พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๔ วินย. มหาวคฺโค (๑)

     [๑๒]   อถโข  ภควา  อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จรมาโน เยน พาราณสี
อิสิปตนํ    มิคทาโย    เยน    ปญฺจวคฺคิยา   ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมิ   ฯ
อทฺทสํสุ   โข   ปญฺจวคฺคิยา   ภิกฺขู   ภควนฺตํ   ทูรโต   ว  อาคจฺฉนฺตํ
ทิสฺวาน   อญฺญมญฺญํ   [๒]-   สณฺฐเปสุํ   อยํ  อาวุโส  สมโณ  โคตโม
อาคจฺฉติ    พาหุลฺลิโก    ปธานวิพฺภนฺโต   อาวตฺโต   พาหุลฺลาย   โส
เนว     อภิวาเทตพฺโพ    น    ปจฺจุฏฺฐาตพฺโพ    นาสฺส    ปตฺตจีวรํ
ปฏิคฺคเหตพฺพํ   อปิจ   โข  อาสนํ  ฐเปตพฺพํ  สเจ  [๓]-  อากงฺขิสฺสติ
นิสีทิสฺสตีติ ฯ
     {๑๒.๑}   ยถา  ยถา  โข  ภควา  ปญฺจวคฺคิเย  ภิกฺขู  อุปสงฺกมติ
ตถา  ตถา  เต  ๔-  ปญฺจวคฺคิยา  ภิกฺขู  [๕]-  สกาย  กติกาย [๖]-
อสณฺฐหนฺตา    ภควนฺตํ    ปจฺจุคฺคนฺตฺวา    เอโก   ภควโต   ปตฺตจีวรํ
ปฏิคฺคเหสิ  เอโก  อาสนํ ปญฺญาเปสิ เอโก ปาโททกํ [๗]- ปาทปีฐํ [๘]-
ปาทกถลิกํ   อุปนิกฺขิปิ   ฯ  นิสีทิ  ภควา  ปญฺญตฺเต  อาสเน  ฯ  นิสชฺช
โข  ภควา  ปาเท  ปกฺขาเลสิ ฯ อปิสฺสุ ภควนฺตํ นาเมน จ อาวุโสวาเทน
จ  สมุทาจรนฺติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  ภควา  ปญฺจวคฺคิเย  ภิกฺขู  เอตทโวจ
มา      ภิกฺขเว      ตถาคตํ     นาเมน     จ     อาวุโสวาเทน
@เชิงอรรถ: ๑ สี. หุเวยฺย อาวุโสติ ฯ ม. ยุ. หุเปยฺย อาวุโสติ ฯ รา. หุเปยฺยาวุโสติ ฯ
@๒ ม. กติกํ ฯ  ๓ ม. โส ฯ    ๔ ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ ฯ   ๕ โป. น
@สกฺโกนฺติ สณฺฐาตุํ ฯ ม. นาสกฺขึสุ ฯ ๖ ม. สญฺญาตุํ ฯ   ๗-๘ ม. เอโก ฯ
จ    สมุทาจริตฺถ    ๑-   อรหํ   ภิกฺขเว   ตถาคโต   สมฺมาสมฺพุทฺโธ
โอทหถ    ภิกฺขเว    โสตํ    อมตมธิคตํ   อหมนุสาสามิ   อหํ   ธมฺมํ
เทเสมิ    ยถานุสิฏฺฐํ    ๒-    ปฏิปชฺชมานา   นจิรสฺเสว   ยสฺสตฺถาย
กุลปุตฺตา    สมฺมเทว    อคารสฺมา    อนคาริยํ   ปพฺพชนฺติ   ตทนุตฺตรํ
พฺรหฺมจริยปริโยสานํ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช    วิหริสฺสถาติ    ฯ    เอวํ   วุตฺเต   ปญฺจวคฺคิยา   ภิกฺขู
ภควนฺตํ  เอตทโวจุํ  ตายปิ  โข  ตฺวํ  อาวุโส  โคตม  จริยาย ๓- ตาย
ปฏิปทาย     ตาย     ทุกฺกรการิกาย    เนวชฺฌคา    อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ
อลมริยญาณทสฺสนวิเสสํ   กึ   ปน   ตฺวํ   [๔]-   เอตรหิ   พาหุลฺลิโก
ปธานวิพฺภนฺโต         อาวตฺโต        พาหุลฺลาย        อธิคมิสฺสสิ
อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อลมริยญาณทสฺสนวิเสสนฺติ ฯ
