พระไตรปิฎกเล่มที่ ๙ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑ สุตฺต. ที. สีลกฺขนฺธวคฺโค

หน้าที่ ๑๑๔.
                สีลกฺขนฺธวคฺเค อมฺพฏฺสุตฺตํ ตติยํ
     [๑๔๑]  เอวมฺเม สุตํ ฯ เอกํ สมยํ ภควา โกสเลสุ จาริกญฺจรมาโน
มหตา     ภิกฺขุสํเฆน     สทฺธึ     ปญฺจมตฺเตหิ    ภิกฺขุสเตหิ    เยน
อิจฺฉานงฺคลนฺนาม   ๑-   โกสลานํ   พฺราหฺมณคาโม   ตทวสริ  ฯ  ตตฺร
สุทํ ภควา อิจฺฉานงฺคเล วิหรติ อิจฺฉานงฺคลวนสณฺเฑ ฯ
     [๑๔๒]  เตน  โข  ปน  สมเยน  พฺราหฺมโณ  โปกฺขรสาติ อุกฺกฏฺ
อชฺฌาวสติ    สตฺตุสฺสทํ    สติณกฏฺโทกํ    สธญฺ   ราชโภคฺคํ   รญฺา
ปเสนทิโกสเลน    ทินฺนํ   ราชทายํ   พฺรหฺมเทยฺยํ   ฯ   อสฺโสสิ   โข
พฺราหฺมโณ    โปกฺขรสาติ    สมโณ   ขลุ   โภ   โคตโม   สกฺยปุตฺโต
สกฺยกุลา   ปพฺพชิโต   โกสเลสุ   จาริกญฺจรมาโน   มหตา   ภิกฺขุสํเฆน
สทฺธึ   ปญฺจมตฺเตหิ   ภิกฺขุสเตหิ   อิจฺฉานงฺคลํ  อนุปฺปตฺโต  อิจฺฉานงฺคเล
วิหรติ   อิจฺฉานงฺคลวนสณฺเฑ  ตํ  โข  ปน  ภวนฺตํ  โคตมํ  เอวํกลฺยาโณ
กิตฺติสทฺโท    อพฺภุคฺคโต   อิติปิ   โส   ภควา   อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ
วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน     สุคโต    โลกวิทู    อนุตฺตโร    ปุริสทมฺมสารถิ
สตฺถา   เทวมนุสฺสานํ   พุทฺโธ   ภควาติ   โส   อิมํ   โลกํ   สเทวกํ
สมารกํ   สพฺรหฺมกํ   สสฺสมณพฺราหฺมณึ   ปชํ   สเทวมนุสฺสํ  สยํ  อภิญฺา
สจฺฉิกตฺวา   ปเวเทติ   โส   ธมฺมํ  เทเสติ  อาทิกลฺยาณํ  มชฺเฌกลฺยาณํ
ปริโยสานกลฺยาณํ   สาตฺถํ   สพฺยญฺชนํ  เกวลปริปุณฺณํ  ปริสุทฺธํ  พฺรหฺมจริยํ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. อิจฺฉานงฺกลํ นาม ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๕.
ปกาเสติ สาธุ โข ปน ตถารูปานํ อรหตํ ทสฺสนํ โหตีติ ฯ
     [๑๔๓]   เตน   โข   ปน  สมเยน  พฺราหฺมณสฺส  โปกฺขรสาติสฺส
อมฺพฏฺโ   นาม   มาณโว   อนฺเตวาสี   โหติ   อชฺฌายโก   มนฺตธโร
ติณฺณํ     เวทานํ     ปารคู     สนิฆณฺฑุเกตุภานํ     สากฺขรปฺปเภทานํ
อิติหาสปญฺจมานํ     ปทโก    เวยฺยากรโณ    โลกายตมหาปุริสลกฺขเณสุ
อนวโย   อนุญฺาตปฏิญฺาโต   สเก   อาจริยเก   เตวิชฺชเก  ปาวจเน
ยมหํ ชานามิ ตํ ตฺวํ ชานาสิ ยํ ตฺวํ ชานาสิ ตมหํ ชานามีติ ฯ
     {๑๔๓.๑}   อถโข   พฺราหฺมโณ   โปกฺขรสาติ   อมฺพฏฺ   มาณวํ
อามนฺเตสิ   อยํ   ตาต  อมฺพฏฺ  สมโณ  โคตโม  สกฺยปุตฺโต  สกฺยกุลา
ปพฺพชิโต    โกสเลสุ    จาริกญฺจรมาโน    มหตา   ภิกฺขุสํเฆน   สทฺธึ
ปญฺจมตฺเตหิ    ภิกฺขุสเตหิ    อิจฺฉานงฺคลํ    อนุปฺปตฺโต    อิจฺฉานงฺคเล
วิหรติ   อิจฺฉานงฺคลวนสณฺเฑ  ตํ  โข  ปน  ภวนฺตํ  โคตมํ  เอวํกลฺยาโณ
กิตฺติสทฺโท    อพฺภุคฺคโต   อิติปิ   โส   ภควา   อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ
วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน     สุคโต    โลกวิทู    อนุตฺตโร    ปุริสทมฺมสารถิ
สตฺถา  เทวมนุสฺสานํ  พุทฺโธ  ภควาติ  โส  อิมํ  โลกํ  สเทวกํ  สมารกํ
สพฺรหฺมกํ     สสฺสมณพฺราหฺมณึ    ปชํ    สเทวมนุสฺสํ    สยํ    อภิญฺา
สจฺฉิกตฺวา   ปเวเทติ   โส   ธมฺมํ  เทเสติ  อาทิกลฺยาณํ  มชฺเฌกลฺยาณํ
ปริโยสานกลฺยาณํ   สาตฺถํ   สพฺยญฺชนํ  เกวลปริปุณฺณํ  ปริสุทฺธํ  พฺรหฺมจริยํ
ปกาเสติ  สาธุ  โข  ปน  ตถารูปานํ  อรหตํ  ทสฺสนํ  โหตีติ  เอหิ  ตฺวํ
ตาต    อมฺพฏฺ    มาณว    เยน    สมโณ    โคตโม   เตนุปสงฺกม
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๖.
อุปสงฺกมิตฺวา   สมณํ   โคตมํ   ชานาหิ   ยทิ   วา  ตํ  ภวนฺตํ  โคตมํ
ตถาสนฺตํเยว   สทฺโท   อพฺภุคฺคโต   ยทิ   วา   โน   ตถา  ยทิ  วา
โส   ภวํ   โคตโม   ตาทิโส   ยทิ   วา   น  ตาทิโส  ตถา  มยนฺตํ
ภวนฺตํ โคตมํ เวทิสฺสามาติ ฯ
     {๑๔๓.๒}   ยถากถํ   ปนาหํ  โภ  ตํ  ภวนฺตํ  โคตมํ  ชานิสฺสามิ
ยทิ   วา   ตํ   ภวนฺตํ   โคตมํ  ตถาสนฺตํเยว  สทฺโท  อพฺภุคฺคโต  ยทิ
วา  โน  ตถา  ยทิ  วา  โส ภวํ โคตโม ตาทิโส ยทิ วา น ตาทิโสติ ฯ
อาคตานิ  โข  ตาต  อมฺพฏฺ  อมฺหากํ  มนฺเตสุ  ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขณานิ
เยหิ   สมนฺนาคตสฺส   มหาปุริสสฺส   เทฺว   ว  คติโย  ภวนฺติ  อนญฺา
สเจ   อคารํ   อชฺฌาวสติ  ราชา  โหติ  จกฺกวตฺติ  ธมฺมิโก  ธมฺมราชา
จาตุรนฺโต     วิชิตาวี     ชนปทฏฺาวริยปฺปตฺโต    สตฺตรตนสมนฺนาคโต
ตสฺสิมานิ    สตฺต   รตนานิ   ภวนฺติ   เสยฺยถีทํ   จกฺกรตนํ   หตฺถิรตนํ
อสฺสรตนํ   มณิรตนํ   อิตฺถีรตนํ   คหปติรตนํ   ปริณายกรตนเมว   สตฺตมํ
ปโรสหสฺสํ  โข  ปนสฺส  ปุตฺตา  ภวนฺติ  สูรา วีรงฺครูปา ปรเสนปฺปมทฺทนา
โส   อิมํ   ปวึ   สาครปริยนฺตํ  อทณฺเฑน  อสตฺเถน  ธมฺเมน  อภิวิชิย
อชฺฌาวสติ   สเจ   ปน   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพชติ  อรหํ  โหติ
สมฺมาสมฺพุทฺโธ  โลเก  วิวฏจฺฉโท  อหํ  โข  ปน  ตาต  อมฺพฏฺ มนฺตานํ
ทาตา ตฺวํ มนฺตานํ ปฏิคฺคหิตาติ ฯ
     {๑๔๓.๓}   เอวํ   โภติ   โข   อมฺพฏฺโ  มาณโว  พฺราหฺมณสฺส
โปกฺขรสาติสฺส        ปฏิสฺสุตฺวา        อุฏฺายาสนา       พฺราหฺมณํ
โปกฺขรสาตึ     อภิวาเทตฺวา     ปทกฺขิณํ    กตฺวา    วฬวารถมารุยฺห
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๗.
