ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับภาษาไทย   บาลีอักษรไทย   บาลีอักษรโรมัน 
อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๓ สุตฺต. ที. ปาฏิกวคฺโค
                       จกฺกวตฺติสุตฺตํ
     [๓๓]  เอวมฺเม   สุตํ   ฯ  เอกํ  สมยํ  ภควา  มคเธสุ  วิหรติ
มาตุลายํ  ฯ  ตตฺร  โข  ภควา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  ภิกฺขโวติ ฯ ภทนฺเตติ
เต   ภิกฺขู   ภควโต   ปจฺจสฺโสสุํ   ฯ   ภควา   เอตทโวจ  อตฺตทีปา
ภิกฺขเว    วิหรถ    อตฺตสรณา    อนญฺญสรณา   ธมฺมทีปา   ธมฺมสรณา
อนญฺญสรณา    ฯ   กถญฺจ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   อตฺตทีโป   วิหรติ
อตฺตสรโณ    อนญฺญสรโณ    ธมฺมทีโป    ธมฺมสรโณ   อนญฺญสรโณ   ฯ
อิธ   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   กาเย  กายานุปสฺสี  วิหรติ  อาตาปี  สมฺปชาโน
สติมา  วิเนยฺย  โลเก  อภิชฺฌาโทมนสฺสํ  ฯ  เวทนาสุ  เวทนานุปสฺสี  ฯ
จิตฺเต    จิตฺตานุปสฺสี    ฯ   ธมฺเมสุ   ธมฺมานุปสฺสี   วิหรติ   อาตาปี
สมฺปชาโน   สติมา   วิเนยฺย   โลเก   อภิชฺฌาโทมนสฺสํ  ฯ  เอวํ  โข
ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   อตฺตทีโป   วิหรติ   อตฺตสรโณ  อนญฺญสรโณ  ธมฺมทีโป
ธมฺมสรโณ   อนญฺญสรโณ   ฯ   โคจเร  ภิกฺขเว  จรถ  สเก  เปตฺติเก
วิสเย  ฯ  โคจเร  ภิกฺขเว  จรตํ  สเก เปตฺติเก วิสเย น ลจฺฉติ มาโร
โอตารํ   น   ลจฺฉติ   มาโร  อารมฺมณํ  ฯ  กุสลานํ  ภิกฺขเว  ธมฺมานํ
สมาทานเหตุ เอวมิทํ ปุญฺญํ ปวฑฺฒติ ฯ
     [๓๔]  ภูตปุพฺพํ  ภิกฺขเว  ราชา  ทลฺหเนมิ  นาม  อโหสิ  จกฺกวตฺติ
ธมฺมิโก    ธมฺมราชา    จาตุรนฺโต    วิชิตาวี    ชนปทฏฺฐาวริยปฺปตฺโต
สตฺตรตนสมนฺนาคโต   ฯ   ตสฺสิมานิ   สตฺต   รตนานิ  อเหสุํ  เสยฺยถีทํ
จกฺกรตนํ    หตฺถิรตนํ    อสฺสรตนํ    มณิรตนํ    อิตฺถีรตนํ   คหปติรตนํ
ปริณายกรตนเมว   สตฺตมํ   ฯ   ปโรสหสฺสํ  โข  ปนสฺส  ปุตฺตา  อเหสุํ
สูรา   วีรงฺครูปา   ปรเสนปฺปมทฺทนา  ฯ  โส  อิมํ  ปฐวึ  สาครปริยนฺตํ
อทณฺเฑน อสตฺเถน ธมฺเมน สเมน อภิวิชิย อชฺฌาวสิ ฯ
     {๓๔.๑}  อถโข  ภิกฺขเว  ราชา  ทลฺหเนมิ  พหุนฺนํ วสฺสานํ พหุนฺนํ
วสฺสสตานํ     พหุนฺนํ    วสฺสสหสฺสานํ    อจฺจเยน    อญฺญตรํ    ปุริสํ
อามนฺเตสิ   ยทา   ตฺวํ   อมฺโภ   ปุริส   ปสฺเสยฺยาสิ  ทิพฺพํ  จกฺกรตนํ
โอสกฺกิตํ  ฐานา  จุตํ  อถ  เม  อาโรเจยฺยาสีติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ โข
ภิกฺขเว   โส  ปุริโส  รญฺโญ  ทลฺหเนมิสฺส  ปจฺจสฺโสสิ  ฯ  อทฺทสา  โข
ภิกฺขเว   โส   ปุริโส   พหุนฺนํ   วสฺสานํ   พหุนฺนํ   วสฺสสตานํ  พหุนฺนํ
วสฺสสหสฺสานํ    อจฺจเยน   ทิพฺพํ   จกฺกรตนํ   โอสกฺกิตํ   ฐานา   จุตํ
ทิสฺวาน   ๑-   เยน   ราชา   ทลฺหเนมิ   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ราชานํ   ทลฺหเนมึ   เอตทโวจ   ยคฺเฆ   เทว  ชาเนยฺยาสิ  ทิพฺพนฺเต
จกฺกรตนํ โอสกฺกิตํ ฐานา จุตนฺติ ฯ
     {๓๔.๒}   อถโข   ภิกฺขเว  ราชา  ทลฺหเนมิ  เชฏฺฐปุตฺตํ  กุมารํ
อามนฺเตตฺวา   เอตทโวจ   ทิพฺพํ   กิร   เม   ตาต  กุมาร  จกฺกรตนํ
โอสกฺกิตํ  ฐานา  จุตํ  สุตํ  โข  ปเนตํ  ๒-  ยสฺส  รญฺโญ  จกฺกวตฺติสฺส
ทิพฺพํ   จกฺกรตนํ   โอสกฺกติ   ฐานา   จวติ  นทานิ  เตน  รญฺญา  จิรํ
ชีวิตพฺพํ  โหตีติ  ภุตฺตา  โข  ปน  เม  มานุสกา  กามา  สมโยทานิ เม
ทิพฺเพ  ๓-  กาเม  ปริเยสิตุํ  เอหิ  ตฺวํ  ตาต  กุมาร อิมํ สมุทฺทปริยนฺตํ
ปฐวึ   ปฏิปชฺช   อหํ  ปน  เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา  กาสายานิ  วตฺถานิ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ทิสฺวา ฯ   ม. ยุ. ปนเมตํ ฯ   ยุ. สมโย ทิพฺเพ ฯ
อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ  ปพฺพชิสฺสามีติ  ฯ  อถโข  ภิกฺขเว
ราชา  ทลฺหเนมิ  เชฏฺฐปุตฺตํ  กุมารํ  สาธุกํ  รชฺเช  สมนุสาเสตฺวา  ๑-
เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ  วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา  อคารสฺมา
อนคาริยํ   ปพฺพชิ   ฯ  สตฺตาหํ  ปพฺพชิเต  โข  ปน  ภิกฺขเว  ราชิสิมฺหิ
ทิพฺพํ จกฺกรตนํ อนฺตรธายิ ฯ
     [๓๕]   อถโข   ภิกฺขเว  อญฺญตโร  ปุริโส  เยน  ราชา  ขตฺติโย
มุทฺธาวสิตฺโต    ๒-    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา   ราชานํ   ขตฺติยํ
มุทฺธาวสิตฺตํ   เอตทโวจ   ยคฺเฆ   เทว   ชาเนยฺยาสิ  ทิพฺพํ  จกฺกรตนํ
อนฺตรหิตนฺติ   ฯ  อถโข  ภิกฺขเว  ราชา  ขตฺติโย  มุทฺธาวสิตฺโต  ทิพฺเพ
จกฺกรตเน      อนฺตรหิเต     อนตฺตมโน     อโหสิ     อนตฺตมนตญฺจ
ปฏิสํเวเทสิ   ฯ   โส  เยน  [๓]-  ราชิสิ  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
ราชิสึ    เอตทโวจ    ยคฺเฆ   เทว   ชาเนยฺยาสิ   ทิพฺพํ   จกฺกรตนํ
อนฺตรหิตนฺติ ฯ
     {๓๕.๑}  เอวํ  วุตฺเต  ภิกฺขเว  ราชิสิ ราชานํ ขตฺติยํ มุทฺธาวสิตฺตํ
เอตทโวจ  มา  โข  ตฺวํ  ตาต  ทิพฺเพ  จกฺกรตเน อนฺตรหิเต อนตฺตมโน
อโหสิ   [๔]-   อนตฺตมนตญฺจ   ปฏิสํเวเทสิ   น  หิ  เต  ตาต  ทิพฺพํ
จกฺกรตนํ    เปตฺติกํ   ทายชฺชํ  อิงฺฆ  ตฺวํ  ตาต  อริเย  จกฺกวตฺติวตฺเต
วตฺตาหิ   ฐานํ    โข   ปเนตํ   วิชฺชติ  ยนฺเต  อริเย  จกฺกวตฺติวตฺเต
วตฺตมาเน   ๕-   ตทหุโปสเถ  ปณฺณรเส  สีสนฺหาตสฺส  ๖-  อุโปสถิกสฺส
อุปริปาสาทวรคตสฺส     ทิพฺพํ     จกฺกรตนํ    ปาตุภวิสฺสติ    สหสฺสารํ
สเนมิกํ   สนาภิกํ   สพฺพาการปริปูรนฺติ   ฯ   กตมํ  ปเนตํ  เทว  อริยํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สมนุสาสิตฺวา ฯ   ม. สพฺพวาเรสุ มุทฺธาภิสิตฺโต ฯ   ยุ. จ ฯ
@ ม. มา ฯ   ม. ยุ. วตฺตมานสฺส ฯ   ม. สีสํ นฺหาตสฺส ฯ ยุ. สีสํ นหาตสฺส ฯ
จกฺกวตฺติวตฺตนฺติ   ฯ   เตนหิ   ตฺวํ   ตาต   ธมฺมํเยว   นิสฺสาย  ธมฺมํ