     {๑๒.๒}   เอวํ  วุตฺเต  ภควา  ปญฺจวคฺคิเย  ภิกฺขู  เอตทโวจ  น
ภิกฺขเว    ตถาคโต   พาหุลฺลิโก   น   ปธานวิพฺภนฺโต   น   อาวตฺโต
พาหุลฺลาย    อรหํ    ภิกฺขเว    ตถาคโต    สมฺมาสมฺพุทฺโธ   โอทหถ
ภิกฺขเว    โสตํ    อมตมธิคตํ    อหมนุสาสามิ   อหํ   ธมฺมํ   เทเสมิ
ยถานุสิฏฺฐํ     ปฏิปชฺชมานา     นจิรสฺเสว     ยสฺสตฺถาย    กุลปุตฺตา
สมฺมเทว          อคารสฺมา          อนคาริยํ          ปพฺพชนฺติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. สมุทาจรถ ฯ   ๒ อิโต ปรํ สพฺพโปตฺถเกสุ ตถาสทฺโท ทิสฺสติ ฯ โส ปน
@ยสฺมา ยถานุสิฏฺฐนฺติ ปทํ ปฏิปชฺชมานาติ ปเท กิริยาวิเสสนํ โหติ ตสฺมา
@อติเรโกติ ทฏฺฐพฺโพ ฯ เตน ตํ วชฺเชตฺวา โสธิตํ ฯ    ๓ สี. ม. อิริยาย ฯ
@๔ โป. อาวุโส ฯ
ตทนุตฺตรํ    พฺรหฺมจริยปริโยสานํ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหริสฺสถาติ   ฯ   ทุติยมฺปิ   โข  ปญฺจวคฺคิยา
ภิกฺขู   ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ   ฯเปฯ  ทุติยมฺปิ  โข  ภควา  ปญฺจวคฺคิเย
ภิกฺขู   เอตทโวจ   ฯเปฯ   ตติยมฺปิ   โข  ปญฺจวคฺคิยา  ภิกฺขู  ภควนฺตํ
เอตทโวจุํ    ตายปิ    โข   ตฺวํ   อาวุโส   โคตม   จริยาย   ตาย
ปฏิปทาย     ตาย     ทุกฺกรการิกาย    เนวชฺฌคา    อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ
อลมริยญาณทสฺสนวิเสสํ     กึ     ปน    ตฺวํ    เอตรหิ    พาหุลฺลิโก
ปธานวิพฺภนฺโต    อาวตฺโต    พาหุลฺลาย   อธิคมิสฺสสิ   อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ
อลมริยญาณทสฺสนวิเสสนฺติ ฯ
     {๑๒.๓}   เอวํ วุตฺเต ภควา ปญฺจวคฺคิเย ภิกฺขู เอตทโวจ อภิชานาถ
เม  โน  ตุเมฺห  ภิกฺขเว  อิโต ปุพฺเพ [๑]- ภาสิตเมตนฺติ ๒- ฯ โนเหตํ
ภนฺเต  ๓-  ฯ  อรหํ  ภิกฺขเว  ตถาคโต  สมฺมาสมฺพุทฺโธ โอทหถ ภิกฺขเว
โสตํ  อมตมธิคตํ  อหมนุสาสามิ  อหํ  ธมฺมํ เทเสมิ ยถานุสิฏฺฐํ ปฏิชฺชมานา
นจิรสฺเสว    ยสฺสตฺถาย   กุลปุตฺตา   สมฺมเทว   อคารสฺมา   อนคาริยํ
ปพฺพชนฺติ    ตทนุตฺตรํ    พฺรหฺมจริยปริโยสานํ    ทิฏฺเฐ    ว    ธมฺเม
สยํ    อภิญฺญา    สจฺฉิกตฺวา    อุปสมฺปชฺช   วิหริสฺสถาติ   ฯ   อสกฺขิ
โข   ภควา   ปญฺจวคฺคิเย   ภิกฺขู   สญฺญาเปตุํ  ฯ  อถโข  ปญฺจวคฺคิยา
ภิกฺขู ภควนฺตํ สุสฺสูสึสุ โสตํ โอทหึสุ อญฺญาย ๔- จิตฺตํ อุปฏฺฐาเปสุํ ฯ
     [๑๓]   อถโข   ภควา   ปญฺจวคฺคิเย  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  เทฺวเม
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ยุ. เอวรูปํ ฯ   ๒ สี. ธมฺมาธิคตเมตนฺติ ฯ รา. อพฺภาจิกฺขิตเมตนฺติ ฯ