สมฺพหุเลหิ    มาณเวหิ    สทฺธึ    เยน    อิจฺฉานงฺคลวนสณฺโฑ   เตน
ปายาสิ  ยาวติกา  ยานสฺส  ภูมิ  ยาเนน  คนฺตฺวา  ยานา ปจฺโจโรหิตฺวา
ปตฺติโก ว อารามํ ปาวิสิ ฯ
     [๑๔๔]   เตน   โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  อพฺโภกาเส
จงฺกมนฺติ   ฯ  อถโข  อมฺพฏฺโ  มาณโว  เยน  เต  ภิกฺขู  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา  เต  ภิกฺขู  เอตทโวจ  กหํ  นุ  โข  โภ  เอตรหิ โส ภวํ
โคตโม  วิหรติ  ตํ  หิ  มยํ  ภวนฺตํ  โคตมํ  ทสฺสนาย  อิธูปสงฺกนฺตาติ ฯ
อถโข    เตสํ   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   อยํ   โข   อมฺพฏฺโ   มาณโว
อภิญฺาตโกลญฺโ   เจว   อภิญฺาตสฺส   จ  พฺราหฺมณสฺส  โปกฺขรสาติสฺส
อนฺเตวาสี    อครุ    โข    ปน    ภควโต   เอวรูเปหิ   กุลปุตฺเตหิ
สทฺธึ   กถาสลฺลาโป   โหตีติ   ฯ   เต   อมฺพฏฺ   มาณวํ  เอตทโวจุํ
เอโส   อมฺพฏฺ   วิหาโร  สํวุตทฺวาโร  เตน  อปฺปสทฺโท  อุปสงฺกมิตฺวา
อตรมาโน    อาฬินฺทํ    ปวิสิตฺวา    อุกฺกาสิตฺวา   อคฺคฬํ   อาโกเฏหิ
วิวริสฺสติ   เต   ภควา  ทฺวารนฺติ  ฯ  อถโข  อมฺพฏฺโ  มาณโว  เยน
โส   วิหาโร   สํวุตทฺวาโร  เตน  อปฺปสทฺโท  อุปสงฺกมิตฺวา  อตรมาโน
อาฬินฺทํ   ปวิสิตฺวา   อุกฺกาสิตฺวา   อคฺคฬํ  อาโกเฏสิ  ฯ  วิวริ  ภควา
ทฺวารํ   ฯ   ปาวิสิ   อมฺพฏฺโ  มาณโว  ฯ  มาณวกาปิ  โข  ปวิสิตฺวา
ภควตา   สทฺธึ   สมฺโมทึสุ   สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ  วีติสาเรตฺวา
เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ฯ
     [๑๔๕]   อมฺพฏฺโ  ปน  มาณโว  จงฺกมนฺโตปิ  นิสินฺเนน  ภควตา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๘.
กญฺจิ   กญฺจิ   กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรติ   ิโตปิ  นิสินฺเนน  ภควตา
กญฺจิ   กญฺจิ   กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรติ  ฯ  อถโข  ภควา  อมฺพฏฺ
มาณวํ   เอตทโวจ   เอวํ   นุ   เต   อมฺพฏฺ   พฺราหฺมเณหิ  วุฑฺเฒหิ
มหลฺลเกหิ   อาจริยปาจริเยหิ   สทฺธึ   กถาสลฺลาโป  โหติ  ยถยิทํ  จรํ
ติฏฺ นิสินฺเนน มยา กญฺจิ กญฺจิ กถํ สาราณียํ วีติสาเรสีติ ฯ
     {๑๔๕.๑}  โน หิทํ โภ โคตม คจฺฉนฺโต วา หิ โภ โคตม คจฺฉนฺเตน
พฺราหฺมโณ   พฺราหฺมเณน   สทฺธึ   สลฺลปิตุมรหติ   ิโต   วา   หิ  โภ
โคตม   ิเตน   พฺราหฺมโณ   พฺราหฺมเณน  สทฺธึ  สลฺลปิตุมรหติ  นิสินฺโน
วา    หิ   โภ   โคตม   นิสินฺเนน   พฺราหฺมโณ   พฺราหฺมเณน   สทฺธึ
สลฺลปิตุมรหติ   สยาโน   วา   หิ   โภ   โคตม  สยาเนน  พฺราหฺมโณ
พฺราหฺมเณน   สทฺธึ   สลฺลปิตุมรหติ   เย  จ  โข  โภ  โคตม  มุณฺฑกา
สมณกา   อิพฺภา   กณฺหา   พนฺธุปาทปจฺจา   เตหิปิ   เม   สทฺธึ  เอวํ
กถาสลฺลาโป  โหติ  ยถริว  โภตา  โคตเมนาติ  ฯ  อตฺถิกวโต  โข ปน
เต   อมฺพฏฺ  อิธาคมนํ  อโหสิ  ยาเยว  โข  ปนตฺถาย  อาคจฺเฉยฺยาถ
ตเมว   อตฺถํ  สาธุกํ  มนสิกเรยฺยาถ  อวุสิตวาเยว  โข  ปน  อมฺพฏฺโ
มาณโว วุสิตมานี กิมญฺตฺร อวุสิตตฺตาติ ฯ
     {๑๔๕.๒}  อถโข อมฺพฏฺโ มาณโว ภควตา อวุสิตวาเทน วุจฺจมาโน
กุปิโต   อนตฺตมโน   ภควนฺตํเยว   ขุํเสนฺโต   ภควนฺตํเยว   วมฺเภนฺโต
ภควนฺตํเยว  วทมาโน  สมโณ จ เม โภ โคตโม ปาปิโต ภวิสฺสตีติ ภควนฺตํ
เอตทโวจ  จณฺฑา  โภ  โคตม สกฺยชาติ ผรุสา โภ โคตม สกฺยชาติ ลหุสา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๙.
โภ   โคตม   สกฺยชาติ   รภสา  โภ  โคตม  สกฺยชาติ  อิพฺภา  สนฺตา
อิพฺภา   สมานา   น  พฺราหฺมเณ  สกฺกโรนฺติ  น  พฺราหฺมเณ  ครุกโรนฺติ
น   พฺราหฺมเณ   มาเนนฺติ   น   พฺราหฺมเณ   ปูเชนฺติ   น  พฺราหฺมเณ
อปจายนฺติ   ตยิทํ   โภ  โคตม  น  ฉนฺนํ  ๑-  ตยิทํ  นปฺปฏิรูปํ  ยทิเม
สกฺยา   อิพฺภา   สนฺตา   อิพฺภา   สมานา   น  พฺราหฺมเณ  สกฺกโรนฺติ
น   พฺราหฺมเณ   ครุกโรนฺติ   น   พฺราหฺมเณ  มาเนนฺติ  น  พฺราหฺมเณ
ปูเชนฺติ   น   พฺราหฺมเณ   อปจายนฺตีติ   ฯ   อิติห  อมฺพฏฺโ  มาณโว
อิมํ ปมํ สเกฺยสุ อิพฺภาวาทํ นิปาเตสิ ฯ
     [๑๔๖]  กึ  ปน  เต  อมฺพฏฺ  สกฺยา  อปรทฺธุนฺติ  ฯ  เอกมิทาหํ
โภ   โคตม   สมยํ  อาจริยสฺส  พฺราหฺมณสฺส  โปกฺขรสาติสฺส  เกนจิเทว
กรณีเยน   กปิลวตฺถุํ   อคมาสึ   เยน  สกฺยานํ  สณฺาคารํ  เตนุปสงฺกมึ
เตน  โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา สกฺยา เจว สกฺยกุมารา จ สณฺาคาเร
อุจฺเจสุ   อาสเนสุ   นิสินฺนา   โหนฺติ   อญฺมญฺ  องฺคุลิปโตทเกหิ  ๒-
สญฺชคฺฆนฺตา    สงฺกีฬนฺตา   อญฺทตฺถุํ   มมญฺเว   มญฺเ   อนุชคฺฆนฺตา
น   มํ  โกจิ  อาสเนนปิ  นิมนฺเตสิ  ตยิทํ  โภ  โคตม  น  ฉนฺนํ  ตยิทํ
นปฺปฏิรูปํ  ยทิเม  สกฺยา  อิพฺภา  สนฺตา  อิพฺภา  สมานา  น  พฺราหฺมเณ
สกฺกโรนฺติ   น   พฺราหฺมเณ   ครุกโรนฺติ   น  พฺราหฺมเณ  มาเนนฺติ  น
พฺราหฺมเณ   ปูเชนฺติ   น   พฺราหฺมเณ  อปจายนฺตีติ  ฯ  อิติห  อมฺพฏฺโ
มาณโว อิทํ ทุติยํ สเกฺยสุ อิพฺภาวาทํ นิปาเตสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. น จ ฉนฺนํ ฯ ๒ องฺคุลิปโตทเกนาติปิ ปาโ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๐.
     [๑๔๗]  ลฏุกิกาปิ  โข  อมฺพฏฺ  สกุณิกา สเก กุลาวเก กามลาปินี
โหติ  สกํ  โข  ปเนตํ  อมฺพฏฺ  สกฺยานํ  ยทิทํ กปิลวตฺถุํ น อรหตายสฺมา
อมฺพฏฺโ   อิมาย   อปฺปมตฺตาย   อภิสชฺชิตุนฺติ  จตฺตาโรเม  โภ  โคตม
วณฺณา   ขตฺติยา   พฺราหฺมณา   เวสฺสา   สุทฺทา   ฯ   อิเมสํ  หิ  โภ
โคตม   จตุนฺนํ  วณฺณานํ  ตโย  วณฺณา  ขตฺติยา  จ  เวสฺสา  จ  สุทฺทา
จ    อญฺทตฺถุํ   พฺราหฺมณสฺเสว   ปริจารกา   สมฺปชฺชนฺติ   ตยิทํ   โภ
โคตม   น   ฉนฺนํ   ตยิทํ   นปฺปฏิรูปํ   ยทิเม   สกฺยา  อิพฺภา  สนฺตา
อิพฺภา   สมานา   น  พฺราหฺมเณ  สกฺกโรนฺติ  น  พฺราหฺมเณ  ครุกโรนฺติ
น   พฺราหฺมเณ   มาเนนฺติ   น   พฺราหฺมเณ   ปูเชนฺติ   น  พฺราหฺมเณ
อปจายนฺตีติ    ฯ   อิติห   อมฺพฏฺโ   มาณโว   อิทํ   ตติยํ   สเกฺยสุ
อิพฺภาวาทํ นิปาเตสิ ฯ
     [๑๔๘]  อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  อติพาฬฺหํ  โข  อยํ อมฺพฏฺโ
มาณโว  สเกฺยสุ  อิพฺภาวาเทน  นิมฺมเทติ  ยนฺนูนาหํ โคตฺตํ ปุจฺเฉยฺยนฺติ ฯ
อถโข   ภควา  อมฺพฏฺ  มาณวํ  เอตทโวจ  กถํโคตฺโตสิ  อมฺพฏฺาติ  ฯ
กณฺหายโนหมสฺมิ   โภ   โคตมาติ   ฯ  โปราณํ  โข  ปน  เต  อมฺพฏฺ
มาตาเปตฺติกํ   นาม   โคตฺตํ   อนุสฺสรโต   อยฺยปุตฺตา   สกฺยา  ภวนฺติ
ทาสิปุตฺโต   ตฺวมสิ   สกฺยานํ   สกฺยา   โข   ปน   อมฺพฏฺ   ราชานํ
อุกฺกากํ ๑- ปิตามหํ ทหนฺติ ๒- ฯ
     [๑๔๙]   ภูตปุพฺพํ   อมฺพฏฺ   ราชา  อุกฺกาโก  ยา  สา  มเหสี
@เชิงอรรถ: ๑ สี. โอกฺกากํ ฯ ๒ สี. ทิสฺสนฺติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๑.
