พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๖ สุตฺต. ม. อุปริปณฺณาสกํ

     [๘๐๙]   อิทมโวจ  ภควา  อตฺตมโน  อายสฺมา  ราหุโล  ภควโต
ภาสิตํ    อภินนฺทีติ   ฯ   อิมสฺมิญฺจ   ปน   เวยฺยากรณสฺมึ   ภญฺญมาเน
อายสฺมโต   ราหุลสฺส   อนุปาทาย  อาสเวหิ  จิตฺตํ  วิมุจฺจิ  ฯ  ตาสญฺจ
อเนกานํ   เทวตาสหสฺสานํ   วิรชํ   วีตมลํ  ธมฺมจกฺขุํ  อุทปาทิ  ยงฺกิญฺจิ
สมุทยธมฺมํ สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
               จูฬราหุโลวาทสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ปญฺจมํ ฯ
                       --------
                        ฉฉกฺกสุตฺตํ
     [๘๑๐]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   ตตฺร   โข   ภควา  ภิกฺขู
อามนฺเตสิ   ภิกฺขโวติ  ฯ  ภทนฺเตติ  เต  ภิกฺขู  ภควโต  ปจฺจสฺโสสุํ  ฯ
ภควา    เอตทโวจ   ธมฺมํ   โว   ภิกฺขเว   เทสิสฺสามิ   อาทิกลฺยาณํ
มชฺเฌกลฺยาณํ    ปริโยสานกลฺยาณํ    สาตฺถํ    สพฺยญฺชนํ   เกวลปริปุณฺณํ
ปริสุทฺธํ   พฺรหฺมจริยํ   ปกาสิสฺสามิ   ยทิทํ   ฉ   ฉกฺกานิ   ตํ   สุณาถ
สาธุกํ   มนสิกโรถ   ภาสิสฺสามีติ   ฯ   เอวมฺภนฺเตติ   โข  เต  ภิกฺขู
ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
     [๘๑๑]   ภควา    เอตทโวจ    ฉ   อชฺฌตฺติกานิ   อายตนานิ
เวทิตพฺพานิ   ฉ   พาหิรานิ   อายตนานิ  เวทิตพฺพานิ  ฉ  วิญฺญาณกายา
เวทิตพฺพา   ฉ   ผสฺสกายา   เวทิตพฺพา   ฉ  เวทนากายา  เวทิตพฺพา
ฉ ตณฺหากายา เวทิตพฺพา ฯ
     [๘๑๒]   ฉ   อชฺฌตฺติกานิ   อายตนานิ   เวทิตพฺพานีติ  อิติ  โข
ปเนตํ   วุตฺตํ   ฯ   กิญฺเจตํ  ปฏิจฺจ  วุตฺตํ  ฯ  จกฺขฺวายตนํ  โสตายตนํ
ฆานายตนํ   ชิวฺหายตนํ   กายายตนํ   มนายตนํ   ฯ   ฉ   อชฺฌตฺติกานิ
อายตนานิ   เวทิตพฺพานีติ   อิติ  ยนฺตํ  วุตฺตํ  อิทเมตํ  ปฏิจฺจ  วุตฺตํ  ฯ
อิทํ ปฐมํ ฉกฺกํ ฯ
     [๘๑๓]   ฉ  พาหิรานิ  อายตนานิ  เวทิตพฺพานีติ  อิติ  โข  ปเนตํ
วุตฺตํ   ฯ   กิญฺเจตํ  ปฏิจฺจํ  วุตฺตํ  ฯ  รูปายตนํ  สทฺทายตนํ  คนฺธายตนํ
รสายตนํ   โผฏฺฐพฺพายตนํ   ธมฺมายตนํ   ฯ   ฉ   พาหิรานิ  อายตนานิ
เวทิตพฺพานีติ   อิติ   ยนฺตํ   วุตฺตํ   อิทเมตํ   ปฏิจฺจ   วุตฺตํ   ฯ  อิทํ
ทุติยํ ฉกฺกํ ฯ
     [๘๑๔]   ฉ  วิญฺญาณกายา  เวทิตพฺพาติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ ฯ
กิญฺเจตํ   ปฏิจฺจ   วุตฺตํ   ฯ   จกฺขุญฺจ   ปฏิจฺจ   รูเป   จ  อุปฺปชฺชติ
จกฺขุวิญฺญาณํ      โสตญฺจ      ปฏิจฺจ     สทฺเท     จ     อุปฺปชฺชติ
โสตวิญฺญาณํ    ฆานญฺจ   ปฏิจฺจ   คนฺเธ   จ   อุปฺปชฺชติ   ฆานวิญฺญาณํ