@๓ โป. ม. ยุ. อิติสทฺโท ทิสฺสติ ฯ    ๔ โป. ม. ยุ. อญฺญา ฯ
ภิกฺขเว  อนฺตา  ปพฺพชิเตน  น  เสวิตพฺพา  ๑-  ฯ  โย  จายํ  กาเมสุ
กามสุขลฺลิกานุโยโค   หีโน   คมฺโม  โปถุชฺชนิโก  อนริโย  อนตฺถสญฺหิโต
โย    จายํ    อตฺตกิลมถานุโยโค    ทุกฺโข    อนริโย   อนตฺถสญฺหิโต
เอเต   เต   ๒-   ภิกฺขเว  อุโภ  อนฺเต  อนุปคมฺม  มชฺฌิมา  ปฏิปทา
ตถาคเตน    อภิสมฺพุทฺธา   จกฺขุกรณี   ญาณกรณี   อุปสมาย   อภิญฺญาย
สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติ ฯ
     {๑๓.๑}   กตมา  จ  สา  ภิกฺขเว  มชฺฌิมา  ปฏิปทา  ตถาคเตน
อภิสมฺพุทฺธา      จกฺขุกรณี      ญาณกรณี      อุปสมาย     อภิญฺญาย
สมฺโพธาย   นิพฺพานาย   สํวตฺตติ   อยเมว   อริโย  อฏฺฐงฺคิโก  มคฺโค
เสยฺยถีทํ    สมฺมาทิฏฺฐิ    สมฺมาสงฺกปฺโป   สมฺมาวาจา   สมฺมากมฺมนฺโต
สมฺมาอาชีโว   สมฺมาวายาโม   สมฺมาสติ   สมฺมาสมาธิ   ฯ   อยํ  โข
สา   ภิกฺขเว   มชฺฌิมา   ปฏิปทา   ตถาคเตน   อภิสมฺพุทฺธา  จกฺขุกรณี
ญาณกรณี อุปสมาย อภิญฺญาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติ ฯ
     [๑๔]   อิทํ   โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขํ  อริยสจฺจํ  ชาติปิ  ทุกฺขา
ชราปิ    ทุกฺขา   พฺยาธีปิ   ๓-   ทุกฺขา   มรณมฺปิ   ทุกฺขํ   อปฺปิเยหิ
@เชิงอรรถ: ๑ อิโต ปรํ สีหลโปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ กตเม เทฺวติ กเถตุกามตาปุจฺฉา
@ปกฺขิตฺตา ฯ อยมฺปน สีหลโปตฺถกํ อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ
@๒ สีหลโปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ โขสทฺโท ทิสฺสติ ฯ อยมฺปน สีหลโปตฺถกํ
@อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ ทฏฺฐพฺโพ ฯ   ๓ พฺยาธีปิ ทุกฺขาติ อิทํ ปทํ วิภงฺเค
@ทุกฺขสจฺจนิทฺเทสปาลิยํ น อาคตํ เตเนว
สมฺปโยโค   ทุกฺโข   ปิเยหิ   วิปฺปโยโค   ทุกฺโข   ยมฺปิจฺฉํ   น  ลภติ
ตมฺปิ    ทุกฺขํ    สงฺขิตฺเตน    ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา    ทุกฺขา   ฯ   อิทํ
โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขสมุทโย  ๑-  อริยสจฺจํ  ยายํ ตณฺหา โปโนพฺภวิกา
นนฺทิราคสหคตา     ตตฺร     ตตฺราภินนฺทินี     เสยฺยถีทํ    กามตณฺหา
ภวตณฺหา   วิภวตณฺหา   ฯ   อิทํ   โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขนิโรโธ  ๒-
อริยสจฺจํ    โย    ตสฺสาเยว    ตณฺหาย   อเสสวิราคนิโรโธ   จาโค
ปฏินิสฺสคฺโค  มุตฺติ  อนาลโย  ฯ  อิทํ  โข  ปน  ภิกฺขเว ทุกฺขนิโรธคามินี
ปฏิปทา   อริยสจฺจํ   อยเมว   อริโย   อฏฺฐงฺคิโก   มคฺโค   เสยฺยถีทํ
สมฺมาทิฏฺฐิ ฯเปฯ สมฺมาสมาธิ ฯ
