บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
TIPITAKA Volume 10 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 2 : Sutta. Tī. Ma.
Suttantapitake dighanikayassa dutiyo bhago --------- mahavaggo namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa. Mahapadanasuttam [1] Evamme sutam . Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame karerikutikayam . athakho sambahulanam bhikkhunam pacchabhattam pindapatapatikkantanam karerimandalamale sannisinnanam sannipatitanam pubbenivasapatisamyutta dhammi katha udapadi itipi pubbenivaso itipi pubbenivasoti. {1.1} Assosi kho bhagava dibbaya sotadhatuya visuddhaya atikkantamanusikaya tesam bhikkhunam imam kathasallapam . athakho bhagava utthayasana yena karerimandalamalo tenupasankami upasankamitva pannattasane nisidi . nisajja kho bhagava bhikkhu amantesi kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna ka ca pana vo antarakatha vippakatati . evam vutte te bhikkhu bhagavantam etadavocum idha bhante amhakam pacchabhattam pindapatapatikkantanam karerimandalamale sannisinnanam sannipatitanam Pubbenivasapatisamyutta dhammi katha udapadi itipi pubbenivaso itipi pubbenivasoti ayam kho no bhante antarakatha vippakata atha bhagava anuppattoti . iccheyyatha no tumhe bhikkhave pubbenivasapatisamyuttam dhammim katham sotunti . etassa bhagava kalo etassa sugata kalo yam bhagava pubbenivasapatisamyuttam dhammim katham kareyya bhagavato vacanam 1- sutva bhikkhu dharessantiti . Tenahi bhikkhave sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. {1.2} Bhagava etadavoca ito so bhikkhave ekanavuto kappo 2- yam vipassi bhagava araham sammasambuddho loke udapadi . ito so bhikkhave ekatimso kappo 3- yam sikhi bhagava araham sammasambuddho loke udapadi . tasmimyeva kho bhikkhave ekatimse kappe vessabhu bhagava araham sammasambuddho loke udapadi . imasmimyeva kho bhikkhave bhaddakappe kakusandho bhagava araham sammasambuddho loke udapadi . imasmimyeva kho bhikkhave bhaddakappe konagamano bhagava araham sammasambuddho loke udapadi . imasmimyeva kho bhikkhave bhaddakappe kassapo bhagava araham sammasambuddho loke udapadi . Imasmimyeva kho bhikkhave bhaddakappe aham etarahi araham sammasambuddho loke uppanno. [2] Vipassi bhikkhave bhagava araham sammasambuddho khattiyo @Footnote: 1 Ma. vacanantipadam na dissati. 2 Po. Ma. ekanavutikappe. 3 Po. Ma. ekatimsakappe. Jatiya ahosi khattiyakule udapadi . sikhi bhikkhave bhagava araham sammasambuddho khattiyo jatiya ahosi khattiyakule udapadi . Vessabhu bhikkhave bhagava araham sammasambuddho khattiyo jatiya ahosi khattiyakule udapadi . kakusandho bhikkhave bhagava araham sammasambuddho brahmano jatiya ahosi brahmanakule udapadi . konagamano bhikkhave bhagava araham sammasambuddho brahmano jatiya ahosi brahmanakule udapadi . kassapo bhikkhave bhagava araham sammasambuddho brahmano jatiya ahosi brahmanakule udapadi . aham bhikkhave etarahi araham sammasambuddho khattiyo jatiya ahosim khattiyakule uppanno. [3] Vipassi bhikkhave bhagava araham sammasambuddho kondanno gottena ahosi . sikhi bhikkhave bhagava araham sammasambuddho kondanno gottena ahosi . vessabhu bhikkhave bhagava araham sammasambuddho kondanno gottena ahosi . kakusandho bhikkhave bhagava araham sammasambuddho kassapo gottena ahosi . konagamano bhikkhave bhagava araham sammasambuddho kassapo gottena ahosi . Kassapo bhikkhave bhagava araham sammasambuddho kassapo gottena ahosi . aham bhikkhave etarahi araham sammasambuddho gotamo gottena ahosim. [4] Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa Asitivassasahassani ayuppamanam ahosi . sikhissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa sattativassasahassani ayuppamanam ahosi . vessabhussa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa satthivassasahassani ayuppamanam ahosi . kakusandhassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa cattalisavassasahassani ayuppamanam ahosi . konagamanassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa timsavassasahassani ayuppamanam ahosi . kassapassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa visativassasahassani ayuppamanam ahosi . Mayham bhikkhave etarahi appakam ayuppamanam parittam lahukam yo ciram jivati so vassasatam appam va bhiyyo. [5] Vipassi bhikkhave bhagava araham sammasambuddho pataliya mule abhisambuddho . sikhi bhikkhave bhagava araham sammasambuddho pundarikassa mule abhisambuddho . vessabhu bhikkhave bhagava araham sammasambuddho salassa mule abhisambuddho . kakusandho bhikkhave bhagava araham sammasambuddho sirisassa mule abhisambuddho . Konagamano bhikkhave bhagava araham sammasambuddho udumbarassa mule abhisambuddho . Kassapo bhikkhave bhagava araham sammasambuddho nigrodhassa mule abhisambuddho . aham bhikkhave etarahi araham sammasambuddho assatthassa mule abhisambuddho. [6] Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa Khandatissam nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam . sikhissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa abhibhusambhavam nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam . vessabhussa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa sonuttaram 1- nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam . kakusandhassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa vidhurasanjivam nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam . konagamanassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa bhiyyosuttaram nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam . kassapassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa tissabharadvajam nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam . mayham bhikkhave etarahi sariputtamoggallanam nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam. [7] Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa tayo savakanam sannipata ahesum eko savakanam sannipato ahosi atthasatthibhikkhusatasahassam eko savakanam sannipato ahosi bhikkhusatasahassam eko savakanam sannipato ahosi asitibhikkhusahassani . Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ime tayo savakanam sannipata ahesum sabbesamyeva khinasavanam. {7.1} Sikhissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa tayo savakanam sannipata ahesum eko savakanam sannipato ahosi bhikkhusatasahassam eko savakanam sannipato ahosi asitibhikkhusahassani @Footnote: 1 Ma. Yu. sonuttaram. Eko savakanam sannipato ahosi sattatibhikkhusahassani . sikhissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ime tayo savakanam sannipata ahesum sabbesamyeva khinasavanam. {7.2} Vessabhussa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa tayo savakanam sannipata ahesum eko savakanam sannipato ahosi asitibhikkhusahassani eko savakanam sannipato ahosi sattatibhikkhusahassani eko savakanam sannipato ahosi satthibhikkhusahassani . vessabhussa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ime tayo savakanam sannipata ahesum sabbesamyeva khinasavanam. {7.3} Kakusandhassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa eko savakanam sannipato ahosi cattalisabhikkhusahassani . kakusandhassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ayam eko savakanam sannipato ahosi sabbesamyeva khinasavanam. {7.4} Konagamanassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa eko savakanam sannipato ahosi timsabhikkhusahassani . Konagamanassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ayam eko savakanam sannipato ahosi sabbesamyeva khinasavanam. {7.5} Kassapassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa eko savakanam sannipato ahosi visatibhikkhusahassani . kassapassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ayam eko savakanam sannipato ahosi sabbesamyeva khinasavanam . mayham bhikkhave etarahi Eko savakanam sannipato ahosi addhatelasani bhikkhusatani . Mayham bhikkhave ayam eko savakanam sannipato ahosi sabbesamyeva khinasavanam. [8] Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa asoko nama bhikkhave upatthako ahosi aggupatthako . sikhissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa khemankaro nama bhikkhu upatthako ahosi aggupatthako . vessabhussa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa upasanto 1- nama bhikkhu upatthako ahosi aggupatthako . kakusandhassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa vuddhijo 2- nama bhikkhu upatthako ahosi aggupatthako . Konagamanassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa sotthijo nama bhikkhu upatthako ahosi aggupatthako . kassapassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa sabbamitto nama bhikkhu upatthako ahosi aggupatthako . mayham bhikkhave etarahi anando nama bhikkhu upatthako ahosi aggupatthako. [9] Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa bandhuma 3- nama raja pita ahosi bandhumati nama devi mata ahosi janetti 4- bandhumassa ranno bandhumati nama nagaram rajadhani ahosi. {9.1} Sikhissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa @Footnote: 1 Yu. upasannako. 2 Ma. Yu. buddhijo. 3 Po. bandhumo. 4 Ma. janetti. @ito param idisameva. Aruno nama raja pita ahosi pabhavati nama devi mata ahosi janetti arunassa ranno arunavati nama nagaram rajadhani ahosi. {9.2} Vessabhussa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa suppatito nama raja pita ahosi yasavati nama devi mata ahosi janetti suppatitassa ranno anomam nama nagaram rajadhani ahosi. {9.3} Kakusandhassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa aggidatto nama brahmano pita ahosi visakha nama brahmani mata ahosi janetti . tena kho pana bhikkhave samayena khemo nama raja ahosi khemassa ranno khemavati nama nagaram rajadhani ahosi. {9.4} Konagamanassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa yannadatto nama brahmano pita ahosi uttara nama brahmani mata ahosi janetti. Tena kho pana bhikkhave samayena sobho nama raja ahosi sobhassa ranno sobhavati nama nagaram rajadhani ahosi. {9.5} Kassapassa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa brahmadatto nama brahmano pita ahosi dhanavati nama brahmani mata ahosi janetti . tena kho pana bhikkhave samayena kimki 1- nama raja ahosi kimkissa ranno baranasi nama nagaram rajadhani ahosi. {9.6} Mayham bhikkhave etarahi suddhodano nama raja pita ahosi maya 2- nama devi mata ahosi janetti kapilavatthum nama nagaram rajadhani ahositi . idamavoca bhagava idam @Footnote: 1 Ma. kiki. 2 Po. mahamaya. Vatvana sugato utthayasana viharam pavisi. [10] Athakho tesam bhikkhunam acirapakkantassa bhagavato ayamantarakatha udapadi acchariyam avuso abbhutam avuso tathagatassa mahiddhikata mahanubhavata yatra hi nama tathagato atite buddhe parinibbute chinnapapance chinnavatume pariyadinnavatte sabbadukkhavitivatte jatitopi anussarissati namatopi anussarissati gottatopi anussarissati ayuppamanatopi anussarissati savakayugatopi anussarissati savakasannipatatopi anussarissati evamjacca te bhagavanto ahesum itipi evamnama te bhagavanto ahesum itipi evamgotta te bhagavanto ahesum itipi evamsila te bhagavanto ahesum itipi evamdhamma te bhagavanto ahesum itipi evampanna te bhagavanto ahesum itipi evamvihari te bhagavanto ahesum itipi evamvimutta te bhagavanto ahesum itipiti. {10.1} Kim nu kho avuso tathagatasseva nu kho esa dhammadhatu suppatividdha yassa dhammadhatuya suppatividdhatta tathagato atite buddhe parinibbute chinnapapance chinnavatume pariyadinnavatte sabbadukkhavitivatte jatitopi anussarati namatopi anussarati gottatopi anussarati ayuppamanatopi anussarati savakayugatopi anussarati savakasannipatatopi anussarati evamjacca te bhagavanto ahesum itipi evamnama. Evamgotta. Evamsila . evamdhamma . evampanna . evamvihari . evamvimutta Te bhagavanto ahesum itipiti udahu devata tathagatassa etamattham arocesum yena tathagato atite buddhe parinibbute chinnapapance chinnavatume pariyadinnavatte sabbadukkhavitivatte jatitopi anussarati namatopi anussarati gottatopi anussarati ayuppamanatopi anussarati savakayugatopi anussarati savakasannipatatopi anussarati evamjacca te bhagavanto ahesum itipi evamnama . evamgotta . Evamsila. Evamdhamma . evampanna . evamvihari . evamvimutta te bhagavanto ahesum itipiti . ayanca hi 1- tesam bhikkhunam antarakatha vippakata hoti. [11] Athakho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito yena karerimandalamalo tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . nisajja kho bhagava bhikkhu amantesi kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna ka ca pana vo antarakatha vippakatati. {11.1} Evam vutte te bhikkhu bhagavantam etadavocum idha bhante amhakam acirapakkantassa bhagavato ayamantarakatha udapadi acchariyam avuso abbhutam avuso tathagatassa mahiddhikata mahanubhavata yatra hi nama tathagato atite buddhe parinibbute chinnapapance chinnavatume pariyadinnavatte sabbadukkhavitivatte jatitopi anussarissati namatopi anussarissati gottatopi anussarissati ayuppamanatopi anussarissati savakayugatopi anussarissati savakasannipatatopi @Footnote: 1 Ma. Yu. hidam. Anussarissati evamjacca te bhagavanto ahesum itipi .pe. Evamvimutta te bhagavanto ahesum itipiti . kim nu kho avuso tathagatasseva nu kho esa dhammadhatu suppatividdha yassa dhammadhatuya suppatividdhatta tathagato atite buddhe parinibbute chinnapapance chinnavatume pariyadinnavatte sabbadukkhavitivatte jatitopi anussarati namatopi anussarati gottatopi anussarati ayuppamanatopi anussarati savakayugatopi anussarati savakasannipatatopi anussarati evamjacca te bhagavanto ahesum itipi evamnama . Evamgotta . evamsila . evamdhamma . evampanna. Evamvihari. Evamvimutta te bhagavanto ahesum itipiti udahu devata tathagatassa etamattham arocesum yena tathagato atite buddhe parinibbute chinnapapance chinnavatume pariyadinnavatte sabbadukkhavitivatte jatitopi anussarati namatopi .pe. savakasannipatatopi anussarati evamjacca te bhagavanto ahesum itipi evamnama .pe. Evamvimutta te bhagavanto ahesum itipiti ayam kho no bhante antarakatha vippakata [1]- atha bhagava anuppattoti. {11.2} Tathagatassevesa bhikkhave dhammadhatu suppatividdha yassa dhammadhatuya suppatividdhatta tathagato atite buddhe parinibbute chinnapapance chinnavatume pariyadinnavatte sabbadukkhavitivatte jatitopi anussarati namatopi anussarati gottatopi anussarati ayuppamanatopi anussarati @Footnote: 1 Ma. hoti. Savakayugatopi anussarati savakasannipatatopi anussarati evamjacca te bhagavanto ahesum itipi evamnama .pe. evamvimutta te bhagavanto ahesum itipiti devatapi tathagatassa etamattham arocesum yena tathagato atite buddhe parinibbute chinnapapance chinnavatume pariyadinnavatte sabbadukkhavitivatte jatitopi anussarati namatopi .pe. savakasannipatatopi anussarati evamjacca te bhagavanto ahesum itipi evamnama .pe. evamvimutta te bhagavanto ahesum itipiti. {11.3} Iccheyyatha no tumhe bhikkhave bhiyyoso mattaya pubbenivasapatisamyuttam dhammim katham sotunti . etassa bhagava kalo etassa sugata kalo yam bhagava bhiyyoso mattaya pubbenivasapatisamyuttam dhammim katham kareyya bhagavato sutva bhikkhu dharessantiti. Tenahi bhikkhave sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. Bhagava etadavoca {11.4} ito so bhikkhave ekanavuto 1- kappo yam vipassi bhagava araham sammasambuddho loke udapadi . vipassi bhikkhave bhagava araham sammasambuddho khattiyo jatiya ahosi khattiyakule udapadi . Vipassi bhikkhave bhagava araham sammasambuddho kondanno gottena ahosi . vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa asitivassasahassani ayuppamanam ahosi . vipassi bhikkhave bhagava araham sammasambuddho pataliya mule abhisambuddho . vipassissa @Footnote: 1 Ma. ekanavutikappe. Bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa khandatissam nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam . vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa tayo savakanam sannipata ahesum eko savakanam sannipato ahosi atthasatthibhikkhusatasahassam eko savakanam sannipato ahosi bhikkhusatasahassam eko savakanam sannipato ahosi asitibhikkhusahassani . vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa ime tayo savakanam sannipata ahesum sabbesamyeva khinasavanam . vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa asoko nama bhikkhu upatthako ahosi aggupatthako. Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammasambuddhassa bandhuma nama raja pita ahosi bandhumati nama devi mata ahosi janetti bandhumassa ranno bandhumati nama nagaram rajadhani ahosi. [12] Athakho bhikkhave vipassi bodhisatto tusita kaya cavitva sato sampajano matu kucchim okkami. Ayamettha dhammata. [13] Dhammata eka bhikkhave yada bodhisatto tusita kaya cavitva matu kucchim okkamati . atha sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya appamano olaro 1- obhaso loke patubhavati atikkammeva 2- devanam devanubhavam . yapi ta lokantarika agha asamvuta [3]- andhakaratimisa @Footnote: 1 Yu. ularo. ito param idisameva. 2 Yu. atikkamma. ito param idisameva. 