ชิวฺหญฺจ    ปฏิจฺจ    รเส    จ    อุปฺปชฺชติ   ชิวฺหาวิญฺญาณํ   กายญฺจ
ปฏิจฺจ    โผฏฺฐพฺเพ    จ    อุปฺปชฺชติ   กายวิญฺญาณํ   มนญฺจ   ปฏิจฺจ
ธมฺเม   จ   อุปฺปชฺชติ   มโนวิญฺญาณํ  ฯ  ฉ  วิญฺญาณกายา  เวทิตพฺพาติ
อิติ ยนฺตํ วุตฺตํ อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ ฯ อิทํ ตติยํ ฉกฺกํ ฯ
     [๘๑๕]   ฉ  ผสฺสกายา  เวทิตพฺพาติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
กิญฺเจตํ   ปฏิจฺจ   สุตฺตํ   ฯ   จกฺขุญฺจ   ปฏิจฺจ   รูเป   จ  อุปฺปชฺชติ
จกฺขุวิญฺญาณํ    ติณฺณํ   สงฺคติ   ผสฺโส   ฯ   โสตญฺจ   ปฏิจฺจ   สทฺเท
จ    อุปฺปชฺชติ    โสตวิญฺญาณํ   ติณฺณํ   สงฺคติ   ผสฺโส   ฯ   ฆานญฺจ
ปฏิจฺจ     คนฺเธ    จ    อุปฺปชฺชติ    ฆานวิญฺญาณํ    ติณฺณํ    สงฺคติ
ผสฺโส    ฯ   ชิวฺหญฺจ   ปฏิจฺจ   รเส   จ   อุปฺปชฺชติ   ชิวฺหาวิญฺญาณํ
ติณฺณํ   สงฺคติ   ผสฺโส   ฯ   กายญฺจ  ปฏิจฺจ  โผฏฺฐพฺเพ  จ  อุปฺปชฺชติ
กายวิญฺญาณํ    ติณฺณํ    สงฺคติ   ผสฺโส   ฯ   มนญฺจ   ปฏิจฺจ   ธมฺเม
จ    อุปฺปชฺชติ    มโนวิญฺญาณํ    ติณฺณํ    สงฺคติ    ผสฺโส    ฯ   ฉ
ผสฺสกายา   เวทิตพฺพาติ   อิติ   ยนฺตํ  วุตฺตํ  อิทเมตํ  ปฏิจฺจ  วุตฺตํ  ฯ
อิทํ จตุตฺถํ ฉกฺกํ ฯ
     [๘๑๖]   ฉ  เวทนากายา  เวทิตพฺพาติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ ฯ
กิญฺเจตํ   ปฏิจฺจ   วุตฺตํ   ฯ   จกฺขุญฺจ   ปฏิจฺจ   รูเป   จ  อุปฺปชฺชติ
จกฺขุวิญฺญาณํ    ติณฺณํ    สงฺคติ    ผสฺโส    ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   ฯ
โสตญฺจ   ปฏิจฺจ   สทฺเท   จ   อุปฺปชฺชติ   โสตวิญฺญาณํ  ...  ฆานญฺจ
ปฏิจฺจ   คนฺเธ   จ   อุปฺปชฺชติ   ฆานวิญฺญาณํ   ...   ชิวฺหญฺจ  ปฏิจฺจ
รเส   จ   อุปฺปชฺชติ   ชิวฺหาวิญฺญาณํ  ...  กายญฺจ  ปฏิจฺจ  โผฏฺฐพฺเพ
จ   อุปฺปชฺชติ   กายวิญฺญาณํ  ...  มนญฺจ  ปฏิจฺจ  ธมฺเม  จ  อุปฺปชฺชติ
มโนวิญฺญาณํ    ติณฺณํ    สงฺคติ    ผสฺโส    ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   ฯ
ฉ   เวทนากายา   เวทิตพฺพาติ   อิติ   ยนฺตํ   วุตฺตํ   อิทเมตํ  ปฏิจฺจ
วุตฺตํ ฯ อิทํ ปญฺจมํ ฉกฺกํ ฯ
     [๘๑๗]   ฉ  ตณฺหากายา  เวทิตพฺพาติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
กิญฺเจตํ   ปฏิจฺจ   วุตฺตํ   ฯ   จกฺขุญฺจ   ปฏิจฺจ   รูเป   จ  อุปฺปชฺชติ
จกฺขุวิญฺญาณํ   ติณฺณํ  สงฺคติ  ผสฺโส  ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  เวทนาปจฺจยา
ตณฺหา   ฯ   โสตญฺจ   ปฏิจฺจ  สทฺเท  จ  อุปฺปชฺชติ  โสตวิญฺญาณํ  ...