     [๑๕]   อิทํ  ทุกฺขํ  อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ
ธมฺเมสุ   จกฺขุํ   อุทปาทิ   ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา   อุทปาทิ   วิชฺชา
@เชิงอรรถ: วิสุทฺธิมคฺเคปิ ทุกฺขสจฺจนิทฺเทเส ตํ น อุทฺทิฏฺฐํ ฯ
@ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตนสุตฺตนฺตปาลิยํเยว ปน อุปลพฺภติ ฯ ตสฺมา ตตฺเถวิมสฺส วจเน
@อญฺญตฺถ จ อวจเน การณํ วีมํสิตพฺพํ ฯ อิมสฺมิญฺจ ฐาเน
@โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสาปิ ทุกฺขาติ วิภงฺเค  ทุกฺขสจฺจนิทฺเทเส อาคตํ อิธ
@ปน ตํ นตฺถิ ฯ ตตฺถาปิ การณํ ปริเยสิตพฺพนฺติ ตติยสารตฺถทีปนี ฯ ๑-๒ สพฺพตฺถ
@ทุกฺขสมุทยํ อริยสจฺจํ ทุกฺขนิโรธํ อริยสจฺจนฺติ ทิสฺสติ ฯ ตมฺปน
@ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา อริยสจฺจนฺติ ปาลิยา น สเมติ ฯ เตนายํ อมฺหากํ อนุมติยา
@โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ
อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ   ฯ   ตํ   โข   ปนิทํ   ทุกฺขํ  อริยสจฺจํ
ปริญฺเญยฺยนฺติ    เม    ภิกฺขเว   ฯเปฯ   ปริญฺญาตนฺติ   เม   ภิกฺขเว
ปุพฺเพ    อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุํ    อุทปาทิ   ญาณํ   อุทปาทิ
ปญฺญา อุทปาทิ วิชฺชา อุทปาทิ อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     {๑๕.๑}   อิทํ   ทุกฺขสมุทโย   อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ
อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุํ    อุทปาทิ    ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา
อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ   ฯ   ตํ   โข  ปนิทํ
ทุกฺขสมุทโย     อริยสจฺจํ     ปหาตพฺพนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ฯเปฯ
ปหีนนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ปุพฺเพ    อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ   จกฺขุํ
อุทปาทิ    ญาณํ    อุทปาทิ    ปญฺญา    อุทปาทิ    วิชฺชา    อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     {๑๕.๒}   อิทํ   ทุกฺขนิโรโธ   อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ
อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุํ    อุทปาทิ    ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา
อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ   ฯ   ตํ   โข  ปนิทํ
ทุกฺขนิโรโธ    อริยสจฺจํ    สจฺฉิกาตพฺพนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ฯเปฯ
สจฺฉิกตนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ปุพฺเพ   อนนุสฺสุเตสุ   ธมฺเมสุ   จกฺขุํ
อุทปาทิ    ญาณํ    อุทปาทิ    ปญฺญา    อุทปาทิ    วิชฺชา    อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     {๑๕.๓}   อิทํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทา   อริยสจฺจนฺติ   เม
ภิกฺขเว    ปุพฺเพ    อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุํ   อุทปาทิ   ญาณํ
อุทปาทิ   ปญฺญา   อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ  ฯ
ตํ   โข   ปนิทํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทา   อริยสจฺจํ   ภาเวตพฺพนฺติ
เม  ภิกฺขเว  ฯเปฯ  ภาวิตนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ
จกฺขุํ   อุทปาทิ   ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา   อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     [๑๖]   ยาวกีวญฺจ   เม   ภิกฺขเว   อิเมสุ   จตูสุ  อริยสจฺเจสุ
เอวนฺติปริวฏฺฏํ    ทฺวาทสาการํ    ยถาภูตํ    ญาณทสฺสนํ   น   สุวิสุทฺธํ
อโหสิ   เนว  ตาวาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก  โลเก  สมารเก  สพฺรหฺมเก
สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย   อนุตฺตรํ   สมฺมาสมฺโพธึ
อภิสมฺพุทฺโธ   ๑-   ปจฺจญฺญาสึ  ฯ  ยโต  จ  โข  เม  ภิกฺขเว  อิเมสุ
จตูสุ   อริยสจฺเจสุ   เอวนฺติปริวฏฺฏํ   ทฺวาทสาการํ  ยถาภูตํ  ญาณทสฺสนํ
สุวิสุทฺธํ  อโหสิ  อถาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก  โลเก  สมารเก  สพฺรหฺมเก
สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย   อนุตฺตรํ   สมฺมาสมฺโพธึ
อภิสมฺพุทฺโธ   ปจฺจญฺญาสึ   ฯ   ญาณญฺจ   ปน   เม   ทสฺสนํ   อุทปาทิ
อกุปฺปา เม วิมุตฺติ ๒- อยมนฺติมา ชาติ นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ๓-
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. รา. อภิสมฺพุทฺโธติ ฯ   ๒ อมฺหากํ โปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ
@เจโตวิมุตฺตีติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ โส น ยุชฺชติ ฯ กสฺมา ฯ น เกวลํ เจโตวิมุตฺติ
@อิธ อธิปฺเปตา ปญฺญาวิมุตฺติปิ อิธ คหิตา ฯ   ๓ อิโต ปรํ อิทมโวจ ภควา
@อตฺตมนา ปญฺจวคฺคิยา ภิกฺขุ ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทุนฺตีติ ยุโรปิยโปตฺถเก อาคตํ ฯ
@อญฺญตฺถ ปน น ทิสฺสติ ฯ อนตฺตลกฺขณสุตฺตนฺเต ปน สพฺพตฺถ ทิสฺสติ ฯ
@ตติยสารตฺถทีปนิยมฺปิ อิมสฺมึ สุตฺตนฺเต อวณฺเณตฺวา อนตฺตลกฺขณสุตฺตนฺเต
@วณฺณิตํ ฯ อาทิตฺตปริยาเย ปน สพฺพตฺถ น ทิสฺสติ ฯ อิมสฺมึ จ อาทิตฺตปริยาเย จ