สกฺกโรนฺโต   ธมฺมํ   ครุกโรนฺโต   ธมฺมํ   มาเนนฺโต   ธมฺมํ  ปูเชนฺโต
ธมฺมํ   อปจายมาโน   ธมฺมทฺธโช   ธมฺมเกตุ   ธมฺมาธิปเตยฺโย   ธมฺมิกํ
รกฺขาวรณคุตฺตึ     สํวิทหสฺสุ     อนฺโตชนสฺมึ    พลกายสฺมึ    ขตฺติเยสุ
อนุยนฺเตสุ   ๑-   พฺราหฺมณคหปติเกสุ   เนคมชานปเทสุ  สมณพฺราหฺมเณสุ
มิคปกฺขีสุ  มา  ว  ๒-  เต  ตาต  วิชิเต  อธมฺมกาโร  ปวตฺติตฺถ เย จ
เต   ตาต  วิชิเต  อธนา  [๓]-  เตสญฺจ  ธนํ  อนุปฺปทชฺเชยฺยาสิ  ๔-
เย   จ   เต   ตาต   วิชิเต   สมณพฺราหฺมณา  มทปฺปมาทา  ปฏิวิรตา
ขนฺติโสรจฺเจ   นิวิฏฺฐา   เอกมตฺตานํ   ทเมนฺติ   เอกมตฺตานํ   สเมนฺติ
เอกมตฺตานํ    ปรินิพฺพาเปนฺติ    เต    กาเลน   กาลํ   อุปสงฺกมิตฺวา
ปริปุจฺเฉยฺยาสิ   ปริปเญฺหยฺยาสิ   ๕-  กึ  ภนฺเต  กุสลํ  กึ  ภนฺเต  ๖-
อกุสลํ  กึ  สาวชฺชํ  กึ  อนวชฺชํ  กึ  เสวิตพฺพํ  กึ  น  เสวิตพฺพํ  กึ เม
กริยมานํ   ๗-   ทีฆรตฺตํ   อหิตาย   ทุกฺขาย  อสฺส  กึ  วา  ปน  เม
กริยมานํ   ๗-   ทีฆรตฺตํ   หิตาย   สุขาย   อสฺสาติ  เตสํ  สุตฺวา  ยํ
อกุสลํ   ตํ   อภินิวชฺเชยฺยาสิ   ยํ   กุสลํ   ตํ   สมาทาย  วตฺเตยฺยาสิ
อิทํ โข ตาต ตํ อริยํ จกฺกวตฺติวตฺตนฺติ ฯ
     {๓๕.๒}  เอวํ  เทวาติ  โข  ภิกฺขเว ราชา ขตฺติโย มุทฺธาวสิตฺโต
ราชิสิสฺส   ปฏิสฺสุตฺวา   อริเย   จกฺกวตฺติวตฺเต   วตฺตติ  ๘-  ฯ  ตสฺส
อริเย     จกฺกวตฺติวตฺเต     วตฺตมานสฺส     ตทหุโปสเถ    ปณฺณรเส
สีสนฺหาตสฺส    อุโปสถิกสฺส    อุปริปาสาทวรคตสฺส    ทิพฺพํ    จกฺกรตนํ
ปาตุรโหสิ    สหสฺสารํ    สเนมิกํ    สนาภิกํ    สพฺพาการปริปูรํ    ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อนุยุตฺเตสุ ฯ   ม. ยุ. จ ฯ   ม. ยุ. อสฺสุ ฯ   ม. ธนมนุปฺปเทยฺยาสิ ฯ
@ ม. ปริคเณฺหยฺยาสิ ฯ ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ   ม. ยุ. อยํ น ทิสฺสติ ฯ
@ ม. กรียมานํ ฯ ยุ. กยิรมานํ ฯ   ม. ยุ. วตฺติ ฯ
ทิสฺวา   ๑-   รญฺโญ   ขตฺติยสฺส   มุทฺธาวสิตฺตสฺส  เอตทโหสิ  สุตํ  โข
ปน    เมตํ   ยสฺส   รญฺโญ   ขตฺติยสฺส   มุทฺธาวสิตฺตสฺส   ตทหุโปสเถ
ปณฺณรเส       สีสนฺหาตสฺส      อุโปสถิกสฺส      อุปริปาสาทวรคตสฺส
ทิพฺพํ     จกฺกรตนํ     ปาตุภวติ     สหสฺสารํ     สเนมิกํ    สนาภิกํ
สพฺพาการปริปูรํ    โส   โหติ   ราชา   จกฺกวตฺตีติ   อสฺสํ   นุ   โข
อหํ ราชา จกฺกวตฺตีติ ฯ
     [๓๖]  อถโข  ภิกฺขเว  ราชา  ขตฺติโย  มุทฺธาวสิตฺโต อุฏฺฐายาสนา
เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   วาเมน   หตฺเถน   ภิงฺคารํ  คเหตฺวา
ทกฺขิเณน    หตฺเถน   จกฺกรตนํ   อพฺภุกฺกิริ   ปวตฺตตุ   ภวํ   จกฺกรตนํ
อภิวิชินาตุ ภวํ จกฺกรตนนฺติ ฯ
     {๓๖.๑}  อถโข  ตํ  ภิกฺขเว  จกฺกรตนํ  ปุรตฺถิมํ ทิสํ ปวตฺติ ๒-
อนฺวเทว  ราชา  จกฺกวตฺติ  สทฺธึ  จตุรงฺคินิยา  เสนาย  ฯ ยสฺมึ โข ปน
ภิกฺขเว   ปเทเส   จกฺกรตนํ   ปติฏฺฐาสิ  ตตฺถ  ราชา  จกฺกวตฺติ  วาสํ
อุปคจฺฉิ   ๓-   สทฺธึ  จตุรงฺคินิยา  เสนาย  ฯ  เย  โข  ปน  ภิกฺขเว
ปุรตฺถิมาย   ทิสาย   ปฏิราชาโน  เต  ราชานํ  จกฺกวตฺตึ  อุปสงฺกมิตฺวา
เอวมาหํสุ  เอหิ  โข  มหาราช  สฺวาคตํ  ๔- มหาราช สกนฺเต มหาราช
อนุสาส   มหาราชาติ   ฯ   ราชา   จกฺกวตฺติ   เอวมาห   ปาโณ  น
หนฺตพฺโพ   อทินฺนํ   นาทาตพฺพํ   กาเมสุ   มิจฺฉา   น  จริตพฺพา  มุสา
น    ภาสิตพฺพา    มชฺชํ   น   ปาตพฺพํ   ยถาภุตฺตญฺจ   ภุญฺชถาติ   ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ทิสฺวาน ฯ   ปวตฺตตีติปิ ปาโฐ ฯ   อุปคญฺฉีติ วา ปาโฐ ฯ   ม. สฺวาคตํ
@เต ฯ ยุ. สาคตํ ฯ
เย   โข   ปน   ภิกฺขเว  ปุรตฺถิมาย  ทิสาย  ปฏิราชาโน  เต  รญฺโญ
จกฺกวตฺติสฺส อนุยนฺตา อเหสุํ ฯ
     {๓๖.๒}  อถโข ตํ ภิกฺขเว จกฺกรตนํ ปุรตฺถิมํ สมุทฺทํ อชฺโฌคเหตฺวา ๑-
ปจฺจุตฺตริตฺวา   ทกฺขิณํ  สมุทฺทํ  อชฺโฌคเหตฺวา  ปจฺจุตฺตริตฺวา  ปจฺฉิมํ  ๒-
ทิสํ  ปวตฺติ  ฯ  อนฺวเทว  ราชา  จกฺกวตฺติ  สทฺธึ จตุรงฺคินิยา เสนาย ฯ
ยสฺมึ  โข  ปน  ภิกฺขเว  ปเทเส  [๓]-  จกฺกรตนํ ปติฏฺฐาสิ ตตฺถ ราชา
จกฺกวตฺติ  วาสํ  อุปคจฺฉิ  สทฺธึ  จตุรงฺคินิยา  เสนาย  ฯ  เย  โข  ปน
ภิกฺขเว    ปจฺฉิมาย   ทิสาย   ปฏิราชาโน   เต   ราชานํ   จกฺกวตฺตึ
อุปสงฺกมิตฺวา   เอวมาหํสุ   เอหิ   โข   มหาราช   สฺวาคตํ  มหาราช
สกนฺเต    มหาราช    อนุสาส   มหาราชาติ   ฯ   ราชา   จกฺกวตฺติ
เอวมาห   ปาโณ   น   หนฺตพฺโพ   อทินฺนํ  นาทาตพฺพํ  กาเมสุ  มิจฺฉา
น   จริตพฺพา   มุสา   น   ภาสิตพฺพา  มชฺชํ  น  ปาตพฺพํ  ยถาภุตฺตญฺจ
ภุญฺชถาติ  ฯ  เย  โข  ปน  ภิกฺขเว  ปจฺฉิมาย  ทิสาย  ปฏิราชาโน เต
รญฺโญ จกฺกวตฺติสฺส อนุยนฺตา อเหสุํ ฯ
     {๓๖.๓}  อถโข  ตํ  ภิกฺขเว จกฺกรตนํ ปจฺฉิมํ สมุทฺทํ อชฺโฌคเหตฺวา
ปจฺจุตฺตริตฺวา  อุตฺตรํ  ทิสํ  ปวตฺติ  ฯ  อนฺวเทว  ราชา  จกฺกวตฺติ  สทฺธึ
จตุรงฺคินิยา  เสนาย  ฯ  ยสฺมึ  โข  ปน ภิกฺขเว ปเทเส [๓]- จกฺกรตนํ
ปติฏฺฐาสิ   ตตฺถ   ราชา   จกฺกวตฺติ  วาสํ  อุปคจฺฉิ  สทฺธึ  จตุรงฺคินิยา
เสนาย  ฯ  เย  โข ปน ภิกฺขเว อุตฺตราย ทิสาย ปฏิราชาโน เต ราชานํ
จกฺกวตฺตึ   อุปสงฺกมิตฺวา   เอวมาหํสุ   เอหิ   โข   มหาราช  สฺวาคตํ
@เชิงอรรถ:  ม. อชฺโฌคาเหตฺวา ฯ   ม. ยุ. สมุทฺทํ ... ปจฺฉิมนฺติ อิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ
@ ม. ทิพฺพํ ฯ
มหาราช    สกนฺเต    มหาราช   อนุสาส   มหาราชาติ   ฯ   ราชา
จกฺกวตฺติ    เอวมาห    ปาโณ    น   หนฺตพฺโพ   อทินฺนํ   นาทาตพฺพํ
กาเมสุ   มิจฺฉา  น  จริตพฺพา  มุสา  น  ภาสิตพฺพา  มชฺชํ  น  ปาตพฺพํ
ยถาภุตฺตญฺจ    ภุญฺชถาติ    ฯ   เย   โข   ปน   ภิกฺขเว   อุตฺตราย
ทิสาย ปฏิราชาโน เต รญฺโญ จกฺกวตฺติสฺส อนุยนฺตา อเหสุํ ฯ
     {๓๖.๔}  อถโข   ตํ   ภิกฺขเว   จกฺกรตนํ  สมุทฺทปริยนฺตํ  ปฐวึ
อภิวิชินิตฺวา   ตเมว   ราชธานึ  ปจฺจุคฺคนฺตฺวา ๑-  รญฺโญ  จกฺกวตฺติสฺส