ปิยา   มนาปา   ตสฺสา   ปุตฺตสฺส  รชฺชํ  ปริณาเมตุกาโม  เชฏฺกุมาเร
รฏฺสฺมา    ปพฺพาเชสิ   อุกฺกามุขํ   กรกณฺฑุํ   หตฺถินิกํสินิปุรํ   ฯ   เต
รฏฺสฺมา  ปพฺพาชิตา  หิมวนฺตปสฺเส  โปกฺขรณิยา  ตีเร  มหาสากวนสณฺโฑ
ตตฺถ    วาสํ   กปฺเปสุํ   ฯ   เต   ชาติสมฺเภทภยา   สกาหิ   ภคนีหิ
สทฺธึ สํวาสํ กปฺเปสุํ ฯ
     {๑๔๙.๑}  อถโข  อมฺพฏฺ  ราชา  อุกฺกาโก  อมจฺเจ  ปาริสชฺเช
อามนฺเตสิ  กหํ  นุ  โข  โภ  เอตรหิ  กุมารา  สมฺมนฺตีติ  ฯ อตฺถิ เทว
หิมวนฺตปสฺเส    โปกฺขรณิยา    ตีเร    มหาสากวนสณฺโฑ    ตตฺเถตรหิ
กุมารา     สมฺมนฺติ     เต     ชาติสมฺเภทภยา     สกาหิ    ภคินีหิ
สทฺธึ   สํวาสํ  กปฺเปนฺตีติ  ฯ  อถโข  อมฺพฏฺ  ราชา  อุกฺกาโก  อุทานํ
อุทาเนสิ  สกฺยา  วต  โภ  กุมารา  ปรมสกฺยา  วต  โภ  กุมาราติ  ฯ
ตทคฺเค   โข   ปน   อมฺพฏฺ  สกฺยา  ปญฺายนฺติ  ฯ  โส  จ  สกฺยานํ
ปุพฺพปุริโส   ฯ   รญฺโ   โข   ปน   อมฺพฏฺ  อุกฺกากสฺส  ทิสา  นาม
ทาสี   อโหสิ   สา  กณฺหํ  นาม  ชเนสิ  ฯ  ชาโต  กโณฺห  ปพฺยาหาสิ
โธวถ   มํ   อมฺม   นฺหาเปถ   มํ  อมฺม  อิมสฺมา  มํ  อมฺม  อสุจิสฺมา
ปริโมเจถ   อตฺถาย  เต  ๑-  ภวิสฺสามีติ  ฯ  ยถา  โข  ปน  อมฺพฏฺ
เอตรหิ  มนุสฺสา  ปิสาเจ  ปิสาจาติ  สญฺชานนฺติ  เอวเมว  โข  อมฺพฏฺ
เตน   โข   ปน   สมเยน   มนุสฺสา  ปิสาเจ  กณฺหาติ  สญฺชานนฺติ  ฯ
เต   เอวมาหํสุ   อยํ   ชาโต   ปพฺยาหาสิ   กโณฺห   ชาโต  ปิสาโจ
ชาโตติ  ฯ  ตทคฺเค  โข  ปน  อมฺพฏฺ  กณฺหายนา  ปญฺายนฺติ  ฯ  โส
@เชิงอรรถ: ๑ โวติปิ ปาโ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๒.
จ   กณฺหายนานํ   ปุพฺพปุริโส   ฯ   อิติ   โข   เต  อมฺพฏฺ  โปราณํ
มาตาเปตฺติกํ   นาม   โคตฺตํ   อนุสฺสรโต   อยฺยปุตฺตา   สกฺยา  ภวนฺติ
ทาสิปุตฺโต ตฺวมสิ สกฺยานนฺติ ฯ
     [๑๕๐]  เอวํ  วุตฺเต  เต  มาณวกา  ภควนฺตํ  เอตทโวจุํ มา ภวํ
โคตโม    อมฺพฏฺ    มาณวํ   อติพาฬฺหํ   ทาสิปุตฺตวาเทน   นิมฺมาเทสิ
สุชาโต   จ   โภ   โคตม  อมฺพฏฺโ  มาณโว  กุลปุตฺโต  จ  อมฺพฏฺโ
มาณโว    พหุสฺสุโต   จ   อมฺพฏฺโ   มาณโว   กลฺยาณวากฺกรโณ   จ
อมฺพฏฺโ    มาณโว   ปณฺฑิโต   จ   อมฺพฏฺโ   มาณโว   ปโหติ   จ
อมฺพฏฺโ มาณโว โภตา โคตเมน สทฺธึ อสฺมึ วจเน ปติมนฺเตตุนฺติ ฯ
     {๑๕๐.๑}  อถโข  ภควา เต มาณวเก เอตทโวจ สเจ โข ตุมฺหากํ
มาณวกานํ  เอวํ  โหติ  ทุชฺชาโต  จ  อมฺพฏฺโ  มาณโว  อกุลปุตฺโต  จ
อมฺพฏฺโ   มาณโว   อปฺปสฺสุโต   จ   อมฺพฏฺโ   มาณโว   อกลฺยาณ-
วากฺกรโณ   จ   อมฺพฏฺโ   มาณโว  ทุปฺปญฺโ  จ  อมฺพฏฺโ  มาณโว
น   จ   ปโหติ   อมฺพฏฺโ   มาณโว   สมเณน  โคตเมน  สทฺธึ  อสฺมึ
วจเน   ปติมนฺเตตุนฺติ   ติฏฺตุ   อมฺพฏฺโ  มาณโว  ตุเมฺห  มยา  สทฺธึ
มนฺตโวฺห   อสฺมึ   วจเน   สเจ  ปน  ตุมฺหากํ  มาณวกานํ  เอวํ  โหติ
สุชาโต   จ   อมฺพฏฺโ   มาณโว   กุลปุตฺโต   จ   อมฺพฏฺโ  มาณโว
พหุสฺสุโต   จ   อมฺพฏฺโ   มาณโว   กลฺยาณวากฺกรโณ   จ   อมฺพฏฺโ
มาณโว    ปณฺฑิโต   จ   อมฺพฏฺโ   มาณโว   ปโหติ   จ   อมฺพฏฺโ
มาณโว    สมเณน    โคตเมน   สทฺธึ   อสฺมึ   วจเน   ปติมนฺเตตุนฺติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๓.
ติฏฺถ  ตุเมฺห  อมฺพฏฺโ  มาณโว  มยา  สทฺธึ อสฺมึ วจเน ปติมนฺเตตูติ ฯ
สุชาโต   จ   โภ   โคตม  อมฺพฏฺโ  มาณโว  กุลปุตฺโต  จ  อมฺพฏฺโ
มาณโว    พหุสฺสุโต    จ    อมฺพฏฺโ    มาณโว    กลฺยาณวากฺกรโณ
จ   อมฺพฏฺโ   มาณโว   ปณฺฑิโต   จ   อมฺพฏฺโ  มาณโว  ปโหติ  จ
อมฺพฏฺโ   มาณโว   โภตา   โคตเมน  สทฺธึ  อสฺมึ  วจเน  ปติมนฺเตตุํ
ตุณฺหี   มยํ   ภวิสฺสาม   อมฺพฏฺโ   มาณโว   โภตา   โคตเมน  สทฺธึ
อสฺมึ วจเน ปติมนฺเตตูติ ฯ
     [๑๕๑]  อถโข  ภควา  อมฺพฏฺ  มาณวํ  เอตทโวจ  อยํ  โข ปน
เต   อมฺพฏฺ   สหธมฺมิโก   ปโญฺห   อาคจฺฉติ  อกามาปิ  พฺยากาตพฺโพ
สเจ   ตฺวํ   น   พฺยากริสฺสสิ   อญฺเน   วา  อญฺ  ปติจริสฺสสิ  ตุณฺหี
วา   ภวิสฺสสิ  ปกฺกมิสฺสสิ  วา  เอตฺเถว  เต  สตฺตธา  มุทฺธา  ผลีสฺสติ
ตํ   กึ   มญฺสิ   อมฺพฏฺ   กินฺติ   เต   สุตํ   พฺราหฺมณานํ   วุฑฺฒานํ
มหลฺลกานํ    อาจริยปาจริยานํ   ภาสมานานํ   กุโตปภูติกา   กณฺหายนา
โก จ กณฺหายนานํ ปุพฺพปุริโสติ ฯ
     {๑๕๑.๑}   เอวํ   วุตฺเต   อมฺพฏฺโ  มาณโว  ตุณฺหี  อโหสิ  ฯ
ทุติยมฺปิ   โข   ภควา   อมฺพฏฺ   มาณวํ   เอตทโวจ   ตํ  กึ  มญฺสิ
อมฺพฏฺ    กินฺติ    เต    สุตํ    พฺราหฺมณานํ    วุฑฺฒานํ   มหลฺลกานํ
อาจริยปาจริยานํ       ภาสมานานํ       กุโตปภูติกา      กณฺหายนา
โก    จ   กณฺหายนานํ   ปุพฺพปุริโสติ   ฯ   ทุติยมฺปิ   โข   อมฺพฏฺโ
มาณโว   ตุณฺหี   อโหสิ  ฯ  อถโข  ภควา  อมฺพฏฺ  มาณวํ  เอตทโวจ
พฺยากโรหิทานิ     อมฺพฏฺ     นทานิ    เต    ตุณฺหีภาวสฺส    กาโล
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๔.