@อวจเน อนตฺตลกฺขณสุตฺตนฺเต จ วจเน การณํ ปริเยสิตพฺพํ ฯ
     {๑๖.๑}   อิมสฺมิญฺจ   ปน  เวยฺยากรณสฺมึ  ภญฺญมาเน  อายสฺมโต
โกณฺฑญฺญสฺส   วิรชํ   วีตมลํ   ธมฺมจกฺขุํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ  สมุทยธมฺมํ
สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
     [๑๗]   ปวตฺติเต   จ   ๑-  ภควตา  ธมฺมจกฺเก  ภุมฺมา  เทวา
สทฺทมนุสฺสาเวสุํ   เอตมฺภควตา   ๒-   พาราณสิยํ   อิสิปตเน  มิคทาเย
อนุตฺตรํ   ธมฺมจกฺกํ   ปวตฺติตํ   อปฺปฏิวตฺติยํ   สมเณน  วา  พฺราหฺมเณน
วา  เทเวน  วา  มาเรน  วา  พฺรหฺมุนา  วา  เกนจิ วา โลกสฺมินฺติ ฯ
ภุมฺมานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตฺวา จาตุมฺมหาราชิกา เทวา สทฺทมนุสฺสาเวสุํ ฯ
จาตุมฺมหาราชิกานํ    เทวานํ    สทฺทํ    สุตฺวา    ตาวตึสา    เทวา
สทฺทมนุสฺสาเวสุํ  ฯเปฯ  ยามา  เทวา ... ตุสิตา เทวา ... นิมฺมานรตี
เทวา   ...   ปรนิมฺมิตวสวตฺตี   เทวา   ...   พฺรหฺมกายิกา  เทวา
สทฺทมนุสฺสาเวสุํ   ฯ   เอตมฺภควตา   พาราณสิยํ   อิสิปตเน   มิคทาเย
อนุตฺตรํ   ธมฺมจกฺกํ   ปวตฺติตํ   อปฺปฏิวตฺติยํ   สมเณน  วา  พฺราหฺมเณน
วา เทเวน วา มาเรน วา พฺรหฺมุนา วา เกนจิ วา โลกสฺมินฺติ ฯ
     {๑๗.๑}   อิติห  เตน ขเณน [๓]- เตน มุหุตฺเตน ยาว พฺรหฺมโลกา
สทฺโท   อพฺภุคฺคจฺฉิ   ฯ  อยญฺจ  ทสสหสฺสี  โลกธาตุ  สงฺกมฺปิ  สมฺปกมฺปิ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ม. จ ปน ฯ   ๒ สี. ยุ. เอวํ ภควตา ฯ    ๓ ม. ยุ. รา. เตน ลเยน ฯ
สมฺปเวธิ   ฯ   อปฺปมาโณ   จ   อุฬาโร  โอภาโส  โลเก  ปาตุรโหสิ
อติกฺกมฺม  ๑- เทวานํ เทวานุภาวํ ๒- ฯ อถโข ภควา อุทานํ ๓- อุทาเนสิ
อญฺญาสิ   วต   โภ   โกณฺฑญฺโญ   อญฺญาสิ   วต  โภ  โกณฺฑญฺโญติ  ฯ
อิติหิทํ     อายสฺมโต     โกณฺฑญฺญสฺส     อญฺญาโกณฺฑญฺโญเตฺวว    ๔-
นามํ อโหสิ ฯ
     [๑๘]   อถโข   อายสฺมา   อญฺญาโกณฺฑญฺโญ   ๕-   ทิฏฺฐธมฺโม
ปตฺตธมฺโม       วิทิตธมฺโม       ปริโยคาฬฺหธมฺโม      ติณฺณวิจิกิจฺโฉ
วิคตกถํกโถ     เวสารชฺชปฺปตฺโต     อปรปฺปจฺจโย    สตฺถุ    สาสเน
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ลเภยฺยาหํ   ภนฺเต   ภควโต   สนฺติเก  ปพฺพชฺชํ
ลเภยฺยํ   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   เอหิ   ภิกฺขูติ  ภควา  อโวจ  สฺวากฺขาโต
ธมฺโม   จร   พฺรหฺมจริยํ   สมฺมา  ทุกฺขสฺส  อนฺตกิริยายาติ  ฯ  สา  ว
ตสฺส อายสฺมโต อุปสมฺปทา อโหสิ ฯ
     [๑๙]   อถโข  ภควา  ตทวเสเส  ภิกฺขู  ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิ
อนุสาสิ   ฯ   อถโข  อายสฺมโต  จ  วปฺปสฺส  อายสฺมโต  จ  ภทฺทิยสฺส
ภควตา   ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิยมานานํ  อนุสาสิยมานานํ  วิรชํ  วีตมลํ
ธมฺมจกฺขุํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ   สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ  ฯ
เต     ทิฏฺฐธมฺมา     ปตฺตธมฺมา     วิทิตธมฺมา     ปริโยคาฬฺหธมฺมา
ติณฺณวิจิกิจฺฉา      วิคตกถํกถา      เวสารชฺชปฺปตฺตา     อปรปฺปจฺจยา
@เชิงอรรถ: ๑ โป. อติกฺกมฺเมว ฯ   ๒ เยภุยฺเยน อิติสทฺโท ปกฺขิตฺโต ฯ โส สมาปนฺโน
@ทฏฺฐพฺโพ ฯ   ๓ ม. ยุ. รา. อิมํ อุทานํ ฯ    ๔-๕ ม. อญฺญาสิโกณฺฑญฺโญเตฺวว ฯ
@ยุ. รา. อญฺญาตโกณฺฑญฺโญ ฯ
สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ  ลเภยฺยาม  มยํ  ภนฺเต  ภควโต
สนฺติเก    ปพฺพชฺชํ    ลเภยฺยาม   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   เอถ   ภิกฺขโวติ
ภควา    อโวจ    สฺวากฺขาโต    ธมฺโม   จรถ   พฺรหฺมจริยํ   สมฺมา
ทุกฺขสฺส   อนฺตกิริยายาติ   ฯ   สา  ว  เตสํ  อายสฺมนฺตานํ  อุปสมฺปทา
อโหสิ  ฯ  อถโข  ภควา  ตทวเสเส  ภิกฺขู  นีหารภตฺโต  [๑]- ธมฺมิยา
กถาย  โอวทิ  อนุสาสิ  ฯ  ยํ  ตโย  ภิกฺขู  ปิณฺฑาย  จริตฺวา  อาหรนฺติ
เตน ฉพฺพคฺโค ยาเปติ ฯ
     {๑๙.๑}   อถโข  อายสฺมโต  จ มหานามสฺส อายสฺมโต จ อสฺสชิสฺส
ภควตา   ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิยมานานํ  อนุสาสิยมานานํ  วิรชํ  วีตมลํ
ธมฺมจกฺขุํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ   สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ  ฯ
เต   ทิฏฺฐธมฺมา  ปตฺตธมฺมา  วิทิตธมฺมา  ปริโยคาฬฺหธมฺมา  ติณฺณวิจิกิจฺฉา
วิคตกถํกถา   เวสารชฺชปฺปตฺตา   อปรปฺปจฺจยา   สตฺถุ  สาสเน  ภควนฺตํ
เอตทโวจุํ  ลเภยฺยาม  มยํ  ภนฺเต  ภควโต  สนฺติเก  ปพฺพชฺชํ ลเภยฺยาม
อุปสมฺปทนฺติ  ฯ  เอถ  ภิกฺขโวติ  ภควา  อโวจ  สฺวากฺขาโต ธมฺโม จรถ
พฺรหฺมจริยํ  สมฺมา  ทุกฺขสฺส  อนฺตกิริยายาติ  ฯ  สา ว เตสํ อายสฺมนฺตานํ
อุปสมฺปทา อโหสิ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๑๕-๒๔.
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=4&item=12&items=8&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=4&item=12&items=8&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=4&item=12&items=8&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=4&item=12&items=8&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=12
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔
http://84000.org/tipitaka/read/?index_4