บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๗ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๙

[๒๑๕] เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทก- นิวาเป ฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา วกฺกลิ กุมฺภการนิเวสเน วิหรติ อาพาธิโก ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโน ฯ อถ โข อายสฺมา วกฺกลิ อุปฏฺาเก อามนฺเตสิ เอถ ตุเมฺห อาวุโส เยน ภควา เตนุปสงฺกมถ อุปสงฺกมิตฺวา มม วจเนน ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทถ วกฺกลิ ภนฺเต ภิกฺขุ อาพาธิโก ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโน โส ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทตีติ เอวญฺจ วเทถ สาธุ กิร ภนฺเต ภควา เยน วกฺกลิ ภิกฺขุ เตนุปสงฺกมตุ อนุกมฺปํ อุปาทายาติ ฯ เอวมาวุโสติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต วกฺกลิสฺส ปฏิสฺสุตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา ฯเปฯ ภควนฺตํ เอตทโวจุํ วกฺกลิ ภนฺเต ภิกฺขุ อาพาธิโก ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโน โส ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทติ เอวญฺจ ปน วเทติ สาธุ กิร ภนฺเต ภควา เยน วกฺกลิ ภิกฺขุ เตนุปสงฺกมตุ อนุกมฺปํ อุปาทายาติ ฯ อธิวาเสสิ ภควา ตุณฺหีภาเวน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๖.

[๒๑๖] อถ โข ภควา นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เยนายสฺมา วกฺกลิ เตนุปสงฺกมิ ฯ อทฺทสา โข อายสฺมา วกฺกลิ ภควนฺตํ ทูรโตว อาคจฺฉนฺตํ ทิสฺวาน มญฺจเก สมญฺโจปิ ^๑- ฯ อถ โข ภควา อายสฺมนฺตํ วกฺกลึ เอตทโวจ อลํ วกฺกลิ มา ตฺวํ มญฺจเก สมญฺโจปิ สนฺตีมานิ อาสนานิ ปญฺตฺตานิ ตตฺถาหํ นิสีทิสฺสามีติ ฯ นิสีทิ ภควา ปญฺตฺเต อาสเน ฯ นิสชฺช โข ภควา อายสฺมนฺตํ วกฺกลึ เอตทโวจ กจฺจิ เต วกฺกลิ ขมนียํ กจฺจิ ยาปนียํ กจฺจิ ทุกฺขา เวทนา ปฏิกฺกมนฺติ โน อภิกฺกมนฺติ ฯ ปฏิกฺกโม สานํ ปญฺายติ โน อภิกฺกโมติ ฯ {๒๑๖.๑} น เม ภนฺเต ขมนียํ น ยาปนียํ พาฬฺหา เม ทุกฺขา เวทนา อภิกฺกมนฺติ โน ปฏิกฺกมนฺติ อภิกฺกโม สานํ ปญฺายติ โน ปฏิกฺกโมติ ฯ กจฺจิ เต วกฺกลิ น กิญฺจิ กุกฺกุจฺจํ น โกจิ วิปฺปฏิสาโรติ ฯ ตคฺฆ เม ภนฺเต อนปฺปกํ กุกฺกุจฺจํ อนปฺปโก ^[๒]- วิปฺปฏิสาโรติ ฯ กจฺจิ ปน ตํ วกฺกลิ อตฺตา สีลโต น อุปวทตีติ ฯ น โข มํ ภนฺเต อตฺตา สีลโต อุปวทตีติ ฯ โน เจ กิร ตํ วกฺกลิ อตฺตา สีลโต อุปวทติ อถ กิญฺจิ เต กุกฺกุจฺจํ โก จ วิปฺปฏิสาโรติ ฯ จิรปฏิกาหํ ภนฺเต ภควนฺตํ ทสฺสนาย อุปสงฺกมิตุกาโม นตฺถิ จ เม กายสฺมึ ตาวติกา พลมตฺตา ยาวตาหํ ^๓- ภควนฺตํ ทสฺสนาย อุปสงฺกเมยฺยนฺติ ฯ {๒๑๖.๒} อลํ วกฺกลิ กึ เต อิมินา ปูติกาเยน ทิฏฺเน ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. สมโธสิ ฯ ^๒ ยุ. จสทฺโท ทิสฺสติ ฯ ^๓ โป. ยาหํ ฯ ยุ. ยายาหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๗.