โย   โข   อมฺพฏฺ   ตถาคเตน   ยาวตติยกํ   สหธมฺมิกํ  ปญฺหํ  ปุฏฺโ
น พฺยากโรติ เอตฺเถวสฺส สตฺตธา มุทฺธา ผลิสฺสตีติ ฯ
     [๑๕๒]   เตน   โข   ปน   สมเยน   วชิรปาณิ  ยกฺโข  มหนฺตํ
อโยกูฏํ    อาทาย    อาทิตฺตํ    สมฺปชฺชลิตํ    สํโชติภูตํ    อมฺพฏฺสฺส
มาณวสฺส    อุปริเวหาสํ    ิโต   โหติ   สจายํ   อมฺพฏฺโ   มาณโว
ภควตา    ยาวตติยกํ    สหธมฺมิกํ    ปญฺหํ   ปุฏฺโ   น   พฺยากริสฺสติ
เอตฺเถวสฺส   สตฺตธา   มุทฺธํ  ผาเลสฺสามีติ  ฯ  ตํ  โข  ปน  วชิรปาณึ
ยกฺขํ   ภควา   เจว   ปสฺสติ   อมฺพฏฺโ   จ   มาณโว   ฯ   อถโข
อมฺพฏฺโ    มาณโว    ภีโต    สํวิคฺโค   โลมหฏฺชาโต   ภควนฺตํเยว
ตาณํ   คเวสิ   ภควนฺตํเยว   เลณํ   คเวสิ  ภควนฺตํเยว  สรณํ  คเวสิ
อุปนิสีทิตฺวา   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   กิเมตํ   ภวํ   โคตโม  อาห  ปุน
ภวํ   โคตโม   พฺรูตูติ   ฯ   ตํ   กึ  มญฺสิ  อมฺพฏฺ  กินฺติ  เต  สุตํ
พฺราหฺมณานํ    วุฑฺฒานํ    มหลฺลกานํ    อาจริยปาจริยานํ   ภาสมานานํ
กุโตปภูติกา    กณฺหายนา    โก   จ   กณฺหายนานํ   ปุพฺพปุริโสติ   ฯ
เอวเมว   โภ   โคตม   สุตํ  ยเทว  ภวํ  โคตโม  อาห  ตโตปภูติกา
กณฺหายนา โส จ กณฺหายนานํ ปุพฺพปุริโสติ ฯ
     [๑๕๓]   เอวํ   วุตฺเต   เต  มาณวกา  อุนฺนาทิโน  อุจฺจาสทฺทา
มหาสทฺทา   อเหสุํ   ทุชฺชาโต  กิร  โภ  อมฺพฏฺโ  มาณโว  อกุลปุตฺโต
กิร    โภ    อมฺพฏฺโ   มาณโว   ทาสิปุตฺโต   กิร   โภ   อมฺพฏฺโ
มาณโว    สกฺยานํ    อยฺยปุตฺตา    กิร   โภ   อมฺพฏฺสฺส   มาณวสฺส
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๕.
สกฺยา  ภวนฺติ  ธมฺมวาทีเยว  ๑-  กิร  มยํ  สมณํ  โคตมํ  อปสาเทตพฺพํ
อมญฺิมฺหาติ   ฯ   อถโข   ภควโต   เอตทโหสิ   อติพาฬฺหํ  โข  อิเม
มาณวกา   อมฺพฏฺ   มาณวํ   ทาสิปุตฺตวาเทน   นิมฺมาเทนฺติ   ยนฺนูนาหํ
ปริโมเจยฺยนฺติ   ฯ   อถโข   ภควา   เต   มาณวเก  เอตทโวจ  มา
โข   ตุเมฺห   มาณวกา   อมฺพฏฺ   มาณวกํ  อติพาฬฺหํ  ทาสิปุตฺตวาเทน
นิมฺมาเทถ   อุฬาโร   จ  โส  กโณฺห  อิสิ  อโหสิ  โส  ทกฺขิณํ  ชนปทํ
คนฺตฺวา    พฺรหฺมมนฺเต    อธิยิตฺวา   ราชานํ   อุกฺกากํ   อุปสงฺกมิตฺวา
มทฺทรูปึ   ๒-   ธีตรํ  ยาจิ  ฯ  ตสฺส  ราชา  อุกฺกาโก  เนวเร  มยฺหํ
ทาสิปุตฺโต   สมาโน  มทฺทรูปึ  ธีตรํ  ยาจตีติ  กุปิโต  อนตฺตมโน  ขุรปฺปํ
สนฺนยฺหิ ฯ โส ตํ ขุรปฺปํ เนว อสกฺขิ มุญฺจิตุํ โน ปติสํหริตุํ ฯ
     [๑๕๔]   อถโข   มาณวกา   อมจฺจา   ปาริสชฺชา   กณฺหํ   อิสึ
อุปสงฺกมิตฺวา    เอตทโวจุํ   โสตฺถิ   ภทนฺเต   โหตุ   รญฺโ   โสตฺถิ
ภทนฺเต   โหตุ   รญฺโติ   ฯ   โสตฺถิ   ภวิสฺสติ  รญฺโ  อปิจ  ราชา
ยทิ   อโธ  ขุรปฺปํ  มุญฺจิสฺสติ  ยาวตา  รญฺโ  วิชิตํ  เอตฺตาวตา  ปวี
อุทิยิสฺสตีติ   ฯ   โสตฺถิ  ภทนฺเต  โหตุ  รญฺโ  โสตฺถิ  ชนปทสฺสาติ  ฯ
โสตฺถิ   ภวิสฺสติ   รญฺโ   โสตฺถิ   ชนปทสฺส  อปิจ  ราชา  ยทิ  อุทฺธํ
ขุรปฺปํ   มุญฺจิสฺสติ   ยาวตา   รญฺโ  วิชิตํ  เอตฺตาวตา  สตฺต  วสฺสานิ
เทโว   น   วสฺสิสฺสตีติ   ฯ   โสตฺถิ   ภทนฺเต   โหตุ  รญฺโ  โสตฺถิ
ชนปทสฺส   เทโว   ปวสฺสตูติ   ฯ   โสตฺถิ   ภวิสฺสติ   รญฺโ   โสตฺถิ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ธมฺมวาทิญฺเว ฯ ๒ สี. ขุทฺทรูปึ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๖.
ชนปทสฺส   เทโว   ปวสฺสิสฺสติ   อปิจ   ราชา   เชฏฺกุมาเร   ขุรปฺปํ
ปติฏฺาเปตุ   โสตฺถิกุมาโร   ปลฺโลโม   ภวิสฺสตีติ  ฯ  อถโข  มาณวกา
ราชา   อุกฺกาโก   เชฏฺกุมาเร   ขุรปฺปํ   ปติฏฺาเปสิ   โสตฺถิกุมาโร
ปลฺโลโม  ภวิสฺสตีติ  ฯ  อถโข  มาณวกา  ราชา  อุกฺกาโก เชฏฺกุมาเร
ขุรปฺปํ   ปติฏฺาเปสิ   ฯ   โสตฺถิกุมาโร   ปลฺโลโม   สมภวิ  ฯ  ตสฺส
ราชา  อุกฺกาโก  ภีโต  พฺรหฺมทณฺเฑน  ตชฺชิโต  มทฺทรูปึ  ธีตรํ  อทาสิ ฯ
มา   โข  ตุเมฺห  มาณวกา  อมฺพฏฺ  มาณวํ  อติพาฬฺหํ  ทาสิปุตฺตวาเทน
นิมฺมาเทถ อุฬาโร โส กโณฺห อิสิ อโหสีติ ฯ
     [๑๕๕]   อถโข   ภควา   อมฺพฏฺ   มาณวํ   อามนฺเตสิ  ตํ  กึ
มญฺสิ     อมฺพฏฺ    อิธ    ขตฺติยกุมาโร    พฺราหฺมณกญฺาย    สทฺธึ
สํวาสํ   กปฺเปยฺย   เตสํ   สํวาสมนฺวาย   ปุตฺโต   ชาเยถ   โย  โส
ขตฺติยกุมาเรน    พฺราหฺมณกญฺาย    ปุตฺโต    อุปฺปนฺโน    อปินุ   โส
ลเภถ  พฺราหฺมเณสุ  อาสนํ  วา  อุทกํ  วาติ  ฯ  ลเภถ  โภ  โคตม ฯ
อปินุ   นํ   พฺราหฺมณา   โภเชยฺยุํ  สทฺเท  วา  ถาลิปาเก  วา  ยญฺเ
วา  ปาหุเน  วาติ  ฯ  โภเชยฺยุํ  โภ  โคตม  ฯ  อปินุ  นํ  พฺราหฺมณา
มนฺเต  วาเจยฺยุํ  วา  โน  วาติ  ฯ  วาเจยฺยุํ  โภ  โคตม  ฯ อปินุสฺส
อิตฺถีสุ   อาวฏํ   วา   อสฺส   อนาวฏํ   วาติ  ฯ  อนาวฏํ  หิสฺส  โภ
โคตม   ฯ   อปินุ   ขตฺติยาภิเสเกน  อภิสิญฺเจยฺยุนฺติ  ฯ  โน  หิทํ  โภ
โคตม ฯ ตํ กิสฺส เหตุ ฯ มาติโต หิ โภ โคตม อนุปปนฺโนติ ฯ
     [๑๕๖]  ตํ  กิมฺมญฺสิ  อมฺพฏฺ  อิธ  พฺราหฺมณกุมาโร ขตฺติยกญฺาย
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๗.
สทฺธึ    สํวาสํ    กปฺเปยฺย    เตสํ   สํวาสมนฺวาย   ปุตฺโต   ชาเยถ
โย   โส   พฺราหฺมณกุมาเรน   ขตฺติยกญฺาย   ปุตฺโต   อุปฺปนฺโน  อปินุ
โส   ลเภถ   พฺราหฺมเณสุ   อาสนํ   วา  อุทกํ  วาติ  ฯ  ลเภถ  โภ
โคตม   ฯ   อปินุ   นํ   พฺราหฺมณา  โภเชยฺยุํ  สทฺเท  วา  ถาลิปาเก
วา  ยญฺเ  วา  ปาหุเน  วาติ  ฯ  โภเชยฺยุํ  โภ  โคตม  ฯ  อปินุ นํ
พฺราหฺมณา  มนฺเต  วาเจยฺยุํ  วา  โน  วาติ  ฯ  วาเจยฺยุํ โภ โคตม ฯ
อปินุสฺส   อิตฺถีสุ   อาวฏํ  วา  อสฺส  อนาวฏํ  วาติ  ฯ  อนาวฏํ  หิสฺส
โภ  โคตม  ฯ  อปินุ  นํ  ขตฺติยาภิเสเกน  อภิสิญฺเจยฺยุนฺติ  ฯ  โน  หิทํ
โภ โคตม ฯ ตํ กิสฺส เหตุ ฯ ปิติโต หิ โภ โคตม อนุปปนฺโนติ ฯ
     [๑๕๗]  อิติ  โข  อมฺพฏฺ  อิตฺถิยา  วา  อิตฺถึ  กริตฺวา  ปุริเสน
วา   ปุริสํ   กริตฺวา   ขตฺติยา   ว  เสฏฺา  หีนา  พฺราหฺมณา  ฯ  ตํ
กึ    มญฺสิ    อมฺพฏฺ    อิธ    พฺราหฺมณา   พฺราหฺมณํ   กิสฺมิญฺจิเทว
ปกรเณ   ขุรมุณฺฑํ   กริตฺวา   ภสฺสปุเฏน   วธิตฺวา  รฏฺา  วา  นครา
วา   ปพฺพาเชยฺยุํ   อปินุ   โส  ลเภถ  พฺราหฺมเณสุ  อาสนํ  วา  อุทกํ
วาติ   ฯ   โน   หิทํ  โภ  โคตม  ฯ  อปินุ  นํ  พฺราหฺมณา  โภเชยฺยุํ
สทฺเท   วา  ถาลิปาเก  วา  ยญฺเ  วา  ปาหุเน  วาติ  ฯ  โน  หิทํ
โภ   โคตม   ฯ   อปินุ   นํ   พฺราหฺมณา  มนฺเต  วาเจยฺยุํ  วา  โน
วาติ   ฯ   โน   หิทํ   โภ   โคตม  ฯ  อปินุสฺส  อิตฺถีสุ  อาวฏํ  วา
อสฺส อนาวฏํ วาติ ฯ อาวฏํ หิสฺส โภ โคตม ฯ
     [๑๕๘]  ตํ  กึ  มญฺสิ  อมฺพฏฺ  อิธ  ขตฺติยา  ขตฺติยํ กิสฺมิญฺจิเทว
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๘.