ฆานญฺจ    ปฏิจฺจ    คนฺเธ    จ    อุปฺปชฺชติ    ฆานวิญฺญาณํ    ...
ชิวฺหญฺจ   ปฏิจฺจ   รเส   จ   อุปฺปชฺชติ   ชิวฺหาวิญฺญาณํ  ...  กายญฺจ
ปฏิจฺจ   โผฏฺฐพฺเพ   จ   อุปฺปชฺชติ   กายวิญฺญาณํ  ...  มนญฺจ  ปฏิจฺจ
ธมฺเม     จ    อุปฺปชฺชติ    มโนวิญฺญาณํ    ติณฺณํ    สงฺคติ    ผสฺโส
ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   เวทนาปจฺจยา   ตณฺหา   ฯ   ฉ   ตณฺหากายา
เวทิตพฺพาติ   อิติ   ยนฺตํ   วุตฺตํ   อิทเมตํ   ปฏิจฺจ   วุตฺตํ   ฯ   อิทํ
ฉฏฺฐํ ฉกฺกํ ฯ
     [๘๑๘]   จกฺขุ  อตฺตาติ  โย  เอวํ  ๑-  วเทยฺย ตํ น อุปปชฺชติ ฯ
จกฺขุสฺส   อุปฺปาโทปิ   วโยปิ  ปญฺญายติ  ฯ  ยสฺส  โข  ปน  อุปฺปาโทปิ
วโยปิ   ปญฺญายติ   อตฺตา   เม   อุปฺปชฺชติ   จ  เวติ  จาติ  อิจฺจสฺส
เอวมาคตํ   โหติ   ตสฺมา   ตํ   น   อุปปชฺชติ   จกฺขุ   อตฺตาติ  โย
วเทยฺย ฯ อิติ จกฺขุ อนตฺตา ฯ
     {๘๑๘.๑}   รูปา  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ตํ  น อุปปชฺชติ ฯ รูปานํ
อุปฺปาโทปิ   วโยปิ   ปญฺญายติ   ฯ  ยสฺส  โข  ปน  อุปฺปาโทปิ  วโยปิ
ปญฺญายติ   อตฺตา   เม  อุปฺปชฺชติ  จ  เวติ  จาติ  อิจฺจสฺส  เอวมาคตํ
โหติ  ตสฺมา  ตํ  น  อุปปชฺชติ  รูปา  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย ฯ อิติ จกฺขุ
อนตฺตา รูปา อนตฺตา ฯ
     {๘๑๘.๒}   จกฺขุวิญฺญาณํ  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ตํ  น อุปปชฺชติ ฯ
จกฺขุวิญฺญาณสฺส   อุปฺปาโทปิ   วโยปิ   ปญฺญายติ   ฯ   ยสฺส   โข  ปน
อุปฺปาโทปิ   วโยปิ   ปญฺญายติ   อตฺตา  เม  อุปฺปชฺชติ  จ  เวติ  จาติ
อิจฺจสฺส   เอวมาคตํ   โหติ   ตสฺมา   ตํ   น   อุปปชฺชติ  จกฺขุวิญฺญาณํ
อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ฯ  อิติ  จกฺขุ  อนตฺตา  รูปา อนตฺตา จกฺขุวิญฺญาณํ
อนตฺตา ฯ
     {๘๑๘.๓}   จกฺขุสมฺผสฺโส    อตฺตาติ   โย   วเทยฺย   ตํ   น
อุปปชฺชติ       ฯ       จกฺขุสมฺผสฺสสฺส       อุปฺปาโทปิ      วโยปิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. เอวํสทฺโท นตฺถิ ฯ
ปญฺญายติ   ฯ   ยสฺส   โข   ปน  อุปฺปาโทปิ  วโยปิ  ปญฺญายติ  อตฺตา
เม   อุปฺปชฺชติ   จ   เวติ   จาติ   อิจฺจสฺส  เอวมาคตํ  โหติ  ตสฺมา
ตํ   น   อุปปชฺชติ   จกฺขุสมฺผสฺโส   อตฺตาติ   โย   วเทยฺย   ฯ  อิติ
จกฺขุ   อนตฺตา   รูปา   อนตฺตา   จกฺขุวิญฺญาณํ   อนตฺตา  จกฺขุสมฺผสฺโส