{๒๑๖.๓} โย โข วกฺกลิ ธมฺมํ ปสฺสติ โส มํ ปสฺสติ โย มํ ปสฺสติ โส ธมฺมํ ปสฺสติ ฯ ธมฺมํ หิ วกฺกลิ ปสฺสนฺโต มํ ปสฺสติ มํ ปสฺสนฺโต ธมฺมํ ปสฺสติ ฯ ตํ กึ มญฺสิ วกฺกลิ ฯ รูปํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วาติ ฯ อนิจฺจํ ภนฺเต ฯ ยํ ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วาติ ฯ ทุกฺขํ ภนฺเต ฯ ยํ ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ กลฺลํ นุ ตํ สมนุปสฺสิตุํ เอตํ มม เอโสหมสฺมิ เอโส เม อตฺตาติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ เวทนา ฯ สญฺา ฯ สงฺขารา ฯ วิญฺาณํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วาติ ฯ อนิจฺจํ ภนฺเต ฯเปฯ เอโส เม อตฺตาติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ ตสฺมา ติห ฯเปฯ เอวํ ปสฺสํ ฯเปฯ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตีติ ฯ อถ โข ภควา อายสฺมนฺตํ วกฺกลึ อิมินา โอวาเทน โอวทิตฺวา อุฏฺายาสนา เยน คิชฺฌกูโฏ ปพฺพโต เตน ปกฺกมิ ^๑- ฯ [๒๑๗] อถ โข อายสฺมา วกฺกลิ อจิรปกฺกนฺตสฺส ภควโต อุปฏฺาเก อามนฺเตสิ เอถ มํ อาวุโส มญฺจกํ อาโรเปตฺวา เยน อิสิคิลิปสฺสํ ^๒- กาฬสิลา เตนุปสงฺกมถ กถํ หิ นาม มาทิโส อนฺตรฆเร กาลํ กตฺตพฺพํ มญฺเยฺยาติ ฯ เอวมาวุโสติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต วกฺกลิสฺส ปฏิสฺสุตฺวา อายสฺมนฺตํ วกฺกลึ มญฺจกํ อาโรเปตฺวา เยน อิสิคิลิปสฺสํ กาฬสิลา เตนุปสงฺกมึสุ ฯ อถ โข ภควา ตญฺจ รตฺตึ ตญฺจ ทิวสาวเสสํ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเต วิหาสิ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. เตนุปสงฺกมิ ฯ ^๒ ยุ. อิสิคิลิปสฺสกาลสิลา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๘.

อถ โข เทฺว เทวตาโย อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ คิชฺฌกูฏํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสุ ฯเปฯ เอกมนฺตํ อฏฺสุ ฯ เอกมนฺตํ ิตา โข เอกา เทวตา ภควนฺตํ เอตทโวจ วกฺกลิ ภนฺเต ภิกฺขุ วิโมกฺขาย เจเตตีติ ฯ อปรา เทวตา ภควนฺตํ เอตทโวจ โส หิ นูน โส ภนฺเต สุวิมุตฺโต วิมุจฺจิสฺสตีติ ฯ อิทมโวจุํ ตา เทวตาโย อิทํ วตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายึสุ ฯ [๒๑๘] อถ โข ภควา ตสฺสา รตฺติยา อจฺจเยน ภิกฺขู อามนฺเตสิ เอถ ตุเมฺห ภิกฺขเว เยน วกฺกลิ ภิกฺขุ เตนุปสงฺกมถ อุปสงฺกมิตฺวา วกฺกลึ ภิกฺขุํ เอวํ วเทถ สุณาวุโส ตฺวํ ^๑- วกฺกลิ ภควโต วจนํ ทฺวินฺนํ ^๒- เทวตานํ อิมํ อาวุโส รตฺตึ เทฺว เทวตาโย อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ คิชฺฌกูฏํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺสุ เอกมนฺตํ ิตา โข อาวุโส เอกา เทวตา ภควนฺตํ เอตทโวจ วกฺกลิ ภนฺเต ภิกฺขุ วิโมกฺขาย เจเตตีติ ฯ อปรา เทวตา ภควนฺตํ เอตทโวจ โส หิ นูน โส ภนฺเต สุวิมุตฺโต วิมุจฺจิสฺสตีติ ฯ ภควา จ ตํ อาวุโส วกฺกลิ เอวมาห มา ภายิ วกฺกลิ มา ภายิ วกฺกลิ อปาปกนฺเต ^๓- มรณํ ภวิสฺสติ อปาปิกา กาลกิริยาติ ฯ เอวํ ภนฺเตติ โข เต @เชิงอรรถ: ^๑ โป. ยุ. อยํ ปาโ นตฺถิ ฯ ^๒ โป. ม. ยุ. ทวินฺนญฺจ ฯ ^๓ โป. อปาปิกนฺเต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๙.