ปกรเณ   ขุรมุณฺฑํ   กริตฺวา   ภสฺสปุเฏน   วธิตฺวา  รฏฺา  วา  นครา
วา   ปพฺพาเชยฺยุํ   อปินุ   โส  ลเภถ  พฺราหฺมเณสุ  อาสนํ  วา  อุทกํ
วาติ   ฯ   ลเภถ   โภ   โคตม   ฯ  อปินุ  นํ  พฺราหฺมณา  โภเชยฺยุํ
สทฺเท   วา  ถาลิปาเก  วา  ยญฺเ  วา  ปาหุเน  วาติ  ฯ  โภเชยฺยุํ
โภ   โคตม   ฯ   อปินุ   นํ   พฺราหฺมณา  มนฺเต  วาเจยฺยุํ  วา  โน
วาติ   ฯ   วาเจยฺยุํ   โภ   โคตม   ฯ  อปินุสฺส  อิตฺถีสุ  อาวฏํ  วา
อสฺส   อนาวฏํ   วาติ   ฯ  อนาวฏญฺหิสฺส  โภ  โคตม  ฯ  เอตฺตาวตา
โข    อมฺพฏฺ    ขตฺติโย   ปรมนิหีนตปฺปตฺโต   โหติ   ยทิทํ   ขตฺติยา
ขุรมุณฺฑํ   กริตฺวา   ภสฺสปุเฏน   วธิตฺวา   รฏฺา   วา   นครา   วา
ปพฺพาเชนฺติ   ฯ   อิติ  โข  อมฺพฏฺ  ยทาปิ  ขตฺติโย  ปรมนิหีนตปฺปตฺโต
โหติ   ตทาปิ   ขตฺติยา   ว   เสฏฺา  หีนา  พฺราหฺมณา  ฯ  พฺรหฺมุนา
เจสา อมฺพฏฺ สนงฺกุมาเรน คาถา ภาสิตา
     [๑๕๙]  ขตฺติโย เสฏฺโ ชเนตสฺมึ      เย โคตฺตปฏิสาริโน
                 วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน           โส เสฏฺโ เทวมานุเสติ ฯ
     [๑๖๐]  สา  โข  ปเนสา  อมฺพฏฺ  พฺรหฺมุนา สนงฺกุมาเรน คาถา
สุคีตา   น   ทุคฺคีตา   สุภาสิตา   น   ทุพฺภาสิตา   อตฺถสญฺหิตา   โน
อนตฺถสญฺหิตา อนุมตา มยา อหํปิ อมฺพฏฺ เอวํ วทามิ
     [๑๖๑]  ขตฺติโย เสฏฺโ ชเนตสฺมึ      เย โคตฺตปฏิสาริโน
                 วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน           โส เสฏฺโ เทวมานุเสติ ฯ
                                   ภาณวารํ ปมํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๙.
     [๑๖๒]  กตมํ  ปน  ตํ  โภ  โคตม  จรณํ  กตมา  สา วิชฺชาติ ฯ
น   โข   อมฺพฏฺ   อนุตฺตราย   วิชฺชาจรณสมฺปทาย   ชาติวาโท   วา
วุจฺจติ   โคตฺตวาโท   วา  วุจฺจติ  มานวาโท  วา  วุจฺจติ  อรหสิ  วา
มํ   ตฺวํ  น  วา  มํ  ตฺวํ  อรหสีติ  ยตฺถ  โข  อมฺพฏฺ  อาวาโห  วา
โหติ   วิวาโห  วา  โหติ  อาวาหวิวาโห  วา  โหติ  เอตฺเถตํ  วุจฺจติ
ชาติวาโท   วา   อิติปิ  โคตฺตวาโท  วา  อิติปิ  มานวาโท  วา  อิติปิ
อรหสิ  วา  มํ  ตฺวํ  น  วา  มํ  ตฺวํ  อรหสีติ  เย  หิ  เกจิ  อมฺพฏฺ
ชาติวาทวินิพทฺธา    วา    โคตฺตวาทวินิพทฺธา   วา   มานวาทวินิพทฺธา
วา   อาวาหวิวาหวินิพทฺธา   วา  อารกา  เต  อนุตฺตราย  วิชฺชาจรณ-
สมฺปทาย    ปหาย   โข   อมฺพฏฺ   ชาติวาทวินิพทฺธญฺจ   โคตฺตวาท-
วินิพทฺธญฺจ         มานวาทวินิพทฺธญฺจ         อาวาหวิวาหวินิพทฺธญฺจ
อนุตฺตราย วิชฺชาจรณสมฺปทาย สจฺฉิกิริยา โหตีติ ฯ
     [๑๖๓]  กตมํ  ปน  ตํ  โภ  โคตม  จรณํ  กตมา  สา วิชฺชาติ ฯ
อิธ    อมฺพฏฺ   ตถาคโต   โลเก   อุปฺปชฺชติ   อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ
ฯเปฯ  (ยถา  สามญฺผเล  ๑-  เอวํ  วิตฺถาเรตพฺพํ)  ฯเปฯ  เอวํ โข
อมฺพฏฺ   ภิกฺขุ   สีลสมฺปนฺโน   โหติ   ฯเปฯ   ปมํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช
วิหรติ    อิทํปิสฺส   โหติ   จรณสฺมึ   ฯเปฯ   วิตกฺกวิจารานํ   วูปสมา
ทุติยํ   ฌานํ   ตติยํ   ฌานํ   จตุตฺถํ   ฌานํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   ฯ
อิทํปิสฺส   โหติ   จรณสฺมึ   ฯ   อิทํปิ   โข   ตํ   อมฺพฏฺ   จรณํ  ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. สามญฺผลํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๐.
าณทสฺสนาย    จิตฺตํ    อภินีหรติ    อภินินฺนาเมติ    ฯเปฯ   อิทํปิสฺส
โหติ   วิชฺชาย   ฯเปฯ   นาปรํ   อิตฺถตฺตายาติ  ปชานาติ  ฯ  อิทํปิสฺส
โหติ  วิชฺชาย  ฯ  อยํ  โข  สา  อมฺพฏฺ  วิชฺชา  ฯ อยํ วุจฺจติ อมฺพฏฺ
วิชฺชาสมฺปนฺโน     อิติปิ    จรณสมฺปนฺโน    อิติปิ    วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน
อิติปิ   ฯ   อิมาย   จ   อมฺพฏฺ  วิชฺชาสมฺปทาย  จรณสมฺปทาย  อญฺา
วิชฺชาสมฺปทา จรณสมฺปทา อุตฺตริตรา วา ปณีตตรา วา นตฺถิ ฯ
     {๑๖๓.๑}   อิมาย   โข  อมฺพฏฺ  อนุตฺตราย  วิชฺชาจรณสมฺปทาย
จตฺตาริ  อปายมุขานิ  ภวนฺติ  ฯ  กตมานิ จตฺตาริ ฯ อิธ อมฺพฏฺ เอกจฺโจ
สมโณ    วา   พฺราหฺมโณ   วา   อิมํเยว   อนุตฺตรํ   วิชฺชาจรณสมฺปทํ
อนภิสมฺภูณมาโน          ขาริวิวิธมาทาย         อรญฺวนมชฺโฌคาหติ
ปวตฺตผลโภชโน   ภวิสฺสามีติ   ฯ  โส  อญฺทตฺถุํ  วิชฺชาจรณสมฺปนฺนสฺเสว
ปริจารโก  สมฺปชฺชติ  ฯ  อิมาย โข อมฺพฏฺ อนุตฺตราย วิชฺชาจรณสมฺปทาย
อิทํ ปมํ อปายมุขํ ภวติ ฯ
     [๑๖๔]  ปุน  จปรํ  อมฺพฏฺ  อิเธกจฺโจ  สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา
อิมญฺเจว        อนุตฺตรํ       วิชฺชาจรณสมฺปทํ       อนภิสมฺภูณมาโน
ปวตฺตผลโภชนตฺตญฺจ      อนภิสมฺภูณมาโน      กุทฺทาลปิฏกํ     อาทาย
อรญฺวนมชฺโฌคาหติ     กณฺฑมูลผลโภชโน     ภวิสฺสามีติ     ฯ    โส
อญฺทตฺถุํ   วิชฺชาจรณสมฺปนฺนสฺเสว   ปริจารโก   สมฺปชฺชติ   ฯ   อิมาย
โข อมฺพฏฺ อนุตฺตราย วิชฺชาจรณสมฺปทาย อิทํ ทุติยํ อปายมุขํ ภวติ ฯ
     [๑๖๕]   ปุน  จปรํ  อมฺพฏฺ  อิเธกจฺโจ  สมโณ  วา  พฺราหฺมโณ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๑.