3 Ma. @3 Ma. Yu. andhakara. Yatthapime candimasuriya evammahiddhika evammahanubhava abhaya nanubhonti tatthapi appamano olaro obhaso patubhavati atikkammeva devanam devanubhavam . yepi tattha satta upapanna tepi tenobhasena annamannam sanjananti annepi kira bho santi satta idhupapannati . ayanca dasasahassi lokadhatu sankampati sampakampati sampavedheti appamano ca olaro obhaso loke patubhavati atikkammeva devanam devanubhavam. Ayamettha dhammata. [14] Dhammata esa bhikkhave yada bodhisatto matu kucchim okkanto hoti cattaro [1]- devaputta catuddisam 2- rakkhaya upagacchanti ma nam bodhisattam va bodhisattamataram va manusso va amanusso va koci [3]- vihethesiti. Ayamettha dhammata. [15] Dhammata esa bhikkhave yada bodhisatto matu kucchim okkanto hoti pakatiya silavati bodhisattamata hoti virata panatipata virata adinnadana virata kamesumicchacara virata musavada virata suramerayamajjapamadatthana. Ayamettha dhammata. [16] Dhammata esa bhikkhave yada bodhisatto matu kucchim okkanto hoti na bodhisattamatu purisesu manasam uppajjati kamagunupasamhitam anatikkamaniya va 4- bodhisattamata hoti kenaci purisena rattacittena. Ayamettha dhammata. [17] Dhammata esa bhikkhave yada bodhisatto matu kucchim @Footnote: 1 Ma. Yu. nam. 2 Ma. catuddisam. 3 Ma. Yu. va. 4 Ma. Yu. ca. Okkanto hoti labhini bodhisattamata hoti pancannam kamagunanam . Sa pancahi kamagunehi samappita samangibhuta paricareti . Ayamettha dhammata. [18] Dhammata esa bhikkhave yada bodhisatto matu kucchim okkanto hoti na bodhisattamatu kocideva abadho uppajjati sukhini bodhisattamata hoti akilantakaya bodhisattanca bodhisattamata tirokucchigatam passati sabbangapaccangam 1- ahinindriyam . seyyathapi bhikkhave maniveluriyo subho jatima atthamso suparikammakato accho vippasanno sabbakarasampanno tatrassa suttam avutam nilam va pitam va lohitakam 2- va odatam va pandusuttam va tamenam cakkhuma puriso hatthesu karitva paccavekkheyya ayam kho maniveluriyo subho jatima atthamso suparikammakato accho vippasanno sabbakarasampanno tatrassa 3- suttam avutam nilam va pitam va lohitakam va odatam va pandusuttam va evameva kho bhikkhave yada bodhisatto matu kucchim okkanto hoti na bodhisattamatu kocideva abadho uppajjati sukhini bodhisattamata hoti akilantakaya bodhisattanca bodhisattamata tirokucchigatam passati sabbangapaccangam 1- ahinindriyam. Ayamettha dhammata. [19] Dhammata esa bhikkhave sattahajate bodhisatte bodhisattamata kalam karoti tusitam kayam upapajjati. Ayamettha dhammata. @Footnote: 1 Po. Yu. sabbangapaccangim. 2 Ma. Yu. lohitam. 3 Ma. Yu. tatridam. [20] Dhammata esa bhikkhave yatha anna itthika nava va dasa va mase gabbham kucchina pariharitva vijayanti na hevam [1]- bodhisattamata vijayati . daseva masani bodhisattam bodhisattamata kucchina pariharitva vijayati. Ayamettha dhammata. [21] Dhammata esa bhikkhave yatha anna itthika nisinna va nipanna va vijayanti na hevam bodhisattam bodhisattamata vijayati thita ca bodhisattam bodhisattamata vijayati . ayamettha dhammata. [22] Dhammata esa bhikkhave yada bodhisatto matu kucchisma nikkhamati deva pathamam patigganhanti paccha manussa . ayamettha dhammata. [23] Dhammata esa bhikkhave yada bodhisatto matu kucchisma nikkhamati appatto ca 2- bodhisatto pathavim hoti cattaro nam devaputta patiggahetva matu purato thapenti attamana devi hohi mahesakkho te putto uppannoti. Ayamettha dhammata. [24] Dhammata esa bhikkhave yada bodhisatto matu kucchisma nikkhamati visado 2- va nikkhamati amakkhito uddena 3- amakkhito semhena amakkhito ruhirena amakkhito kenaci asucina suddho visuddho . Seyyathapi bhikkhave maniratanam kasike vatthe nikkhittam neva maniratanam kasikam vattham makkheti napi kasikam vattham maniratanam makkheti tam @Footnote: 1 Ma. Yu. va.. 2 Po. visuddho. 3 Ma. Yu. udena. 4 Ma. Yu. visado. Kissa hetu ubhinnam suddhatta evameva kho bhikkhave yada bodhisatto matu kucchisma nikkhamati visado 1- va nikkhamati amakkhito uddena 2- amakkhito semhena amakkhito ruhirena amakkhito kenaci asucina suddho visuddho 3-. Ayamettha dhammata. [25] Dhammata esa bhikkhave yada bodhisatto matu kucchisma nikkhamati dve udakassa dhara antalikkha patubhavanti eka sitassa eka unhassa yena bodhisattassa udakakiccam karonti matu ca. Ayamettha dhammata. [26] Dhammata esa bhikkhave sampatijato bodhisatto samehi padehi patitthahitva uttarenabhimukho 4- sattapadavitiharena gacchati setamhi chatte anudhariyamane 5- sabba ca disa anuviloketi asabhinca vacam bhasati aggohamasmi lokassa jetthohamasmi lokassa setthohamasmi lokassa ayamantima me 6- jati natthidani punabbhavoti. Ayamettha dhammata. [27] Dhammata esa bhikkhave yada bodhisatto matu kucchisma nikkhamati atha sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya appamano olaro obhaso patubhavati atikkammeva devanam devanubhavam . yapi ta lokantarika agha asamvuta [7]- andhakaratimisa yatthapime candimasuriya evammahiddhika evammahanubhava abhaya nanubhonti tatthapi appamano olaro @Footnote: 1 Po. visuddho. 2 Ma. Yu. udena. 3 Ma. Yu. visado. 4 Ma. uttarena mukho. @Yu. uttarabhimukho. 5 Yu. anuhiramane. 6 Ma. Yu. mesaddo natthi. @7 Ma. Yu. andhakara. Obhaso patubhavati atikkammeva devanam devanubhavam . yepi tattha satta upapanna tepi tenobhasena annamannam sanjananti annepi kira bho santi satta idhupapannati . ayanca dasasahassi lokadhatu sankampati sampakampati sampavedheti appamano ca olaro obhaso loke patubhavati atikkammeva devanam devanubhavam. Ayamettha dhammata. [28] [1]- Jate kho pana bhikkhave vipassimhi kumare bandhumato ranno pativedesum putto te deva jato tam devo passatuti . Addasa kho bhikkhave bandhuma raja vipassim kumaram disva nemitte brahmane amantapetva etadavoca passantu bhonto nemitta brahmana kumaranti . addasamsu kho bhikkhave nam nemitta brahmana vipassim kumaram disva bandhumantam 2- rajanam etadavocum attamano deva hohi mahesakkho te [3]- putto uppanno labha te maharaja suladdhante maharaja yassa te kule evarupo putto uppanno ayam hi deva kumaro dvattimsamahapurisalakkhanehi samannagato yehi samannagatassa mahapurisassa dve va gatiyo bhavanti ananna sace agaram ajjhavasati raja hoti cakkavatti dhammiko dhammaraja caturanto vijitavi janapadatthavariyappatto sattaratanasamannagato tassimani sattaratanani bhavanti seyyathidam cakkaratanam hatthiratanam assaratanam maniratanam itthiratanam gahapatiratanam parinayakaratanameva @Footnote: 1 Po. dhammata esa. 2 Yu. bandhumam. 3 Yu. dve. Sattamam parosahassam kho panassa putta bhavanti sura virangarupa parasenappamaddana 1- so imam pathavim sagarapariyantam adandena asatthena dhammena abhivijiya ajjhavasati sace kho pana agarasma anagariyam pabbajati araham hoti sammasambuddho loke vivatacchado. {28.1} Katamehi cayam deva kumaro dvattimsamahapurisalakkhanehi samannagato yehi samannagatassa mahapurisassa dve va gatiyo bhavanti ananna sace agaram ajjhavasati raja hoti cakkavatti dhammiko dhammaraja caturanto vijitavi janapadatthavariyappatto sattaratanasamannagato tassimani sattaratanani bhavanti seyyathidam cakkaratanam .pe. abhivijiya ajjhavasati sace kho pana agarasma anagariyam pabbajati araham hoti sammasambuddho loke vivatacchado. [29] Ayam hi deva kumaro suppatitthitapado yampayam deva kumaro suppatitthitapado idampissa mahapurisassa mahapurisalakkhanam bhavati. Imassa deva kumarassa hetthapadatalesu cakkani jatani sahassarani sanemikani sanabhikani sabbakaraparipurani yampi deva imassa kumarassa hetthapadatalesu cakkani jatani sahassarani sanemikani sanabhikani sabbakaraparipurani idampissa 2- mahapurisassa mahapurisalakkhanam bhavati. @Footnote: 1 parasenapamaddanatipi pathena bhavitabbam. 2 Ma. idampimassa. Ayam hi deva kumaro ayatapanhi. Ayam hi deva kumaro dighanguli. Ayam hi deva kumaro mudutalanahatthapado 1-. Ayam hi deva kumaro jalahatthapado. Ayam hi deva kumaro ussankhapado. Ayam hi deva kumaro enijangho. Ayam hi deva kumaro thitako va anonamanto ubhohi panitalehi jannukani parimasati 2- parimajjati. Ayam hi deva kumaro kosohitavatthaguyho. Ayam hi deva kumaro suvannavanno kancanasannibhataco 3-. Ayam hi deva kumaro sukhumacchavi sukhumatta chaviya rajojallam kaye na upalippati 4-. Ayam hi deva kumaro ekekalomo ekekani lomani lomakupesu jatani. Ayam hi deva kumaro uddhaggalomo uddhaggani lomani jatani nilani anjanavannani kundalavattani dakkhinavattajatani. Ayam hi deva kumaro brahmujugatto. Ayam hi deva kumaro sattussado. @Footnote: 1 atthakathayam mudutalunahatthapado. 2 Ma. paramasati. 3 Ma. Yu. kancanasannibhattaco. @4 upalimpatitipi patho. Ayam hi deva kumaro sihapubbaddhakayo. Ayam hi deva kumaro pittantaramso 1-. Ayam hi deva kumaro nigrodhaparimandalo yavatakvassa kayo tavatakvassa byamo yavatakvassa byamo tavatakvassa kayo. Ayam hi deva kumaro samavattakkhandho. Ayam hi deva kumaro rasaggasaggi. Ayam hi deva kumaro sihahanu. Ayam hi deva kumaro cattalisadanto. Ayam hi deva kumaro samadanto. Ayam hi deva kumaro aviraladanto 2-. Ayam hi deva kumaro susukkadatho. Ayam hi deva kumaro pahutajivho. Ayam hi deva kumaro brahmassaro karavikabhani. Ayam hi deva kumaro abhinilanetto. Ayam hi deva kumaro gopakhumo. Imassa deva kumarassa unna bhamukantare jata odata mudu tulasannibha . yampi deva imassa kumarassa unna bhamukantare jata odata mudu tulasannibha [3]-. @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. citantaramso. 2 Si. Yu. avivaradanto. 3 sabbapotthakesu etthantare @idampimassa mahapurisassa mahapurisalakkhanam bhavatiti ime patha pakata. Ayam hi deva kumaro unhisasiso yampayam deva kumaro unhisasiso idampissa mahapurisassa mahapurisalakkhanam bhavati. [30] Imehi kho ayam deva kumaro dvattimsamahapurisalakkhanehi samannagato yehi samannagatassa mahapurisassa dve va gatiyo bhavanti ananna sace agaram ajjhavasati raja hoti cakkavatti dhammiko dhammaraja caturanto vijitavi janapadatthavariyappatto sattaratanasamannagato tassimani sattaratanani bhavanti seyyathidam cakkaratanam hatthiratanam assaratanam maniratanam itthiratanam gahapatiratanam parinayakaratanameva sattamam parosahassam kho panassa putta bhavanti sura virangarupa parasenappamaddana so imam pathavim sagarapariyantam adandena asatthena dhammena samena abhivijiya ajjhavasati sace kho pana agarasma anagariyam pabbajati araham hoti sammasambuddho loke vivatacchado hoti. [31] Athakho bhikkhave bandhuma raja nemitte brahmane ahatehi vatthehi acchadetva 1- sabbakamehi santappesi . athakho bhikkhave bandhuma raja vipassissa kumarassa dhatiyo upatthapesi . Anna khiram payenti anna nhapenti 2- anna dharenti anna ankena pariharanti . jatassa kho pana bhikkhave vipassissa kumarassa setacchattam dharayittha diva ceva rattim ca ma nam sitam @Footnote: 1 Ma. Yu. acchadapetva. 2 nahapentiti pathena bhavitabbam. Va unham va tinam va rajo va ussavo vati [1]-. Jato kho pana bhikkhave vipassi kumaro bahuno janassa piyo ahosi manapo . Seyyathapi bhikkhave uppalam va padumam va pundarikam va bahuno janassa piyam manapam evameva kho bhikkhave vipassi kumaro bahuno janassa piyo ahosi manapo. Svassudam ankeneva ankam parihariyati. {31.1} Jato kho pana bhikkhave vipassi kumaro [2]- manjussaro ca ahosi vaggussaro ca madhurassaro ca pemaniyassaro ca . seyyathapi bhikkhave himavante pabbate karavika nama sakunajati manjussara ca vaggussara ca madhurassara ca pemaniyassara ca evameva kho bhikkhave vipassi kumaro manjussaro ca ahosi vaggussaro ca madhurassaro ca pemaniyassaro ca. {31.2} Jatassa kho pana bhikkhave vipassissa kumarassa kammavipakajam dibbacakkhum paturahosi yena duram 3- samanta yojanam passati diva ceva rattim ca . jato kho pana bhikkhave vipassi kumaro animmissanto 4- pekkhati seyyathapi bhikkhave devata 5- tavatimsa animmissanta 4- pekkhanti evameva kho bhikkhave vipassi kumaro animmissanto 4- pekkhati 6-. Jatassa kho pana bhikkhave vipassissa kumarassa [7]- vipassitveva samanna udapadi. {31.3} Athakho bhikkhave bandhuma raja attakarane 8- nisinno vipassim kumaram anke nisidapetva atte 9- anusasati . Tatra sudam bhikkhave vipassi kumaro pitu anke nisinno viceyya viceyya atthe panayati nanena 10-. @Footnote: 1 Ma. badhayitthati. Yu. badhati. 2 Ma. brahmassaro. 3 Ma. Yu. sudam. @4 Ma. Yu. animisanto. 5 Ma. Yu. deva. 6 sabbapotthakesu itisaddo dissati. @7 Ma. Yu. vipassi. 8 Ma. Yu. atthakarane. 9 Ma. Yu. atthe. ito param idisameva. @10 Ma. Yu. nayena. ito param idisameva. Viceyya viceyya kumaro atte panayati nanenati . Athakho bhikkhave vipassissa kumarassa bhiyyoso mattaya [1]- vipassitveva samanna udapadi . athakho bhikkhave bandhuma raja vipassissa kumarassa tayo pasade karapesi ekam vassikam ekam hemantikam ekam gimhikam pancakamagunani upatthapesi . tatra sudam bhikkhave vipassi kumaro vassike pasade [2]- cattaro mase nippurisehi turiyehi paricarayamano na hetthapasadam orohatiti. Pathamabhanavaram. [32] Athakho bhikkhave vipassi kumaro bahunnam 3- vassanam bahunnam vassasatanam bahunnam vassasahassanam accayena sarathim amantesi yojehi samma sarathi bhaddani bhaddani yanani uyyanabhumim gacchama subhumim 4- dassanayati . evam devati kho bhikkhave sarathi vipassissa kumarassa patissutva bhaddani bhaddani yanani yojetva vipassikumarassa pativedesi yuttani kho te deva bhaddani bhaddani yanani yassadani kalam mannasiti . athakho bhikkhave vipassi kumaro bhadram 5- yanam abhiruhitva 6- bhaddehi bhaddehi yanehi uyyanabhumim niyyasi. {32.1} Addasa kho bhikkhave vipassi kumaro uyyanabhumim niyyanto purisam jinnam gopanasivankam bhaggam 7- dandaparayanam pavedhamanam gacchantam aturam gatayobbanam disva sarathim amantesi ayam pana samma sarathi puriso kimkato kesapissa na yatha annesam @Footnote: 1 Ma. Yu. vipassi. 2 Yu. vassike. 3 Ma. bahunam. ito param idisameva. @4 Yu. bhumim. 5 Ma. bhaddam bhaddam. Yu. bhaddam. ito param idisameva. @6 Po. abhiruyhitva. 7 Ma. Yu. bhoggam. ito param idisameva. Kayopissa na yatha annesanti . eso kho deva jinno namati . kim paneso samma sarathi jinno namati . eso kho deva jinno nama nadani tena ciram jivitabbam bhavissatiti . Kim pana samma sarathi ahampi jaradhammo jaram anatitoti . tvanca deva mayancamha sabbe jaradhamma jaram anatitati . tenahi samma sarathi alandanajja uyyanabhumiya ito 1- ca antepuram paccaniyyahiti . evam devati kho bhikkhave sarathi vipassissa kumarassa patissutva tato ca antepuram paccaniyyasi . tatra sudam bhikkhave vipassi kumaro antepuram gato dukkhi dummano pajjhayati dhiratthu kira bho jati nama yatra hi nama jatassa jara pannayissatiti. [33] Athakho bhikkhave bandhuma raja sarathim amantapetva etadavoca kacci samma sarathi kumaro uyyanabhumiya abhiramittha kacci samma sarathi kumaro uyyanabhumiya attamano ahositi na kho deva kumaro uyyanabhumiya abhiramittha na kho deva kumaro uyyanabhumiya attamano ahositi . kim pana samma sarathi addasa kumaro uyyanabhumim niyyantoti. {33.1} Addasa kho deva kumaro uyyanabhumim niyyanto purisam jinnam gopanasivankam bhaggam dandaparayanam pavedhamanam gacchantam aturam gatayobbanam disva mam etadavoca ayam pana samma sarathi puriso kimkato kesapissa na yathaannesam @Footnote: 1 Po. itopi. Ma. Yu. itova. ito param idisameva. Kayopissa na yatha annesanti eso kho deva jinno namati kim paneso samma sarathi jinno namati eso kho deva jinno nama nadani tena ciram jivitabbam bhavissatiti kim pana samma sarathi ahampi jaradhammo jaram anatitoti tvanca deva mayancamha sabbe jaradhamma jaram anatitati tenahi samma sarathi alandanajja uyyanabhumiya ito ca antepuram paccaniyyahiti evam devati kho aham deva vipassissa kumarassa patissutva tato ca antepuram paccaniyyasim so kho deva kumaro antepuram gato dukkhi dummano pajjhayati dhiratthu kira bho jati nama yatra hi nama jatassa jara pannayissatiti. {33.2} Athakho bhikkhave bandhumassa ranno etadahosi ma heva kho vipassi kumaro na rajjam karesi ma heva vipassi kumaro agarasma anagariyam pabbaji ma heva nemittanam brahmananam saccam assa vacananti . athakho bhikkhave bandhuma raja vipassissa kumarassa bhiyyoso mattaya pancakamagunani upatthapesi yatha vipassi kumaro rajjam kareyya yatha vipassi kumaro na agarasma anagariyam pabbajeyya yatha nemittanam brahmananam miccha assa vacanam 1- . tatra sudam bhikkhave vipassi kumaro pancahi kamagunehi samappito samangibhuto paricareti. [34] Athakho bhikkhave vipassi kumaro bahunnam vassanam .pe. Addasa kho bhikkhave vipassi kumaro uyyanabhumim niyyanto purisam @Footnote: 1 Po. Ma. vacananti. Abadhikam dukkhitam balhagilanam sake muttakarise palipannam sayamanam 1- annehi vutthapiyamanam annehi samvesiyamanam disva sarathim amantesi ayam pana samma sarathi puriso kimkato akkhinipissa na yatha annesam siropissa 2- na yatha annesanti . eso kho deva byadhiko namati . kim paneso samma sarathi byadhiko namati . eso kho deva byadhiko nama appevanama tamha abadha vutthaheyyati . kim pana samma sarathi ahampi byadhidhammo byadhim anatitoti . tvanca deva mayancamha sabbe byadhidhamma byadhim anatitati . tenahi samma sarathi alandanajja uyyanabhumiya ito ca antepuram paccaniyyahiti . evam devati kho bhikkhave sarathi vipassissa kumarassa patissutva tato ca antepuram paccaniyyasi . Tatra sudam bhikkhave vipassi kumaro antepuram gato dukkhi dummano pajjhayati dhiratthu kira bho jati nama yatra hi nama jatassa jara pannayissati byadhi pannayissatiti. [35] Athakho bhikkhave bandhuma raja sarathim amantapetva etadavoca kacci samma sarathi kumaro uyyanabhumiya abhiramittha kacci samma sarathi kumaro uyyanabhumiya attamano ahositi . Na kho deva kumaro uyyanabhumiya abhiramittha na kho deva kumaro uyyanabhumiya attamano ahositi . kim pana samma sarathi addasa @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. semanam. ito param idisameva. 