อนตฺตา ฯ
     {๘๑๘.๔}   เวทนา  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ตํ  น  อุปปชฺชติ  ฯ
เวทนาย    อุปฺปาโทปิ    วโยปิ    ปญฺญายติ   ฯ   ยสฺส   โข   ปน
อุปฺปาโทปิ    วโยปิ   ปญฺญายติ   อตฺตา   เม   อุปฺปชฺชติ   จ   เวติ
จาติ   อิจฺจสฺส   เอวมาคตํ   โหติ   ตสฺมา  ตํ  น  อุปปชฺชติ  เวทนา
อตฺตาติ   โย   วเทยฺย   ฯ   อิติ   จกฺขุ   อนตฺตา   รูปา   อนตฺตา
จกฺขุวิญฺญาณํ อนตฺตา จกฺขุสมฺผสฺโส อนตฺตา เวทนา อนตฺตา ฯ
     {๘๑๘.๕}   ตณฺหา  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย ตํ น อุปฺปชฺชติ ฯ ตณฺหาย
อุปฺปาโทปิ    วโยปิ    ปญฺญายติ   ฯ   ยสฺส   โข   ปน   อุปฺปาโทปิ
วโยปิ   ปญฺญายติ   อตฺตา   เม   อุปปชฺชติ   จ  เวติ  จาติ  อิจฺจสฺส
เอวมาคตํ    โหติ    ตสฺมา    ตํ   น   อุปปชฺชติ   ตณฺหา   อตฺตาติ
โย   วเทยฺย   ฯ   อิติ   จกฺขุ   อนตฺตา  รูปา  อนตฺตา  จกฺขุวิญฺญาณํ
อนตฺตา จกฺขุสมฺผสฺโส อนตฺตา เวทนา อนตฺตา ตณฺหา อนตฺตา ฯ
     [๘๑๙]   โสตํ  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ...  ฆานํ  อตฺตาติ  โย
วเทยฺย  ...  ชิวฺหา  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ...  กาโย  อตฺตาติ โย
วเทยฺย  ...  มโน  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ตํ  น  อุปปชฺชติ  ฯ มนสฺส
อุปฺปาโทปิ    วโยปิ    ปญฺญายติ   ฯ   ยสฺส   โข   ปน   อุปฺปาโทปิ
วโยปิ   ปญฺญายติ   อตฺตา   เม   อุปฺปชฺชติ   จ  เวติ  จาติ  อิจฺจสฺส
เอวมาคตํ   โหติ   ตสฺมา   ตํ   น   อุปปชฺชติ   มโน   อตฺตาติ  โย
วเทยฺย ฯ อิติ มโน อนตฺตา ฯ
     {๘๑๙.๑}   ธมฺมา  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย ตํ น อุปปชฺชติ ฯ ธมฺมานํ
อุปฺปาโทปิ   วโยปิ   ปญฺญายติ   ฯ  ยสฺส  โข  ปน  อุปฺปาโทปิ  วโยปิ
ปญฺญายติ   อตฺตา   เม  อุปฺปชฺชติ  จ  เวติ  จาติ  อิจฺจสฺส  เอวมาคตํ
โหติ  ตสฺมา  ตํ  น  อุปปชฺชติ  ธมฺมา  อตฺตาติ  โย วเทยฺย ฯ อิติ มโน
อนตฺตา ธมฺมา อนตฺตา ฯ
     {๘๑๙.๒}   มโนวิญฺญาณํ  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ตํ  น อุปปชฺชติ ฯ
มโนวิญฺญาณสฺส   อุปฺปาโทปิ   วโยปิ   ปญฺญายติ   ฯ   ยสฺส   โข  ปน
อุปฺปาโทปิ    วโยปิ   ปญฺญายติ   อตฺตา   เม   อุปฺปชฺชติ   จ   เวติ
จาติ    อิจฺจสฺส    เอวมาคตํ    โหติ    ตสฺมา   ตํ   น   อุปปชฺชติ
มโนวิญฺญาณํ   อตฺตาติ   โย   วเทยฺย   ฯ  อิติ  มโน  อนตฺตา  ธมฺมา