วา     อิมญฺเจว     อนุตฺตรํ     วิชฺชาจรณสมฺปทํ     อนภิสมฺภูณมาโน
ปวตฺตผลโภชนตฺตญฺจ        อนภิสมฺภูณมาโน       กณฺฑมูลผลโภชนตฺตญฺจ
อนภิสมฺภูณมาโน  คามสามนฺตํ  วา  นิคมสามนฺตํ  วา  อคฺยาคารํ  กริตฺวา
อคฺคึ   ปริจรนฺโต   อจฺฉติ   ฯ   โส  อญฺทตฺถุํ  วิชฺชาจรณสมฺปนฺนสฺเสว
ปริจารโก  สมฺปชฺชติ  ฯ  อิมาย โข อมฺพฏฺ อนุตฺตราย วิชฺชาจรณสมฺปทาย
อิทํ ตติยํ อปายมุขํ ภวติ ฯ
     [๑๖๖]   ปุน  จปรํ  อมฺพฏฺ  อิเธกจฺโจ  สมโณ  วา  พฺราหฺมโณ
วา     อิมญฺเจว     อนุตฺตรํ     วิชฺชาจรณสมฺปทํ     อนภิสมฺภูณมาโน
ปวตฺตผลโภชนตฺตญฺจ        อนภิสมฺภูณมาโน       กณฺฑมูลผลโภชนตฺตญฺจ
อนภิสมฺภูณมาโน     อคฺคิปริจริยญฺจ    อนภิสมฺภูณมาโน    จาตุมฺมหาปเถ
จตุทฺวารํ  อคารํ  กริตฺวา  อจฺฉติ  โย  อิมาหิ  จตูหิ  ทิสาหิ  อาคมิสฺสติ
สมโณ  วา  พฺราหฺมโณ  วา  ตมหํ  ยถาสตฺติ  ยถาพลํ  ปฏิปูชิสฺสามีติ  ฯ
โส    อญฺทตฺถุํ    วิชฺชาจรณสมฺปนฺนสฺเสว   ปริจารโก   สมฺปชฺชติ   ฯ
อิมาย   โข   อมฺพฏฺ   อนุตฺตราย   วิชฺชาจรณสมฺปทาย   อิทํ   จตุตฺถํ
อปายมุขํ  ภวติ  ฯ  อิมาย  โข  อมฺพฏฺ  อนุตฺตราย  วิชฺชาจรณสมฺปทาย
อิมานิ จตฺตาริ อปายมุขานิ ภวนฺติ ฯ
     [๑๖๗]   ตํ   กึ  มญฺสิ  อมฺพฏฺ  อปินุ  ตฺวํ  อิมาย  อนุตฺตราย
วิชฺชาจรณสมฺปทาย   สนฺทิสฺสสิ   สาจริยโกติ   ฯ  โน  หิทํ  โภ  โคตม
โก  จาหํ  โภ  โคตม  สาจริยโก  กา  จ  อนุตฺตรา  วิชฺชาจรณสมฺปทา
อารกาหํ    โภ    โคตม    อิมาย    อนุตฺตราย   วิชฺชาจรณสมฺปทาย
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๒.
สาจริยโกติ   ฯ   ตํ  กึ  มญฺสิ  อมฺพฏฺ  อปินุ  ตฺวํ  อิมํเยว  อนุตฺตรํ
วิชฺชาจรณสมฺปทํ           อนภิสมฺภูณมาโน           ขาริวิวิธมาทาย
อรญฺวนมชฺโฌคาหสิ    สาจริยโก    ปวตฺตผลโภชนา   ภวิสฺสามาติ   ฯ
โน  หิทํ  โภ  โคตม  ฯ  ตํ  กึ  มญฺสิ  อมฺพฏฺ  อปินุ  ตฺวํ  อิมญฺเจว
อนุตฺตรํ     วิชฺชาจรณสมฺปทํ     อนภิสมฺภูณมาโน    ปวตฺตผลโภชนตฺตญฺจ
อนภิสมฺภูณมาโน      กุทฺทาลปิฏกํ      อาทาย     อรญฺวนมชฺโฌคาหสิ
สาจริยโก กณฺฑมูลผลโภชนา ภวิสฺสามาติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯ
     {๑๖๗.๑}  ตํ  กึ  มญฺสิ  อมฺพฏฺ  อปินุ  ตฺวํ  อิมญฺเจว  อนุตฺตรํ
วิชฺชาจรณสมฺปทํ          อนภิสมฺภูณมาโน         ปวตฺตผลโภชนตฺตญฺจ
อนภิสมฺภูณมาโน         กณฺฑมูลผลโภชนตฺตญฺจ         อนภิสมฺภูณมาโน
คามสามนฺตํ  วา  นิคมสามนฺตํ  วา  อคฺยาคารํ  กริตฺวา  อคฺคึ ปริจรนฺโต
อจฺฉสิ  สาจริยโกติ  ฯ  โน  หิทํ  โภ  โคตม  ฯ  ตํ  กึ มญฺสิ อมฺพฏฺ
อปินุ    ตฺวํ    อิมญฺเจว   อนุตฺตรํ   วิชฺชาจรณสมฺปทํ   อนภิสมฺภูณมาโน
ปวตฺตผลโภชนตฺตญฺจ        อนภิสมฺภูณมาโน       กณฺฑมูลผลโภชนตฺตญฺจ
อนภิสมฺภูณมาโน     อคฺคิปริจริยญฺจ    อนภิสมฺภูณมาโน    จาตุมฺมหาปเถ
จตุทฺวารํ  อคารํ  กริตฺวา  อจฺฉสิ  สาจริยโก  โย  อิมาหิ  จตูหิ  ทิสาหิ
อาคมิสฺสติ   สมโณ   วา   พฺราหฺมโณ   วา   ตมหํ  ยถาสตฺติ  ยถาพลํ
ปฏิปูชิสฺสามีติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯ
     {๑๖๗.๒}   อิติ   โข   อมฺพฏฺ   อิมาย  เจว  ตฺวํ  อนุตฺตราย
วิชฺชาจรณสมฺปทาย     ปริหีโน     สาจริยโก    เย    หิ    เกจิเม
อนุตฺตราย        วิชฺชาจรณสมฺปทาย       จตฺตาริ       อปายมุขานิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๓.
ภวนฺติ ตโต จ ปริหีโน สาจริยโก ฯ
     [๑๖๘]   ภาสิตา   โข   ปน   เต  เอสา  อมฺพฏฺ  อาจริเยน
พฺราหฺมเณน   โปกฺขรสาตินา   วาจา   เกจิ   มุณฺฑกา  สมณกา  อิพฺภา
กณฺหา  พนฺธุปาทปจฺจา  กา  จ  เต  วิชฺชานํ  พฺราหฺมณานํ  สากจฺฉาติ ฯ
อตฺตนา  อาปายิโกปิ  อปริปูรมาโน  ฯ  ปสฺส  อมฺพฏฺ  ยาว  อปรทฺธญฺจ
เต อิทํ อาจริยสฺส พฺราหฺมณสฺส โปกฺขรสาติสฺส ฯ
     {๑๖๘.๑}   พฺราหฺมโณ   โข   ปน  อมฺพฏฺ  โปกฺขรสาติ  รญฺโ
ปเสนทิโกสลสฺส    ทตฺติกํ    ภุญฺชติ    ตสฺส    ราชา   ปเสนทิโกสโล
สมฺมุขีภาวํปิ    น    ททาติ   ยทาปิ   เตน   มนฺเตติ   ติโรทุสฺสนฺเตน
มนฺเตติ  ฯ  ยสฺส  โข  ปน  อมฺพฏฺ  ธมฺมิกํ  ปยาตํ  ภิกฺขํ ปฏิคฺคเณฺหยฺย
กถํ   ตสฺส   ราชา  ปเสนทิโกสโล  สมฺมุขีภาวํปิ  น  ทเทยฺย  ฯ  ปสฺส
อมฺพฏฺ    ยาว    อปรทฺธญฺจ    เต   อิทํ   อาจริยสฺส   พฺราหฺมณสฺส
โปกฺขรสาติสฺส ฯ
     [๑๖๙]   ตํ   กึ   มญฺสิ   อมฺพฏฺ  อิธ  ราชา  ปเสนทิโกสโล
หตฺถิคีวายํ  วา  นิสินฺโน  รถูปตฺถเร  วา  ิโต  อุคฺเคหิ  วา ราชญฺเหิ
วา   กิญฺจิเทว   มนฺตนํ   มนฺเตยฺย  ฯ  โส  ตมฺหา  ปเทสา  อปกฺกมฺม
เอกมนฺตํ    ติฏฺเยฺย    อถ   อาคจฺเฉยฺย   สุทฺโท   วา   สุทฺททาโส
วา   โส   ตสฺมึ   ปเทเส   ิโต   มนฺตนํ   มนฺเตยฺย  เอวํปิ  ราชา
ปเสนทิโกสโล   อาห   เอวํปิ   ราชา   ปเสนทิโกสโล   อาหาติ   ฯ
อปินุ   โข   ราชภณิตํ   วา   ภณติ  ราชมนฺตนํ  วา  มนฺเตติ  ตาวตา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๔.
โส  อสฺส  ราชา  วา  ราชมหามตฺโต  วาติ  ฯ  โน  หิทํ โภ โคตม ฯ
เอวเมว   โข   ตฺวํ  อมฺพฏฺ  เย  เตปิ  อเหสุํ  พฺราหฺมณานํ  ปุพฺพกา
อิสโย   มนฺตานํ   กตฺตาโร   มนฺตานํ   ปวตฺตาโร   เยสมิทํ   เอตรหิ
พฺราหฺมณา    โปราณํ    มนฺตปทํ   คีตํ   ปวุตฺตํ   สมิหิตํ   ตทนุคายนฺติ
ตทนุภาสนฺติ      ภาสิตมนุภาสนฺติ      วาจิตมนุวาเจนฺติ      เสยฺยถีทํ
อฏฺโก    วามโก    วามเทโว    เวสฺสามิตฺโต   ยมตคฺคี   องฺคีรโส
ภารทฺวาโช    วาเสฏฺโ    กสฺสโป   ภคุ   ตฺยาหํ   มนฺเต   อธิยามิ
สาจริยโก   ตาวตา   ตฺวํ  ภวิสฺสสิ  อิสิ  วา  อิสิตาย  วา  ปฏิปนฺโนติ
เนตํ านํ วิชฺชติ ฯ
     {๑๖๙.๑}   ตํ  กึ  มญฺสิ  อมฺพฏฺ  กินฺติ  เต  สุตํ  พฺราหฺมณานํ
วุฑฺฒานํ   มหลฺลกานํ   อาจริยปาจริยานํ   ภาสมานานํ  เย  เต  อเหสุํ
พฺราหฺมณานํ   ปุพฺพกา   อิสโย   มนฺตานํ  กตฺตาโร  มนฺตานํ  ปวตฺตาโร
เยสมิทํ   เอตรหิ   พฺราหฺมณา   โปราณมนฺตปทํ   คีตํ   ปวุตฺตํ   สมิหิตํ
ตทนุคายนฺติ      ตทนุภาสนฺติ     ภาสิตมนุภาสนฺติ     วาจิตมนุวาเจนฺติ
เสยฺยถีทํ  อฏฺโก  วามโก  วามเทโว  เวสฺสามิตฺโต  ยมตคฺคี  องฺคีรโส
ภารทฺวาโช  วาเสฏฺโ  กสฺสโป  ภคุ  เอวํ  สุ  เต  สุนฺหาตา สุวิลิตฺตา
กปฺปิตเกสมสฺสู      อามุตฺตมาลาภรณา     โอทาตวตฺถวสนา     ปญฺจหิ
กามคุเณหิ   สมปฺปิตา  สมงฺคิภูตา  ปริจาเรนฺติ  เสยฺยถาปิ  ตฺวํ  เอตรหิ
สาจริยโกติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯเปฯ เอวํ สุ เต สาลีนํ โอทนํ วิจิตฺตกาฬกํ
อเนกสูปํ    อเนกพฺยญฺชนํ    ปริภุญฺชนฺติ    เสยฺยถาปิ    ตฺวํ   เอตรหิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๕.
