พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๙ อภิ. ป.(๓) อนุโลมทุกปฏฺฐานํ ปุริมํ

                        อภิธมฺมปิฏเก ปฏฺานํ
                               ตติโย ภาโค
                        อนุโลมทุกปฏฺานํ ปุริมํ
                                 ----------
           นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
                                  เหตุทุกํ
                                 ปฏิจฺจวาโร
     [๑]   เหตุํ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  เหตุ  ธมฺโม  อุปฺปชฺชติ  เหตุปจฺจยา:
อโลภํ   ปฏิจฺจ   อโทโส   อโมโห   อโทสํ   ปฏิจฺจ  อโลโภ  อโมโห
อโมหํ    ปฏิจฺจ    อโลโภ   อโทโส   โลภํ   ปฏิจฺจ   โมโห   โมหํ
ปฏิจฺจ    โลโภ    โทสํ    ปฏิจฺจ    โมโห   โมหํ   ปฏิจฺจ   โทโส
ปฏิสนฺธิกฺขเณ   ฯเปฯ   เหตุํ   ธมฺมํ   ปฏิจฺจ  นเหตุ  ธมฺโม  อุปฺปชฺชติ
เหตุปจฺจยา:   เหตุํ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  สมฺปยุตฺตกา  ขนฺธา  จิตฺตสมุฏฺานญฺจ
รูปํ  ปฏิสนฺธิกฺขเณ  ฯเปฯ  เหตุํ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  เหตุ  จ นเหตุ จ ธมฺมา
อุปฺปชฺชนฺติ   เหตุปจฺจยา:  อโลภํ  ปฏิจฺจ  อโทโส  อโมโห  สมฺปยุตฺตกา
จ   ขนฺธา  จิตฺตสมุฏฺานญฺจ  รูปํ  ฯ  จกฺกํ  พนฺธิตพฺพํ  ฯ  โลภํ  ปฏิจฺจ
โมโห สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานญฺจ รูปํ ฯเปฯ ปฏิสนฺธิกฺขเณ ฯเปฯ
     {๑.๑}   นเหตุํ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา:
นเหตุํ  เอกํ  ขนฺธํ  ปฏิจฺจ  ตโย  ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺานญฺจ รูปํ ฯเปฯ เทฺว
ขนฺเธ   ปฏิจฺจ   เทฺว   ขนฺธา   จิตฺตสมุฏฺานญฺจ   รูปํ   ปฏิสนฺธิกฺขเณ
ขนฺเธ   ปฏิจฺจ   วตฺถุ   วตฺถุํ   ปฏิจฺจ   ขนฺธา  เอกํ  มหาภูตํ  ฯเปฯ
นเหตุํ   ธมฺมํ   ปฏิจฺจ   เหตุ   ธมฺโม  อุปฺปชฺชติ  เหตุปจฺจยา:  นเหตู
ขนฺเธ   ปฏิจฺจ   เหตู   ปฏิสนฺธิกฺขเณ   วตฺถุํ  ปฏิจฺจ  เหตู  ฯ  นเหตุํ
ธมฺมํ   ปฏิจฺจ   เหตุ   จ  นเหตุ  จ  ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺติ  เหตุปจฺจยา:
นเหตุํ   เอกํ   ขนฺธํ   ปฏิจฺจ  ตโย  ขนฺธา  เหตุ  จ  จิตฺตสมุฏฺานญฺจ
รูปํ  ฯเปฯ  เทฺว  ขนฺเธ  ปฏิจฺจ  เทฺว  ขนฺธา  เหตุ จ จิตฺตสมุฏฺานญฺจ
รูปํ ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ เหตู สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ฯ
     {๑.๒}   เหตุญฺจ  นเหตุญฺจ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  เหตุ  ธมฺโม  อุปฺปชฺชติ