อนฺเตปุรทฺวาเร   อตฺถกรณปมุเข   อกฺขาหตํ   มญฺเญ   อฏฺฐาสิ   รญฺโญ
จกฺกวตฺติสฺส อนฺเตปุรํ อุปโสภยมานํ ฯ
     [๓๗]   ทุติโยปิ   โข   ภิกฺขเว   ราชา   จกฺกวตฺติ  ฯ  ตติโยปิ
โข   ภิกฺขเว   ราชา   จกฺกวตฺติ   ฯ  จตุตฺโถปิ  โข  ภิกฺขเว  ราชา
จกฺกวตฺติ  ฯ  ปญฺจโมปิ  โข  ภิกฺขเว  ราชา  จกฺกวตฺติ  ฯ  ฉฏฺโฐปิ โข
ภิกฺขเว  ราชา  จกฺกวตฺติ  ฯ  สตฺตโมปิ  โข  ภิกฺขเว  ราชา  จกฺกวตฺติ
พหุนฺนํ   วสฺสานํ   พหุนฺนํ   วสฺสสตานํ   พหุนฺนํ  วสฺสสหสฺสานํ  อจฺจเยน
อญฺญตรํ  ปุริสํ  อามนฺเตสิ  ยทา  โข  ๒-  ตฺวํ  อมฺโภ ปุริส ปสฺเสยฺยาสิ
ทิพฺพํ   จกฺกรตนํ   โอสกฺกิตํ  ฐานา  จุตํ  อถ  เม  อาโรเจยฺยาสีติ  ฯ
เอวํ    เทวาติ   โข   ภิกฺขเว   โส   ปุริโส   รญฺโญ   จกฺกวตฺติสฺส
ปจฺจสฺโสสิ   ฯ   อทฺทสา   โข   ภิกฺขเว  โส  ปุริโส  พหุนฺนํ  วสฺสานํ
พหุนฺนํ   วสฺสสตานํ   พหุนฺนํ   วสฺสสหสฺสานํ   อจฺจเยน  ทิพฺพํ  จกฺกรตนํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปจฺจาคนฺตฺวา ฯ   ม. โขสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ
โอสกฺกิตํ  ฐานา  จุตํ  ทิสฺวา  ๑-  เยน  ราชา  จกฺกวตฺติ  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ราชานํ  จกฺกวตฺตึ  เอตทโวจ  ยคฺเฆ  เทว  ชาเนยฺยาสิ
ทิพฺพนฺเต จกฺกรตนํ โอสกฺกิตํ ฐานา จุตนฺติ ฯ
     {๓๗.๑}   อถโข   ภิกฺขเว  ราชา  จกฺกวตฺติ  เชฏฺฐปุตฺตํ  กุมารํ
อามนฺเตตฺวา   ๒-  เอตทโวจ  ทิพฺพํ  กิร  เม  ตาต  กุมาร  จกฺกรตนํ
โอสกฺกิตํ   ฐานา  จุตํ  สุขํ  โข  ปน  เมตํ  ยสฺส  รญฺโญ  จกฺกวตฺติสฺส
ทิพฺพํ   จกฺกรตนํ   โอสกฺกติ   ฐานา   จวติ  นทานิ  เตน  รญฺญา  จิรํ
ชีวิตพฺพํ   โหตีติ   ภุตฺตา   ปน  เม  มานุสกา  กามา  สมโยทานิ  เม
ทิพฺเพ  ๓-  กาเม  ปริเยสิตุํ  เอหิ  ตฺวํ  ตาต  กุมาร อิมํ สมุทฺทปริยนฺตํ
ปฐวึ    ปฏิปชฺช    อหํ    ปน   เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ
วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิสฺสามีติ ฯ
     {๓๗.๒}   อถโข   ภิกฺขเว  ราชา  จกฺกวตฺติ  เชฏฺฐปุตฺตํ  กุมารํ
สาธุกํ   รชฺเช   สมนุสาเสตฺวา   เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ
วตฺถานิ   อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพชิ   ฯ   สตฺตาหํ
ปพฺพชิเต โข ปน ภิกฺขเว ราชิสิมฺหิ ทิพฺพํ จกฺกรตนํ อนฺตรธายิ ฯ
     [๓๘]   อถโข  ภิกฺขเว  อญฺญตโร  ปุริโส  ฯเปฯ  อนฺตรหิตนฺติ  ฯ
อถโข   ภิกฺขเว   ราชา   ขตฺติโย   มุทฺธาวสิตฺโต   ทิพฺเพ  จกฺกรตเน
อนฺตรหิเต    อนตฺตมโน    อโหสิ    อนตฺตมนตญฺจ   ปฏิสํเวเทสิ   โน
จ   โข   ราชิสึ   อุปสงฺกมิตฺวา   อริยํ   จกฺกวตฺติวตฺตํ  ปุจฺฉิ  ฯ  โส
สมเตเนว   สุทํ   ชนปทํ   ปสาสติ   ตสฺส   สมเตน  ชนปทํ  ปสาสโต
@เชิงอรรถ:  ม. ทิสฺวาน ฯ   ม. ยุ. อามนฺตาเปตฺวา ฯ   ยุ. สมโย ทิพฺเพ ฯ
น   ปุพฺเพนาปรํ   ชนปทา  ปจฺจนฺติ  ยถา  ตํ  ปุพฺพกานํ  ราชูนํ  อริเย
จกฺกวตฺติวตฺเต วตฺตมานานํ ฯ
     {๓๘.๑}   อถโข   ภิกฺขเว   อมจฺจา  ปาริสชฺชา  คณกมหามตฺตา
อนีกฏฺฐา   โทวาริกา   มนฺตสฺสาชีวิโน   สนฺนิปติตฺวา   ราชานํ   ขตฺติยํ
มุทฺธาวสิตฺตํ  [๑]-  เอตทโวจุํ  น  โข  เต เทว สมเตน สุทํ ๒- ชนปทํ
ปสาสโต   ปุพฺเพนาปรํ   ชนปทา   ปจฺจนฺติ  ยถา  ตํ  ปุพฺพกานํ  ราชูนํ
อริเย   จกฺกวตฺติวตฺเต   วตฺตมานานํ  สํวิชฺชนฺติ  โข  เต  เทว  วิชิเต
อมจฺจา     ปาริสชฺชา     คณกมหามตฺตา     อนีกฏฺฐา     โทวาริกา
มนฺตสฺสาชีวิโน   มยญฺเจว   อญฺเญ   จ   เย  มยํ  อริยํ  จกฺกวตฺติวตฺตํ
ธาเรม  อิงฺฆ  ตฺวํ  เทว  อเมฺห  อริยํ  จกฺกวตฺติวตฺตํ  ปุจฺฉ  ตสฺส  เต
มยํ อริยํ จกฺกวตฺติวตฺตํ ปุฏฺฐา พฺยากริสฺสามาติ ฯ
     [๓๙]   อถโข   ภิกฺขเว   ราชา  ขตฺติโย  มุทฺธาวสิตฺโต  อมจฺเจ
ปาริสชฺเช    คณกมหามตฺเต    อนีกฏฺเฐ    โทวาริเก   มนฺตสฺสาชีวิโน
สนฺนิปาเตตฺวา   อริยํ   จกฺกวตฺติวตฺตํ   ปุจฺฉิ   ฯ   ตสฺส   เต   อริยํ
จกฺกวตฺติวตฺตํ   ปุฏฺฐา   พฺยากรึสุ   ฯ   เตสํ   สุตฺวา   ธมฺมิกญฺหิ  โข
รกฺขาวรณคุตฺตึ   สํวิทหิ   โน   จ   โข   อธนานํ   ธนมนุปฺปทาสิ   ฯ
อธนานํ  ธเน  นานุปฺปทิยมาเน  ๓-  ทาฬิทฺทิยํ  ๔-  เวปุลฺลํ  อคมาสิ ฯ
ทาฬิทฺทิเย    เวปุลฺลํ    คเต    อญฺญตโร    ปุริโส   ปเรสํ   อทินฺนํ
เถยฺยสงฺขาตํ    อาทิยิ    ฯ    ตเมนํ   อคฺคเหสุํ   คเหตฺวา   รญฺโญ
ขตฺติยสฺส    มุทฺธาวสิตฺตสฺส    ทสฺเสสุํ    อยํ   เทว   ปุริโส   ปเรสํ
อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ  อาทิยีติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  ภิกฺขเว  ราชา ขตฺติโย
@เชิงอรรถ:  ยุ. อุปสงฺกมิตฺวา ฯ   ยุ. อยํ น ทิสฺสติ ฯ   ม. ยุ. อนนุปฺปาทิยมาเน ฯ
@ ยุ. สพฺพวาเรสุ ทลิทฺทิยํ ฯ
มุทฺธาวสิตฺโต  ตํ  ปุริสํ  เอตทโวจ  สจฺจํ  กิร  ตฺวํ  อมฺโภ  ปุริส ปเรสํ
อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ  อาทิยสีติ  ๑-  ฯ  สจฺจํ เทวาติ ฯ กึการณาติ ฯ น
หิ   เทว   ชีวามีติ  ฯ  อถโข  ภิกฺขเว  ราชา  ขตฺติโย  มุทฺธาวสิตฺโต
ตสฺส   ปุริสสฺส   ธนมนุปฺปทาสิ   อิมินา   ตฺวํ   อมฺโภ   ปุริส   ธเนน
อตฺตนา   จ   ชีวาหิ   มาตาปิตโร   จ  โปเสหิ  ปุตฺตทารญฺจ  โปเสหิ
กมฺมนฺเต  [๒]-  ปโยเชหิ  สมเณสุ  พฺราหฺมเณสุ  ๓-  อุทฺธคฺคิกํ  ทกฺขิณํ
ปติฏฺฐเปหิ  โสวคฺคิกํ  สุขวิปากํ  สคฺคสํวตฺตนิกนฺติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข
ภิกฺขเว โส ปุริโส รญฺโญ ขตฺติยสฺส มุทฺธาวสิตฺตสฺส ปจฺจสฺโสสิ ฯ
     {๓๙.๑}  อญฺญตโรปิ  โข ภิกฺขเว ปุริโส ปเรสํ อทินฺนํ เถยฺยสงฺขาตํ
อาทิยิ  ฯ  ตเมนํ  อคฺคเหสุํ  คเหตฺวา  รญฺโญ  ขตฺติยสฺส  มุทฺธาวสิตฺตสฺส
ทสฺเสสุํ  อยํ  เทว  ปุริโส  ปเรสํ  อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ อาทิยีติ ฯ เอวํ