สาจริยโกติ  ฯ  โน  หิทํ  โภ โคตม ฯเปฯ เอวํ สุ เต เวฏฺกนตปสฺสาหิ
นารีหิ  ปริจาเรนฺติ  เสยฺยถาปิ  ตฺวํ  เอตรหิ  สาจริยโกติ  ฯ  โน  หิทํ
โภ   โคตม   ฯเปฯ   เอวํ  สุ  เต  กุตฺตวาเลหิ  วฬวารเถหิ  ทีฆาหิ
ปโตทลฏฺีหิ   วาหเน   วิตุทนฺตา   วิจริสฺสนฺติ  เสยฺยถาปิ  ตฺวํ  เอตรหิ
สาจริยโกติ  ฯ  โน  หิทํ  โภ  โคตม ฯเปฯ เอวํ สุ เต อุกฺกิณฺณปริกฺขาสุ
อุกฺขิตฺตปลิฆาสุ    นครูปการิกาสุ   ทีฆาสิพทฺเธหิ   ปุริเสหิ   รกฺขาเปนฺติ
เสยฺยถาปิ  ตฺวํ  เอตรหิ  สาจริยโกติ ฯ โน หิทํ โภ โคตม ฯเปฯ อิติ โข
อมฺพฏฺ  เนว  ตฺวํ  อิสิ  น  ปน  อิสิตาย  ปฏิปนฺโน สาจริยโก ยสฺส โข
ปน  อมฺพฏฺ  มยิ  กงฺขา  วา วิมติ วา โส มํ ปเญฺหน อหํ เวยฺยากรเณน
โสธิสฺสามีติ ฯ
     [๑๗๐]   อถโข  ภควา  วิหารา  นิกฺขมฺม  จงฺกมํ  อพฺภุฏฺาสิ  ฯ
อมฺพฏฺโปิ    มาณโว    วิหารา    นิกฺขมฺม   จงฺกมํ   อพฺภุฏฺาสิ   ฯ
อถโข    อมฺพฏฺโ    มาณโว    ภควนฺตํ    จงฺกมนฺตํ   อนุจงฺกมมาโน
ภควโต    กาเย   ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขณานิ   สมฺมนฺเนสิ   ฯ   อทฺทสา
โข    อมฺพฏฺโ   มาณโว   ภควโต   กาเย   ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขณานิ
เยภุยฺเยน   เปตฺวา   เทฺว  ทฺวีสุ  มหาปุริสลกฺขเณสุ  กงฺขติ  วิจิกิจฺฉติ
นาธิมุจฺจติ   น   สมฺปสีทติ   โกโสหิเต   จ   วตฺถคุเยฺห  ปหูตชิวฺหตาย
จ   ฯ   อถโข   ภควโต  เอตทโหสิ  ปสฺสติ  โข  เม  อยํ  อมฺพฏฺโ
มาณโว     ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขณานิ    เยภุยฺเยน    เปตฺวา    เทฺว
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๖.
ทฺวีสุ    มหาปุริสลกฺขเณสุ    อมฺพฏฺโ   กงฺขติ   วิจิกิจฺฉติ   นาธิมุจฺจติ
น   สมฺปสีทติ   โกโสหิเต   จ   วตฺถคุเยฺห   ปหูตชิวฺหตาย   จาติ  ฯ
อถโข   ภควา   ตถารูปํ   อิทฺธาภิสํขารํ   อภิสํขาเรสิ   ยถา   อทฺทส
อมฺพฏฺโ   มาณโว   ภควโต   โกโสหิตวตฺถคุยฺหํ   ฯ   อถโข   ภควา
ชิวฺหํ    นินฺนาเมตฺวา   อุโภปิ   กณฺณโสตานิ   อนุมสิ   ปฏิมสิ   อุโภปิ
นาสิกโสตานิ    อนุมสิ    ปฏิมสิ    เกวลมฺปิ    นลาฏมณฺฑลํ   ชิวฺหาย
ฉาเทสิ ฯ
     [๑๗๑]   อถโข   อมฺพฏฺสฺส   มาณวสฺส  เอตทโหสิ  สมนฺนาคโต
โข    สมโณ    โคตโม    ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขเณหิ   ปริปุณฺเณหิ   โน
อปริปุณฺเณหีติ   ฯ   ภควนฺตํ  เอตทโวจ  หนฺท  จทานิ  มยํ  โภ  โคตม
คจฺฉาม   พหุกิจฺจา   มยํ   พหุกรณียาติ   ฯ   ยสฺสทานิ   ตฺวํ  อมฺพฏฺ
กาลํ    มญฺสีติ    ฯ   อถโข   อมฺพฏฺโ   มาณโว   วฬวารถมารุยฺห
ปกฺกามิ ฯ
     [๑๗๒]  เตน  โข  ปน  สมเยน  พฺราหฺมโณ  โปกฺขรสาติ อุฏฺาย
นิกฺขมิตฺวา   มหตา   พฺราหฺมณคเณน   สทฺธึ   สเก   อาราเม  นิสินฺโน
โหติ    อมฺพฏฺเยว    มาณวํ   ปติมาเนนฺโต   ฯ   อถโข   อมฺพฏฺโ
มาณโว   เยน  สโก  อาราโม  เตน  ปายาสิ  ยาวติกา  ยานสฺส  ภูมิ
ยาเนน   คนฺตฺวา  ยานา  ปจฺโจโรหิตฺวา  ปตฺติโก  ว  เยน  พฺราหฺมโณ
โปกฺขรสาติ    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    พฺราหฺมณํ    โปกฺขรสาตึ
อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ  โข  อมฺพฏฺ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๗.
มาณวํ   พฺราหฺมโณ   โปกฺขรสาติ   เอตทโวจ   กจฺจิ   ตาต   อมฺพฏฺ
อทฺทส   ตํ   ภวนฺตํ  โคตมนฺติ  ฯ  อทฺทสาม  โข  มยํ  โภ  ตํ  ภวนฺตํ
โคตมนฺติ   ฯ   กจฺจิ   ตาต  อมฺพฏฺ  ตํ  ภวนฺตํ  โคตมํ  ตถาสนฺตํเยว
สทฺโท   อพฺภุคฺคโต   โน   อญฺถา  กจฺจิ  ปน  โภ  โส  ภวํ  โคตโม
ตาทิโส   โน   อญฺาทิโสติ   ฯ  ตถาสนฺตํเยว  โภ  ตํ  ภวนฺตํ  โคตมํ
ตถาสทฺโท   อพฺภุคฺคโต   โน   อญฺถา   ตาทิโส   ว   โภ  โส  ภวํ
โคตโม   โน   อญฺาทิโส   สมนฺนาคโต   ว   โภ  โส  ภวํ  โคตโม
ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขเณหิ    ปริปุณฺเณหิ    โน   อปริปุณฺเณหีติ   ฯ   อหุ
ปน  เต  ตาต  อมฺพฏฺ สมเณน โคตเมน สทฺธึ โกจิเทว กถาสลฺลาโปติ ฯ
อหุ  โข  เม  โภ  สมเณน  โคตเมน  สทฺธึ  โกจิเทว กถาสลฺลาโปติ ฯ
ยถากถํ  ปน  เต  ตาต  อมฺพฏฺ  อหุ  สมเณน  โคตเมน สทฺธึ โกจิเทว
กถาสลฺลาโปติ  ฯ  อถโข  อมฺพฏฺโ  มาณโว  ยาวตโก  อโหสิ  ภควตา
สทฺธึ กถาสลฺลาโป ตํ สพฺพํ พฺราหฺมณสฺส โปกฺขรสาติสฺส อาโรเจสิ ฯ
     [๑๗๓]   เอวํ   วุตฺเต  พฺราหฺมโณ  โปกฺขรสาติ  อมฺพฏฺ  มาณวํ
เอตทโวจ   อโห  วต  เร  อมฺหากํ  ปณฺฑิตก  อโห  วต  เร  อมฺหากํ
พหุสฺสุตก   อโห   วต   เร   อมฺหากํ  เตวิชฺชก  เอวรูเปน  กิร  โภ
ปุริโส   อตฺถจรเกน   กายสฺส   เภทา   ปรํ   มรณา   อปายํ  ทุคฺคตึ
วินิปาตํ   นิรยํ   อุปปชฺเชยฺย   ยเทว   โข   ตฺวํ  อมฺพฏฺ  ตํ  ภวนฺตํ
โคตมํ   เอวํ  อาสชฺช  อาสชฺช  อวจาสิ  อถโข  ภวํ  โคตโม  อเมฺหหิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๘.