อนตฺตา มโนวิญฺญาณํ อนตฺตา ฯ
     {๘๑๙.๓}   มโนสมฺผสฺโส  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ตํ น อุปปชฺชติ ฯ
มโนสมฺผสฺสสฺส   อุปฺปาโทปิ   วโยปิ   ปญฺญายติ   ฯ   ยสฺส   โข  ปน
อุปฺปาโทปิ   วโยปิ   ปญฺญายติ   อตฺตา  เม  อุปฺปชฺชติ  จ  เวติ  จาติ
อิจฺจสฺส   เอวมาคตํ   โหติ   ตสฺมา   ตํ   น  อุปปชฺชติ  มโนสมฺผสฺโส
อตฺตาติ   โย   วเทยฺย   ฯ   อิติ   มโน   อนตฺตา   ธมฺมา  อนตฺตา
มโนวิญฺญาณํ อนตฺตา มโนสมฺผสฺโส อนตฺตา ฯ
     {๘๑๙.๔}   เวทนา  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ตํ  น  อุปปชฺชติ  ฯ
เวทนาย      อุปฺปาโทปิ      วโยปิ      ปญฺญายติ     ฯ     ยสฺส
โข    ปน   อุปฺปาโทปิ   วโยปิ   ปญฺญายติ   อตฺตา   เม   อุปฺปชฺชติ
จ   เวติ   จาติ   อิจฺจสฺส  เอวมาคตํ  โหติ  ตสฺมา  ตํ  น  อุปปชฺชติ
เวทนา  อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ฯ  อิติ  มโน  อนตฺตา  ธมฺมา  อนตฺตา
มโนวิญฺญาณํ อนตฺตา มโนสมฺผสฺโส อนตฺตา เวทนา อนตฺตา ฯ
     {๘๑๙.๕}   ตณฺหา   อตฺตาติ  โย  วเทยฺย  ตํ  น  อุปปชฺชติ  ฯ
ตณฺหาย   อุปฺปาโทปิ   วโยปิ  ปญฺญายติ  ฯ  ยสฺส  โข  ปน  อุปฺปาโทปิ
วโยปิ   ปญฺญายติ   อตฺตา   เม   อุปฺปชฺชติ   จ  เวติ  จาติ  อิจฺจสฺส
เอวมาคตํ    โหติ    ตสฺมา    ตํ   น   อุปปชฺชติ   ตณฺหา   อตฺตาติ
โย   วเทยฺย   ฯ   อิติ   มโน  อนตฺตา  ธมฺมา  อนตฺตา  มโนวิญฺญาณํ
อนตฺตา มโนสมฺผสฺโส อนตฺตา เวทนา อนตฺตา ตณฺหา อนตฺตา ฯ
     [๘๒๐]   อยํ  โข  ปน  ภิกฺขเว  สกฺกายสมุทยคามินี  ปฏิปทา  ฯ
จกฺขุํ   เอตํ   มม   เอโสหมสฺมิ   เอโส  เม  อตฺตาติ  สมนุปสฺสติ  ฯ
รูเป   เอตํ   มม   เอโสหมสฺมิ   เอโส  เม  อตฺตาติ  สมนุปสฺสติ  ฯ
จกฺขุวิญฺญาณํ    เอตํ    มม    เอโสหมสฺมิ    เอโส    เม   อตฺตาติ
สมนุปสฺสติ   ฯ   จกฺขุสมฺผสฺสํ   เอตํ   มม   เอโสหมสฺมิ   เอโส  เม
อตฺตาติ   สมนุปสฺสติ   ฯ   เวทนํ   เอตํ   มม   เอโสหมสฺมิ   เอโส
เม   อตฺตาติ   สมนุปสฺสติ   ฯ   ตณฺหํ  เอตํ  มม  เอโสหมสฺมิ  เอโส
เม   อตฺตาติ   สมนุปสฺสติ   ฯ   โสตํ   เอตํ  มม  ...  ฆานํ  เอตํ
มม  ...  ชิวฺหํ  เอตํ  มม  ...  กายํ  เอตํ  มม  ... มนํ เอตํ มม
เอโสหมสฺมิ   เอโส   เม   อตฺตาติ   สมนุปสฺสติ   ฯ   ธมฺเม   เอตํ
มม   เอโสหมสฺมิ   เอโส   เม   อตฺตาติ  สมนุปสฺสติ  ฯ  มโนวิญฺญาณํ