เหตุปจฺจยา:  อโลภญฺจ  สมฺปยุตฺตเก  จ  ขนฺเธ ปฏิจฺจ อโทโส อโมโห ฯ
จกฺกํ  พนฺธิตพฺพํ  ฯ  โลภญฺจ  สมฺปยุตฺตเก  จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ โมโห โทสญฺจ
สมฺปยุตฺตเก    จ   ขนฺเธ   ปฏิจฺจ   โมโห   ปฏิสนฺธิกฺขเณ   อโลภญฺจ
วตฺถุญฺจ   ปฏิจฺจ   อโทโส   อโมโห   ฯเปฯ  เหตุญฺจ  นเหตุญฺจ  ธมฺมํ
ปฏิจฺจ   นเหตุ   ธมฺโม  อุปฺปชฺชติ  เหตุปจฺจยา:  นเหตุํ  เอกํ  ขนฺธญฺจ
เหตุญฺจ   ปฏิจฺจ   ตโย   ขนฺธา   จิตฺตสมุฏฺานญฺจ   รูปํ  ฯเปฯ  เทฺว
ขนฺเธ   จ   เหตุญฺจ   ปฏิจฺจ   เทฺว   ขนฺธา   จิตฺตสมุฏฺานญฺจ   รูปํ
ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุญฺจ เหตุญฺจ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา ฯ
     {๑.๓}   เหตุญฺจ  นเหตุญฺจ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  เหตุ จ นเหตุ จ ธมฺมา
อุปฺปชฺชนฺติ   เหตุปจฺจยา:   นเหตุํ   เอกํ   ขนฺธญฺจ   อโลภญฺจ  ปฏิจฺจ
ตโย    ขนฺธา    อโทโส    อโมโห   จิตฺตสมุฏฺานญฺจ   รูปํ   ฯเปฯ
เทฺว   ขนฺเธ   จ   อโลภญฺจ   ปฏิจฺจ  เทฺว  ขนฺธา  อโทโส  อโมโห
จิตฺตสมุฏฺานญฺจ   รูปํ   ฯ   จกฺกํ  พนฺธิตพฺพํ  ฯ  นเหตุํ  เอกํ  ขนฺธญฺจ
โลภญฺจ   ปฏิจฺจ  ตโย  ขนฺธา  โมโห  จ  จิตฺตสมุฏฺานญฺจ  รูปํ  ฯเปฯ
เทฺว    ขนฺเธ    ฯเปฯ   ปฏิสนฺธิกฺขเณ   วตฺถุญฺจ   อโลภญฺจ   ปฏิจฺจ
อโทโส อโมโห สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา ฯเปฯ
     [๒]   เหตุํ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  เหตุ  ธมฺโม อุปฺปชฺชติ อารมฺมณปจฺจยา:
รูปํ    ฉฑฺเฑตฺวา    อรูเปเยว    นว    ปญฺหา   ฯ   อธิปติปจฺจยา:
ปฏิสนฺธิ   นตฺถิ   ปริปุณฺณํ   เอกํ   มหาภูตํ   ปฏิจฺจ   ฯเปฯ  มหาภูเต
ปฏิจฺจ   จิตฺตสมุฏฺานํ   รูปํ  อุปาทารูปํ  อิทํ  นานํ  ฯ  อนนฺตรปจฺจยา:
สมนนฺตรปจฺจยา:  สหชาตปจฺจยา:  สพฺเพ  มหาภูตา  ยาว อสญฺสตฺตา ฯ
อญฺมญฺปจฺจยา:           นิสฺสยปจฺจยา:          อุปนิสฺสยปจฺจยา:
ปุเรชาตปจฺจยา:    อาเสวนปจฺจยา:    ทฺวีสุปิ    ปฏิสนฺธิ   นตฺถิ   ฯ
กมฺมปจฺจยา: วิปากปจฺจยา: ฯ สงฺขิตฺตํ ฯ อวิคตปจฺจยา: ฯ
     [๓]   เหตุยา   นว   อารมฺมเณ   นว   สพฺพตฺถ  นว  อวิคเต
นว ฯ เอวํ คเณตพฺพํ ฯ
                            อนุโลมํ นิฏฺิตํ ฯ
     [๔]   นเหตุํ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  นเหตุ  ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา:
อเหตุกํ   นเหตุํ   เอกํ   ขนฺธํ   ปฏิจฺจ  ตโย  ขนฺธา  จิตฺตสมุฏฺานญฺจ
