฺทติ    ปสีทติ    สนฺติฏฺฐติ    วิมุจฺจติ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   สุคตํ
สุภาวิตํ   สุวุฏฺฐิตํ   สุวิมุตฺตํ   วิสํยุตฺตํ   กาเมหิ   เย  จ  กามปจฺจยา
อุปฺปชฺชนฺติ   อาสวา   วิฆาตปริฬาหา   ^๒-   มุตฺโต   โส   เตหิ   น
โส ตํ เวทนํ เวเทติ อิทมกฺขาตํ กามานํ นิสฺสรณํ ฯ
     {๓๐๑.๑}   ปุน   จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุโน  พฺยาปาทํ  มนสิกโรโต
พฺยาปาเท   จิตฺตํ   น  ปกฺขนฺทติ  น  ปสีทติ  น  สนฺติฏฺฐติ  น  วิมุจฺจติ
อพฺยาปาทํ  โข  ปนสฺส  มนสิกโรโต  อพฺยาปาเท  จิตฺตํ  ปกฺขนฺทติ ปสีทติ
สนฺติฏฺฐติ  วิมุจฺจติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  สุคตํ  สุภาวิตํ  สุวุฏฺฐิตํ สุวิมุตฺตํ
วิสํยุตฺตํ   พฺยาปาเทน   เย   จ   พฺยาปาทปจฺจยา  อุปฺปชฺชนฺติ  อาสวา
วิฆาตปริฬาหา  ^๒-  มุตฺโต  โส  เตหิ น โส ตํ เวทนํ เวเทติ อิทมกฺขาตํ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. นิสฺสรณิยา ฯ  ^๒ ม. ยุ. วิฆาตา ปริฬาหา ฯ
พฺยาปาทสฺส นิสฺสรณํ ฯ
     {๓๐๑.๒}   ปุน   จปรํ   อาวุโส   ภิกฺขุโน  วิเหสํ  มนสิกโรโต
วิเหสาย   จิตฺตํ   น   ปกฺขนฺทติ  น  ปสีทติ  น  สนฺติฏฺฐติ  น  วิมุจฺจติ
อวิเหสํ    โข    ปนสฺส   มนสิกโรโต   อวิเหสาย   จิตฺตํ   ปกฺขนฺทติ
ปสีทติ   สนฺติฏฺฐติ   วิมุจฺจติ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  สุคตํ  สุภาวิตํ  สุวุฏฺฐิตํ
สุวิมุตฺตํ   วิสํยุตฺตํ   วิเหสาย   เย   จ  วิเหสปจฺจยา  ^๑-  อุปฺปชฺชนฺติ
อาสวา  วิฆาตปริฬาหา  ^๒-  มุตฺโต  โส  เตหิ  น โส ตํ เวทนํ เวเทติ
อิทมกฺขาตํ วิเหสาย นิสฺสรณํ ฯ
     {๓๐๑.๓}   ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุโน  รูเป  ^๓-  มนสิกโรโต
รูเปสุ   จิตฺตํ   น   ปกฺขนฺทติ   น   ปสีทติ  น  สนฺติฏฺฐติ  น  วิมุจฺจติ
อรูปํ   โข   ปนสฺส   มนสิกโรโต  อรูเป  ^๔-  จิตฺตํ  ปกฺขนฺทติ  ปสีทติ
สนฺติฏฺฐติ  วิมุจฺจติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  สุคตํ  สุภาวิตํ  สุวุฏฺฐิตํ สุวิมุตฺตํ
วิสํยุตฺตํ  รูเปหิ  เย  จ  รูปปจฺจยา อุปฺปชฺชนฺติ อาสวา วิฆาตปริฬาหา ^๒-
มุตฺโต โส เตหิ น โส ตํ เวทนํ เวเทติ อิทมกฺขาตํ รูปานํ นิสฺสรณํ ฯ
     {๓๐๑.๔}   ปุน   จปรํ   อาวุโส  ภิกฺขุโน  สกฺกายํ  มนสิกโรโต
สกฺกาเย   จิตฺตํ   น   ปกฺขนฺทติ  น  ปสีทติ  น  สนฺติฏฺฐติ  น  วิมุจฺจติ
สกฺกายนิโรธํ   โข   ปนสฺส   มนสิกโรโต   สกฺกายนิโรธํ   ^๕-   จิตฺตํ
ปกฺขนฺทติ   ปสีทติ   สนฺติฏฺฐติ   วิมุจฺจติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  สุคตํ  สุภาวิตํ
สุวุฏฺฐิตํ    สุวิมุตฺตํ    วิสํยุตฺตํ   สกฺกาเยน   เย   จ   สกฺกายปจฺจยา
อุปฺปชฺชนฺติ   อาสวา   วิฆาตปริฬาหา   ^๒-   มุตฺโต   โส   เตหิ   น
โส ตํ เวทนํ เวเทติ อิทมกฺขาตํ สกฺกายสฺส นิสฺสรณํ ฯ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. วิเหสาปจฺจยา ฯ ^๒ ม. ยุ. วิฆาตา ปริฬาหา ฯ ^๓ ยุ. รูปํ ฯ