เอตํ   มม   เอโสหมสฺมิ   เอโส   เม  อตฺตาติ  สมนุปสฺสติ  ฯ  ตณฺหํ
เอตํ มม เอโสหมสฺมิ เอโส เม อตฺตาติ สมนุปสฺสติ ฯ
     [๘๒๑]   อยํ  โข  ปน  ภิกฺขเว  สกฺกายนิโรธคามินี  ปฏิปทา  ฯ
จกฺขุํ   เนตํ   มม   เนโสหมสฺมิ   น   เมโส  อตฺตาติ  สมนุปสฺสติ  ฯ
รูเป   เนตํ   มม   เนโสหมสฺมิ   น   เมโส  อตฺตาติ  สมนุปสฺสติ  ฯ
จกฺขุวิญฺญาณํ    เนตํ    มม    เนโสหมสฺมิ    น    เมโส    อตฺตาติ
สมนุปสฺสติ   ฯ   จกฺขุสมฺผสฺสํ   เนตํ   มม   เนโสหมสฺมิ   น   เมโส
อตฺตาติ   สมนุปสฺสติ   ฯ   เวทนํ   เนตํ  มม  เนโสหมสฺมิ  น  เมโส
อตฺตาติ   สมนุปสฺสติ   ฯ   ตณฺหํ   เนตํ   มม  เนโสหมสฺมิ  น  เมโส
อตฺตาติ  สมนุปสฺสติ  ฯ  โสตํ  เนตํ  มม  ...  ฆานํ  เนตํ  มม  ...
ชิวฺหํ  เนตํ  มม  ...  กายํ  เนตํ  มม  ... มนํ เนตํ มม เนโสหมสฺมิ
น   เมโส   อตฺตาติ   สมนุปสฺสติ   ฯ  ธมฺเม  เนตํ  มม  เนโสหมสฺมิ
น    เมโส    อตฺตาติ    สมนุปสฺสติ   ฯ   มโนวิญฺญาณํ   เนตํ   มม
เนโสหมสฺมิ   น   เมโส   อตฺตาติ   สมนุปสฺสติ  ฯ  มโนสมฺผสฺสํ  เนตํ
มม   เนโสหมสฺมิ   น   เมโส   อตฺตาติ  สมนุปสฺสติ  ฯ  เวทนํ  เนตํ
มม   เนโสหมสฺมิ   น   เมโส   อตฺตาติ   สมนุปสฺสติ  ฯ  ตณฺหํ  เนตํ
มม เนโสหมสฺมิ น เมโส อตฺตาติ สมนุปสฺสติ ฯ
     [๘๒๒]   จกฺขุญฺจ    ภิกฺขเว    ปฏิจฺจ   รูเป   จ   อุปฺปชฺชติ
จกฺขุวิญฺญาณํ   ติณฺณํ   สงฺคติ   ผสฺโส   ผสฺสปจฺจยา   อุปฺปชฺชติ  เวทยิตํ
สุขํ  วา  ทุกฺขํ  วา  อทุกฺขมสุขํ  วา  ฯ  โส  สุขาย  เวทนาย  ผุฏฺโฐ
สมาโน     อภินนฺทติ     อภิวทติ     อชฺโฌสาย     ติฏฺฐติ     ตสฺส
ราคานุสโย   อนุเสติ   ฯ   ทุกฺขาย  เวทนาย  ผุฏฺโฐ  สมาโน  โสจติ
กิลมติ    ปริเทวติ    อุรตฺตาฬึ    กนฺทติ   สมฺโมหํ   อาปชฺชติ   ตสฺส
ปฏิฆานุสโย   อนุเสติ   ฯ   อทุกฺขมสุขาย   เวทนาย   ผุฏฺโฐ  สมาโน
ตสฺสา    เวทนาย    สมุทยญฺจ   อตฺถงฺคมญฺจ   อสฺสาทญฺจ   อาทีนวญฺจ
นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ ตสฺส อวิชฺชานุสโย อนุเสติ ฯ
     {๘๒๒.๑}   โส  วต  ภิกฺขเว  สุขาย เวทนาย ราคานุสยํ อปฺปหาย
ทุกฺขาย  เวทนาย  ปฏิฆานุสยํ  อปฺปฏิวิโนเทตฺวา  อทุกฺขมสุขาย  เวทนาย
อวิชฺชานุสยํ    อสมูหนิตฺวา   อวิชฺชํ   อปฺปหาย   วิชฺชํ   อนุปฺปาเทตฺวา
ทิฏฺเฐว   ธมฺเม   ทุกฺขสฺสนฺตกโร   ภวิสฺสตีติ   เนตํ   ฐานํ  วิชฺชติ  ฯ
โสตญฺจ   ภิกฺขเว   ปฏิจฺจ   สทฺเท   จ   อุปฺปชฺชติ  โสตวิญฺญาณํ  ...