2 Ma. Yu. saropissa. ito param @idisameva. Kumaro uyyanabhumim niyyantoti . addasa kho deva kumaro uyyanabhumim niyyanto purisam abadhikam dukkhitam balhagilanam sake muttakarise palipannam sayamanam annehi vutthapiyamanam annehi samvesiyamanam disva mam etadavoca ayam pana samma sarathi puriso kimkato akkhinipissa na yatha annesam siropissa na yatha annesanti eso kho deva byadhiko namati kim paneso samma sarathi byadhiko namati eso kho deva byadhiko nama appevanama tamha abadha vutthaheyyati kim pana samma sarathi ahampi byadhidhammo byadhim anatitoti tvanca deva mayancamha sabbe byadhidhamma byadhim anatitati tenahi samma sarathi alandanajja uyyanabhumiya ito ca antepuram paccaniyyahiti evam devati kho aham deva vipassissa kumarassa patissutva tato ca antepuram paccaniyyasim eso 1- kho deva kumaro antepuram gato dukkhi dummano pajjhayati dhiratthu kira bho jati nama yatra hi nama jatassa jara pannayissati byadhi pannayissatiti. {35.1} Athakho bhikkhave bandhumassa ranno etadahosi ma heva kho vipassi kumaro na rajjam karesi ma heva vipassi kumaro agarasma anagariyam pabbaji 2- ma heva nemittanam brahmananam saccam assa vacananti . athakho bhikkhave bandhuma raja vipassissa kumarassa bhiyyoso mattaya pancakamagunani upatthapesi yatha @Footnote: 1 Ma. Yu. so kho. 2 Po. pabbajito. Vipassi kumaro rajjam kareyya yatha vipassi kumaro na agarasma anagariyam pabbajeyya yatha nemittanam brahmananam miccha assa vacanam 1- . tatra sudam bhikkhave vipassi kumaro pancakamagunehi samappito samangibhuto paricareti .pe. [36] Addasa kho bhikkhave vipassi kumaro uyyanabhumim niyyanto mahajanakayam sannipatitam nanarattananca dussanam vilatam kayiramanam disva sarathim amantesi kim nu kho so samma sarathi mahajanakayo sannipatito nanarattananca dussanam vilatam kariyatiti . eso kho deva kalakato namati . tenahi samma sarathi yena so kalakato tena ratham pesehiti . evam devati kho bhikkhave sarathi vipassissa kumarassa patissutva yena so kalakato yena ratham pesesi 2-. {36.1} Addasa kho bhikkhave vipassi kumaro petam kalakatam disva sarathim amantesi kim panayam samma sarathi kalakato namati. Eso kho deva kalakato nama nadani tam dakkhanti 3- mata va pita va anne va natisalohita sopi na dakkhissati mataram va pitaram va anne va natisalohiteti . kim pana samma sarathi ahampi maranadhammo maranam anatito mampi na dakkhanti 4- devo va devi va anne va natisalohita ahampi na dakkhissami devam va devim va anne va natisalohiteti . tvanca deva mayancamha sabbe maranadhamma maranam anatita tampi na dakkhanti devo va devi va @Footnote: 1 Po. Ma. vacananti. 2 Po. Yu. pesehiti. 3 Yu. dakkhinti. ito param @idisameva. 4 Po. dakkhinti. Anne va natisalohita tvampi na dakkhissasi devam va devim va anne va natisalohiteti . tenahi samma sarathi alandanajja uyyanabhumiya ito ca antepuram paccaniyyahiti . evam devati kho bhikkhave sarathi vipassissa kumarassa patissutva tato ca antepuram paccaniyyasi . tatra sudam bhikkhave vipassi kumaro antepuram gato dukkhi dummano pajjhayati dhiratthu kira bho jati nama yatra hi nama jatassa jara pannayissati byadhi pannayissati maranam pannayissatiti. [37] Athakho bhikkhave bandhuma raja sarathim amantapetva etadavoca kacci samma sarathi kumaro uyyanabhumiya abhiramittha kacci samma sarathi kumaro uyyanabhumiya attamano ahositi . Na kho deva kumaro uyyanabhumiya abhiramittha na kho deva kumaro uyyanabhumiya attamano ahositi . kim pana samma sarathi addasa kumaro uyyanabhumim niyyantoti. {37.1} Addasa kho deva kumaro uyyanabhumim niyyanto mahajanakayam sannipatitam nanarattananca dussanam vilatam kayiramanam disva mam etadavoca kim nu kho so samma sarathi mahajanakayo sannipatito nanarattananca dussanam vilatam kayiratiti eso kho deva kalakato namati tenahi samma sarathi yena so kalakato tena ratham pesehiti evam devati kho aham deva vipassissa kumarassa patissutva yena So kalakato tena ratham pesesim addasa kho deva kumaro purisam petam kalakatam disva mam etadavoca kim panayam samma sarathi kalakato namati eso kho deva kalakato nama nadani tam dakkhanti mata va pita va anne va natisalohita sopi na dakkhissati mataram va pitaram va anne va natisalohiteti kim pana samma sarathi ahampi maranadhammo maranam anatito mampi na dakkhanti devo va devi va anne va natisalohita ahampi na dakkhissami devam va devim va anne va natisalohiteti tvanca deva mayancamha sabbe maranadhamma maranam anatita tampi na dakkhanti devo va devi va anne va natisalohita tvampi na dakkhissasi devam va devim va anne va natisalohiteti tenahi samma sarathi alandanajja uyyanabhumiya ito ca antepuram paccaniyyahiti evam devati kho aham deva vipassissa kumarassa patissutva tato ca antepuram paccaniyyasim so kho deva kumaro antepuram gato dukkhi dummano pajjhayati dhiratthu kira bho jati nama yatra hi nama jatassa jara pannayissati byadhi pannayissati maranam pannayissatiti. {37.2} Athakho bhikkhave bandhumassa ranno etadahosi ma heva kho vipassi kumaro na rajjam karesi ma heva kho vipassi kumaro agarasma anagariyam pabbaji ma heva kho nemittanam brahmananam saccam assa vacananti . Athakho bhikkhave bandhuma raja vipassissa kumarassa bhiyyoso mattaya pancakamagunani upatthapesi yatha vipassi kumaro rajjam kareyya yatha vipassi kumaro na agarasma anagariyam pabbajeyya yatha nemittanam brahmananam miccha assa vacanam . tatra sudam bhikkhave vipassi kumaro pancahi kamagunehi samappito samangibhuto paricareti. [38] Athakho bhikkhave vipassi kumaro bahunnam vassanam bahunnam vassasatanam bahunnam vassasahassanam accayena sarathim amantesi yojehi samma sarathi bhaddani bhaddani yanani uyyanabhumim gacchama subhumim dassanayati . evam devati kho bhikkhave sarathi vipassissa kumarassa patissutva bhaddani bhaddani yanani yojetva vipassissa kumarassa pativedesi yuttani kho [1]- deva bhaddani bhaddani yanani yassadani kalam mannasiti . athakho bhikkhave vipassi kumaro bhadram yanam abhiruhitva bhaddehi bhaddehi yanehi uyyanabhumim niyyasi. {38.1} Addasa kho bhikkhave vipassi kumaro uyyanabhumim niyyanto purisam bhandum pabbajitam kasayavasanam disva sarathim amantesi ayam pana samma sarathi puriso kimkato sisampissa na yatha annesam vatthanipissa na yatha annesanti . eso kho deva pabbajito namati . kim paneso samma sarathi pabbajito namati . eso kho deva pabbajito nama sadhu dhammacariya sadhu samacariya @Footnote: 1 Ma. Yu. te. Sadhu kusalacariya 1- sadhu punnakiriya sadhu avihimsa sadhu bhutanukampati . sadhu kho so samma sarathi pabbajito nama sadhu [2]- dhammacariya sadhu samacariya sadhu kusalacariya sadhu punnakiriya sadhu avihimsa sadhu bhutanukampa 3- tenahi samma sarathi yena so pabbajito tena ratham pesehiti . evam devati kho bhikkhave sarathi vipassissa kumarassa patissutva yena so pabbajito tena ratham pesesi . athakho bhikkhave vipassi kumaro tam pabbajitam etadavoca tvam pana samma kimkato sisampi te na yatha annesam vatthanipi te na yatha annesanti . aham kho deva pabbajito namati . kim pana tvam samma pabbajito namati . aham kho deva pabbajito nama sadhu dhammacariya sadhu samacariya sadhu kusalacariya sadhu punnakiriya sadhu avihimsa sadhu bhutanukampati . sadhu kho tvam samma pabbajito nama sadhu dhammacariya sadhu samacariya sadhu kusalacariya sadhu punnakiriya sadhu avihimsa sadhu bhutanukampati. {38.2} Athakho bhikkhave vipassi kumaro sarathim amantesi tenahi samma sarathi ratham adaya itova antepuram paccaniyyahi aham pana idheva kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajissamiti . evam devati kho bhikkhave sarathi @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. kusalakiriya. ito param idisameva. 2 Ma. - samma sarathi. Yu. - hi @samma sarathi. 3 Po. Ma. - bhutanukampati. Vipassissa kumarassa patissutva ratham adaya tato ca antepuram paccaniyyasi . vipassi pana kumaro tattheva kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbaji 1-. {38.3} Assosi kho bhikkhave bandhumatiya rajadhaniya mahajanakayo caturasitipanasahassani vipassi kira kumaro kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajitoti . Sutvana nesam etadahosi na hi nuna so orako dhammavinayo na sa orika 2- pabbajja yattha vipassi kumaro kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajito vipassi hi 3- nama kumaro kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajissati kimangam pana na 4- mayanti. Athakho [5]- bhikkhave mahajanakaya 6- caturasitipanasahassani kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva vipassim bodhisattam agarasma anagariyam pabbajitam anupabbajimsu . taya sudam bhikkhave parisaya parivuto vipassi bodhisatto gamanigamajanapadarajadhanisu carikam carati. {38.4} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa rahogatassa patisallinassa evam cetaso parivitakko udapadi na kho panetam 7- patirupam yoham akinno viharami yannunaham eko ganamha vupakattho vihareyyanti . athakho bhikkhave vipassi bodhisatto aparena samayena eko ganamha vupakattho @Footnote: 1 Po. pabbajitoti. 2 Po. Ma. oraka. 3 Ma. Yu. pi. 4 Po. Ma. @nasaddo natthi. 5 Yu. so.. 6 Ma. Yu. mahajanakayo. 3 Ma. Yu. metam. Vihasi . anneneva tani caturasitipabbajitasahassani agamamsu . Annena [1]- vipassi bodhisatto. {38.5} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa vasupagatassa rahogatassa patisallinassa evam cetaso parivitakko udapadi kiccham vatayam loko apanno jayati ca jiyati ca miyati ca cavati ca upapajjati ca atha ca panimassa dukkhassa nissaranam nappajanati jaramaranassa kudassu 2- nama imassa dukkhassa nissaranam pannayissati jaramaranassati. [39] Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati jaramaranam hoti kimpaccaya jaramarananti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo jatiya kho sati jaramaranam hoti jatipaccaya jaramarananti. {39.1} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati jati hoti kimpaccaya jatiti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo bhave kho sati jati hoti bhavapaccaya jatiti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati bhavo hoti kimpaccaya bhavoti. {39.2} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo upadane kho sati bhavo hoti upadanapaccaya bhavoti. Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati upadanam hoti @Footnote: 1 Ma. maggena. 2 Ma. Yu. kudassu. Kimpaccaya upadananti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo tanhaya kho sati upadanam hoti tanhapaccaya upadananti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati tanha hoti kimpaccaya tanhati . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo vedanaya kho sati tanha hoti vedanapaccaya tanhati. {39.3} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati vedana hoti kimpaccaya vedanati. Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo phasse kho sati vedana hoti phassapaccaya vedanati . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati phasso hoti kimpaccaya phassoti. Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo salayatane kho sati phasso hoti salayatanapaccaya phassoti. {39.4} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati salayatanam hoti kimpaccaya salayatananti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo namarupe kho sati salayatanam hoti namarupapaccaya salayatananti . Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati namarupam hoti kimpaccaya namarupanti . athakho bhikkhave Vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo vinnane kho sati namarupam hoti vinnanapaccaya namarupanti . Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati vinnanam hoti kimpaccaya vinnananti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo namarupe kho sati vinnanam hoti namarupapaccaya vinnananti. {39.5} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi paccudavattati kho idam vinnanam namarupamha naparam gacchati ettavata jayetha va jiyetha va miyetha va cavetha va upapajjetha va yadidam namarupapaccaya vinnanam vinnanapaccaya namarupam namarupapaccaya salayatanam salayatanapaccaya phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. {39.6} Samudayo samudayoti kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapadi nanam udapadi panna udapadi vijja udapadi aloko udapadi. [40] Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati jaramaranam na hoti kissa nirodha jaramarananirodhoti. Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya Abhisamayo jatiya kho asati jaramaranam na hoti jatinirodha jaramarananirodhoti. {40.1} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati jati na hoti kissa nirodha jatinirodhoti. Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo bhave kho asati jati na hoti bhavanirodha jatinirodhoti. Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati bhavo na hoti kissa nirodha bhavanirodhoti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo upadane kho asati bhavo na hoti upadananirodha bhavanirodhoti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati upadanam na hoti kissa nirodha upadananirodhoti. {40.2} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo tanhaya kho asati upadanam na hoti tanhanirodha upadananirodhoti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati tanha na hoti kissa nirodha tanhanirodhoti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo vedanaya kho asati tanha na hoti vedananirodha tanhanirodhoti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati vedana na hoti kissa nirodha vedananirodhoti. Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo phasse kho asati vedana na hoti phassanirodha vedananirodhoti. {40.3} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati phasso na hoti kissa nirodha phassanirodhoti . Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo salayatane kho asati phasso na hoti salayatananirodha phassanirodhoti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati salayatanam na hoti kissa nirodha salayatananirodhoti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo namarupe kho asati salayatanam na hoti namarupanirodha salayatananirodhoti. {40.4} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati namarupam na hoti kissa nirodha namarupanirodhoti. Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo vinnane kho asati namarupam na hoti vinnananirodha namarupanirodhoti. {40.5} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho asati vinnanam na hoti kissa nirodha vinnananirodhoti. Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikara ahu pannaya abhisamayo namarupe kho asati vinnanam na hoti namarupanirodha vinnananirodhoti . athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi Adhigato kho myayam maggo 1- bodhaya 2- yadidam namarupanirodha vinnananirodho vinnananirodha namarupanirodho namarupanirodha salayatananirodho salayatananirodha phassanirodha phassanirodha vedananirodho vedananirodha tanhanirodho tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti . Nirodho nirodhoti kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapadi nanam udapadi panna udapadi vijja udapadi aloko udapadi. [41] Athakho bhikkhave vipassi bodhisatto aparena samayena pancasu upadanakkhandhesu udayabbayanupassi vihasi iti rupam iti rupassa samudayo iti rupassa atthangamo iti vedana iti vedanaya samudayo iti vedanaya atthangamo iti sanna iti sannaya samudayo iti sannaya atthangamo iti sankhara iti sankharanam samudayo iti sankharanam atthangamo iti vinnanam iti vinnanassa samudayo iti vinnanassa atthangamoti . tassa pancasu upadanakkhandhesu udayabbayanupassino viharato nacirasseva anupadaya asavehi cittam vimucciti 3-. Dutiyabhanavaram. @Footnote: 1 Yu. vipassanamaggo. 2 Ma. sambodhaya. 