@^๔ ยุ. รูเปสุ ฯ ^๕ ม. ยุ. สกฺกายนิโรเธ ฯ
     [๓๐๒]  ปญฺจ   วิมุตฺตายตนานิ   อิธาวุโส  ภิกฺขุโน  สตฺถา  ธมฺมํ
เทเสติ   อญฺญตโร  วา  ครุฏฺฐานิโย  ^๑-  สพฺรหฺมจารี  ฯ  ยถา  ยถา
อาวุโส  ภิกฺขุโน  สตฺถา  ธมฺมํ  เทเสติ  อญฺญตโร  วา  ครุฏฺฐานิโย ^๑-
สพฺรหฺมจารี   ตถา   ตถา   โส  ตสฺมึ  ธมฺเม  อตฺถปฏิสํเวที  จ  โหติ
ธมฺมปฏิสํเวที   จ  ฯ  ตสฺส  อตฺถปฏิสํเวทิโน  ธมฺมปฏิสํเวทิโน  ปาโมชฺชํ
ชายติ  ปมุทิตสฺส  ปีติ  ชายติ  ปีติมนสฺส  กาโย  ปสฺสมฺภติ  ปสฺสทฺธกาโย
สุขํ เวเทติ สุขิโน จิตฺตํ สมาธิยติ อิทํ ปฐมํ วิมุตฺตายตนํ ฯ
     {๓๐๒.๑}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุโน  น  เหว โข สตฺถา ธมฺมํ
เทเสติ   อญฺญตโร   วา   ครุฏฺฐานิโย   ^๒-   สพฺรหฺมจารี  อปิจ  โข
ยถาสุตํ  ยถาปริยตฺตํ  ธมฺมํ  วิตฺถาเรน  ปเรสํ  เทเสติ  ฯ  สงฺขิตฺตํ  ฯ
อปิจ   โข   ยถาสุตํ   ยถาปริยตฺตํ   ธมฺมํ  วิตฺถาเรน  สชฺฌายํ  กโรติ
ฯเปฯ   อปิจ   โข   ยถาสุตํ  ยถาปริยตฺตํ  ธมฺมํ  เจตสา  อนุวิตกฺเกติ
อนุวิจาเรติ   มนสานุเปกฺขติ   ฯเปฯ   อปิจ   ขฺวาสฺส   ^๒-   อญฺญตรํ
สมาธินิมิตฺตํ   สุคฺคหิตํ   โหติ   สุมนสิกตํ   สูปธาริตํ   ^๓-   สุปฺปฏิวิทฺธํ
ปญฺญาย   ฯ   ยถา   ยถา   อาวุโส   ภิกฺขุโน   อญฺญตรํ  สมาธินิมิตฺตํ
สุคฺคหิตํ   โหติ   สุมนสิกตํ   สูปธาริตํ   ^๓-  สุปฺปฏิวิทฺธํ  ปญฺญาย  ตถา
ตถา   โส   ตสฺมึ   ธมฺเม   อตฺถปฏิสํเวที   จ   โหติ   ธมฺมปฏิสํเวที
จ   ฯ   ตสฺส   อตฺถปฏิสํเวทิโน   ธมฺมปฏิสํเวทิโน   ปาโมชฺชํ   ชายติ
ปมุทิตสฺส   ปีติ   ชายติ   ปีติมนสฺส   กาโย   ปสฺสมฺภติ   ปสฺสทฺธกาโย
สุขํ เวเทติ สุขิโน จิตฺตํ สมาธิยติ อิทํ ปญฺจมํ วิมุตฺตายตนํ ฯ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. ครุฏฺฐานิโก ฯ ^๒ ม. ขฺวสฺส ฯ ยุ. โข อสฺส ฯ ^๓ ยุ. สุปธาริตํ ฯ
     [๓๐๓]  ปญฺจ   วิมุตฺติปริปาจนิยา   สญฺญา   อนิจฺจสญฺญา  อนิจฺเจ
ทุกฺขสญฺญา    ทุกฺเข    อนตฺตสญฺญา    ปหานสญฺญา    วิราคสญฺญา   ฯ
อิเม  โข  อาวุโส  เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน
ปญฺจ   ธมฺมา   สมฺมทกฺขาตา   ตตฺถ   สพฺเพเหว   สงฺคายิตพฺพํ  ฯเปฯ
อตฺถาย หิตาย สุขาย เทวมนุสฺสานํ ฯ
                  สงฺคีติยปญฺจกํ นิฏฺฐิตํ ^๑- ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๒๔๖-๒๕๕. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=11&item=278&items=26 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=11&item=278&items=26&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=11&item=278&items=26 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=11&item=278&items=26 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=11&i=278 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๑ https://84000.org/tipitaka/read/?index_11 https://84000.org/tipitaka/english/?index_11