ฆานญฺจ   ภิกฺขเว   ปฏิจฺจ   คนฺเธ   จ   อุปฺปชฺชติ  ฆานวิญฺญาณํ  ...
ชิวฺหญฺจ   ภิกฺขเว   ปฏิจฺจ   รเส   จ   อุปฺปชฺชติ  ชิวฺหาวิญฺญาณํ  ...
กายญฺจ   ภิกฺขเว   ปฏิจฺจ  โผฏฺฐพฺเพ  จ  อุปฺปชฺชติ  กายวิญฺญาณํ  ...
มนญฺจ   ภิกฺขเว   ปฏิจฺจ   ธมฺเม   จ   อุปฺปชฺชติ   มโนวิญฺญาณํ  ติณฺณํ
สงฺคติ   ผสฺโส   ผสฺสปจฺจยา   อุปฺปชฺชติ   เวทยิตํ   สุขํ   วา   ทุกฺขํ
วา   อทุกฺขมสุขํ   วา   ฯ   โส   สุขาย   เวทนาย  ผุฏฺโฐ  สมาโน
อภินนฺทติ     อภิวทติ     อชฺโฌสาย    ติฏฺฐติ    ตสฺส    ราคานุสโย
อนุเสติ  ฯ  ทุกฺขาย  เวทนาย  ผุฏฺโฐ  สมาโน  โสจติ  กิลมติ ปริเทวติ
อุรตฺตาฬึ   กนฺทติ   สมฺโมหํ   อาปชฺชติ  ตสฺส  ปฏิฆานุสโย  อนุเสติ  ฯ
อทุกฺขมสุขาย     เวทนาย    ผุฏฺโฐ    สมาโน    ตสฺสา    เวทนาย
สมุทยญฺจ     อตฺถงฺคมญฺจ     อสฺสาทญฺจ     อาทีนวญฺจ     นิสฺสรณญฺจ
ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   ตสฺส   อวิชฺชานุสโย   อนุเสติ   ฯ   โส  วต
ภิกฺขเว   สุขาย   เวทนาย   ราคานุสยํ   อปฺปหาย  ทุกฺขาย  เวทนาย
ปฏิฆานุสยํ    อปฺปฏิวิโนเทตฺวา   อทุกฺขมสุขาย   เวทนาย   อวิชฺชานุสยํ
อสมูหนิตฺวา   อวิชฺชํ   อปฺปหาย   วิชฺชํ  อนุปฺปาเทตฺวา  ทิฏฺเฐว  ธมฺเม
ทุกฺขสฺสนฺตกโร ภวิสฺสตีติ เนตํ ฐานํ วิชฺชติ ฯ
     [๘๒๓]   จกฺขุญฺจ   โข   ภิกฺขเว   ปฏิจฺจ   รูเป  จ  อุปฺปชฺชติ
จกฺขุวิญฺญาณํ   ติณฺณํ   สงฺคติ   ผสฺโส   ผสฺสปจฺจยา   อุปฺปชฺชติ  เวทยิตํ
สุขํ  วา  ทุกฺขํ  วา  อทุกฺขมสุขํ  วา  ฯ  โส  สุขาย  เวทนาย  ผุฏฺโฐ
สมาโน     นาภินนฺทติ     นาภิวทติ    นาชฺโฌสาย    ติฏฺฐติ    ตสฺส
ราคานุสโย  นานุเสติ  ฯ  ทุกฺขาย  เวทนาย  ผุฏฺโฐ สมาโน น โสจติ น
กิลมติ   น   ปริเทวติ   น   อุรตฺตาฬึ   กนฺทติ  น  สมฺโมหํ  อาปชฺชติ
ตสฺส   ปฏิฆานุสโย   นานุเสติ   ฯ   อทุกฺขมสุขาย   เวทนาย   ผุฏฺโฐ
สมาโน    ตสฺสา    เวทนาย    สมุทยญฺจ    อตฺถงฺคมญฺจ   อสฺสาทญฺจ
อาทีนวญฺจ    นิสฺสรณญฺจ    ยถาภูตํ    ปชานาติ   ตสฺส   อวิชฺชานุสโย
นานุเสติ ฯ
     {๘๒๓.๑}   โส  วต  ภิกฺขเว  สุขาย  เวทนาย  ราคานุสยํ ปหาย
ทุกฺขาย   เวทนาย   ปฏิฆานุสยํ  ปฏิวิโนเทตฺวา  อทุกฺขมสุขาย  เวทนาย