รูปํ     ฯเปฯ     เทฺว     ขนฺเธ     ...     อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ
ขนฺเธ   ปฏิจฺจ   วตฺถุ   วตฺถุํ   ปฏิจฺจ   ขนฺธา  เอกํ  มหาภูตํ  ฯเปฯ
พาหิรํ  ...  อาหารสมุฏฺานํ  ... อุตุสมุฏฺานํ ... อสญฺสตฺตานํ ฯเปฯ
นเหตุํ    ธมฺมํ    ปฏิจฺจ    เหตุ   ธมฺโม   อุปฺปชฺชติ   นเหตุปจฺจยา:
วิจิกิจฺฉาสหคเต    อุทฺธจฺจสหคเต    ขนฺเธ    ปฏิจฺจ   วิจิกิจฺฉาสหคโต
อุทฺธจฺจสหคโต โมโห ฯ
     [๕]   เหตุํ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอารมฺมณปจฺจยา:
เหตุํ     ปฏิจฺจ     จิตฺตสมุฏฺานํ     รูปํ     ปฏิสนฺธิกฺขเณ    ฯเปฯ
นเหตุํ   ธมฺมํ   ปฏิจฺจ   นเหตุ   ธมฺโม   อุปฺปชฺชติ  นอารมฺมณปจฺจยา:
นเหตู    ขนฺเธ   ปฏิจฺจ   จิตฺตสมุฏฺานํ   รูปํ   ปฏิสนฺธิกฺขเณ   สพฺเพ
มหาภูตา    ฯ   เหตุญฺจ   นเหตุญฺจ   ธมฺมํ   ปฏิจฺจ   นเหตุ   ธมฺโม
อุปฺปชฺชติ   นอารมฺมณปจฺจยา:   เหตุญฺจ   นเหตู   จ   ขนฺเธ   ปฏิจฺจ
จิตฺตสมุฏฺานํ     รูปํ     ปฏิสนฺธิกฺขเณ     ฯเปฯ     นอธิปติปจฺจยา:
ปริปุณฺณํ   ฯ   นอนนฺตรปจฺจยา:   นสมนนฺตรปจฺจยา:  นอญฺมญฺปจฺจยา:
นอุปนิสฺสยปจฺจยา: ฯ
     [๖]   เหตุํ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา:
อรูเป   อโลภํ   ปฏิจฺจ   อโทโส   อโมโห   ฯ   จกฺกํ  พนฺธิตพฺพํ  ฯ
โลภํ  ปฏิจฺจ  โมโห  โมหํ  ปฏิจฺจ  โลโภ  ฯเปฯ  ปฏิสนฺธิกฺขเณ  ฯเปฯ
เหตุํ   ธมฺมํ   ปฏิจฺจ   นเหตุ   ธมฺโม   อุปฺปชฺชติ   นปุเรชาตปจฺจยา:
อรูเป     เหตุํ    ปฏิจฺจ    สมฺปยุตฺตกา    ขนฺธา    เหตุํ    ปฏิจฺจ
จิตฺตสมุฏฺานํ    รูปํ    ปฏิสนฺธิกฺขเณ    ฯเปฯ   เหตุํ   ธมฺมํ   ปฏิจฺจ
เหตุ   จ   นเหตุ   จ   ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺติ  นปุเรชาตปจฺจยา:  อรูเป
อโลภํ   ปฏิจฺจ   อโทโส   อโมโห   สมฺปยุตฺตกา  จ  ขนฺธา  ฯ  จกฺกํ
พนฺธิตพฺพํ   ฯ   โลภํ  ปฏิจฺจ  โมโห  สมฺปยุตฺตกา  จ  ขนฺธา  ฯ  จกฺกํ
พนฺธิตพฺพํ ฯ ปฏิสนฺธิกฺขเณ ฯเปฯ
     {๖.๑}   นเหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปุเรชาตปจฺจยา:
อรูเป  นเหตุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา ฯเปฯ เทฺว ขนฺเธ ปฏิจฺจ เทฺว
ขนฺธา   นเหตู  ขนฺเธ  ปฏิจฺจ  จิตฺตสมุฏฺานํ  รูปํ  ปฏิสนฺธิกฺขเณ  ฯเปฯ
นเหตุํ   ธมฺมํ   ปฏิจฺจ   เหตุ   ธมฺโม   อุปฺปชฺชติ   นปุเรชาตปจฺจยา:
อรูเป   นเหตู   ขนฺเธ   ปฏิจฺจ   เหตู   ปฏิสนฺธิกฺขเณ  ฯเปฯ  นเหตุํ
ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  เหตุ  จ  นเหตุ  จ  ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺติ นปุเรชาตปจฺจยา:
อรูเป   นเหตุํ   เอกํ   ขนฺธํ   ปฏิจฺจ  ตโย  ขนฺธา  เหตู  จ  ฯเปฯ
เทฺว ขนฺเธ ฯเปฯ ปฏิสนฺธิกฺขเณ ฯเปฯ
     {๖.๒}   เหตุญฺจ  นเหตุญฺจ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  เหตุ  ธมฺโม  อุปฺปชฺชติ
นปุเรชาตปจฺจยา:   อรูเป   อโลภญฺจ   สมฺปยุตฺตเก  จ  ขนฺเธ  ปฏิจฺจ
อโทโส  อโมโห  ฯ  จกฺกํ  พนฺธิตพฺพํ  ฯ  อรูเป  โลภญฺจ สมฺปยุตฺตเก จ
ขนฺเธ  ปฏิจฺจ  โมโห  ฯ  จกฺกํ  พนฺธิตพฺพํ ฯ ปฏิสนฺธิกฺขเณ ฯเปฯ เหตุญฺจ
นเหตุญฺจ   ธมฺมํ   ปฏิจฺจ   นเหตุ  ธมฺโม  อุปฺปชฺชติ  นปุเรชาตปจฺจยา:
อรูเป   นเหตุํ   เอกํ   ขนฺธญฺจ  เหตุญฺจ  ปฏิจฺจ  ตโย  ขนฺธา  ฯเปฯ
เทฺว   ขนฺเธ   ...  นเหตู  ขนฺเธ  จ  เหตุญฺจ  ปฏิจฺจ  จิตฺตสมุฏฺานํ
รูปํ    ปฏิสนฺธิกฺขเณ    ฯเปฯ    เหตุญฺจ    นเหตุญฺจ   ธมฺมํ   ปฏิจฺจ
เหตุ   จ   นเหตุ   จ   ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺติ  นปุเรชาตปจฺจยา:  อรูเป
นเหตุํ   เอกํ   ขนฺธญฺจ   อโลภญฺจ   ปฏิจฺจ   ตโย   ขนฺธา   อโทโส
อโมโห  จ  ฯเปฯ  เทฺว  ขนฺเธ  ...  ฯ  จกฺกํ  พนฺธิตพฺพํ  ฯ  นเหตุํ
เอกํ   ขนฺธญฺจ   โลภญฺจ   ปฏิจฺจ   ตโย  ขนฺธา  โมโห  จ  ฯ  จกฺกํ
พนฺธิตพฺพํ ฯ ปฏิสนฺธิกฺขเณ ฯเปฯ
     [๗]   เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ เหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นปจฺฉาชาตปจฺจยา: ฯ
... นอาเสวนปจฺจยา: ฯ
     [๘]   เหตุํ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  นเหตุ  ธมฺโม  อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา:
เหตุํ    ปฏิจฺจ    สมฺปยุตฺตกา   เจตนา   ฯ   นเหตุํ   ธมฺมํ   ปฏิจฺจ
นเหตุ    ธมฺโม   อุปฺปชฺชติ   นกมฺมปจฺจยา:   นเหตู   ขนฺเธ   ปฏิจฺจ
สมฺปยุตฺตกา  เจตนา พาหิรํ ... อาหารสมุฏฺานํ ... อุตุสมุฏฺานํ ... ฯ
เหตุญฺจ  นเหตุญฺจ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  นเหตุ  ธมฺโม  อุปฺปชฺชติ นกมฺมปจฺจยา:
เหตุญฺจ     สมฺปยุตฺตเก     จ     ขนฺเธ     ปฏิจฺจ     สมฺปยุตฺตกา
เจตนา ฯ
     [๙]   เหตุํ  ธมฺมํ  ปฏิจฺจ  เหตุ  ธมฺโม  อุปฺปชฺชติ นวิปากปจฺจยา:
นว ฯ
     [๑๐]   นเหตุํ  ธมฺมํ ปฏิจฺจ นเหตุ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอาหารปจฺจยา:
พาหิรํ   ...   อุตุสมุฏฺานํ  ...  อสญฺสตฺตานํ  เอกํ  มหาภูตํ  ปฏิจฺจ
ตโย มหาภูตา ฯเปฯ มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํ ฯ
     [๑๑]   ...  นอินฺทฺริยปจฺจยา:  พาหิรํ  ... อาหารสมุฏฺานํ ...