3 Po. vimuccati. [42] Athakho bhikkhave vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa etadahosi yannunaham dhammam deseyyanti . athakho bhikkhave vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa etadahosi adhigato kho me ayam dhammo gambhiro duddaso duranubodho santo panito atakkavacaro nipuno panditavedaniyo alayarama kho panayam paja alayarata alayasammudita alayaramaya kho pana pajaya alayarataya alayasammuditaya duddasam idam thanam yadidam idappaccayata paticcasamuppado idampi kho thanam duddasam yadidam sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam ahanceva kho pana dhammam deseyyam pare ca me na ajaneyyum so mamassa kilamatho sa mamassa vihesati. {42.1} Apissudam 1- bhikkhave vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham ima anacchariya gatha patibhamsu pubbe assutapubba kicchena me adhigatam halandani pakasitum ragadosaparetehi nayam dhammo susambuddho. Patisotagamim nipunam gambhiram duddasam anum ragaratta na dakkhanti tamokkhandhena avutati. [43] Itiha bhikkhave vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa patisancikkhato appossukkataya cittam nami no dhammadesanaya. @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. apissu. [44] Athakho bhikkhave annatarassa mahabrahmuno vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa cetasa cetoparivitakkamannaya etadahosi nassati vata bho loko vinassati vata bho loko yatra hi nama vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa appossukkataya cittam nami 1- no dhammadesanayati . athakho so bhikkhave mahabrahma seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva [2]- brahmaloke antarahito vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa purato paturahosi . Athakho [3]- bhikkhave mahabrahma ekamsam uttarasangam karitva dakkhinajanumandalam pathaviyam nidahanto 4- yena vipassi bhagava araham sammasambuddho tenanjalim panametva vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham etadavoca desetu bhante bhagava dhammam desetu sugato dhammam santidha 5- satta apparajakkhajatika assavanata dhammassa parihayanti bhavissanti dhammassa annataroti. {44.1} Evam vutte bhikkhave vipassi bhagava araham sammasambuddho tam mahabrahmanam etadavoca mayhampi kho brahme etadahosi yannunaham dhammam deseyyanti . tassa mayham brahme etadahosi adhigato kho me ayam dhammo gambhiro duddaso duranubodho santo panito atakkavacaro nipuno panditavedaniyo alayarama kho panayam paja alayarata alayasammudita alayaramaya kho pana pajaya alayarataya @Footnote: 1 Ma. Yu. namati. 2 Po. Ma. kho. 3 Ma. Yu. so. 4 Ma. Yu. nihantva. @5 Ma. Yu. santi. ito param idisameva. Alayasammuditaya duddasam idam thanam yadidam idappaccayata paticcasamuppado idampi kho thanam duddasam yadidam sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam 1- ahanceva kho pana dhammam deseyyam pare ca me na ajaneyyum so mamassa kilamatho sa mamassa vihesati . apissudam 2- brahme ima anacchariya gatha patibhamsu pubbe me assutapubba kicchena me adhigatam halandani pakasitum .pe. avutati itiha me brahme patisancikkhato appossukkataya cittam nami no dhammadesanayati. {44.2} Dutiyampi kho bhikkhave so mahabrahma .pe. Tatiyampi kho bhikkhave so mahabrahma vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham etadavoca desetu bhante bhagava dhammam desetu sugato dhammam santidha satta apparajakkhajatika assavanata dhammassa parihayanti bhavissanti dhammassa annataroti. {44.3} Athakho bhikkhave vipassi bhagava araham sammasambuddho brahmuno [3]- ajjhesanam viditva sattesu [4]- karunnatam paticca buddhacakkhuna lokam volokesi . addasa kho bhikkhave vipassi bhagava araham sammasambuddho buddhacakkhuna lokam volokento satte apparajakkhe maharajakkhe tikkhindriye mudindriye svakare dvakare suvinnapaye duvinnapaye bhabbe 5- abhabbe appekacce paralokavajjabhayadassavino 6- viharante . seyyathapi nama uppaliniyam va @Footnote: 1 Po. nibbananti. 2 Si. Ma. Yu. apissumam. 3 Ma. Yu. ca. 4 Po. Ma. Yu. ca. @5 Ma. Yu. bhabbe abhabbeti pathadvayam natthi. ito param idisameva. @6 Ma. ... dassavine. Paduminiyam va pundarikiniyam va appekaccani uppalani va padumani va pundarikani va udake jatani udake samvaddhani 1- udakanugatani antonimuggaposini appekaccani uppalani va padumani va pundarikani va udake jatani udake samvaddhani samodakathitani appekaccani uppalani va padumani va pundarikani va udake jatani udake samvaddhani udaka accuggamma titthanti 2- anupalittani udakena evameva kho bhikkhave vipassi bhagava araham sammasambuddho buddhacakkhuna lokam volokento addasa satte apparajakkhe maharajakkhe tikkhindriye mudindriye svakare dvakare suvinnapaye duvinnapaye bhabbe abhabbe appekacce paralokavajjabhayadassavino viharante [3]-. {44.4} Athakho [4]- bhikkhave mahabrahma vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa cetasa cetoparivitakkamannaya vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham gathahi ajjhabhasi [45] Sele yatha pabbatamuddhanitthito yathapi passe janatam samantato tathupamam dhammamayam sumedhaso pasadamaruyha samantacakkhu sokavakinnam 5- janatamapetasoko avekkhassu jatijarabhibhutam. @Footnote: 1 sambaddhanitipi patho. 2 Ma. thitani. Yu. thanti. 3 Ma. appekacce na @paralokavajjabhayadassavine. 4 Ma. Yu. so. 5 Ma. Yu. sokavatinnam. Utthehi vira vijitasangama satthavaha anana vivara 1- loke desetu 2- bhagava dhammam annataro bhavissantiti. [46] Evam vutte 3- bhikkhave vipassi bhagava araham sammasambuddho tam mahabrahmanam gathaya ajjhabhasi aparuta te 4- amatassa dvara ye sotavanto pamuncantu saddham vihimsasanni pagunam nabhasim dhammam panitam manujesu brahmeti. [47] Athakho [5]- bhikkhave mahabrahma katavakaso khomhi vipassina bhagavata arahata sammasambuddhena dhammadesanayati vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham abhivadetva padakkhinam katva tattheva antaradhayi. [48] Athakho bhikkhave vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa etadahosi kassa nu kho aham pathamam dhammam deseyyam ko imam dhammam khippameva ajanissatiti . athakho bhikkhave vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa etadahosi ayam kho khando ca rajaputto tisso ca purohitaputto bandhumatiya rajadhaniya pativasanti pandita viyatta medhavino digharattam apparajakkhajatika yannunaham khandassa ca rajaputtassa tissassa ca purohitaputtassa pathamam dhammam @Footnote: 1 Ma. Yu. vicara. 2 Ma. desassu. 3 Ma. Yu. athakho. 4 Ma. Yu. tesam. @5 Ma. Yu. so. Deseyyam te imam dhammam khippameva ajanissantiti. {48.1} Athakho bhikkhave vipassi bhagava araham sammasambuddho seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva bodhirukkhamule antarahito bandhumatiya rajadhaniya kheme migadaye paturahosi . Athakho bhikkhave vipassi bhagava araham sammasambuddho migadayapalam 1- amantesi ehi tvam samma migadayapala bandhumatim rajadhanim pavisitva khandanca rajaputtam tissanca purohitaputtam evam vadehi vipassi [2]- bhagava araham sammasambuddho bandhumatim rajadhanim anuppatto kheme migadaye viharati so tumhakam dassanakamoti . evam bhanteti kho bhikkhave migadayapalo vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa patissutva bandhumatim rajadhanim pavisitva khandanca rajaputtam tissanca purohitaputtam etadavoca vipassi [3]- bhagava araham sammasambuddho bandhumatim rajadhanim anuppatto kheme migadaye viharati so tumhakam dassanakamoti. {48.2} Athakho bhikkhave khando ca rajaputto tisso ca purohitaputto bhaddani bhaddani yanani yojapetva bhaddam bhaddam yanam abhiruhitva bhaddehi bhaddehi yanehi bandhumatiya rajadhaniya niyimsu yena khemo migadayo tena payimsu yavatika yanassa bhumi yanena gantva yana paccorohitva pattika 4- yena vipassi bhagava araham sammasambuddho tenupasankamimsu upasankamitva vipassim bhagavantam @Footnote: 1 Ma. Yu. dayapalam. ito param idisameva. 2-3 Ma. Yu. bhante. 4 Ma. Yu. pattikava. Arahantam sammasambuddham abhivadetva ekamantam nisidimsu. {48.3} Tesam vipassi bhagava araham sammasambuddho anupubbikatham kathesi seyyathidam danakatham silakatham saggakatham kamanam adinavam okaram sankilesam nekkhamme 1- anisamsam pakasesi . Yada te bhagava annasi kallacitte muducitte vinivaranacitte udaggacitte pasannacitte atha ya buddhanam samukkamsika dhammadesana tam pakasesi dukkham samudayam nirodham maggam . seyyathapi nama suddhavattham apagatakalakam sammadeva rajanam patigganheyya evameva khandassa ca rajaputtassa tissassa ca purohitaputtassa tasmimyeva asane virajam vitamalam dhammacakkhum udapadi yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti. {48.4} Te ditthadhamma pattadhamma viditadhamma pariyogalhadhamma tinnavicikiccha vigatakathamkatha vesarajjappatta aparappaccaya satthu sasane vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham etadavocum abhikkantam bhante abhikkantam bhante seyyathapi bhante nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telappajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhanti evameva bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito ete mayam bhante bhagavantam saranam gacchama dhammanca labheyyama mayam bhante bhagavato santike pabbajjam labheyyama upasampadanti . alatthum @Footnote: 1 nikkhametipi patho. Kho bhikkhave khando ca rajaputto tisso ca purohitaputto vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa santike pabbajjam alatthum upasampadam . te vipassi bhagava araham sammasambuddho dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi sankharanam adinavam okaram sankilesam nekkhamme 1- anisamsam pakasesi. Tesam vipassina bhagavata arahata sammasambuddhena dhammiya kathaya sandassiyamananam samadapiyamananam samuttejiyamananam sampahamsiyamananam nacirasseva anupadaya asavehi cittani vimuccimsu. [49] Assosi kho bhikkhave bandhumatiya rajadhaniya mahajanakayo caturasitipanasahassani vipassi kira bhagava araham sammasambuddho bandhumatim rajadhanim anuppatto kheme migadaye viharati khando ca kira rajaputto tisso ca purohitaputto vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa santike kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajitati. {49.1} Sutvana nesam etadahosi na hi nuna so orako dhammavinayo na sa orika 2- pabbajja yattha khando ca rajaputto tisso ca purohitaputto kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajita khando ca hi nama rajaputto tisso ca purohitaputto kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajissanti kimangam pana na 3- mayanti ca @Footnote: 1 Ma. Yu. nibbane. 2 Ma. Yu. oraka. 3 Po. Ma. nasaddo natthi. Athakho so bhikkhave mahajanakayo caturasitipanasahassani bandhumatiya rajadhaniya nikkhamitva yena khemo migadayo yena vipassi bhagava araham sammasambuddho tenupasankamimsu upasankamitva vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham abhivadetva ekamantam nisidimsu. {49.2} Tesam vipassi bhagava araham sammasambuddho anupubbikatham kathesi seyyathidam danakatham silakatham saggakatham kamanam adinavam okaram sankilesam nekkhamme anisamsam pakasesi . yada te bhagava annasi kallacitte muducitte vinivaranacitte udaggacitte pasannacitte atha ya buddhanam samukkamsika dhammadesana tam pakasesi dukkham samudayam nirodham maggam . seyyathapi nama suddhavattham apagatakalakam sammadeva rajanam patigganheyya evameva tesam caturasitipanasahassanam tasmimyeva asane virajam vitamalam dhammacakkhum udapadi yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti. {49.3} Te ditthadhamma pattadhamma viditadhamma pariyogalhadhamma tinnavicikiccha vigatakathamkatha vesarajjappatta aparappaccaya satthu sasane vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham etadavocum abhikkantam bhante abhikkantam bhante seyyathapi bhante nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telappajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhanti evameva bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito ete mayam bhante bhagavantam saranam gacchama dhammanca bhikkhusanghanca Labheyyama mayam bhante bhagavato santike pabbajjam labheyyama upasampadanti. {49.4} Alatthum kho bhikkhave tani caturasitipanasahassani vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa santike pabbajjam alatthum upasampadam . te vipassi bhagava araham sammasambuddho dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi sankharanam adinavam okaram sankilesam nibbane 1- anisamsam pakasesi. Tesam vipassina bhagavata arahata sammasambuddhena dhammiya kathaya sandassiyamananam samadapiyamananam samuttejiyamananam sampahamsiyamananam nacirasseva anupadaya asavehi cittani vimuccimsu. [50] Assosum kho bhikkhave tani [2]- caturasitipabbajitasahassani vipassi kira bhagava araham sammasambuddho bandhumatim rajadhanim anuppatto kheme migadaye viharati dhammanca kira desetiti . Athakho bhikkhave tani caturasitipabbajitasahassani yena bandhumati rajadhani yena khemo migadayo yena vipassi bhagava araham sammasambuddho tenupasankamimsu upasankamitva vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham abhivadetva ekamantam nisidimsu. {50.1} Tesam vipassi bhagava araham sammasambuddho anupubbikatham kathesi seyyathidam danakatham silakatham saggakatham kamanam adinavam okaram sankilesam nekkhamme anisamsam pakasesi . yada te bhagava annasi kallacitte @Footnote: 1 nekkhammetipi pathena bhavitabbam. 2 Ma. Yu. purimani. Muducitte vinivaranacitte udaggacitte pasannacitte atha ya buddhanam samukkamsika dhammadesana tam pakasesi dukkham samudayam nirodham maggam . Seyyathapi nama suddhavattham apagatakalakam sammadeva rajanam patigganheyya evameva tesam caturasitipabbajitasahassanam tasmimyeva asane virajam vitamalam dhammacakkhum udapadi yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti. {50.2} Te ditthadhamma pattadhamma viditadhamma pariyogalhadhamma tinnavicikiccha vigatakathamkatha vesarajjappatta aparappaccaya satthu sasane vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham etadavocum abhikkantam bhante abhikkantam bhante seyyathapi [1]- bhante nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telappajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhanti evameva bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito ete mayam bhante bhagavantam saranam gacchama dhammanca bhikkhusanghanca labheyyama mayam bhante bhagavato santike pabbajjam labheyyama upasampadanti. {50.3} Alatthum kho bhikkhave tani caturasitipabbajitasahassani vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa santike pabbajjam alatthum upasampadam . te vipassi bhagava araham sammasambuddho dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi sankharanam adinavam okaram sankilesam nekkhamme 2- anisamsam pakasesi. Tesam vipassina bhagavata arahata sammasambuddhena dhammiya kathaya @Footnote: 1 Po. Ma. nama. 2 Ma. Yu. nibbane. Sandassiyamananam samadapiyamananam samuttejiyamananam sampahamsiyamananam nacirasseva anupadaya asavehi cittani vimuccimsu. [51] Tena kho pana 1- samayena bandhumatiya rajadhaniya mahabhikkhusangho pativasati atthasatthibhikkhusatasahassam . athakho bhikkhave vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa rahogatassa patisallinassa evam cetaso parivitakko udapadi maha kho etarahi bhikkhusangho bandhumatiya rajadhaniya pativasati atthasatthibhikkhusatasahassam yannunaham bhikkhu anujaneyyam caratha bhikkhave carikam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam ma ekena dve agamittha desetha bhikkhave dhammam adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakasetha santidha satta apparajakkhajatika assavanata dhammassa parihayanti bhavissanti dhammassa annataro apica channam channam vassanam accayena bandhumati rajadhani upasankamitabba patimokkhuddesayati. {51.1} Athakho bhikkhave annataro mahabrahma vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa cetasa cetoparivitakkamannaya seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva brahmaloke antarahito vipassissa bhagavato arahato sammasambuddhassa @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. tena kho pana bhikkhave. Purato paturahosi . athakho so bhikkhave mahabrahma ekamsam uttarasangam karitva yena vipassi bhagava araham sammasambuddho tenanjalimpanametva vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham etadavoca evametam bhagava evametam sugata maha kho bhante etarahi bhikkhusangho bandhumatiya rajadhaniya pativasati atthasatthibhikkhusatasahassam anujanatu bhante bhagava bhikkhu caratha bhikkhave carikam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam ma ekena dve agamittha desetha bhikkhave dhammam adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakasetha santidha satta apparajakkhajatika assavanata dhammassa parihayanti bhavissanti dhammassa annataro 1- apica bhante mayam tatha karissama yatha bhikkhu channam channam vassanam accayena bandhumatim rajadhanim upasankamissanti patimokkhuddesayati . idamavoca bhikkhave so mahabrahma idam vatva vipassim bhagavantam arahantam sammasambuddham abhivadetva padakkhinam katva tattheva antaradhayi. [52] Athakho bhikkhave vipassi bhagava araham sammasambuddho sayanhasamaye 2- patisallana vutthito bhikkhu amantesi idha mayham bhikkhave rahogatassa patisallinassa evam cetaso parivitakko udapadi maha kho etarahi bhikkhusangho bandhumatiya rajadhaniya pativasati @Footnote: 1 Ma. annataroti. 