ภิกฺขู ภควโต ปฏิสฺสุตฺวา เยนายสฺมา วกฺกลิ เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ วกฺกลึ เอตทโวจุํ สุณาวุโส วกฺกลิ ภควโต วจนํ ทฺวินฺนญฺจ เทวตานนฺติ ฯ [๒๑๙] อถ โข อายสฺมา วกฺกลิ อุปฏฺาเก อามนฺเตสิ เอถ มํ อาวุโส มญฺจกา โอโรเปถ กถํ หิ นาม มาทิโส อุจฺเจ อาสเน นิสีทิตฺวา ตสฺส ภควโต สาสนํ โสตพฺพํ มญฺเยฺยาติ ฯ เอวมาวุโสติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต วกฺกลิสฺส ปฏิสฺสุตฺวา อายสฺมนฺตํ วกฺกลึ มญฺจกา โอโรเปสุํ อิมํ อาวุโส รตฺตึ เทฺว เทวตาโย อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา ฯเปฯ เอกมนฺตํ อฏฺสุ เอกมนฺตํ ิตา โข อาวุโส เอกา เทวตา ภควนฺตํ เอตทโวจ วกฺกลิ ภนฺเต ภิกฺขุ วิโมกฺขาย เจเตตีติ ฯ {๒๑๙.๑} อปรา เทวตา ภควนฺตํ เอตทโวจ โส หิ นูน โส ภนฺเต สุวิมุตฺโต วิมุจฺจิสฺสตีติ ฯ ภควา จ ตํ อาวุโส วกฺกลิ เอวมาห มา ภายิ วกฺกลิ มา ภายิ วกฺกลิ อปาปกนฺเต มรณํ ภวิสฺสติ อปาปิกา กาลกิริยาติ ฯ เตนหาวุโส มม วจเนน ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทถ วกฺกลิ ภนฺเต ภิกฺขุ อาพาธิโก ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโน โส ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทติ เอวญฺจ วเทติ ^๑- รูปํ อนิจฺจํตาหํ ภนฺเต น กงฺขามิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขนฺติ น วิจิกิจฺฉามิ ยทนิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณาม- ธมฺมํ นตฺถิ เม ตตฺถ ฉนฺโท วา ราโค วา เปมํ วาติ น วิจิกิจฺฉามิ ฯ เวทนา อนิจฺจาตาหํ ภนฺเต น กงฺขามิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขนฺติ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. วเทถ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๐.