อุตุสมุฏฺานํ   เอกํ   มหาภูตํ   ฯเปฯ   มหาภูเต   ปฏิจฺจ   อุปาทารูปํ
อสญฺสตฺตานํ มหาภูเต ปฏิจฺจ รูปชีวิตินฺทฺริยํ ฯ
     [๑๒]   ...  นฌานปจฺจยา:  ปญฺจวิญฺาณสหคตํ  เอกํ  ขนฺธํ ฯเปฯ
พาหิรํ ... อาหารสมุฏฺานํ ... อุตุสมุฏฺานํ ... อสญฺสตฺตานํ ฯเปฯ
     [๑๓]   ...  นมคฺคปจฺจยา: อเหตุกํ นเหตุํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ฯเปฯ
อเหตุกปฏิสนฺธิกฺขเณ    ...    พาหิรํ   ...   อาหารสมุฏฺานํ   ...
อุตุสมุฏฺานํ ... อสญฺสตฺตานํ ฯเปฯ นสมฺปยุตฺตปจฺจยา: นวิปฺปยุตฺตปจฺจยา:
นปุเรชาตสทิสํ อรูปปญฺหาเยว ฯ โนนตฺถิปจฺจยา: โนวิคตปจฺจยา: ฯ
     [๑๔]   นเหตุยา   เทฺว   นอารมฺมเณ   ตีณิ   นอธิปติยา   นว
นอนนฺตเร      ตีณิ     นสมนนฺตเร     ตีณิ     นอญฺมญฺเ     ตีณิ
นอุปนิสฺสเย   ตีณิ   นปุเรชาเต   นว   นปจฺฉาชาเต  นว  นอาเสวเน
นว   นกมฺเม   ตีณิ   นวิปาเก   นว   นอาหาเร   เอกํ   นอินฺทฺริเย
เอกํ     นฌาเน     เอกํ    นมคฺเค    เอกํ    นสมฺปยุตฺเต    ตีณิ
นวิปฺปยุตฺเต    นว    โนนตฺถิยา    ตีณิ   โนวิคเต   ตีณิ   ฯ   เอวํ
คเณตพฺพํ ฯ
                           ปจฺจนียํ นิฏฺิตํ ฯ
     [๑๕]   เหตุปจฺจยา   นอารมฺมเณ   ตีณิ   ...  นอธิปติยา  นว
นอนนฺตเร  ตีณิ  ฯ  สงฺขิตฺตํ  ฯ  ...  นอุปนิสฺสเย  ตีณิ นปุเรชาเต นว
นอาเสวเน   นว   นกมฺเม   ตีณิ   นวิปาเก   นว   นสมฺปยุตฺเต  ตีณิ
นวิปฺปยุตฺเต นว โนนตฺถิยา ตีณิ โนวิคเต ตีณิ ฯ
                       อนุโลมปจฺจนียํ นิฏฺิตํ ฯ
     [๑๖]   นเหตุปจฺจยา  อารมฺมเณ  เทฺว  ...  อนนฺตเร  เทฺว  ฯ
สงฺขิตฺตํ  ฯ  ...  กมฺเม  เทฺว  วิปาเก  เอกํ  อาหาเร เทฺว อินฺทฺริเย
เทฺว   ฌาเน   เทฺว   มคฺเค  เอกํ  สมฺปยุตฺเต  เทฺว  ฯ  สงฺขิตฺตํ  ฯ
... อวิคเต เทฺว ฯ
                        ปจฺจนียานุโลมํ นิฏฺิตํ ฯ
     สหชาตวาโรปิ   ปฏิจฺจวารสทิโส   ฯ  ปจฺจยวาโรปิ  นิสฺสยวาโรปิ
ปฏิจฺจวารสทิสาเยว   ปญฺหา   มหาภูเตสุ   นิฏฺิเตสุ   วตฺถุํ   ปจฺจยาติ
กาตพฺพา    ปญฺจายตนานิ    อนุโลเมปิ    ปจฺจนีเยปิ   ยถา   ลพฺภนฺติ
ตถา   กาตพฺพา   ฯ   สํสฏฺวาโรปิ   สมฺปยุตฺตวาโรปิ   ปริปุณฺณา  รูปํ
นตฺถิ อรูปเมว ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๒ หน้าที่ ๑-๘.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=42&item=1&items=16
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=42&item=1&items=16&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=42&item=1&items=16
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=42&item=1&items=16
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=42&i=1
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๒
https://84000.org/tipitaka/read/?index_42
https://84000.org/tipitaka/english/?index_42