2 Ma. sayanhasamayam. Atthasatthibhikkhusatasahassam yannunaham bhikkhu anujaneyyam caratha bhikkhave carikam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam ma ekena dve agamittha desetha bhikkhave dhammam adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakasetha santidha satta apparajakkhajatika assavanata dhammassa parihayanti bhavissanti dhammassa annataro apica channam channam vassanam accayena bandhumati rajadhani upasankamitabba patimokkhuddesayati {52.1} athakho bhikkhave annataro mahabrahma mama cetasa cetoparivitakkamannaya seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva brahmaloke antarahito mama purato paturahosi athakho so bhikkhave mahabrahma ekamsam uttarasangam karitva yenaham tenanjalimpanametva mam etadavoca evametam bhagava evametam sugata maha kho bhante etarahi bhikkhusangho bandhumatiya rajadhaniya pativasati atthasatthibhikkhusatasahassam anujanatu bhante bhagava bhikkhu caratha bhikkhave carikam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam ma ekena dve agamittha desetha bhikkhave dhammam adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakasetha santidha satta apparajakkhajatika Assavanata dhammassa parihayanti bhavissanti dhammassa annataro 1- apica bhante mayam tatha karissama yatha bhikkhu channam channam vassanam accayena bandhumatim rajadhanim upasankamissanti patimokkhuddesayati idamavoca bhikkhave so mahabrahma idam vatva mam abhivadetva padakkhinam katva tattheva antaradhayi. {52.2} Anujanami bhikkhave caratha carikam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam ma ekena dve agamittha desetha bhikkhave dhammam adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kelaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakasetha santidha satta apparajakkhajatika assavanata dhammassa parihayanti bhavissanti dhammassa annataro apica 2- mayam tatha karissama yatha channam channam vassanam accayena bandhumati rajadhani upasankamitabba patimokkhuddesayati . Athakho [3]- bhikkhave bhikkhu yebhuyyena ekaheneva janapadacarikam pakkamimsu. [53] Tena kho pana samayena jambudipe caturasitiavasasahassani honti . ekamhi vasse nikkhante devata saddamanussavesum nikkhantam kho marisa ekavassam pancidani vassani sesani pancannam vassanam accayena bandhumati rajadhani upasankamitabba patimokkhuddesayati . Dvisu vassesu nikkhantesu devata saddamanussavesum @Footnote: 1 Ma. annataroti. 2 Po. apica bhante mayam. Ma. Yu. apica bhikkhave channam @channam .... mayam tatha karissama yathati patha pana natthi. ito param yava @patimokkhuddesayatiti atireka padha bhavitabbam. 3 Yu. te. Nikkhantani kho marisa dve vassani cattaridani vassani sesani catunnam vassanam accayena bandhumati rajadhani upasankamitabba patimokkhuddesayati . tisu vassesu nikkhantesu devata saddamanussavesum nikkhantani kho marisa tini vassani tinidani vassani sesani tinnam vassanam accayena bandhumati rajadhani upasankamitabba patimokkhuddesayati . catusu vassesu nikkhantesu devata saddamanussavesum nikkhantani kho marisa cattari vassani dvedani vassani sesani dvinnam vassanam accayena bandhumati rajadhani upasankamitabba patimokkhuddesayati. {53.1} Pancasu vassesu nikkhantesu devata saddamanussavesum nikkhantani kho marisa panca vassani ekamdani vassam sesam ekassa vassassa accayena bandhumati rajadhani upasankamitabba patimokkhuddesayati. Chasu vassesu nikkhantesu devata saddamanussavesum nikkhantani kho marisa chabbassani samayodani bandhumati 1- rajadhani upasankamitabba patimokkhuddesayati . athakho te bhikkhave bhikkhu appekacce sakena iddhanubhavena appekacce devatanam 2- iddhanubhavena ekaheneva bandhumatim rajadhanim upasankamimsu patimokkhuddesayati. [54] Tatra sudam bhikkhave vipassi bhagava araham sammasambuddho bhikkhusanghe evam patimokkham uddissati 3- @Footnote: 1 Ma. Yu. bandhumatim rajadhanim upasankamitum. 2 Yu. devanam. 3 Ma. Yu. uddisati. Khanti paramam tapo titikkha nibbanam paramam vadanti buddha na hi pabbajito parupaghati [1]- Samano hoti param vihethayanto. Sabbapapassa akaranam kusalassupasampada sacittapariyodapanam etam buddhanasasanam. Anupavado anupaghato patimokkhe ca samvaro mattannuta ca bhattasmim pantanca sayanasanam adhicitte ca ayogo etam buddhanasasananti. [55] Ekamidaham bhikkhave samayam ukkatthayam viharami subhavane 2- salarajamule . tassa mayham bhikkhave rahogatassa patisallinassa evam cetaso parivitakko udapadi na kho so suddhavaso 3- sulabharupo yo maya anavutthapubbo 4- imina dighena addhuna annatra suddhavasehi devehi yannunaham yena suddhavasa deva tena upasankameyyanti . athakhoham bhikkhave seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva ukkatthayam subhavane salarajamule antarahito avihesu devesu paturahosim. {55.1} Tasmimyeva kho bhikkhave devanikaye anekani 5- devatasatani anekani devatasahassani yenaham tenupasankamimsu upasankamitva mam abhivadetva ekamantam atthamsu. @Footnote: 1 Ma. na. 2 Ma. Yu. subhagavane. ito param idisameva. 3 Ma. Yu. sattavaso. @4 Ma. anajjhavutthapubbo. 5 Ma. Yu. anekani devatasahassaniti pathadvayam natthi. {55.2} Ekamantam thita kho bhikkhave ta devata mam etadavocum ito so marisa 1- ekanavuto kappo yam vipassi bhagava araham sammasambuddho loke udapadi vipassi marisa 2- bhagava araham sammasambuddho khattiyo jatiya ahosi khattiyakule udapadi vipassi marisa bhagava araham sammasambuddho kondanno gottena ahosi vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa asitivassasahassani ayuppamanam ahosi vipassi marisa bhagava araham sammasambuddho pataliya mule abhisambuddho vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa khandatissam nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa tayo savakanam sannipata ahesum eko savakanam sannipato ahosi atthasatthibhikkhusatasahassam eko savakanam sannipato ahosi bhikkhusatasahassam eko savakanam sannipato ahosi asitibhikkhusahassani 3- vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa ime tayo savakanam sannipata ahesum sabbesamyeva khinasavanam vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa asoko nama bhikkhu upatthako ahosi aggupatthako vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa bandhuma nama raja pita ahosi bandhumati nama devi mata ahosi janetti bandhumassa ranno bandhumati nama nagaram rajadhani ahosi vipassissa @Footnote: 1 Po. Ma. marisa ekanavutikappe. Yu. ekanavute kappe. ito param idisameva. @2 Ma. sabbattha marisa. 3 Yu. asitibhikkhusatasahassani. Marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa evam abhinikkhamanam ahosi evam pabbajja evam padhanam evam abhisambodhi evam dhammacakkappavattanam te mayam marisa vipassimhi bhagavati brahmacariyam caritva kamesu kamachandam virajetva idhupapannati. {55.3} Tasmimyeva kho bhikkhave devanikaye anekani devatasatani anekani devatasahassani [1]- yenaham tenupasankamimsu upasankamitva mam abhivadetva ekamantam atthamsu . ekamantam thita kho bhikkhave ta devata mam etadavocum ito 2- so marisa ekatimso kappo yam sikhi bhagava .pe. te mayam marisa sikhimhi bhagavati .pe. Tasmimyeva kho marisa ekatimse kappe vessabhu bhagava .pe. te mayam marisa vessabhumhi bhagavati .pe. Imasmimyeva kho marisa bhaddakappe kakusandho . konagamano. Kassapo bhagava .pe. te mayam marisa kakusandhamhi . Konagamanamhi. Kassapamhi bhagavati brahmacariyam caritva kamesu kamachandam virajetva idhupapannati. {55.4} Tasmimyeva kho bhikkhave devanikaye anekani devatasatani anekani devatasahassani yenaham tenupasankamimsu upasankamitva mam abhivadetva ekamantam atthamsu . ekamantam thita kho bhikkhave ta devata mam etadavocum imasmimyeva kho marisa bhaddakappe bhagava etarahi araham sammasambuddho loke uppanno bhagava marisa khattiyo jatiya khattiyakule uppanno bhagava marisa gotamo gottena bhagavato marisa appakam ayuppamanam parittam @Footnote: 1 Ma. anekani devatasatasahassani. ito param idisameva. 2 Ma. Yu. ito so @marisa .pe. etadavocunti ime patha natthi. Lahukam 1- yo ciram jivati so vassasatam appam va bhiyyo bhagava marisa assatthassa mule abhisambuddho bhagavato marisa sariputtamoggallanam 2- nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam bhagavato marisa eko savakanam sannipato ahosi addhatelasani bhikkhusatani bhagavato marisa ayam eko savakanam sannipato ahosi sabbesamyeva khinasavanam bhagavato marisa anando nama bhikkhu upatthako ahosi aggupatthako bhagavato marisa suddhodano nama raja pita maya nama devi mata janetti kapilavatthunagaram rajadhani ahosi bhagavato marisa evam abhinikkhamanam ahosi evam pabbajja evam padhanam evam abhisambodhi evam dhammacakkappavattanam te mayam marisa bhagavati brahmacariyam caritva kamesu kamachandam virajetva idhupapannati. {55.5} Athakhoham bhikkhave avihehi devehi saddhim yena atappa deva tenupasankamim . athakhoham bhikkhave avihehi ca devehi atappehi ca devehi saddhim yena sudassa deva tenupasankamim . athakhoham bhikkhave avihehi ca devehi atappehi ca devehi sudassehi ca devehi saddhim yena sudassi deva tenupasankamim . athakhoham bhikkhave avihehi ca devehi atappehi ca devehi sudassehi ca devehi sudassihi ca devehi saddhim yena akanittha deva tenupasankamim. {55.6} Tasmimyeva kho bhikkhave devanikaye anekani devatasatani anekani devatasahassani yenaham tenupasankamimsu upasankamitva mam abhivadetva ekamantam @Footnote: 1 Ma. Yu. lahusam. 2 Yu. ... moggallana. Atthamsu . ekamantam thita kho bhikkhave ta devata mam etadavocum ito so marisa ekanavuto kappo yam vipassi bhagava araham sammasambuddho loke udapadi . vipassi marisa bhagava araham sammasambuddho khattiyo jatiya ahosi khattiyakule udapadi vipassi marisa bhagava araham sammasambuddho kondanno gottena ahosi vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa asitivassasahassani ayuppamanam ahosi vipassi marisa bhagava araham sammasambuddho pataliya mule abhisambuddho vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa khandatissam nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa tayo savakanam sannipata ahesum eko savakanam sannipato ahosi atthasatthibhikkhusatasahassam eko savakanam sannipato ahosi bhikkhusatasahassam eko savakanam sannipato ahosi asitibhikkhusahassani vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa ime tayo savakanam sannipata ahesum sabbesamyeva khinasavanam vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa asoko nama bhikkhu upatthako ahosi aggupatthako vipassissa marisa bhagavato arahato sammasambuddhassa bandhuma nama raja pita ahosi bandhumati nama devi mata ahosi janetti bandhumassa ranno bandhumati nama nagaram rajadhani ahosi vipassissa marisa bhagavato Arahato sammasambuddhassa evam abhinikkhamanam ahosi evam pabbajja evam padhanam evam abhisambodhi evam dhammacakkappavattanam te mayam marisa vipassimhi bhagavati brahmacariyam caritva kamesu kamachandam virajetva idhupapannati. {55.7} Tasmimyeva kho bhikkhave devanikaye anekani devatasatani anekani devatasahassani yenaham tenupasankamimsu upasankamitva mam abhivadetva ekamantam atthamsu . Ekamantam thita kho bhikkhave ta devata mam etadavocum ito so marisa ekatimso kappo yam sikhi bhagava .pe. Te mayam marisa sikhimhi bhagavati .pe. tasmimyeva kho marisa ekatimse kappe vessabhu bhagava .pe. te mayam marisa vessabhumhi bhagavati .pe. Imasmimyeva kho marisa bhaddakappe kakusandho . Konagamano. Kassapo bhagava .pe. Te mayam marisa kakusandhamhi . konagamanamhi . kassapamhi bhagavati brahmacariyam caritva kamesu kamachandam virajetva idhupapannati. {55.8} Tasmimyeva kho bhikkhave devanikaye anekani devatasatani anekani devatasahassani yenaham tenupasankamimsu upasankamitva mam abhivadetva ekamantam atthamsu . Ekamantam thita kho bhikkhave ta devata mam etadavocum imasmimyeva kho marisa bhaddakappe bhagava etarahi araham sammasambuddho loke uppanno bhagava marisa khattiyo jatiya khattiyakule uppanno bhagava marisa gotamo gottena bhagavato marisa appakam ayuppamanam parittam lahukam yo ciram jivati so Vassasatam appam va bhiyyo bhagava marisa assatthassa mule abhisambuddho bhagavato marisa sariputtamoggallanam nama savakayugam ahosi aggam bhaddayugam bhagavato marisa eko savakanam sannipato ahosi addhatelasani bhikkhusatani bhagavato marisa ayam eko savakanam sannipato ahosi sabbesamyeva khinasavanam bhagavato marisa anando nama bhikkhu upatthako aggupatthako bhagavato marisa suddhodano nama raja pita maya nama devi mata janetti kapilavatthum nama nagaram rajadhani bhagavato marisa evam abhinikkhamanam ahosi evam pabbajja evam padhanam evam abhisambodhi evam dhammacakkappavattanam te mayam marisa bhagavati brahmacariyam caritva kamesu kamachandam virajetva idhupapannati. [56] Iti kho bhikkhave tathagatassevesa dhammadhatu suppatividdha yassa dhammadhatuya suppatividdhatta tathagato atite buddhe parinibbute chinnapapance chinnavatume pariyadinnavatte sabbadukkhavitivatte jatitopi anussarati namatopi anussarati gottatopi anussarati ayuppamanatopi anussarati savakayugatopi anussarati savakasannipatatopi anussarati evamjacca te bhagavanto ahesum itipi evamnama. Evamgotta. Evamsila. Evamdhamma . evampanna. Evamvihari. Evamvimutta te bhagavanto ahesum itipiti. Devatapi 1- tathagatassa etamattham arocesum yena tathagato atite @Footnote: 1 Yu. devatapi tathagatassa ahesum .pe. itipiti ime patha natthi. Buddhe parinibbute chinnapapance chinnavatume pariyadinnavatte sabbadukkhavitivatte jatitopi anussarati namatopi anussarati gottatopi anussarati ayuppamanatopi anussarati savakayugatopi anussarati savakasannipatatopi anussarati evamjacca te bhagavanto ahesum itipi evamnama . Evamgotta. Evamsila. Evamdhamma. Evampanna. Evamvihari . evamvimutta te bhagavanto ahesum itipiti . idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Mahapadanasuttam nitthitam pathamam. ------------ Mahanidanasuttam [57] Evamme sutam . ekam samayam bhagava kurusu viharati kammasadammam 1- nama kurunam nigamo . athakho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante yavagambhiro cayam bhante paticcasamuppado gambhiravabhaso ca atha ca pana me uttanakuttanako viya khayatiti . ma hevam ananda avaca ma hevam ananda avaca gambhiro cayam 2- paticcasamuppado gambhiravabhaso ca . etassa ananda dhammassa ananubodha appativedha evamayam paja tantakulakajata gunaganthikajata 3- munjapabbajabhuta 4- apayam duggatim vinipatam samsaram nativattati. {57.1} Atthi idappaccaya jaramarananti iti putthena sata ananda atthitissa vacaniyam . kimpaccaya jaramarananti iti ce vadeyya jatipaccaya jaramarananti iccassa vacaniyam. {57.2} Atthi idappaccaya jatiti iti putthena sata ananda atthitissa vacaniyam . kimpaccaya jatiti iti ce vadeyya bhavapaccaya jatiti iccassa vacaniyam. {57.3} Atthi idappaccaya bhavoti iti putthena sata ananda atthitissa @Footnote: 1 kammasadhammantipi patho. 2 Ma. Yu. ananda. 3 Ma. Yu. kulaganthikajata. @4 Si. munjababbajabhuta. Vacaniyam . kimpaccaya bhavoti iti ce vadeyya upadanapaccaya bhavoti iccassa vacaniyam. {57.4} Atthi idappaccaya upadananti iti putthena sata ananda atthitissa vacaniyam . kimpaccaya upadananti iti ce vadeyya tanhapaccaya upadananti iccassa vacaniyam. {57.5} Atthi idappaccaya tanhati iti putthena sata ananda atthitissa vacaniyam . kimpaccaya tanhati iti ce vadeyya vedanapaccaya tanhati iccassa vacaniyam. {57.6} Atthi idappaccaya vedanati iti putthena sata ananda atthitissa vacaniyam . kimpaccaya vedanati iti ce vadeyya phassapaccaya vedanati iccassa vacaniyam. {57.7} Atthi idappaccaya phassoti iti putthena sata ananda atthitissa vacaniyam . kimpaccaya phassoti iti ce vadeyya namarupapaccaya phassoti iccassa vacaniyam. {57.8} Atthi idappaccaya namarupanti iti putthena sata ananda atthitissa vacaniyam . kimpaccaya namarupanti iti ce vadeyya vinnanapaccaya namarupanti iccassa vacaniyam. {57.9} Atthi idappaccaya vinnananti iti putthena sata ananda atthitissa vacaniyam . kimpaccaya vinnananti iti ce vadeyya namarupapaccaya vinnananti iccassa vacaniyam. {57.10} Iti kho ananda namarupapaccaya vinnanam vinnanapaccaya namarupam namarupapaccaya phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya Jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [58] Jatipaccaya jaramarananti iti kho panetam vuttam . Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha jatipaccaya jaramaranam . jati ca 1- hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici seyyathidam devanam va devattaya gandhabbanam va gandhabbattaya yakkhanam va yakkhattaya bhutanam va bhutattaya manussanam va manussattaya catuppadanam va catuppadattaya pakkhinam va pakkhittaya sirimsapanam va sirimsapattaya . Tesam tesanca 2- hi ananda sattanam tathattaya jati nabhavissa . Sabbaso jatiya asati jatinirodha api nu kho jaramaranam pannayethati . no hetam bhante . Tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo jaramaranassa yadidam jati. {58.1} Bhavapaccaya jatiti iti kho panetam vuttam . Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha bhavapaccaya jati . Bhavo ca 3- hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici seyyathidam kamabhavo va rupabhavo va arupabhavo va . sabbaso bhave asati bhavanirodha api nu kho jati pannayethati . no hetam bhante . tasmatihananda eseva @Footnote:1-2-3 Yu. va. ito param idisameva. Hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo jatiya yadidam bhavo. {58.2} Upadanapaccaya bhavoti iti kho panetam vuttam . Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha upadanapaccaya bhavo . upadananca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici seyyathidam kamupadanam va ditthupadanam va silabbatupadanam va attavadupadanam va . sabbaso upadane asati upadananirodha api nu kho bhavo pannayethati . no hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo bhavassa yadidam upadanam. {58.3} Tanhapaccaya upadananti iti kho panetam vuttam . Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha tanhapaccaya upadanam . tanha ca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici seyyathidam rupatanha saddatanha gandhatanha rasatanha photthabbatanha dhammatanha . sabbaso tanhaya asati tanhanirodha api nu kho upadanam pannayethati. No hetam bhante. Tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo upadanassa yadidam tanha. {58.4} Vedanapaccaya tanhati iti kho panetam vuttam. Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha vedanapaccaya tanha . Vedana ca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam Kassaci kimhici seyyathidam cakkhusamphassaja vedana sotasamphassaja vedana ghanasamphassaja vedana jivhasamphassaja vedana kayasamphassaja vedana manosamphassaja vedana . sabbaso vedanaya asati vedananirodha api nu kho tanha pannayethati . no hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo tanhaya yadidam vedana. [59] Iti kho panetam ananda vedanam paticca tanha tanham paticca pariyesana pariyesanam paticca labho labham paticca vinicchayo vinicchayam paticca chandarago chandaragam paticca ajjhosanam ajjhosanam paticca pariggaho pariggaham paticca macchariyam macchariyam paticca arakkho arakkham 1- paticca arakkhadhikaranam dandadanasatthadana- kalahaviggahavivadatuvamtuvampesunnamusavada aneke papaka akusala dhamma sambhavantiti iti 2- kho panetam vuttam . tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha arakkhadhikaranam dandadanasatthadana- kalahaviggahavivadatuvamtuvampesunnamusavada aneke papaka akusala dhamma sambhavanti 3-. {59.1} Arakkho ca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici . sabbaso arakkhe asati arakkhanirodha api nu kho dandadanasatthadanakalahaviggahavivadatuvamtuvampesunnamusavada aneke papaka akusala dhamma sambhaveyyunti . no hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam @Footnote: 1 Ma. Yu. arakkham paticcati pathadvayam natthi. 2 Ma. Yu. iti kho panetam @vuttam .pe. veditabbam yathati ime patha natthi. 3 Ma. Yu. sambhavantiti @ito kho panetam veditabbam yatha. Esa samudayo esa paccayo dandadanasatthadanakalahaviggaha- vivadatuvamtuvampesunnamusavadanam anekesam papakanam akusalanam dhammanam sambhavaya yadidam arakkho. {59.2} Macchariyam paticca arakkhoti iti kho panetam vuttam. Tadananda 1- iminapetam pariyayena veditabbam yatha macchariyam paticca arakkho . Macchariyanca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici . sabbaso macchariye asati macchariyanirodha api nu kho arakkho pannayethati . no hetam bhante . Tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo arakkhassa yadidam macchariyam. {59.3} Pariggaham paticca macchariyanti iti kho panetam vuttam. Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha pariggaham paticca macchariyam . Pariggaho ca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici . sabbaso pariggahe asati pariggahanirodha api nu kho macchariyam pannayethati . no hetam bhante . Tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo macchariyassa yadidam pariggaho. {59.4} Ajjhosanam paticca pariggahoti iti kho panetam vuttam. Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha ajjhosanam paticca pariggaho . ajjhosananca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici . sabbaso ajjhosane asati ajjhosananirodha api nu kho pariggaho @Footnote: 1 Po. tasmatihananda. Pannayethati . no hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo pariggahassa yadidam ajjhosanam. {59.5} Chandaragam paticca ajjhosananti iti kho panetam vuttam . tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha chandaragam paticca ajjhosanam . chandarago ca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici . sabbaso chandarage asati chandaraganirodha api nu kho ajjhosanam pannayethati . no hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo ajjhosanassa yadidam chandarago. {59.6} Vinicchayam paticca chandaragoti iti kho panetam vuttam. Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha vinicchayam paticca chandarago . vinicchayo ca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici . sabbaso vinicchaye asati vinicchayanirodha api nu kho chandarago pannayethati . no hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam didanam esa samudayo esa paccayo chandaragassa yadidam vinicchayo. {59.7} Labham paticca vinicchayoti iti kho panetam vuttam . Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha labham paticca vinicchayo . labho ca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici . sabbaso labhe asati labhanirodha api nu kho vinicchayo pannayethati . no Hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo vinicchayassa yadidam labho. {59.8} Pariyesanam paticca labhoti iti kho panetam vuttam . Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha pariyesanam paticca labho . pariyesana ca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici . sabbaso pariyesanaya asati pariyesananirodha api nu kho labho pannayethati . no hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo labhassa yadidam pariyesana. {59.9} Tanham paticca pariyesanati iti kho panetam vuttam . Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha tanham paticca pariyesana . tanha ca hi ananda nabhavissa sabbena sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici seyyathidam kamatanha bhavatanha vibhavatanha . sabbaso tanhaya asati tanhanirodha api nu kho pariyesana pannayethati . no hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo pariyesanaya yadidam tanha. [60] Iti kho ananda ime dve dhamma dvayena vedanaya ekasamosarana bhavanti. {60.1} Phassapaccaya vedanati iti kho panetam vuttam . Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha phassapaccaya vedana 1- . phasso ca hi ananda nabhavissa sabbena @Footnote: 1 Ma. vedanati. Sabbam sabbatha sabbam kassaci kimhici seyyathidam cakkhusamphasso sotasamphasso ghanasamphasso jivhasamphasso kayasamphasso manosamphasso . sabbaso phasse asati phassanirodha api nu kho vedana pannayethati . no hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo vedanaya yadidam phasso. {60.2} Namarupapaccaya phassoti iti kho panetam vuttam. Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha namarupapaccaya phasso . Yehi ananda akarehi yehi lingehi yehi nimittehi yehi uddesehi namakayassa pannatti hoti tesu akaresu tesu lingesu tesu nimittesu tesu uddesesu asati api nu kho rupakaye adhivacanasamphasso pannayethati . no hetam bhante . yehi ananda akarehi yehi lingehi yehi nimittehi yehi uddesehi rupakayassa pannatti hoti tesu akaresu tesu lingesu tesu nimittesu tesu uddesesu asati api nu kho namakaye patighasamphasso pannayethati . no hetam bhante . yehi ananda akarehi yehi lingehi yehi nimittehi yehi uddesehi namakayassa ca rupakayassa ca pannatti hoti tesu akaresu tesu lingesu tesu nimittesu tesu uddesesu asati api nu kho adhivacanasamphasso va patighasamphasso va pannayethati . No hetam bhante . yehi ananda akarehi yehi lingehi yehi nimittehi yehi uddesehi namarupassa pannatti hoti tesu Akaresu tesu lingesu tesu nimittesu tesu uddesesu asati api nu kho phasso pannayethati . no hetam bhante . Tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo phassassa yadidam namarupam. {60.3} Vinnanapaccaya namarupanti iti kho panetam vuttam . Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha vinnanapaccaya namarupam . vinnananca hi ananda matu kucchismim na okkamissatha api nu kho namarupam matu kucchismim samucchijjissathati. No hetam bhante. Vinnananca hi ananda matu kucchismim okkamitva vokkamissatha api nu kho namarupam itthattaya abhinibbattissathati . no hetam bhante . vinnananca hi ananda daharasseva sato vocchijjissatha kumarakassa va kumarikaya va api nu kho namarupam vuddhim virulhim vepullam apajjissathati . no hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo namarupassa yadidam vinnanam. {60.4} Namarupapaccaya vinnananti iti kho panetam vuttam . Tadananda iminapetam pariyayena veditabbam yatha namarupapaccaya vinnanam . vinnananca hi ananda namarupe patittham na labhimssatha api nu kho ayatim jatijaramaranadukkhasamudayasambhavo pannayethati . No hetam bhante . tasmatihananda eseva hetu etam nidanam esa samudayo esa paccayo vinnanassa yadidam namarupam . ettavata kho @Footnote: 1 Yu. matukucchim. ito param idisameva. Ananda jayetha va jiyetha va miyetha va cavetha va upapajjetha va. Ettavata kho adhivacanapatho ettavata niruttipatho ettavata pannattipatho ettavata pannavacaram ettavata vattam vattati . Itthattam pannapanaya yadidam namarupam saha vinnanena. [1]- [61] Kittavata ca ananda attanam pannapento pannapeti 2-. Rupim va hi ananda parittam attanam pannapento pannapeti rupi me paritto attati . rupim va hi ananda anantam attanam pannapento pannapeti rupi me ananto attati . arupim va hi ananda parittam attanam pannapento pannapeti arupi me paritto attati . arupim va hi ananda anantam attanam pannapento pannapeti arupi me ananto attati. {61.1} Tatrananda yo so rupim parittam attanam pannapento pannapeti etarahi va so rupim parittam attanam pannapento pannapeti tathabhavim 3- va so rupim parittam attanam pannapento pannapeti atatham va pana santam tathattaya upakappessamiti iti va panassa hoti. Evam santam kho ananda rupim parittattanuditthi anusetiti iccalam vacanaya. {61.2} Tatrananda yo so rupim anantam attanam pannapento pannapeti etarahi va so rupim anantam attanam pannapento pannapeti tathabhavim 4- va so rupim anantam attanam pannapento pannapeti @Footnote: 1 Si. Ma. annamannapaccayata pavattati. 2 pannapento pannapetitipi patho. @3-4 Ma. Yu. tattha bhavim. ito param idisameva. Atatham va pana santam tathattaya upakappessamiti iti va panassa hoti . evam santam kho ananda rupim anantattanuditthi anusetiti iccalam vacanaya. {61.3} Tatrananda yo so arupim parittam attanam pannapento pannapeti etarahi va so arupim parittam attanam pannapento pannapeti tathabhavim va so arupim parittam attanam pannapento pannapeti atatham va pana santam tathattaya upakappessamiti iti va panassa hoti . evam santam kho ananda arupim parittattanuditthi anusetiti iccalam vacanaya. {61.4} Tatrananda yo so arupim anantam attanam pannapento pannapeti etarahi va so arupim anantam attanam pannapento pannapeti tathabhavim va so arupim anantam attanam pannapento pannapeti atatham va pana santam tathattaya upakappessamiti iti va panassa hoti. Evam santam kho ananda arupim anantattanuditthi anusetiti iccalam vacanaya. Ettavata kho ananda attanam pannapento pannapetiti. [62] Kittavata ca ananda attanam na pannapento na pannapeti . rupim va hi ananda parittam attanam na pannapento na pannapeti rupi me paritto attati . rupim va hi ananda anantam attanam na pannapento na pannapeti rupi me ananto attati . arupim va hi ananda parittam attanam na pannapento na pannapeti arupi me paritto attati . arupim va hi ananda @Footnote: 1 Ma. Yu. pannapeti. Anantam attanam na pannapento na pannapeti arupi me ananto attati. {62.1} Tatrananda yo so rupim parittam attanam na pannapento na pannapeti etarahi va so rupim parittam attanam na pannapento na pannapeti tathabhavim va so rupim parittam attanam na pannapento na pannapeti atatham va pana santam tathattaya upakappessamiti iti va panassa na hoti . evam santam kho ananda rupim parittattanuditthi nanusetiti iccalam vacanaya. {62.2} Tatrananda yo so rupim anantam attanam na pannapento na pannapeti etarahi va so rupim anantam attanam na pannapento na pannapeti tathabhavim va so rupim anantam attanam na pannapento na pannapeti atatham va pana santam tathattaya upakappessamiti iti va panassa na hoti . evam santam kho ananda rupim anantattanuditthi nanusetiti iccalam vacanaya. {62.3} Tatrananda yo so arupim parittam attanam na pannapento na pannapeti etarahi va so arupim parittam attanam na pannapento na pannapeti tathabhavim va so arupim parittam attanam na pannapento na pannapeti atatham va pana santam tathattaya upakappessamiti iti va panassa na hoti . evam santam kho ananda arupim parittattanuditthi nanusetiti iccalam vacanaya. {62.4} Tatrananda yo so arupim anantam attanam na pannapento na pannapeti etarahi va so arupim anantam attanam na pannapento Na pannapeti tathabhavim va so arupim anantam attanam na pannapento na pannapeti atatham va pana santam tathattaya upakappessamiti iti va panassa na hoti . evam santam kho ananda arupim anantattanuditthi nanusetiti iccalam vacanaya . ettavata kho ananda attanam na pannapento na pannapetiti. [63] Kittavata ca ananda attanam samanupassamano samanupassati . vedanam va hi ananda attanam samanupassamano samanupassati vedana me attati na heva kho me vedana atta appatisamvedano me attati [1]- . na heva kho me vedana atta nopi appatisamvedano me atta atta me vedayati vedanadhammo hi me attati iti va hi ananda attanam samanupassamano samanupassati. {63.1} Tatrananda yo so evamaha vedana me attati so evamassa vacaniyo tisso kho ima avuso vedana sukha vedana dukkha vedana adukkhamasukha vedana imasam kho tvam tissannam vedananam katamam attato samanupassasiti . yasmim ananda samaye sukham vedanam vedeti neva tasmim samaye dukkham vedanam vedeti na adukkhamasukham vedanam vedeti sukhamyeva tasmim samaye vedanam vedeti. Yasmim ananda samaye dukkham vedanam vedeti neva tasmim samaye sukham vedanam vedeti na adukkhamasukham vedanam vedeti dukkhamyeva tasmim samaye vedanam vedeti . yasmim ananda samaye adukkhamasukham @Footnote: 1 Ma. Yu. iti va hi ananda samanupassamano samanupassati. Vedanam vedeti neva tasmim samaye sukham vedanam vedeti na dukkham vedanam vedeti adukkhamasukhamyeva tasmim samaye vedanam vedeti. {63.2} Sukhapi kho ananda vedana anicca sankhata paticcasamuppanna khayadhamma vayadhamma viragadhamma nirodhadhamma . Dukkhapi kho ananda vedana anicca sankhata paticcasamuppanna khayadhamma vayadhamma viragadhamma nirodhadhamma . adukkhamasukhapi kho ananda vedana anicca sankhata paticcasamuppanna khayadhamma vayadhamma viragadhamma nirodhadhamma . tassa sukham vedanam vedayamanassa eso me attati hoti tassayeva sukhaya vedanaya nirodha byaga me attati hoti . dukkham vedanam vedayamanassa eso me attati hoti . tassayeva dukkhaya vedanaya nirodha byaga me attati hoti . adukkhamasukham vedanam vedayamanassa eso me attati hoti tassayeva adukkhamasukhaya vedanaya nirodha byaga me attati hoti. Iti so ditthe va dhamme aniccam sukhadukkhavokinnam uppadavayadhammam attanam samanupassamano samanupassati yo so evamaha vedana me attati . tasmatihananda etenapetam nakkhamati vedana me attati samanupassitum {63.3} tatrananda yo so evamaha na heva kho me vedana atta appatisamvedano me attati so evamassa vacaniyo yattha panavuso sabbaso vedayitam atthi 1- api nu kho tattha asmiti 2- @Footnote: 1 Ma. Yu. natthi. 2 Ma. ayamahamasmiti. ito param idisameva. Siyati . no hetam bhante . tasmatihananda etenapetam nakkhamati na heva kho me vedana atta appatisamvedano me attati samanupassitum. {63.4} Tatrananda yo so evamaha na heva kho me vedana atta nopi appatisamvedano [1]- atta atta me vedayati vedanadhammo hi me attati . so evamassa vacaniyo vedana ca hi avuso sabbena sabbam sabbatha sabbam aparisesa nirujjheyyum sabbaso vedanaya asati vedananirodha api nu kho tattha ahamasmiti 2- siyati. No hetam bhante. Tasmatihananda etenapetam nakkhamati na heva kho me vedana atta nopi appatisamvedano [3]- atta atta me vedayati vedanadhammo hi me attati samanupassitum. [64] Yato kho ananda bhikkhu neva vedanam attanam samanupassati nopi appatisamvedanam attanam samanupassati nopi atta [4]- vedayati vedanadhammo hi me attati samanupassati . So evam samanupassanto 5- na 6- kinci loke upadiyati anupadiyanca na paritassati aparitassam paccattanneva parinibbayati khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanati . evam vimuttam 7- kho ananda bhikkhum yo evam vadeyya hoti tathagato parammarana itisa ditthiti 8- tadakallam . na hoti tathagato parammarana @Footnote:1-3-4 Ma. Yu. me. 2 Yu. ayamahamasmiti. 5 Ma. nasamanupassanto. @Yu. asamanupassanto. 6 Ma. na ca. 7 Ma. Yu. vimuttacittam. @8 itissa ditthititipi patho. Itisa ditthiti tadakallam . hoti ca na ca hoti tathagato parammarana itisa ditthiti tadakallam . neva hoti na na hoti tathagato parammarana itisa ditthiti tadakallam . tam kissa hetu . Yavatananda adhivacanam yavata adhivacanapatho yavata niruttipatho 1- yavata pannatti yavata pannattipatho yavata pannapanam yavata pannavacaram yavata vattam vattati tavata vattam vattati tadabhinna vimutto bhikkhu tadabhinna vimuttam bhikkhum na janati na passati itisa ditthiti tadakallam. [65] Satta kho ima 2- ananda vinnanatthitiyo dve ayatanani . katama satta . santananda satta nanattakaya nanattasannino seyyathapi manussa ekacce ca deva ekacce ca vinipatika ayam pathama vinnanatthiti . santananda satta nanattakaya ekattasannino seyyathapi deva brahmakayika pathamabhinibbatta catuapayika 3- satta ca ayam dutiya vinnanatthiti. Santananda satta ekattakaya nanattasannino seyyathapi deva abhassara ayam tatiya vinnanatthiti . santananda satta ekattakaya ekattasannino seyyathapi deva subhakinha ayam catuttha vinnanatthiti . santananda satta sabbaso rupasannanam samatikkama patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanupaga ayam pancama @Footnote: 1 Ma. Yu. nirutti. 2 Ma. ayam patho natthi. 