วุตฺเต  ภิกฺขเว  ราชา  ขตฺติโย  มุทฺธาวสิตฺโต  ตํ  ๔-  ปุริสํ เอตทโวจ
สจฺจํ  กิร  ตฺวํ  อมฺโภ  ปุริส  ปเรสํ  อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ  อาทิยสีติ ฯ
สจฺจํ เทวาติ ฯ กึการณาติ ฯ น หิ เทว ชีวามีติ ฯ
     {๓๙.๒}  อถโข  ภิกฺขเว ราชา ขตฺติโย มุทฺธาวสิตฺโต ตสฺส ปุริสสฺส
ธนมนุปฺปทาสิ  อิมินา  ตฺวํ  อมฺโภ  ปุริส  ธเนน  อตฺตนา  จ  ชีวาหิ ๕-
มาตาปิตโร   จ   โปเสหิ   ปุตฺตทารญฺจ   โปเสหิ   กมฺมนฺเต   [๒]-
ปโยเชหิ   สมเณสุ   พฺราหฺมเณสุ   ๓-   อุทฺธคฺคิกํ   ทกฺขิณํ  ปติฏฺฐเปหิ
โสวคฺคิกํ    สุขวิปากํ    สคฺคสํวตฺตนิกนฺติ    ฯ   เอวํ   เทวาติ   โข
ภิกฺขเว    โส    ๖-    ปุริโส    รญฺโญ   ขตฺติยสฺส   มุทฺธาวสิตฺตสฺส
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อาทิยีติ ฯ   ม. ยุ. จ ฯ   ม. สมณพฺราหฺมเณสุ ฯ   ยุ. อยํ
@น ทิสฺสติ ฯ   ยุ. อุปชีวาหิ ฯ   ยุ. โข โส ภิกฺขเว ฯ
ปจฺจสฺโสสิ  ฯ  อสฺโสสุํ  โข  ภิกฺขเว  มนุสฺสา  เย กิร โภ ปเรสํ อทินฺนํ
เถยฺยสงฺขาตํ   อาทิยนฺติ   เตสํ   ราชา  อนุปฺปเทตีติ  ๑-  ฯ  สุตฺวาน
เตสํ    เอตทโหสิ    ยนฺนูน    มยํปิ   ปเรสํ   อทินฺนํ   เถยฺยสงฺขาตํ
อาทิเยยฺยามาติ ฯ
     [๔๐]  อถโข  ภิกฺขเว  อญฺญตโร  ปุริโส ปเรสํ อทินฺนํ เถยฺยสงฺขาตํ
อาทิยิ  ฯ  ตเมนํ  อคฺคเหสุํ  คเหตฺวา  รญฺโญ  ขตฺติยสฺส  มุทฺธาวสิตฺตสฺส
ทสฺเสสุํ   อยํ   เทว  ปุริโส  ปเรสํ  อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ  อาทิยีติ  ฯ
เอวํ  วุตฺเต  ภิกฺขเว  ราชา  ขตฺติโย  มุทฺธาวสิตฺโต  ตํ ปุริสํ เอตทโวจ
สจฺจํ  กิร  ตฺวํ  อมฺโภ  ปุริส  ปเรสํ  อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ  อาทิยสีติ ฯ
สจฺจํ  เทวาติ  ฯ  กึการณาติ  ฯ  น  หิ  เทว ชีวามีติ ฯ อถโข ภิกฺขเว
รญฺโญ   ขตฺติยสฺส  มุทฺธาวสิตฺตสฺส  เอตทโหสิ  สเจ  โข  อหํ  โย  โย
ปเรสํ  อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ  อาทิยิสฺสติ  ตสฺส  ตสฺส ธนมนุปฺปทสฺสามิ ๒-
เอวมิทํ    อทินฺนาทานํ   ปวฑฺฒิสฺสติ   ยนฺนูนาหํ   อิมํ   ปุริสํ   สุนิเสธํ
นิเสเธยฺยํ มูลฆจฺฉํ กเรยฺยํ สีสมสฺส ฉินฺเทยฺยนฺติ ฯ
     {๔๐.๑}   อถโข  ภิกฺขเว  ราชา  ขตฺติโย  มุทฺธาวสิตฺโต  ปุริเส
อาณาเปสิ   เตนหิ   ภเณ   อิมํ   ปุริสํ   ทฬฺหาย  รชฺชุยา  ปจฺฉาพาหุํ
คาฬฺหพนฺธนํ    พนฺธิตฺวา    ขุรมุณฺฑํ    กริตฺวา    ขรสฺสเรน   ปณเวน
รถิยาย     รถิยํ     ๓-     สิงฺฆาฏเกน     สิงฺฆาฏกํ    ปริเนตฺวา
ทกฺขิเณน    ทฺวาเรน    นิกฺขมิตฺวา    ทกฺขิณโต    นครสฺส    สุนิเสธํ
นิเสเธถ     มูลฆจฺฉํ    กโรถ    สีสมสฺส    ฉินฺทถาติ    ฯ    เอวํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ธนมนุปฺปเทสีติ ฯ   ยุ. ธนมนุปฺปทามิ ฯ   ม. รถิกาย รถิกํ ฯ
เทวาติ   โข   ภิกฺขเว   เต  ปุริสา  รญฺโญ  ขตฺติยสฺส  มุทฺธาวสิตฺตสฺส
ปฏิสฺสุตฺวา    ตํ   ปุริสํ   ทฬฺหาย   รชฺชุยา   ปจฺฉาพาหุํ   คาฬฺหพนฺธนํ
พนฺธิตฺวา    ขุรมุณฺฑํ   กริตฺวา   ขรสฺสเรน   ปณเวน   รถิยาย   รถิยํ
สิงฺฆาฏเกน   สิงฺฆาฏกํ   ปริเนตฺวา   ทกฺขิเณน   ทฺวาเรน   นิกฺขมิตฺวา
ทกฺขิณโต นครสฺส สุนิเสธํ นิเสเธสุํ มูลฆจฺฉํ อกํสุ สีสมสฺส ฉินฺทึสุ ฯ
     [๔๑]   อสฺโสสุํ   โข   ภิกฺขเว   มนุสฺสา  เย  กิร  โภ  ปเรสํ
อทินฺนํ    เถยฺยสงฺขาตํ   อาทิยนฺติ   เต   ราชา   สุนิเสธํ   นิเสเธติ
มูลฆจฺฉํ   กโรติ   สีสานิ  เตสํ  ฉินฺทตีติ  ฯ  สุตฺวาน  เตสํ  เอตทโหสิ
ยนฺนูน   มยํปิ   ติณฺหานิ  สตฺถานิ  การาเปยฺยาม  ๑-  ติณฺหานิ  สตฺถานิ
การาเปตฺวา   เยสํ   อทินฺนํ   เถยฺยสงฺขาตํ  อาทิยิสฺสาม  เต  สุนิเสธํ
นิเสเธสฺสาม   มุลฆจฺฉํ   กริสฺสาม   สีสานิ   เนสํ   ฉินฺทิสฺสามาติ   ฯ
เต   ติณฺหานิ   สตฺถานิ   การาเปสุํ   ติณฺหานิ   สตฺถานิ  การาเปตฺวา
คามฆาตํปิ   อุปกฺกมึสุ   กาตุํ   นิคมฆาตํปิ   อุปกฺกมึสุ  กาตุํ  นครฆาตํปิ
อุปกฺกมึสุ   กาตุํ   ปนฺถทูหณมฺปิ   อุปกฺกมึสุ   กาตุํ   ฯ  เยสํ  เต  ๒-
อทินฺนํ   เถยฺยสงฺขาตํ   อาทิยนฺติ   เต   สุนิเสธํ   นิเสเธนฺติ  มูลฆจฺฉํ
กโรนฺติ สีสานิ เนสํ ฉินฺทนฺติ ฯ
     [๔๒]   อิติ   โข   ภิกฺขเว  อธนานํ  ธเน  นานุปฺปทิยมาเน  ๓-
ทาฬิทฺทิยํ   เวปุลฺลมคมาสิ   ทาฬิทฺทิเย  เวปุลฺลํ  คเต  ๔-  อทินฺนาทานํ
เวปุลฺลมคมาสิ   อทินฺนาทาเน   เวปุลฺลํ   คเต   สตฺถํ   เวปุลฺลมคมาสิ
@เชิงอรรถ:  ม. การาเปสฺสาม ฯ   ยุ. เต เยสํ ฯ   ม. ยุ. อนนุปฺปทียมาเน ฯ
@ ยุ. สพฺพวาเรสุ เวปุลฺลคเต ฯ
สตฺเถ   เวปุลฺลํ   คเต   ปาณาติปาโต   เวปุลฺลมคมาสิ   ปาณาติปาเต
เวปุลฺลํ   คเต   มุสาวาโท   เวปุลฺลมคมาสิ  มุสาวาเท  เวปุลฺลํ  คเต
เตสํ   สตฺตานํ   อายุปิ   ปริหายิ   วณฺโณปิ   ปริหายิ  เตสํ  อายุนาปิ
ปริหายมานานํ   วณฺเณนปิ   ปริหายมานานํ   อสีติวสฺสสหสฺสายุกานํ   *-
มนุสฺสานํ    จตฺตารีสวสฺสสหสฺสายุกา    ปุตฺตา   อเหสุํ   จตฺตารีสวสฺส-
สหสฺสายุเกสุ   ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ   อญฺญตโร   ปุริโส  ปเรสํ  อทินฺนํ
เถยฺยสงฺขาตํ   อาทิยิ  ฯ  ตเมนํ  อคฺคเหสุํ  คเหตฺวา  รญฺโญ  ขตฺติยสฺส
มุทฺธาวสิตฺตสฺส  ทสฺเสสุํ  อยํ  เทว  ปุริโส  ปเรสํ  อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ
อาทิยีติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  ภิกฺขเว  ราชา  ขตฺติโย มุทฺธาวสิตฺโต ตํ ปุริสํ
เอตทโวจ   สจฺจํ  กิร  ตฺวํ  อมฺโภ  ปุริส  ปเรสํ  อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ
อาทิยสีติ ฯ น หิ เทวาติ สมฺปชานมุสา ๑- ภาสิ ฯ
     [๔๓]    อิติ   โข   ภิกฺขเว   อธนานํ   ธเน   นานุปฺปทิยมาเน
ทาฬิทฺทิยํ    เวปุลฺลมคมาสิ   ทาฬิทฺทิเย   เวปุลฺลํ   คเต   อทินฺนาทานํ
เวปุลฺลมคมาสิ   อทินฺนาทาเน   เวปุลฺลํ   คเต   สตฺถํ   เวปุลฺลมคมาสิ