เอวํ   อุปเนยฺยํ   อุปเนยฺยํ   อวจ   อโห  วต  เร  อมฺหากํ  ปณฺฑิตก
อโหสิ  วต  เร  อมฺหากํ  พหุสฺสุตก  อโห  วต  เร  อมฺหากํ  เตวิชฺชก
เอวรูเปน   กิร  โภ  ปุริโส  อตฺถจรเกน  กายสฺส  เภทา  ปรํ  มรณา
อปายํ   ทุคฺคตึ   วินิปาตํ   นิรยํ  อุปปชฺเชยฺยาติ  ฯ  กุปิโต  อนตฺตมโน
อมฺพฏฺ   มาณวํ   ปทสาเยว   ปวตฺเตสิ  อิจฺฉติ  จ  ตาวเทว  ภควนฺตํ
ทสฺสนาย    อุปสงฺกมิตุํ    ฯ    อถโข    เต   พฺราหฺมณา   พฺราหฺมณํ
โปกฺขรสาตึ   เอตทโวจุํ   อติวิกาโล   โข   โภ   อชฺช  สมณํ  โคตมํ
ทสฺสนาย    อุปสงฺกมิตุํ   เสฺวทานิ   ภวํ   โปกฺขรสาติ   สมณํ   โคตมํ
ทสฺสนาย อุปสงฺกมิสฺสตีติ ฯ
     [๑๗๔]   อถโข   พฺราหฺมโณ  โปกฺขรสาติ  สเก  นิเวสเน  ปณีตํ
ขาทนียํ    โภชนียํ   ปฏิยาทาเปตฺวา   ยาเน   อาโรเปตฺวา   อุกฺกาสุ
ธาริยมานาสุ   อุกฺกฏฺาย   นิยฺยาสิ   เยน   อิจฺฉานงฺคลวนสณฺโฑ  เตน
ปายาสิ  ยาวติกา  ยานสฺส  ภูมิ  ยาเนน  คนฺตฺวา  ยานา ปจฺโจโรหิตฺวา
ปตฺติโก   ว   เยน   ภควา  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ภควตา  สทฺธึ
สมฺโมทิ   สมฺโมทนียํ   กถํ  สาราณียํ  วีติสาเรตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ
เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข   พฺราหฺมโณ  โปกฺขรสาติ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ
อาคมา    นุ   ขฺวิธ   โภ   โคตม   อมฺหากํ   อนฺเตวาสี   อมฺพฏฺโ
มาณโวติ   ฯ   อาคมา   โข   เตธ   พฺราหฺมณ  อนฺเตวาสี  อมฺพฏฺโ
มาณโวติ   ฯ   อหุ  ปน  เต  โภ  โคตม  อมฺพฏฺเน  มาณเวน  สทฺธึ
โกจิเทว   กถาสลฺลาโปติ   ฯ   อหุ   โข   เม  พฺราหฺมณ  อมฺพฏฺเน
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๙.
มาณเวน   สทฺธึ   โกจิเทว  กถาสลฺลาโปติ  ฯ  ยถากถํ  ปน  เต  โภ
โคตม   อหุ   อมฺพฏฺเน  มาณเวน  สทฺธึ  โกจิเทว  กถาสลฺลาโปติ  ฯ
อถโข  ภควา  ยาวตโก  อโหสิ  อมฺพฏฺเน  มาณเวน สทฺธึ กถาสลฺลาโป
ตํ สพฺพํ พฺราหฺมณสฺส โปกฺขรสาติสฺส อาโรเจสิ ฯ
     [๑๗๕]   เอวํ  วุตฺเต  พฺราหฺมโณ  โปกฺขรสาติ  ภควนฺตเมตทโวจ
พาโล   โภ  โคตม  อมฺพฏฺโ  มาณโว  ขมตุ  ภวํ  โคตโม  อมฺพฏฺสฺส
มาณวสฺสาติ   ฯ   สุขี  โหตุ  พฺราหฺมณ  อมฺพฏฺโ  มาณโวติ  ฯ  อถโข
พฺราหฺมโณ    โปกฺขรสาติ    ภควโต   กาเย   ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขณานิ
สมฺมนฺเนสิ   ฯ   อทฺทสา  โข  พฺราหฺมโณ  โปกฺขรสาติ  ภควโต  กาเย
ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขณานิ     เยภุยฺเยน     เปตฺวา     เทฺว    ทฺวีสุ
มหาปุริสลกฺขเณสุ    กงฺขติ    วิจิกิจฺฉติ    นาธิมุจฺจติ    น   สมฺปสีทติ
โกโสหิเต จ วตฺถคุเยฺห ปหูตชิวฺหตาย จ ฯ
     {๑๗๕.๑}  อถโข  ภควโต เอตทโหสิ ปสฺสติ โข เม อยํ พฺราหฺมโณ
โปกฺขรสาติ   ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขณานิ  เยภุยฺเยน  เปตฺวา  เทฺว  ทฺวีสุ
มหาปุริสลกฺขเณสุ  กงฺขติ  วิจิกิจฺฉติ  นาธิมุจฺจติ  น  สมฺปสีทติ  โกโสหิเต
จ  วตฺถคุเยฺห  ปหูตชิวฺหตาย  จาติ  ฯ อถโข ภควา ตถารูปํ อิทฺธาภิสํขารํ
อภิสํขาเรสิ   ยถา   อทฺทส  พฺราหฺมโณ  โปกฺขรสาติ  ภควโต  โกโสหิตํ
วตฺถคุยฺหํ   ฯ   อถโข  ภควา  ชิวฺหํ  นินฺนาเมตฺวา  อุโภปิ  กณฺณโสตานิ
อนุมสิ    ปฏิมสิ    อุโภปิ   นาสิกโสตานิ   อนุมสิ   ปฏิมสิ   เกวลมฺปิ
นลาฏมณฺฑลํ   ชิวฺหาย   ฉาเทสิ  ฯ  อถโข  พฺราหฺมณสฺส  โปกฺขรสาติสฺส
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๐.
เอตทโหสิ   สมนฺนาคโต   โข  สมโณ  โคตโม  ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขเณหิ
ปริปุณฺเณหิ   โน  อปริปุณฺเณหีติ  ฯ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  อธิวาเสตุ  ภวํ
โคตโม   อชฺชตนาย   ภตฺตํ  สทฺธึ  ภิกฺขุสํเฆนาติ  ฯ  อธิวาเสสิ  ภควา
ตุณฺหีภาเวน   ฯ   อถโข   พฺราหฺมโณ   โปกฺขรสาติ  ภควโต  อธิวาสนํ
วิทิตฺวา ภควโต กาลํ อาโรเจสิ กาโล โภ โคตม นิฏฺิตํ ภตฺตนฺติ ฯ
     [๑๗๖]  อถโข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา  ปตฺตจีวรมาทาย
สทฺธึ    ภิกฺขุสํเฆน    เยน    พฺราหฺมณสฺส    โปกฺขรสาติสฺส   นิเวสนํ
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา   ปญฺตฺเต   อาสเน   นิสีทิ   ฯ   อถโข
พฺราหฺมโณ    โปกฺขรสาติ   ภควนฺตํ   ปณีเตน   ขาทนีเยน   โภชนีเยน
สหตฺถา   สนฺตปฺเปสิ   สมฺปวาเรสิ   มาณวกา   จ  ภิกฺขุสํฆํ  ฯ  อถโข
พฺราหฺมโณ   โปกฺขรสาติ   ภควนฺตํ   ภุตฺตาวึ   โอนีตปตฺตปาณึ   อญฺตรํ
นีจํ อาสนํ คเหตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ
     {๑๗๖.๑}   เอกมนฺตํ  นิสินฺนสฺส  โข  พฺราหฺมณสฺส  โปกฺขรสาติสฺส
ภควา   อนุปุพฺพีกถํ  กเถสิ  เสยฺยถีทํ  ทานกถํ  สีลกถํ  สคฺคกถํ  กามานํ
อาทีนวํ  โอการํ  สํกิเลสํ  เนกฺขมฺเม  อานิสํสํ  ปกาเสสิ  ฯ ยทา ภควา
อญฺาสิ    พฺราหฺมณํ    โปกฺขรสาตึ   กลฺลจิตฺตํ   มุทุจิตฺตํ   วินีวรณจตฺตํ
อุทคฺคจิตฺตํ  ปสนฺนจิตฺตํ  อถสฺส  ยา  พุทฺธานํ  สามุกฺกํสิกา  ธมฺมเทสนา ตํ
ปกาเสสิ ทุกฺขํ สมุทยํ นิโรธํ มคฺคํ ฯ เสยฺยถาปิ นาม สุทฺธํ วตฺถํ อปคตกาฬกํ
สมฺมเทว  รชนํ  ปฏิคฺคเณฺหยฺย  เอวเมว  โข  พฺราหฺมณสฺส โปกฺขรสาติสฺส
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๑.
ตสฺมึเยว  อาสเน  วิรชํ  วีตมลํ  ธมฺมจกฺขุํ  อุทปาทิ  ยํ  กิญฺจิ สมุทยธมฺมํ
สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
     [๑๗๗]   อถโข   พฺราหฺมโณ  โปกฺขรสาติ  ทิฏฺธมฺโม  ปตฺตธมฺโม
วิทิตธมฺโม       ปริโยคาฬฺหธมฺโม      ติณฺณวิจิกิจฺโฉ      วิคตกถํกโถ
เวสารชฺชปฺปตฺโต   อปรปฺปจฺจโย   สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ  เอตทโวจ
อภิกฺกนฺตํ   โภ   โคตม  อภิกฺกนฺตํ  โภ  โคตม  เสยฺยถาปิ  โภ  โคตม
นิกฺกุชฺชิตํ   วา   อุกฺกุชฺเชยฺย   ปฏิจฺฉนฺนํ   วา  วิวเรยฺย  มูฬฺหสฺส  วา
มคฺคํ   อาจิกฺเขยฺย   อนฺธกาเร  วา  เตลปชฺโชตํ  ธาเรยฺย  จกฺขุมนฺโต
รูปานิ   ทกฺขนฺตีติ   เอวเมว   โข   โภตา  โคตเมน  อเนกปริยาเยน
ธมฺโม   ปกาสิโต   เอสาหํ   โภ   โคตม   สปุตฺโต  สภริโย  สปริโส
สามจฺโจ    ภวนฺตํ    โคตมํ    สรณํ   คจฺฉามิ   ธมฺมญฺจ   ภิกฺขุสํฆญฺจ
อุปาสกํ   มํ   ภวํ   โคตโม   ธาเรตุ  อชฺชตคฺเค  ปาณุเปตํ  สรณงฺคตํ
ยถา   จ   ภวํ  โคตโม  อุกฺกฏฺายํ  อญฺานิ  อุปาสกกุลานิ  อุปสงฺกมติ
เอวเมว   โข   ภวํ   โคตโม   โปกฺขรสาติกุลํ  อุปสงฺกมตุ  ตตฺถ  เย
เต   มาณวกา   วา   มาณวิกา   วา   ภวนฺตํ  โคตมํ  อภิวาเทสฺสนฺติ
วา   ปจฺจุฏฺิสฺสนฺติ   วา   อาสนํ  วา  อุทกํ  วา  ทสฺสนฺติ  จิตฺตํ  วา
ปสาเทสฺสนฺติ  เตสํ  ตํ  ภวิสฺสติ  ทีฆรตฺตํ  หิตาย  สุขายาติ  ฯ  กลฺยาณํ
วุจฺจติ พฺราหฺมณาติ ฯ
                  อมฺพฏฺสุตฺตํ ตติยํ นิฏฺิตํ ฯ
                            -------------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๑๑๔-๑๔๑.
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=9&item=141&items=37&pagebreak=1
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=9&item=141&items=37&pagebreak=1&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=9&item=141&items=37&pagebreak=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=9&item=141&items=37&pagebreak=1
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=141
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=4&A=5643
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=4&A=5643
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๙
http://84000.org/tipitaka/read/?index_9