น วิจิกิจฺฉามิ ยทนิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ นตฺถิ เม ตตฺถ ฉนฺโท วา ราโค วา เปมํ วาติ น วิจิกิจฺฉามิ ฯ สญฺา อนิจฺจาตาหํ ภนฺเต น กงฺขามิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขนฺติ น วิจิกิจฺฉามิ ยทนิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ นตฺถิ เม ตตฺถ ฉนฺโท วา ราโค วา เปมํ วาติ น วิจิกิจฺฉามิ ฯ สงฺขารา อนิจฺจาตาหํ ภนฺเต น กงฺขามิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขนฺติ น วิจิกิจฺฉามิ ยทนิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ นตฺถิ เม ตตฺถ ฉนฺโท วา ราโค วา เปมํ วาติ น วิจิกิจฺฉามิ ฯ วิญฺาณํ อนิจฺจํตาหํ ภนฺเต น กงฺขามิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขนฺติ น วิจิกิจฺฉามิ ยทนิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ นตฺถิ เม ตตฺถ ฉนฺโท วา ราโค วา เปมํ วาติ น วิจิกิจฺฉามีติ ฯ เอวมาวุโสติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต วกฺกลิสฺส ปฏิสฺสุตฺวา ปกฺกมึสุ ฯ อถ โข อายสฺมา วกฺกลิ อจิรปกฺกนฺเตสุ เตสุ ภิกฺขูสุ สตฺถํ อาหเรสิ ฯ [๒๒๐] อถ โข เต ภิกฺขู เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต ภิกฺขู ภควนฺตํ เอตทโวจุํ วกฺกลิ ภนฺเต ภิกฺขุ อาพาธิโก ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโน โส ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทติ เอวญฺจ วเทติ รูปํ อนิจฺจํตาหํ ภนฺเต น กงฺขามิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขนฺติ น วิจิกิจฺฉามิ ยทนิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ นตฺถิ เม ตตฺถ ฉนฺโท วา ราโค วา เปมํ วาติ น วิจิกิจฺฉามิ ฯ เวทนา ฯ สญฺา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๑.

สงฺขารา ฯ วิญฺาณํ อนิจฺจํตาหํ ภนฺเต น กงฺขามิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขนฺติ น วิจิกิจฺฉามิ ยทนิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ นตฺถิ เม ตตฺถ ฉนฺโท วา ราโค วา เปมํ วาติ น วิจิกิจฺฉามีติ ฯ [๒๒๑] อถ โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ อายาม ภิกฺขเว เยน อิสิคิลิปสฺสํ กาฬสิลา เตนุปสงฺกมิสฺสาม ยตฺถ วกฺกลินา กุลปุตฺเตน สตฺถํ อาหริตนฺติ ฯ เอวํ ภนฺเตติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ อถ โข ภควา สมฺพหุเลหิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ เยน อิสิคิลิปสฺสํ กาฬลิลา เตนุปสงฺกมิ ฯ อทฺทสา โข ภควา อายสฺมนฺตํ วกฺกลึ ทูรโตว มญฺจเก วิวตฺตกฺขนฺธํ เสยฺยมานํ ^๑- ฯ เตน โข ปน สมเยน ธูมายิตตฺตํ ติมิรายิตตฺตํ คจฺฉเตว ปุริมทิสํ ^๒- คจฺฉติ ปจฺฉิมทิสํ คจฺฉติ อุตฺตรทิสํ คจฺฉติ ทกฺขิณทิสํ คจฺฉติ อุทฺธํทิสํ ^๓- คจฺฉติ อโธทิสํ คจฺฉติ อนุทิสํ ฯ อถ โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ ปสฺสถ โน ตุเมฺห ภิกฺขเว เอวํ ธูมายิตตฺตํ ติมิรายิตตฺตํ คจฺฉเตว ปุริมทิสํ ฯเปฯ คจฺฉติ อนุทิสนฺติ ฯ เอวํ ภนฺเต ฯ เอโส โข ภิกฺขเว มาโร ปาปิมา วกฺกลิสฺส กุลปุตฺตสฺส วิญฺาณํ สมเนฺวสติ ^๔- กตฺถ วกฺกลิสฺส กุลปุตฺตสฺส วิญฺาณํ ปติฏฺิตนฺติ ฯ อปฺปติฏฺิเตน จ ภิกฺขเว วิญฺาเณน วกฺกลิ กุลปุตฺโต ปรินิพฺพุโตติ ฯ

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๗ หน้าที่ ๑๔๕-๑๕๑. http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=17&item=215&items=7&pagebreak=1 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=17&item=215&items=7&pagebreak=1&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=17&item=215&items=7&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=17&item=215&items=7&pagebreak=1 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=17&i=215 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=7557 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=7557 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_17