สตฺเถ   เวปุลฺลํ   คเต   ปาณาติปาโต   เวปุลฺลมคมาสิ   ปาณาติปาเต
เวปุลฺลํ   คเต   มุสาวาโท   เวปุลฺลมคมาสิ  มุสาวาเท  เวปุลฺลํ  คเต
เตสํ   สตฺตานํ  อายุปิ  ปริหายิ  วณฺโณปิ  ปริหายิ  เตสํ  ๒-  อายุนาปิ
ปริหายมานานํ    วณฺเณนปิ    ปริหายมานานํ   จตฺตารีสวสฺสสหสฺสายุกานํ
มนุสฺสานํ   วีสติวสฺสสหสฺสายุกา   ปุตฺตา   อเหสุํ   วีสติวสฺสสหสฺสายุเกสุ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อวจ สมฺปชานมุสา ฯ   ยุ. อยํ น ทิสฺสติ ฯ
@* มีการแก้ไขคำ อสีติวสฺสสหสุสายุกานํ เป็น อสีติวสฺสสหสฺสายุกานํ
ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ   อญฺญตโร   ปุริโส   ปเรสํ   อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ
อาทิยิ   ฯ   ตเมนํ  อญฺญตโร  ปุริโส  รญฺโญ  ขตฺติยสฺส  มุทฺธาวสิตฺตสฺส
อาโรเจสิ   อิตฺถนฺนาโม   เทว   ปุริโส   ปเรสํ  อทินฺนํ  เถยฺยสงฺขาตํ
อาทิยตีติ เปสุญฺญมกาสิ ฯ
     [๔๔]    อิติ   โข   ภิกฺขเว   อธนานํ   ธเน   นานุปฺปทิยมาเน
ทาฬิทฺทิยํ    เวปุลฺลมคมาสิ    ทาฬิทฺทิเย    เวปุลฺลํ    คเต    ฯเปฯ
ปิสุณา   วาจา   เวปุลฺลมคมาสิ   ปิสุณาย   วาจาย   เวปุลฺลํ   คตาย
เตสํ   สตฺตานํ   อายุปิ   ปริหายิ   วณฺโณปิ   ปริหายิ  เตสํ  อายุนาปิ
ปริหายมานานํ     วณฺเณนปิ     ปริหายมานานํ    วีสติวสฺสสหสฺสายุกานํ
มนุสฺสานํ    ทสวสฺสสหสฺสายุกา    ปุตฺตา   อเหสุํ   ทสวสฺสสหสฺสายุเกสุ
ภิกฺขเว  มนุสฺเสสุ  เอกิทํ  สตฺตา  วณฺณวนฺตา  ๑-  โหนฺติ  เอกิทํ สตฺตา
ทุพฺพณฺณา    ตตฺถ    เย   เต   สตฺตา   ทุพฺพณฺณา   เต   วณฺณวนฺเต
สตฺเต อภิชฺฌายนฺตา ปเรสํ ทาเรสุ จาริตฺตํ อาปชฺชึสุ ฯ
     [๔๕]    อิติ   โข   ภิกฺขเว   อธนานํ   ธเน   นานุปฺปทิยมาเน
ทาฬิทฺทิยํ    เวปุลฺลมคมาสิ   ทาฬิทฺทิเย   เวปุลฺลํ   คเต   อทินฺนาทานํ
เวปุลฺลมคมาสิ   อทินฺนาทาเน   เวปุลฺลํ  คเต  ฯ  สงฺขิตฺตํ  ฯ  กาเมสุ
มิจฺฉาจาโร    เวปุลฺลมคมาสิ   กาเมสุ   มิจฺฉาจาเร   เวปุลฺลํ   คเต
เตสํ   สตฺตานํ   อายุปิ   ปริหายิ   วณฺโณปิ   ปริหายิ  เตสํ  อายุนาปิ
ปริหายมานานํ     วณฺเณนปิ     ปริหายมานานํ     ทสวสฺสสหสฺสายุกานํ
มนุสฺสานํ   ปญฺจวสฺสสหสฺสายุกา   ปุตฺตา   อเหสุํ   ปญฺจวสฺสสหสฺสายุเกสุ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. วณฺณวนฺโต ฯ
ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ   เทฺว   ธมฺมา  เวปุลฺลมคมึสุ  ๑-  ผรุสา  จ  ๒-
วาจา   สมฺผปฺปลาโป   จ   ทฺวีสุ   ธมฺเมสุ   เวปุลฺลํ   คเตสุ   เตสํ
สตฺตานํ    อายุปิ    ปริหายิ    วณฺโณปิ    ปริหายิ   เตสํ   อายุนาปิ
ปริหายมานานํ     วณฺเณนปิ     ปริหายมานานํ    ปญฺจวสฺสสหสฺสายุกานํ
มนุสฺสานํ     อปฺเปกจฺเจ     อฑฺฒเตยฺยวสฺสสหสฺสายุกา     อปฺเปกจฺเจ
เทฺววสฺสสหสฺสายุกา     ปุตฺตา     อเหสุํ    อฑฺฒเตยฺยวสฺสสหสฺสายุเกสุ
ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ   อภิชฺฌาพฺยาปาทา  เวปุลฺลมคมึสุ  อภิชฺฌาพฺยาปาเทสุ
เวปุลฺลํ   คเตสุ  ๓-  เตสํ  สตฺตานํ  อายุปิ  ปริหายิ  วณฺโณปิ  ปริหายิ
เตสํ   อายุนาปิ   ปริหายมานานํ  วณฺเณนปิ  ปริหายมานานํ  อฑฺฒเตยฺย-
วสฺสสหสฺสายุกานํ มนุสฺสานํ วสฺสสหสฺสายุกา ปุตฺตา อเหสุํ
     {๔๕.๑}    วสฺสสหสฺสายุเกสุ    ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ   มิจฺฉาทิฏฺฐิ
เวปุลฺลมคมาสิ   มิจฺฉาทิฏฺฐิยา   เวปุลฺลํ   คตาย  เตสํ  สตฺตานํ  อายุปิ
ปริหายิ   วณฺโณปิ   ปริหายิ   เตสํ  อายุนาปิ  ปริหายมานานํ  วณฺเณนปิ
ปริหายมานานํ     วสฺสสหสฺสายุกานํ     มนุสฺสานํ     ปญฺจวสฺสสตายุกา
ปุตฺตา   อเหสุํ   ปญฺจวสฺสสตายุเกสุ   ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ  ตโย  ธมฺมา
เวปุลฺลมคมํสุ    อธมฺมราโค   วิสมโลโภ   มิจฺฉาธมฺโม   ตีสุ   ธมฺเมสุ
เวปุลฺลํ   คเตสุ   เตสํ   สตฺตานํ   อายุปิ   ปริหายิ  วณฺโณปิ  ปริหายิ
เตสํ     อายุนาปิ     ปริหายมานานํ     วณฺเณนปิ     ปริหายมานานํ
ปญฺจวสฺสสตายุกานํ    มนุสฺสานํ    อปฺเปกจฺเจ    อฑฺฒเตยฺยวสฺสสตายุกา
อปฺเปกจฺเจ   เทฺววสฺสสตายุกา   ปุตฺตา  อเหสุํ  อฑฺฒเตยฺยวสฺสสตายุเกสุ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. เวปุลฺลมคมํสุ ฯ   ยุ. จสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ   ยุ. อภิชฺฌาวฺยาปาโท
@เวปุลฺลมคมาสิ อภิชฺฌาวฺยาปาเท เวปุลฺลคเต ฯ
ภิกฺขเว    มนุสฺเสสุ    อิเม    ธมฺมา    เวปุลฺลมคมํสุ   อมตฺเตยฺยตา
อเปตฺเตยฺยตา อสามญฺญตา อพฺรหฺมญฺญตา นกุเลเชฏฺฐาปจายิตา ๑- ฯ
     {๔๕.๒}  อิติ  โข  ภิกฺขเว อธนานํ ธเน นานุปฺปทิยมาเน ทาฬิทฺทิยํ
เวปุลฺลมคมาสิ   ทาฬิทฺทิเย   เวปุลฺลํ  คเต  อทินฺนาทานํ  เวปุลฺลมคมาสิ
อทินฺนาทาเน   เวปุลฺลํ   คเต   สตฺถํ   เวปุลฺลมคมาสิ  สตฺเถ  เวปุลฺลํ
คเต    ปาณาติปาโต   เวปุลฺลมคมาสิ   ปาณาติปาเต   เวปุลฺลํ   คเต
มุสาวาโท   เวปุลฺลมคมาสิ   มุสาวาเท   เวปุลฺลํ  คเต  ปิสุณา  วาจา
เวปุลฺลมคมาสิ   ปิสุณาย  วาจาย  เวปุลฺลํ  คตาย  กาเมสุ  มิจฺฉาจาโร
เวปุลฺลมคมาสิ   กาเมสุ   มิจฺฉาจาเร   เวปุลฺลํ   คเต   เทฺว  ธมฺมา
เวปุลฺลมคมํสุ   ผรุสา   จ   วาจา   สมฺผปฺปลาโป   จ  ทฺวีสุ  ธมฺเมสุ
เวปุลฺลํ   คเตสุ   อภิชฺฌาพฺยาปาทา   เวปุลฺลมคมํสุ   อภิชฺฌาพฺยาปาเทสุ
เวปุลฺลํ     คเตสุ     มิจฺฉาทิฏฺฐิ     เวปุลฺลมคมาสิ     มิจฺฉาทิฏฺฐิยา
เวปุลฺลํ   คตาย   ตโย   ธมฺมา  เวปุลฺลมคมํสุ  อธมฺมราโค  วิสมโลโภ
มิจฺฉาธมฺโม   ตีสุ  ธมฺเมสุ  เวปุลฺลํ  คเตสุ  อิเม  ธมฺมา  เวปุลฺลมคมํสุ
อมตฺเตยฺยตา       อเปตฺเตยฺยตา      อสามญฺญตา      อพฺรหฺมญฺญตา
นกุเลเชฏฺฐาปจายิตา   อิเมสุ   ธมฺเมสุ  เวปุลฺลํ  คเตสุ  เตสํ  สตฺตานํ
อายุปิ   ปริหายิ   วณฺโณปิ   ปริหายิ   เตสํ   อายุนาปิ  ปริหายมานานํ