อวิชฺชานุสยํ   สมูหนิตฺวา   อวิชฺชํ   ปหาย  วิชฺชํ  อุปฺปาเทตฺวา  ทิฏฺเฐว
ธมฺเม    ทุกฺขสฺสนฺตกโร   ภวิสฺสตีติ   ฐานเมตํ   วิชฺชติ   ฯ   โสตญฺจ
ภิกฺขเว   ปฏิจฺจ   สทฺเท   จ   อุปฺปชฺชติ   โสตวิญฺญาณํ  ...  ฆานญฺจ
ภิกฺขเว   ปฏิจฺจ   คนฺเธ   จ   อุปฺปชฺชติ   ฆานวิญฺญาณํ  ...  ชิวฺหญฺจ
ภิกฺขเว   ปฏิจฺจ   รเส   จ   อุปฺปชฺชติ   ชิวฺหาวิญฺญาณํ  ...  กายญฺจ
ภิกฺขเว   ปฏิจฺจ   โผฏฺฐพฺเพ   จ  อุปฺปชฺชติ  กายวิญฺญาณํ  ...  มนญฺจ
ภิกฺขเว    ปฏิจฺจ    ธมฺเม    จ    อุปฺปชฺชติ    มโนวิญฺญาณํ    ติณฺณํ
สงฺคติ   ผสฺโส   ผสฺสปจฺจยา   อุปฺปชฺชติ   เวทยิตํ   สุขํ   วา   ทุกฺขํ
วา   อทุกฺขมสุขํ   วา   ฯ   โส   สุขาย   เวทนาย  ผุฏฺโฐ  สมาโน
นาภินนฺทติ    นาภิวทติ    นาชฺโฌสาย    ติฏฺฐติ    ตสฺส   ราคานุสโย
นานุเสติ  ฯ  ทุกฺขาย  เวทนาย  ผุฏฺโฐ  สมาโน  น  โสจติ  น  กิลมติ
น   ปริเทวติ   น   อุรตฺตาฬึ   กนฺทติ   น   สมฺโมหํ  อาปชฺชติ  ตสฺส
ปฏิฆานุสโย   นานุเสติ   ฯ   อทุกฺขมสุขาย   เวทนาย  ผุฏฺโฐ  สมาโน
ตสฺสา    เวทนาย    สมุทยญฺจ   อตฺถงฺคมญฺจ   อสฺสาทญฺจ   อาทีนวญฺจ
นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ ปชานาติ ตสฺส อวิชฺชานุสโย นานุเสติ ฯ
     {๘๒๓.๒}   โส  วต  ภิกฺขเว  สุขาย  เวทนาย  ราคานุสยํ ปหาย
ทุกฺขาย   เวทนาย   ปฏิฆานุสยํ  ปฏิวิโนเทตฺวา  อทุกฺขมสุขาย  เวทนาย
อวิชฺชานุสยํ   สมูหนิตฺวา   อวิชฺชํ   ปหาย  วิชฺชํ  อุปฺปาเทตฺวา  ทิฏฺเฐว
ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร ภวิสฺสตีติ ฐานเมตํ วิชฺชตีติ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๕๐๘-๕๑๙.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=14&item=809&items=15
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=14&item=809&items=15&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=14&item=809&items=15
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=14&item=809&items=15
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=809
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔
https://84000.org/tipitaka/read/?index_14
https://84000.org/tipitaka/english/?index_14