วณฺเณนปิ      ปริหายมานานํ     อฑฺฒเตยฺยวสฺสสตายุกานํ     มนุสฺสานํ
วสฺสสตายุกา ปุตฺตา อเหสุํ ฯ
@เชิงอรรถ:  นกุเลเชฏฺฐาปจายิกาติ วา ปาโฐ ฯ
     [๔๖]   ภวิสฺสติ   ภิกฺขเว   โส   สมโย   ยํ   อิเมสํ  มนุสฺสานํ
ทสวสฺสายุกา   ปุตฺตา   ภวิสฺสนฺติ   ทสวสฺสายุเกสุ   ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ
ปญฺจวสฺสิกา   กุมาริกา   อลํปเตยฺยา   ๑-   ภวิสฺสนฺติ   ทสวสฺสายุเกสุ
ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ   อิมานิ   รสานิ   อนฺตรธายิสฺสนฺติ  เสยฺยถีทํ  สปฺปิ
นวนีตํ   เตลํ   มธุ   ผาณิตํ   โลณํ  ทสวสฺสายุเกสุ  ภิกฺขเว  มนุสฺเสสุ
กุทฺรุสโก   ๒-   อคฺคโภชนํ  ๓-  ภวิสฺสติ  เสยฺยถาปิ  ภิกฺขเว  เอตรหิ
สาลิมํโสทโน อคฺคโภชนํ
     {๔๖.๑}  เอวเมว  โข  ภิกฺขเว ทสวสฺสายุเกสุ มนุสฺเสสุ กุทฺรุสโก
อคฺคโภชนํ  ภวิสฺสติ  ทสวสฺสายุเกสุ  ภิกฺขเว  มนุสฺเสสุ  ทส กุสลกมฺมปถา
สพฺเพน  สพฺพํ  อนฺตรธายิสฺสนฺติ  ทส  อกุสลกมฺมปถา อติวิย ทิปฺปิสฺสนฺติ ๔-
ทสวสฺสายุเกสุ  ภิกฺขเว  มนุสฺเสสุ  กุสลนฺติปิ  น ภวิสฺสติ กุโต ปน กุสลสฺส
การโก  ทสวสฺสายุเกสุ  ภิกฺขเว  มนุสฺเสสุ  เย เต ภวิสฺสนฺติ อมตฺเตยฺยา
อเปตฺเตยฺยา  อสามญฺญา  อพฺรหฺมญฺญา  นกุเลเชฏฺฐาปจายิโน เต ปูชา ๕-
จ ภวิสฺสนฺติ ปาสํสา จ เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว เอตรหิ มตฺเตยฺยา ๖- เปตฺเตยฺยา
สามญฺญา พฺรหฺมญฺญา กุเลเชฏฺฐาปจายิโน เต ๗- ปูชา จ ปาสํสา จ
     {๔๖.๒}   เอวเมว   โข   ภิกฺขเว   ทสวสฺสายุเกสุ   มนุสฺเสสุ
เย    เต    ภวิสฺสนฺติ    อมตฺเตยฺยา    อเปตฺเตยฺยา    อสามญฺญา
อพฺรหฺมญฺญา    นกุเลเชฏฺฐาปจายิโน    เต    ปูชา    จ   ภวิสฺสนฺติ
ปาสํสา    จ    ทสวสฺสายุเกสุ    ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ   น   ภวิสฺสติ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อลมปเตยฺยา ฯ    ม. กุทฺรูสโก ฯ   ม. ยุ. อคฺคํ โภชนานํ ฯ
@ ม. อติพฺยาทิปฺปิสฺสนฺติ ฯ   ม. ยุ. ปุชฺชา ฯ   ยุ. เมตฺเตยฺยา ฯ   ม. อยํ
@น ทิสฺสติ ฯ
มาตาติ   วา   มาตุจฺฉาติ   วา   ปิตาติ   วา   ปิตุจฺฉาติ   วา  ๑-
มาตุลานีติ   วา   อาจริยภริยาติ   วา   ครูนํ   ทาราติ  วา  สมฺเภทํ
โลโก   คมิสฺสติ   ยถา   อเชฬกา   กุกฺกุฏา   สูกรา  โสณา  สิคาลา
ทสวสฺสายุเกสุ    ภิกฺขเว    มนุสฺเสสุ    เตสํ   สตฺตานํ   อญฺญมญฺญมฺหิ
ติพฺโพ     อาฆาโต    ปจฺจุปฏฺฐิโต    ภวิสฺสติ    ติพฺโพ    พฺยาปาโท
ติพฺโพ    มโนปโทโส    ติพฺพํ    วธกจิตฺตํ    มาตุปิ    ปุตฺตมฺหิ    ฯ
ปุตฺตสฺสปิ  มาตริ  ฯ  ปิตุปิ  ปุตฺตมฺหิ  ฯ  ปุตฺตสฺสปิ  ปิตริ  ฯ  ภาตุปิ ๒-
ภคินิยา   ฯ   ภคินิยา   ภาตริ  ติพฺโพ  อาฆาโต  ปจฺจุปฏฺฐิโต  ภวิสฺสติ
ติพฺโพ   พฺยาปาโท   ติพฺโพ   มโนปโทโส   ติพฺพํ  วธกจิตฺตํ  เสยฺยถาปิ
ภิกฺขเว    มาควิกสฺส   มิคํ   ทิสฺวา   ติพฺโพ   อาฆาโต   ปจฺจุปฏฺฐิโต
โหติ ติพฺโพ พฺยาปาโท ติพฺโพ มโนปโทโส ติพฺพํ วธกจิตฺตํ
     {๔๖.๓}  เอวเมว โข ภิกฺขเว ทสวสฺสายุเกสุ มนุสฺเสสุ เตสํ สตฺตานํ
อญฺญมญฺญมฺหิ    ติพฺโพ    อาฆาโต    ปจฺจุปฏฺฐิโต    ภวิสฺสติ    ติพฺโพ
พฺยาปาโท     ติพฺโพ     มโนปโทโส     ติพฺพํ    วธกจิตฺตํ    มาตุปิ
ปุตฺตมฺหิ   ฯ   ปุตฺตสฺสปิ   มาตริ   ฯ   ปิตุปิ   ปุตฺตมฺหิ   ฯ  ปุตฺตสฺสปิ
ปิตริ   ฯ  ภาตุปิ  ๒-  ภคินิยา  ฯ  ภคินิยาปิ  ภาตริ  ติพฺโพ  อาฆาโต
ปจฺจุปฏฺฐิโต    ภวิสฺสติ    ติพฺโพ    พฺยาปาโท    ติพฺโพ   มโนปโทโส
ติพฺพํ วธกจิตฺตํ ฯ
     [๔๗]   ทสวสฺสายุเกสุ  ภิกฺขเว  มนุสฺเสสุ  สตฺตาหํ  สตฺถนฺตรกปฺโป
ภวิสฺสติ    เต    อญฺญมญฺญํ    ๓-    มิคสญฺญํ    ปฏิลภิสฺสนฺติ    เตสํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปิตาติ วา ปิตุจฺฉาติ วาติ น ทิสฺสติ ฯ   ยุ. ภาตุปิ ภาตริ ฯ
@ ม. อญฺญมญฺญสฺมิ ฯ
ติณฺหานิ    สตฺถานิ   หตฺเถสุ   ปาตุภวิสฺสนฺติ   เต   ติเณฺหน   สตฺเถน
เอส มิโคติ ๑- อญฺญมญฺญํ ชีวิตา โวโรปิสฺสนฺติ ฯ
     {๔๗.๑}  อถโข  เตสํ  ภิกฺขเว  สตฺตานํ  เอกจฺจานํ เอวํ ภวิสฺสติ
มา   จ   มยํ  กญฺจิ  ๒-  มา  จ  อเมฺห  โกจิ  ยนฺนูน  มยํ  ติณคหณํ
วา   วนคหณํ   วา   รุกฺขคหณํ   วา   นทีวิทุคฺคํ  วา  ปพฺพตวิสมํ  วา
ปวิสิตฺวา   วนมูลผลาหารา   ยาเปยฺยามาติ  ฯ  เต  ติณคหณํ  วา  ๓-
วนคหณํ  วา  รุกฺขคหณํ  วา  ๓-  นทีวิทุคฺคํ  วา  ๓- ปพฺพตวิสมํ วา ๓-
ปวิสิตฺวา   สตฺตาหํ   วนมูลผลาหารา   ยาเปสฺสนฺติ  ๔-  ฯ  เต  ตสฺส
สตฺตาหสฺส    อจฺจเยน   ติณคหณา   วนคหณา   รุกฺขคหณา   นทีวิทุคฺคา
ปพฺพตวิสมา      นิกฺขมิตฺวา      อญฺญมญฺญํ     อาลิงฺคิตฺวา     สภาสุ
คายิสฺสนฺติ   สมสฺสาสิสฺสนฺติ   ทิฏฺฐา   โภ   สตฺตา   ชีวสิ  ตฺวํ  ทิฏฺฐา
โภ สตฺตา ชีวสีติ ฯ
     {๔๗.๒}  อถโข  เตสํ  ภิกฺขเว  สตฺตานํ  เอวํ  ภวิสฺสติ  มยํ โข
อกุสลานํ   ธมฺมานํ   สมาทานเหตุ   เอวรูปํ   ๕-   อายตํ   ญาติกฺขยํ
ปตฺตา   ยนฺนูน   มยํ   กุสลํ   กเรยฺยาม  กึ  กุสลํ  กเรยฺยาม  ยนฺนูน
มยํ    ปาณาติปาตา    วิรเมยฺยาม    อิทํ    กุสลํ   ธมฺมํ   สมาทาย
วตฺเตยฺยามาติ   ฯ   เต   ปาณาติปาตา   วิรมิสฺสนฺติ  อิทํ  กุสลํ  ธมฺมํ
สมาทาย   วตฺติสฺสนฺติ   เต   กุสลานํ  ธมฺมานํ  สมาทานเหตุ  อายุนาปิ
วฑฺฒิสฺสนฺติ    วณฺเณนปิ    วฑฺฒิสฺสนฺติ    เตสํ   อายุนาปิ   วฑฺฒมานานํ
วณฺเณนปิ    วฑฺฒมานานํ    ทสวสฺสายุกานํ    มนุสฺสานํ   วีสติวสฺสายุกา
ปุตฺตา ภวิสฺสนฺติ ฯ
     {๔๗.๓}  อถโข เตสํ ภิกฺขเว สตฺตานํ เอวํ ภวิสฺสติ มยํ โข กุสลานํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อาเมณฺฑิตํ ฯ   ม. กิญฺจิ ฯ   ยุ. วาสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ
@ ยุ. ยาเปยฺยนฺติ ฯ   ยุ. อยํ น ทิสฺสติ ฯ
ธมฺมานํ    สมาทานเหตุ    อายุนาปิ    วฑฺฒาม    วณฺเณนปิ   วฑฺฒาม
ยนฺนูน  มยํ  ภิยฺโยโส  มตฺตาย  กุสลํ  กเรยฺยาม  กึ กุสลํ กเรยฺยาม ๑-
ยนฺนูน    มยํ    อทินฺนาทานา    วิรเมยฺยาม    กาเมสุ   มิจฺฉาจารา
วิรเมยฺยาม   มุสาวาทา   วิรเมยฺยาม   ปิสุณาย   วาจาย  วิรเมยฺยาม
ผรุสาย    วาจาย   วิรเมยฺยาม   สมฺผปฺปลาปา   วิรเมยฺยาม   อภิชฺฌํ
ปชเหยฺยาม  พฺยาปาทํ  ปชเหยฺยาม  มิจฺฉาทิฏฺฐึ  ปชเหยฺยาม  ตโย ธมฺเม
ปชเหยฺยาม   อธมฺมราคํ   วิสมโลภํ  มิจฺฉาธมฺมํ  ยนฺนูน  มยํ  มตฺเตยฺยา
อสฺสาม   เปตฺเตยฺยา   สามญฺญา   พฺรหฺมญฺญา   กุเล   เชฏฺฐาปจายิโน
อิทํ กุสลํ ธมฺมํ สมาทาย วตฺเตยฺยามาติ ฯ
     {๔๗.๔}   เต   มตฺเตยฺยา   ภวิสฺสนฺติ   เปตฺเตยฺยา   สามญฺญา
พฺรหฺมญฺญา    กุเล    เชฏฺฐาปจายิโน   อิทํ   กุสลํ   ธมฺมํ   สมาทาย
วตฺติสฺสนฺติ   เตสํ   ๒-   กุสลานํ   ธมฺมานํ   สมาทานเหตุ   อายุนาปิ
วฑฺฒิสฺสนฺติ    วณฺเณนปิ    วฑฺฒิสฺสนฺติ    เตสํ   อายุนาปิ   วฑฺฒมานานํ
วณฺเณนปิ        วฑฺฒมานานํ        วีสติวสฺสายุกานํ        มนุสฺสานํ
จตฺตาฬีสวสฺสายุกา     ปุตฺตา    ภวิสฺสนฺติ    ฯ    จตฺตาฬีสวสฺสายุกานํ
มนุสฺสานํ    อสีติวสฺสายุกา    ปุตฺตา   ภวิสฺสนฺติ   ฯ   อสีติวสฺสายุกานํ
มนุสฺสานํ   สฏฺฐิวสฺสสตายุกา   ปุตฺตา   ภวิสฺสนฺติ  ฯ  สฏฺฐิวสฺสสตายุกานํ
มนุสฺสานํ   วีสติติวสฺสสตายุกา  ปุตฺตา  ภวิสฺสนฺติ  ฯ  วีสติติวสฺสสตายุกานํ
มนุสฺสานํ   จตฺตาฬีสฉวสฺสสตายุกา   ปุตฺตา   ภวิสฺสนฺติ   ฯ   จตฺตาฬีส-
ฉวสฺสสตายุกานํ   มนุสฺสานํ   เทฺววสฺสสหสฺสายุกา  ปุตฺตา  ภวิสฺสนฺติ  ฯ
เทฺววสฺสสหสฺสายุกานํ         มนุสฺสานํ         จตฺตาริวสฺสสหสฺสายุกา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. กิ กุสลํ กเรยฺยามาติ น ทิสฺสติ ฯ   ม. ยุ. เต ฯ
ปุตฺตา      ภวิสฺสนฺติ     ฯ     จตฺตาริวสฺสสหสฺสายุกานํ     มนุสฺสานํ
อฏฺฐวสฺสสหสฺสายุกา    ปุตฺตา    ภวิสฺสนฺติ    ฯ   อฏฺฐวสฺสสหสฺสายุกานํ
มนุสฺสานํ    วีสติวสฺสสหสฺสายุกา    ปุตฺตา   ภวิสฺสนฺติ   ฯ   วีสติวสฺส-
สหสฺสายุกานํ      มนุสฺสานํ      จตฺตาฬีสวสฺสสหสฺสายุกา      ปุตฺตา
ภวิสฺสนฺติ     ฯ    จตฺตาฬีสวสฺสสหสฺสายุกานํ    มนุสฺสานํ    อสีติวสฺส-
สหสฺสายุกา ปุตฺตา ภวิสฺสนฺติ ฯ
     [๔๘]   อสีติวสฺสสหสฺสายุเกสุ   ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ  ปญฺจวสฺสสติกา
กุมาริกา   อลํปเตยฺยา   ภวิสฺสนฺติ   ฯ   อสีติวสฺสสหสฺสายุเกสุ  ภิกฺขเว
มนุสฺเสสุ    ตโย   อาพาธา   ภวิสฺสนฺติ   อิจฺฉา   อนสนํ   ชรา   ฯ
อสีติวสฺสสหสฺสายุเกสุ   ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ  อยํ  ชมฺพุทีโป  อิทฺโธ  เจว
ภวิสฺสติ   ผีโต   จ   กุกฺกุฏสมฺปาติตา   ๑-   คามนิคมราชธานิโย   ฯ
อสีติวสฺสสหสฺสายุเกสุ   ภิกฺขเว   มนุสฺเสสุ  อยํ  ชมฺพุทีโป  อวีจิ  มญฺเญ
ผุโฏ ภวิสฺสติ มนุสฺเสหิ เสยฺยถาปิ นฬวนํ วา สารวนํ วา ๒- ฯ
     {๔๘.๑}  อสีติวสฺสสหสฺสายุเกสุ  ภิกฺขเว  มนุสฺเสสุ  อยํ  พาราณสี
เกตุมตี   นาม  ราชธานี  ภวิสฺสติ  อิทฺธา  เจว  ผีตา  จ  พหุชนา  จ
อากิณฺณมนุสฺสา   จ   สุภิกฺขา   จ   ฯ   อสีติวสฺสสหสฺสายุเกสุ  ภิกฺขเว
มนุสฺเสสุ   อิมสฺมึ   ชมฺพุทีเป  จตุราสีตินครสหสฺสานิ  ภวิสฺสนฺติ  เกตุมติ-
ราชธานีปมุขานิ  ฯ  อสีติวสฺสสหสฺสายุเกสุ  ภิกฺขเว  มนุสฺเสสุ  เกตุมตี-
ราชธานิยา  สงฺโข  นาม ราชา อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺกวตฺติ ธมฺมิโก ธมฺมราชา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. กุกฺกุฏสมฺปาทิกา ฯ   ม. ยุ. สรวนํ วา ฯ
จาตุรนฺโต    วิชิตาวี   ชนปทฏฺฐาวริยปฺปตฺโต   สตฺตรตนสมนฺนาคโต   ฯ
ตสฺสิมานิ   สตฺต   รตนานิ   ภวิสฺสนฺติ   เสยฺยถีทํ   จกฺกรตนํ  หตฺถิรตนํ
อสฺสรตนํ     มณิรตนํ     อิตฺถีรตนํ     คหปติรตนํ    ปริณายกรตนเมว
สตฺตมํ   ฯ  ปโรสหสฺสํ  โข  ปนสฺส  ปุตฺตา  ภวิสฺสนฺติ  สูรา  วีรงฺครูปา
ปรเสนปฺปมทฺทนา    ฯ    โส   อิมํ   ปฐวึ   สาครปริยนฺตํ   อทณฺเฑน
อสตฺเถน ธมฺเมน อภิวิชิย อชฺฌาวสิสฺสติ ฯ
     {๔๘.๒}   อสีติวสฺสสหสฺสายุเกสุ   ภิกฺขเว  มนุสฺเสสุ  เมตฺเตยฺโย
นาม  ภควา  โลเก  อุปฺปชฺชิสฺสติ  อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน
สุคโต   โลกวิทู  อนุตฺตโร  ปุริสทมฺมสารถิ  สตฺถา  เทวมนุสฺสานํ  พุทฺโธ
ภควา   เสยฺยถาปาหเมตรหิ   โลเก   อุปฺปนฺโน   อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ
วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน   สุคโต   โลกวิทู   อนุตฺตโร  ปุริสทมฺมสารถิ  สตฺถา
เทวมนุสฺสานํ พุทฺโธ ภควา ฯ
     {๔๘.๓}  โส  อิมํ  โลกํ สเทวกํ สมารกํ สพฺรหฺมกํ สสฺสมณพฺราหฺมณึ
ปชํ     สเทวมนุสฺสํ     สยํ     อภิญฺญา    สจฺฉิกตฺวา    ปเวเทสฺสติ
เสยฺยถาปาหเมตรหิ    อิมํ    โลกํ    สเทวกํ    สมารกํ    สพฺรหฺมกํ
สสฺสมณพฺราหฺมณึ    ปชํ    สเทวมนุสฺสํ    สยํ    อภิญฺญา    สจฺฉิกตฺวา
ปเวเทมิ    ฯ   โส   ธมฺมํ   เทเสสฺสติ   อาทิกลฺยาณํ   มชฺเฌกลฺยาณํ
ปริโยสานกลฺยาณํ     สาตฺถํ     สพฺยญฺชนํ     เกวลปริปุณฺณํ    ปริสุทฺธํ
พฺรหฺมจริยํ     ปกาเสสฺสติ     เสยฺยถาปาหเมตรหิ    ธมฺมํ    เทเสมิ
อาทิกลฺยาณํ    มชฺเฌกลฺยาณํ    ปริโยสานกลฺยาณํ    สาตฺถํ    สพฺยญฺชนํ
เกวลปริปุณฺณํ   ปริสุทฺธํ   พฺรหฺมจริยํ   ปกาเสมิ   ฯ   โส  อเนกสหสฺสํ
ภิกฺขุสงฺฆํ    ปริหริสฺสติ   เสยฺยถาปาหํ   เอตรหิ   อเนกสตํ   ภิกฺขุสงฺฆํ
ปริหรามิ ฯ
     {๔๘.๔}  อถโข ภิกฺขเว สงฺโข นาม ราชา โย โส ๑- ยูโป รญฺญา
มหาปนาเทน   การาปิโต   ตํ  ยูปํ  อุสฺสาเปตฺวา  อชฺฌาวสิตฺวา  [๒]-
วิสฺสชฺชิตฺวา         สมณพฺราหฺมณกปณทฺธิกวณิพฺพกยาจกานํ         ทานํ
ทตฺวา    เมตฺเตยฺยสฺส   ภควโต   อรหโต   สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส   สนฺติเก
เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ  วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา  อคารสฺมา
อนคาริยํ   ปพฺพชิสฺสติ   ฯ   โส   เอวํ   ปพฺพชิโต   สมาโน   เอโก
วูปกฏฺโฐ    อปฺปมตฺโต    อาตาปี    ปหิตตฺโต   วิหรนฺโต   นจิรสฺเสว
ยสฺสตฺถาย    กุลปุตฺตา    สมฺมเทว   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพชนฺติ
ตทนุตฺตรํ    พฺรหฺมจริยปริโยสานํ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหริสฺสติ ฯ
     [๔๙]   อตฺตทีปา    ภิกฺขเว   วิหรถ   อตฺตสรณา   อนญฺญสรณา
ธมฺมทีปา    ธมฺมสรณา    อนญฺญสรณา    ฯ   กถญฺจ   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ
อตฺตทีโป    วิหรติ    อตฺตสรโณ   อนญฺญสรโณ   ธมฺมทีโป   ธมฺมสรโณ
อนญฺญสรโณ   ฯ   อิธ   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   กาเย   กายานุปสฺสี  วิหรติ
อาตาปี   สมฺปชาโน  สติมา  วิเนยฺย  โลเก  อภิชฺฌาโทมนสฺสํ  เวทนาสุ
เวทนานุปสฺสี   วิหรติ   อาตาปี   สมฺปชาโน   สติมา   วิเนยฺย  โลเก
อภิชฺฌาโทมนสฺสํ    จิตฺเต   จิตฺตานุปสฺสี   วิหรติ   อาตาปี   สมฺปชาโน
สติมา    วิเนยฺย    โลเก    อภิชฺฌาโทมนสฺสํ   ธมฺเมสุ   ธมฺมานุปสฺสี
วิหรติ  อาตาปี  สมฺปชาโน  สติมา  วิเนยฺย  โลเก  อภิชฺฌาโทมนสฺสํ  ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. เยนสฺส ฯ   ม. ตํ ทตฺวา ฯ ยุ. ททิตฺวา ฯ
เอวํ   โข   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ  อตฺตทีโป  วิหรติ  อตฺตสรโณ  อนญฺญสรโณ
ธมฺมทีโป ธมฺมสรโณ อนญฺญสรโณ ฯ
     [๕๐]  โคจเร ภิกฺขเว จรถ สเก เปตฺติเก วิสเย ฯ โคจเร ภิกฺขเว
จรนฺตา  สเก  เปตฺติเก  วิสเย  อายุนาปิ  วฑฺฒิสฺสถ  วณฺเณนปิ วฑฺฒิสฺสถ
สุเขนปิ วฑฺฒิสฺสถ โภเคนปิ วฑฺฒิสฺสถ พเลนปิ วฑฺฒิสฺสถ ฯ
     {๕๐.๑}  กิญฺจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  อายุสฺมึ  ฯ  อิธ  ภิกฺขเว ภิกฺขุ
ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ  อิทฺธิปาทํ  ภาเวติ  วิริยสมาธิปธาน ...
จิตฺตสมาธิปธาน    ...    วีมํสาสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ   อิทฺธิปาทํ
ภาเวติ   โส   อิเมสํ   จตุนฺนํ   อิทฺธิปาทานํ   ภาวิตตฺตา  พหุลีกตตฺตา
อากงฺขมาโน  กปฺปํ  วา  ติฏฺเฐยฺย  กปฺปาวเสสํ  วา  ฯ อิทํ โข ภิกฺขเว
ภิกฺขุโน อายุสฺมึ ฯ
     {๕๐.๒}  กิญฺจ  ภิกฺขเว ภิกฺขุโน วณฺณสฺมึ ฯ อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ สีลวา
โหติ   ปาติโมกฺขสํวรสํวุโต   วิหรติ   อาจารโคจรสมฺปนฺโน   อนุมตฺเตสุ
วชฺเชสุ  ภยทสฺสาวี  สมาทาย  สิกฺขติ  สิกฺขาปเทสุ  ฯ  อิทํ  โข ภิกฺขเว
ภิกฺขุโน วณฺณสฺมึ ฯ
     {๕๐.๓}  กิญฺจ ภิกฺขเว ภิกฺขุโน สุขสฺมึ ฯ อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ วิวิจฺเจว
กาเมหิ   วิวิจฺจ   อกุสเลหิ  ธมฺเมหิ  สวิตกฺกํ  สวิจารํ  วิเวกชํ  ปีติสุขํ
ปฐมํ    ฌานํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   วิตกฺกวิจารานํ   วูปสมา   ฯเปฯ
ทุติยํ   ฌานํ   ฯ  ตติยํ  ฌานํ  ฯ  จตุตฺถํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  ฯ
อิทํ โข ภิกฺขเว ภิกฺขุโน สุขสฺมึ ฯ
     {๕๐.๔}    กิญฺจ    ภิกฺขเว    ภิกฺขุโน    โภคสฺมึ    ฯ   อิธ
ภิกฺขเว      ภิกฺขุ     เมตฺตาสหคเตน     เจตสา     เอกํ     ทิสํ
ผริตฺวา    วิหรติ   ตถา   ทุติยํ   ตถา   ตติยํ   ตถา   จตุตฺถํ   อิติ
อุทฺธมโธ     ติริยํ     สพฺพธิ     สพฺพตฺตตาย     สพฺพาวนฺตํ    โลกํ
เมตฺตาสหคเตน     เจตสา     วิปุเลน     มหคฺคเตน    อปฺปมาเณน
อเวเรน  อพฺยาปชฺเฌน  ผริตฺวา  วิหรติ  ฯ  กรุณาสหคเตน  เจตสา  ฯ
มุทิตาสหคเตน    เจตสา    ฯ    อุเปกฺขาสหคเตน    เจตสา   เอกํ
ทิสํ   ผริตฺวา   วิหรติ   ตถา   ทุติยํ   ตถา  ตติยํ  ตถา  จตุตฺถํ  อิติ
อุทฺธมโธ     ติริยํ     สพฺพธิ     สพฺพตฺตตาย     สพฺพาวนฺตํ    โลกํ
อุเปกฺขาสหคเตน     เจตสา     วิปุเลน    มหคฺคเตน    อปฺปมาเณน
อเวเรน  อพฺยาปชฺเฌน  ผริตฺวา  วิหรติ  ฯ  อิทํ  โข  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน
โภคสฺมึ ฯ
     {๕๐.๕}  กิญฺจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  พลสฺมึ  ฯ  อิธ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ
อาสวานํ    ขยา    อนาสวญฺเจโตวิมุตฺตึ    ปญฺญาวิมุตฺตึ    ทิฏฺเฐ   ว
ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ  ฯ  อิทํ  โข
ภิกฺขเว    ภิกฺขุโน   พลสฺมึ   ฯ   นาหํ   ภิกฺขเว   อญฺญํ   เอกพลมฺปิ
สมนุปสฺสามิ    เอวํ    ๑-    ทุปฺปสหํ    ยถายิทํ   ภิกฺขเว   มารพลํ
กุสลานํ     ภิกฺขเว     ธมฺมานํ     สมาทานเหตุ    เอวมิทํ    ปุญฺญํ
ปวฑฺฒตีติ   ฯ   อิทมโวจ   ภควา   ฯ   อตฺตมนา  เต  ภิกฺขู  ภควโต
ภาสิตํ อภินนฺทุนฺติ ฯ
                จกฺกวตฺติสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ตติยํ ๒- ฯ
                      -------------------
@เชิงอรรถ:  ม. ยํ เอวํ ฯ   ยุ. จกฺกวตฺติสีหนาทสุตฺตนฺตํ ตติยํ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๖๒-๘๖. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=11&item=33&items=18              อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=11&item=33&items=18&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=11&item=33&items=18              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=11&item=33&items=18              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=11&i=33              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๑ https://84000.org/tipitaka/read/?index_11 https://84000.org/tipitaka/english/?index_11

อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]