3 Ma. Yu. @catuapayika sattati ime dve patha natthi. Vinnanatthiti . santananda satta sabbaso akasanancayatanam samatikkamma anantam vinnananti vinnanancayatanupaga ayam chattha vinnanatthiti . santananda satta sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanupaga ayam sattama vinnanatthiti . asannisattayatanam 1- nevasannanasannayatanameva dutiyam. {65.1} Tatrananda yayam pathama vinnanatthiti nanattakaya nanattasannino seyyathapi manussa ekacce ca deva ekacce ca vinipatika yo nu kho ananda tanca pajanati tassa ca samudayam pajanati tassa ca atthangamam pajanati tassa ca assadam pajanati tassa ca adinavam pajanati tassa ca nissaranam pajanati kallam nu tena tadabhinanditunti . no hetam bhante .pe. tatrananda yayam sattama vinnanatthiti sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanupaga yo nu kho ananda tanca pajanati tassa ca samudayam pajanati tassa ca atthangamam pajanati tassa ca assadam pajanati tassa ca adinavam pajanati tassa ca nissaranam pajanati kallam nu tena tadabhinanditunti . no hetam bhante . Tatrananda yamidam asannisattayatanam yo nu kho ananda tanca pajanati tassa ca samudayam pajanati tassa ca atthangamam @Footnote: 1 asannasattayatananti va patho. Pajanati tassa ca assadam pajanati tassa ca adinavam pajanati tassa ca nissaranam pajanati kallam nu tena tadabhinanditunti. No hetam bhante . tatrananda yamidam nevasannanasannayatanam yo nu kho ananda tanca pajanati tassa ca samudayam pajanati tassa ca atthangamam pajanati tassa ca assadam pajanati tassa ca adinavam pajanati tassa ca nissaranam pajanati kallam nu tena tadabhinanditunti . no hetam bhante . yato kho ananda bhikkhu imasanca sattannam vinnanatthitinam imesanca dvinnam ayatananam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam viditva anupada vimutto hoti ayam vuccatananda bhikkhu pannavimutto. [66] Attha kho ime ananda vimokkha . katame attha . Rupi rupani passati ayam pathamo vimokkho . ajjhattamarupasanni bahiddharupani passati ayam dutiyo vimokkho . subhanteva adhimutto hoti ayam tatiyo vimokkho . sabbaso rupasannanam samatikkamma patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanam upasampajja viharati ayam catuttho vimokkho . sabbaso akasanancayatanam samatikkamma anantam vinnananti vinnanancayatanam upasampajja viharati ayam pancamo vimokkho . sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma Natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharati ayam chattho vimokkho . sabbaso akincannayatanam samatikkamma nevasannanasannayatanam upasampajja viharati ayam sattamo vimokkho . sabbaso nevasannanasannayatanam samatikkamma sannavedayitam nirodham upasampajja viharati ayam atthamo vimokkho . Ime kho ananda attha vimokkha. {66.1} Yato kho ananda bhikkhu ime attha vimokkhe anulomampi samapajjati patilomampi samapajjati anulomapatilomampi samapajjati yatthicchakam yadicchakam yavaticchakam samapajjatipi vutthatipi asavananca khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim ditthe va dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati ayam vuccatananda bhikkhu ubhatobhagavimutto. Imaya ca ananda ubhatobhagavimuttiya anna ubhatobhagavimutti uttaritara va panitatara va natthiti . idamavoca bhagava. Attamano ayasma anando bhagavato bhasitam abhinanditi. Mahanidanasuttam nitthitam dutiyam. --------------- Mahaparinibbanasuttam [67] Evamme sutam . ekam samayam bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate . tena kho pana samayena raja magadho ajatasattu vedehiputto vajjim 1- abhiyatukamo hoti . so evamaha aham hi me vajjim evammahiddhike evammahanubhave ucchejjami vajjim vinasessami vajjim anayabyasanam apadessami vajjinti. {67.1} Athakho raja magadho ajatasattu vedehiputto vassakaram brahmanam magadhamahamattam amantesi ehi tvam brahmana yena bhagava tenupasankama upasankamitva mama vacanena bhagavato pade sirasa vandahi appabadham appatankam lahutthanam balam phasuviharam puccha raja bhante magadho ajatasattu vedehiputto bhagavato pade sirasa vandati appabadham appatankam lahutthanam balam phasuviharam pucchatiti evanca vadehi raja bhante magadho ajatasattu vedehiputto vajjim abhiyatukamo so evamaha aham hi me vajji evammahiddhike evammahanubhave ucchejjami vajjim vinasessami vajjim anayabyasanam apadessami vajjinti yatha ca te bhagava byakaroti tam sadhukam uggahetva mama aroceyyasi na hi tathagata vitatham bhanantiti. {67.2} Evam bhoti kho vassakaro brahmano magadhamahamatto ranno magadhassa ajatasattussa vedehiputtassa patissutva bhaddani bhaddani yanani yojetva bhaddam bhaddam yanam @Footnote: 1 Ma. Yu. vajji. ito param idisameva. 2 Ma. ucchecchami. ito param idisameva. Abhiruhitva bhaddehi bhaddehi yanehi rajagahamha niyyasi yena gijjhakuto pabbato tena payasi yavatika yanassa bhumi yanena gantva yana paccorohitva pattiko va yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho vassakaro brahmano magadhamahamatto bhagavantam etadavoca raja bho gotama magadho ajatasattu vedehiputto bhoto gotamassa pade sirasa vandati appabadham appatankam lahutthanam balam phasuviharam pucchati raja bho gotama magadho ajatasattu vedehiputto vajjim abhiyatukamo so evamaha aham hi me vajji evammahiddhike evammahanubhave ucchejjami vajjim vinasessami vajjim anayabyasanam apadessami vajjinti. [68] Tena kho pana samayena ayasma anando bhagavato pitthito thito hoti bhagavantam vijiyamano 1-. {68.1} Athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi kinti te ananda sutam vajji abhinhasannipata sannipatabahulati . Sutam metam bhante vajji abhinhasannipata sannipatabahulati . yavakivanca ananda vajji abhinhasannipata sannipatabahula bhavissanti 2- vuddhiyeva 2- ananda @Footnote: 1 Ma. vijayamano. Yu. vijamano. 2 abhinhasannipata bhavissanti sannipatabahulatipi @pathakkamena bhavitabbam. 3 Ma. Yu. vuddhiyeva. ito param idisameva. Vajjinam patikankha no parihani. {68.2} Kinti te ananda sutam vajji samagga sannipatanti samagga vutthahanti samagga vajjikaraniyani karontiti . sutam metam bhante vajji samagga sannipatanti samagga vutthahanti samagga vajjikaraniyani karontiti . yavakivanca ananda vajji samagga sannipatissanti samagga vutthahissanti samagga vajjikaraniyani karissanti vuddhiyeva ananda vajjinam patikankha no parihani. {68.3} Kinti te ananda sutam vajji apannattam na pannapenti 1- pannattam na samucchindanti yathapannatte porane vajjidhamme samadaya vattantiti . sutam metam bhante vajji apannattam na pannapenti pannattam na samucchindanti yathapannatte porane vajjidhamme samadaya vattantiti . yavakivanca ananda vajji apannattam na pannapessanti pannattam na samucchindissanti yathapannatte porane vajjidhamme samadaya vattissanti vuddhiyeva ananda vajjinam patikankha no parihani. {68.4} Kinti te ananda sutam vajji ye te vajjinam vajjimahallaka te sakkaronti garukaronti 2- manenti pujenti tesanca sotabbam mannantiti . sutam metam bhante vajji ye te vajjinam vajjimahallaka te sakkaronti garukaronti manenti pujenti tesanca sotabbam mannantiti . yavakivanca ananda vajji ye te vajjinam @Footnote: 1 pannapentitipi patho. 2 Ma. garum karonti. ito param idisameva. Vajjimahallaka te sakkarissanti garukarissanti manessanti pujessanti tesanca sotabbam mannissanti vuddhiyeva ananda vajjinam patikankha no parihani. {68.5} Kinti te ananda sutam vajji ya ta kulitthiyo kulakumariyo ta na okkassa pasayha vasentiti . sutam metam bhante vajji ya ta kulitthiyo kulakumariyo ta na okkassa pasayha vasentiti. Yavakivanca ananda vajji ya ta kulitthiyo kulakumariyo ta na okkassa pasayha vasessanti vuddhiyeva ananda vajjinam patikankha no parihani. {68.6} Kinti te ananda sutam vajji yani tani vajjinam vajjicetiyani abbhantarani ceva bahirani ca tani sakkaronti garukaronti manenti pujenti tesanca dinnapubbam katapubbam dhammikam balim no parihapentiti . sutam metam bhante vajji yani tani vajji vajjicetiyani abbhantarani ceva bahirani ca tani sakkaronti garukaronti manenti pujenti tesanca dinnapubbam katapubbam dhammikam balim no parihapentiti . Yavakivanca ananda vajji yani tani vajjinam vajjicetiyani abbhantarani ceva bahirani ca tani sakkarissanti garukarissanti manessanti pujessanti tesanca dinnapubbam katapubbam dhammikam balim no parihapessanti vuddhiyeva ananda vajjinam patikankha no parihani. {68.7} Kinti te ananda sutam vajjinam arahantesu dhammikarakkhavaranagutti susamvihita kinti anagata ca Arahanto vijitam agaccheyyum agata ca arahanto vijite phasum vihareyyunti . sutam metam bhante vajjinam arahantesu dhammikarakkhavaranagutti susamvihita kinti anagata ca arahanto vijitam agaccheyyum agata ca arahanto vijite phasum vihareyyunti . yavakivanca ananda vajjinam arahantesu dhammikarakkhavaranagutti susamvihita bhavissati kinti anagata ca arahanto vijitam agaccheyyum agata ca arahanto vijite phasum vihareyyunti vuddhiyeva ananda vajjinam patikankha no parihaniti. [69] Athakho bhagava vassakaram brahmanam magadhamahamattam amantesi ekamidaham brahmana samayam vesaliyam viharami sarandade cetiye tatraham vajjinam ime satta aparihaniye dhamme desesim yavakivanca brahmana ime satta aparihaniya dhamma vajjisu thassanti imesu ca sattasu aparihaniyesu dhammesu vajji sandississanti vuddhiyeva brahmana vajjinam patikankha no parihaniti. {69.1} Evam vutte vassakaro brahmano magadhamahamatto bhagavantam etadavoca ekamekenapi bho gotama aparihaniyena dhammena samannagatanam vajjinam vuddhiyeva patikankha no parihani ko pana vado sattahi aparihaniyehi dhammehi akaraniya ca 1- bho gotama vajji ranna magadhena ajatasattuna vedehiputtena yadidam yuddhassa annatra upalapanaya annatra mithubhedaya handa cadahi mayam bho gotama @Footnote: 1 Ma. Yu. va. Gacchama bahukicca mayam bahukaraniyati . yassadani tvam brahmana kalam mannasiti . athakho vassakaro brahmano magadhamahamatto bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana pakkami. [70] Athakho bhagava acirapakkante vassakare brahmane magadhamahamatte ayasmantam anandam amantesi gaccha tvam ananda yavatika bhikkhu rajagaham upanissaya viharanti te sabbe upatthanasalayam sannipatehiti . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato patissutva yavatika bhikkhu rajagaham upanissaya viharanti te sabbe upatthanasalayam sannipatetva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi . ekamantam thito kho ayasma anando bhagavantam etadavoca sannipatito bhante bhikkhusangho yassadani bhante bhagava kalam mannasiti. {70.1} Athakho bhagava utthayasana yena upatthanasala tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . nisajja kho bhagava bhikkhu amantesi satta vo bhikkhave aparihaniye dhamme desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca yavakivanca bhikkhave bhikkhu abhinhasannipata sannipatabahula bhavissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {70.2} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu samagga sannipatissanti samagga vutthahissanti samagga Sanghakaraniyani karissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {70.3} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu apannattam na pannapessanti pannattam na samucchindissanti yathapannattesu sikkhapadesu samadaya vattissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {70.4} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu thera rattannu cirapabbajita sanghapitaro sanghaparinayaka te sakkarissanti garukarissanti manessanti pujessanti tesanca sotabbam mannissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {70.5} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu uppannaya tanhaya ponobbhavikaya na vasam gacchissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {70.6} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu arannakesu senasanesu sapekkha bhavissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {70.7} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu paccattanneva satim upatthapessanti kinti anagata ca pesala sabrahmacari agaccheyyum agata ca pesala sabrahmacari phasum 1- vihareyyunti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {70.8} Yavakivanca bhikkhave ime satta aparihaniya dhamma bhikkhusu thassanti imesu ca sattasu aparihaniyesu dhammesu bhikkhu sandississanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani 2-. @Footnote: 1 Ma. phasu. 2 no parihanititipi pathena pana bhavitabbam. [71] Aparepi vo 1- bhikkhave satta aparihaniye dhamme desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. {71.1} Bhagava etadavoca yavakivanca bhikkhave bhikkhu na kammarama bhavissanti na kammarata na kammaramatam anuyutta vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {71.2} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu na bhassarama bhavissanti na bhassarata na bhassaramatam anuyutta vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {71.3} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu na niddarama bhavissanti na niddarata na niddaramatam anuyutta vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {71.4} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu na sanganikarama bhavissanti na sanganikarata na sanganikaramatam anuyutta vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {71.5} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu na papiccha bhavissanti na papikanam icchanam vasam gata vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {71.6} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu na papamitta bhavissanti na papasahaya na papasampavankara vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {71.7} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu na oramattakena visesadhigamena antara vosanam apajjissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {71.8} Yavakivanca bhikkhave ime satta aparihaniya dhamma @Footnote: 1 Si. Yu. kho. sabbattha idisameva. Bhikkhusu thassanti imesu ca sattasu aparihaniyesu dhammesu bhikkhu sandississanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. [72] Aparepi vo bhikkhave satta aparihaniye dhamme desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca yavakivanca bhikkhave bhikkhu saddha bhavissanti .pe. hirimana bhavissanti . Ottappi bhavissanti . bahussuta bhavissanti . araddhaviriya bhavissanti . upatthitassati bhavissanti . pannavanto bhavissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani . yavakivanca bhikkhave ime satta aparihaniya dhamma bhikkhusu thassanti imesu ca sattasu aparihaniyesu dhammesu bhikkhu sandississanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. [73] Aparepi vo bhikkhave satta aparihaniye dhamme desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. {73.1} Bhagava etadavoca yavakivanca bhikkhave bhikkhu satisambojjhangam bhavessanti .pe. dhammavicayasambojjhangam bhavessanti . viriyasambojjhangam bhavessanti . pitisambojjhangam bhavessanti . passaddhisambojjhangam bhavessanti . samadhisambojjhangam bhavessanti . upekkhasambojjhangam bhavessanti Vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {73.2} Yavakivanca bhikkhave ime satta aparihaniya dhamma bhikkhusu thassanti imesu ca sattasu aparihaniyesu dhammesu bhikkhu sandississanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. [74] Aparepi vo bhikkhave satta aparihaniye dhamme desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca yavakivanca bhikkhave bhikkhu aniccasannam bhavessanti .pe. anattasannam bhavessanti . asubhasannam bhavessanti . adinavasannam bhavessanti . Pahanasannam bhavessanti . viragasannam bhavessanti . nirodhasannam bhavessanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani . Yavakivanca bhikkhave ime satta aparihaniya dhamma bhikkhusu thassanti imesu ca sattasu aparihaniyesu dhammesu bhikkhu sandississanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. [75] Aparepi vo bhikkhave cha aparihaniye dhamme desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. {75.1} Bhagava etadavoca yavakivanca bhikkhave bhikkhu mettam kayakammam paccupatthapessanti sabrahmacarisu avi ceva raho ca vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {75.2} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu mettam vacikammam paccupatthapessanti .pe. Mettam manokammam paccupatthapessanti sabrahmacarisu avi ceva raho ca vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {75.3} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu ye te labha dhammika dhammaladdha antamaso pattapariyapannamattampi tatharupehi labhehi na 1- appativibhattabhogi bhavissanti silavantehi sabrahmacarihi sadharanabhogi vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {75.4} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu yani tani silani akhandani acchiddani asabalani akammasani bhujissani vinnupasatthani aparamatthani samadhisamvattanikani tatharupesu silesu silasamannagata viharissanti sabrahmacarihi avi ceva raho ca vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {75.5} Yavakivanca bhikkhave bhikkhu yayam ditthi ariya niyyanika niyyati takkarassa sammadukkhakkhayaya tatharupaya ditthiya ditthisamannagata viharissanti sabrahmacarihi avi ceva raho ca vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani. {75.6} Yavakivanca bhikkhave ime cha aparihaniya dhamma bhikkhusu thassanti imesu ca chasu aparihaniyesu dhammesu bhikkhu sandississanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihaniti. {75.7} Tatrapi sudam bhagava rajagahe viharanto gijjhakute pabbate etadeva bahulam bhikkhunam dhammim katham karoti iti silam iti samadhi iti panna silaparibhavito samadhi mahapphalo hoti mahanisamso samadhiparibhavita @Footnote: 1 Ma. Yu. nasaddo natthi. atireko bhaveyya. Panna mahapphala hoti mahanisamsa pannaparibhavitam cittam sammadeva asavehi vimuccati seyyathidam kamasava bhavasava 1- avijjasavati. [76] Athakho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena ambalatthika tenupasankamissamati. Evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena ambalatthika tadavasari . tatra sudam bhagava ambalatthikayam viharati rajagarake . tatrapi sudam bhagava ambalatthikayam viharanto rajagarake etadeva bahulam bhikkhunam dhammim katham karoti itipi silam itipi samadhi itipi panna silaparibhavito samadhi mahapphalo hoti mahanisamso samadhiparibhavita panna mahapphala hoti mahanisamsa pannaparibhavitam cittam sammadeva asavehi vimuccati seyyathidam kamasava bhavasava avijjasavati. [77] Athakho bhagava ambalatthikayam yathabhirantam viharitva ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena nalanda tenupasankamissamati . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena nalanda tadavasari . tatra sudam bhagava nalandayam viharati @Footnote: 1 ito param payato ditthasavati dissati suttantanayena pana tayo asava natabba. Pavadikambavane. {77.1} Athakho ayasma sariputto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma sariputto bhagavantam etadavoca evam pasanno aham bhante bhagavati na cahu na ca bhavissati na cetarahi vijjati anno samano va brahmano va bhagavata bhiyyobhinnataro yadidam sambodhiyanti . ulara kho te ayam sariputta asabhivaca 1- bhasita ekamso gahito sihanado nadito evam pasanno aham bhante bhagavati na cahu na ca bhavissati na cetarahi vajjati anno samano va brahmano va bhagavata bhiyyobhinnataro yadidam sambodhiyanti {77.2} kim nu 2- sariputta ye te ahesum atitamaddhanam arahanto sammasambuddha sabbe te bhagavanto cetasa ceto paricca vidita evamsila te bhagavanto ahesum itipi evamdhamma . evampanna . Evamvihari . evamvimutta te bhagavanto ahesum itipiti . no hetam bhanteti 3-. {77.3} Kim pana [4]- sariputta ye te bhavissanti anagatamaddhanam arahanto sammasambuddha sabbe te bhagavanto cetasa ceto paricca vidita evamsila te bhagavanto bhavissanti itipi evamdhamma . evampanna . Evamvihari . evamvimutta te bhagavanto bhavissanti itipiti . no hetam bhanteti. {77.4} Kim pana sariputta te aham etarahi araham sammasambuddho cetasa ceto paricca vidito evamsilo bhagava @Footnote: 1 Ma. Yu. asabhi vaca. 2 Ma. te. 3 Ma. Yu. itisaddo natthi. sabbattha @idisameva. 4 Ma. te. ito param idisameva. Itipi evamdhammo . evampanno . evamvihari . evamvimutto bhagava itipiti . no hetam bhanteti . ettha ca hi 1- te sariputta atitanagatapaccuppannesu arahantesu sammasambuddhesu cetoparinnaya nanam 2- natthi atha kincetarahi te ayam sariputta ulara asabhivaca bhasita ekamso gahito sihanado nadito evam pasanno aham bhante bhagavati na cahu na ca bhavissati na cetarahi vijjati anno samano va brahmano va bhagavata bhiyyobhinnataro yadidam sambodhiyanti. {77.5} Na kho me bhante atitanagatapaccuppannesu arahantesu sammasambuddhesu cetoparinnaya nanam atthi apica [3]- dhammanvayo vidito seyyathapi bhante ranno paccantimam nagaram dalhadvaram 4- dalhapakaratoranam ekadvaram tatrassa dovariko pandito viyatto medhavi anatanam 5- nivareta natanam paveseta so tassa nagarassa samanta anucariyaya 6- patham anukkamamano na passeyya pakarasandhim va pakaravivaram va antamaso bilaranikkhamanamattampi 7- na passeyya tassa evamassa ye kho keci olarika pana imam nagaram pavisanti va nikkhamanti va sabbe te imina dvarena pavisanti va nikkhamanti vati evameva kho me bhante dhammanvayo vidito ye te bhante ahesum atitamaddhanam arahanto sammasambuddha @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. ettheva hi. 2 Si. cetoparinnanam. Ma. Yu. cetopariyananam. @3 Ma. me. 4 Si. Ma. Yu. dalhuddapam. 5 Ma. Yu. annatanam. 6 Ma. Yu. @anupariyaya. 7 Si. Ma. Yu. vilaranissakkanamattampi. Sabbe te bhagavanto panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane catusu satipatthanesu supatitthitacitta satta bojjhange yathabhutam bhavetva anuttaram sammasambodhim abhisambujjhimsu yepi te bhante bhavissanti anagatamaddhanam arahanto sammasambuddha sabbe te bhagavanto panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane catusu satipatthanesu supatitthitacitta satta bojjhange yathabhutam bhavetva anuttaram sammasambodhim abhisambujjhissanti bhagavapi bhante etarahi araham sammasambuddho panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane catusu satipatthanesu supatitthitacitto satta bojjhange yathabhutam bhavetva anuttaram sammasambodhim abhisambuddhoti. {77.6} Tatrapi sudam bhagava nalandayam viharanto pavadikambavane etadeva bahulam bhikkhunam dhammim katham karoti itipi silam itipi samadhi itipi panna silaparibhavito samadhi mahapphalo hoti mahanisamso samadhiparibhavita panna mahapphala hoti mahanisamsa pannaparibhavitam cittam sammadeva asavehi vimuccati seyyathidam kamasava bhavasava avijjasavati. [78] Athakho bhagava nalandayam yathabhirantam viharitva ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena pataligamo tenupasankamissamati . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato Paccassosi . athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena pataligamo tadavasari . assosum kho pataligamiya 1- upasaka bhagava kira pataligamam anuppattoti . athakho pataligamiya upasaka yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinna kho pataligamiya upasaka bhagavantam etadavocum adhivasetu no bhante bhagava avasathagaranti. Adhivasesi bhagava tunhibhavena. {78.1} Athakho pataligamiya upasaka bhagavato adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva yena avasathagaram tenupasankamimsu upasankamitva sabbasantharitam 2- santhatam avasathagaram santharitva asanani pannapetva udakamanikam 3- patitthapetva telappadipam aropetva yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthamsu . ekamantam thita kho pataligamiya upasaka bhagavantam etadavocum sabbasantharitam santhatam bhante avasathagaram asanani pannattani udakamaniko patitthapito telappadipo aropito yassadani bhante bhagava kalam mannatiti. {78.2} Athakho bhagava pubbanhasamayam 4- nivasetva pattacivaram adaya saddhim bhikkhusanghena yena avasathagaram tenupasankami upasankamitva pade pakkhaletva avasathagaram pavisitva majjhimam @Footnote: 1 Ma. pataligamika. ito param idisameva. 2 Si. Ma. Yu. sabbasantharim. 3 Yu. @udakamanim. 4 Ma. sayanhasamayam. Thambham nissaya puratthabhimukho nisidi . bhikkhusanghopi kho pade pakkhaletva avasathagaram pavisitva pacchimabhittim nissaya puratthabhimukho nisidi bhagavantanneva purakkhatva . pataligamiyapi kho upasaka pade pakkhaletva avasathagaram pavisitva puratthimabhittim nissaya pacchimabhimukha nisidimsu bhagavantanneva purakkhatva. [79] Athakho bhagava pataligamiye upasake amantesi pancime gahapatayo adinava dussilassa silavipattiya . katame panca . idha gahapatayo dussilo silavipanno pamadadhikaranam mahatim bhogajanim nigacchati ayam pathamo adinavo dussilassa silavipattiya. {79.1} Puna caparam gahapatayo dussilassa silavipannassa papako kittisaddo abbhuggacchati ayam dutiyo adinavo dussilassa silavipattiya. {79.2} Puna caparam gahapatayo dussilo silavipanno yannadeva parisam upasankamati yadi khattiyaparisam yadi brahmanaparisam yadi gahapatiparisam yadi samanaparisam avisarado upasankamati mankubhuto ayam tatiyo adinavo dussilassa silavipattiya. {79.3} Puna caparam gahapatayo dussilo silavipanno sammulho kalam karoti ayam catuttho adinavo dussilassa silavipattiya. {79.4} Puna caparam gahapatayo dussilo silavipanno kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati ayam pancamo adinavo dussilassa silavipattiya . ime kho gahapatayo panca adinava dussilassa silavipattiya. [80] Pancime gahapatayo anisamsa silavato silasampadaya . Katame panca . idha gahapatayo silava silasampanno appamadadhikaranam mahantam bhogakkhandham adhigacchati ayam pathamo anisamso silavato silasampadaya. {80.1} Puna caparam gahapatayo silavato silasampannassa kalyano kittisaddo abbhuggacchati ayam dutiyo anisamso silavato silasampadaya. {80.2} Puna caparam gahapatayo silava silasampanno yannadeva parisam upasankamati yadi khattiyaparisam yadi brahmanaparisam yadi gahapatiparisam yadi samanaparisam visarado upasankamati amankubhuto ayam tatiyo anisamso silavato silasampadaya. {80.3} Puna caparam gahapatayo silava silasampanno asammulho kalam karoti ayam catuttho anisamso silavato silasampadaya. {80.4} Puna caparam gahapatayo silava silasampanno kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati ayam pancamo anisamso silavato silasampadaya . ime kho gahapatayo panca anisamsa silavato silasampadayati. [81] Athakho bhagava pataligamiye upasake bahudeva rattim dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva uyyojesi abhikkanta kho gahapatayo ratti yassadani tumhe kalam mannathati . evam bhanteti kho pataligamiya upasaka bhagavato patissutva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkamimsu . athakho bhagava acirapakkantesu pataligamiyesu Upasakesu sunnagaram pavisi. [82] Tena kho pana samayena sunidhavassakara magadhamahamatta pataligame nagaram mapenti vajjinam patibahaya . tena kho pana samayena sambahula devatayo sahasseva pataligame vatthuni parigganhanti . yasmim padese mahesakkha devata vatthuni parigganhanti mahesakkhanam tattha rannam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum yamhi padese majjhima devata vatthuni parigganhanti majjhimanam tattha rannam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum yamhi padese nica devata vatthuni parigganhanti nicanam tattha rannam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum . Addasa kho bhagava dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena ta devatayo sahasseva pataligame vatthuni parigganhantiyo. {82.1} Athakho bhagava rattiya paccusasamaye paccutthaya ayasmantam anandam amantesi ko 1- nu kho ananda pataligame nagaram mapetiti. Sunidhavassakara bhante magadhamahamatta pataligame nagaram mapenti vajjinam patibahayati . seyyathapi ananda devehi tavatimsehi saddhim sakko 2- mantetva evameva kho ananda sunidhavassakara magadhamahamatta pataligame nagaram mapenti vajjinam patibahaya idhaham ananda addasam dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena sambahula devatayo sahasseva pataligame vatthuni parigganhantiyo @Footnote: 1 Ma. ke nu kho- mapentiti. 2 Ma. Yu. ayam patho natthi. Yamhi padese mahesakkha devata vatthuni parigganhanti mahesakkhanam tattha rannam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum yamhi padese majjhima devata vatthuni parigganhanti majjhimanam tattha rannam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum yamhi padese nica devata vatthuni parigganhanti nicanam tattha rannam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum yavata ananda ariyam ayatanam yavata vanippatho idam agganagaram bhavissati pataliputtam putabhedanam pataliputtassa kho ananda tayo antaraya bhavissanti aggito va udakato va mithubheda vati. [83] Athakho sunidhavassakara magadhamahamatta yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavata saddhim sammodimsu sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam atthamsu . ekamantam thita kho sunidhavassakara magadhamahamatta bhagavantam etadavocum adhivasetu no bhante bhavam gotamo ajjatanaya bhattam saddhim bhikkhusanghenati . Adhivasesi bhagava tunhibhavena . athakho sunidhavassakara magadhamahamatta bhagavato adhivasanam viditva yena sako avasatho tenupasankamimsu upasankamitva sake avasathe panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva bhagavato kalam arocapesum kalo bho gotama nitthitam bhattanti. {83.1} Athakho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya saddhim bhikkhusanghena yena sunidhavassakaranam Magadhamahamattanam avasatho tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . athakho sunidhavassakara magadhamahamatta buddhappamukham bhikkhusangham panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappesum sampavaresum . athakho sunidhavassakara magadhamahamatta bhagavantam bhuttavim onitapattapanim annataram nicam asanam gahetva ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinne kho sunidhavassakare magadhamahamatte bhagava imahi gathahi anumodi [84] Yasmim padese kappeti vasam panditajatiyo 1- silavantettha bhojetva sannate brahmacarino 2-. Ya tattha devata asum 3- tasam dakkhinamadise ta pujita pujayanti manita manayanti nam. Tato nam anukampanti mata puttamva orasam devatanukampito poso sada bhadrani passatiti. [85] Athakho bhagava sunidhavassakare magadhamahamatte imahi gathahi anumoditva utthayasana pakkami . tena kho pana samayena sunidhavassakara magadhamahamatta bhagavantam pitthito pitthito anubandha honti yenajja samano gotamo dvarena nikkhamissati tam gotamadvaram nama bhavissati yena titthena ganganadim 4- tarissati tam gotamatittham nama bhavissatiti . athakho bhagava yena dvarena @Footnote: 1 Yu. ... jatiko. 2 Ma. Yu. brahmacarayo. 3 Yu. assu. 4 Si. Ma. Yu. gangam @nadim. Nikkhami tam gotamadvaram nama ahosi . athakho bhagava yena ganga nadi tenupasankami . tena kho pana samayena ganga nadi pura hoti samatittika kakapeyya . appekacce manussa navam pariyesanti appekacce ulumpam pariyesanti appekacce kullam bandhanti para param 1- gantukama. {85.1} Athakho bhagava seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva gangaya nadiya orime tire antarahito parime tire paccutthasi saddhim bhikkhusanghena. Addasa kho bhagava te manusse appekacce navam pariyesante appekacce ulumpam pariyesante appekacce kullam bandhante para param gantukame . athakho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi ye taranti annavam saram setum katvana visajja pallalani kullam [2]- jano ca 3- bandhati tinna medhavino janati. Pathamabhanavaram 4-. [86] Athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena kotigamo tenupasankamissamati . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena kotigamo tadavasari . tatra @Footnote: 1 Si. Yu. aparaparam. Ma. apara param. ito param idisameva. Yu. ora param. @2 Ma. Yu. hi. 3 Ma. Yu. casaddo natthi. 4 Ma. ... varo. Sudam bhagava kotigame viharati. Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi {86.1} catunnam bhikkhave ariyasaccanam ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca . Katamesam catunnam . dukkhassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca . Dukkhasamudayassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca . dukkhanirodhassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca . dukkhanirodhagaminiya patipadaya bhikkhave ariyasaccassa ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca. {86.2} Tayidam bhikkhave dukkham ariyasaccam anubuddham patividdham dukkhasamudayo 1- ariyasaccam anubuddham patividdham dukkhanirodho 2- ariyasaccam anubuddham patividdham dukkhanirodhagamini patipada ariyasaccam anubuddham patividdham ucchinna bhavatanha khina bhavanetti natthidani punabbhavoti . idamavoca bhagava idam vatvana sugato athaparam etadavoca sattha [87] Catunnam ariyasaccanam yathabhutam adassana samsaritam 3- dighamaddhanam tasu tasveva jatisu. Tani etani ditthani bhavanetti samuhata ucchinnam mulam dukkhassa natthidani punabbhavoti. @Footnote: 1 Ma. Yu. dukkhasamudayam. 2 Ma. Yu. dukkhanirodham. 3 Ma. Yu. samsitam. [88] Tatrapi sudam bhagava kotigame viharanto etadeva bahulam bhikkhunam dhammim katham karoti iti silam iti samadhi iti panna silaparibhavito samadhi mahapphalo hoti mahanisamso samadhiparibhavita panna mahapphala hoti mahanisamsa pannaparibhavitam cittam sammadeva asavehi vimuccati seyyathidam kamasava bhavasava avijjasavati. [89] Athakho bhagava kotigame yathabhirantam viharitva ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena nadika 1- tenupasankamissamati. Evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena nadika tadavasari . tatra sudam bhagava nadike viharati ginjakavasathe . athakho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. {89.1} Ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca salho nama bhante bhikkhu nadike kalakato tassa ka gati ko abhisamparayo nanda nama bhante bhikkhuni nadike kalakata tassa ka gati ko abhisamparayo sudatto nama bhante upasako nadike kalakato tassa ka gati ko abhisamparayo sujata nama bhante upasika nadike kalakata tassa ka @Footnote: 1 Si. Ma. natika. ito param idisameva. Gati ko abhisamparayo kakudho 1- nama bhante upasako nadike kalakato tassa ka gati ko abhisamparayo karalimbho 2- nama bhante upasako .pe. nikato nama bhante upasako .pe. Katissaho nama bhante upasako .pe. tuttho nama bhante upasako .pe. santuttho nama bhante upasako .pe. bhato 3- nama bhante upasako .pe. subhato 4- nama bhante upasako nadike kalakato tassa ka gati ko abhisamparayoti. {89.2} Salho ananda bhikkhu asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim ditthe va dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihasi nanda ananda bhikkhuni pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatika tattha parinibbayini anavattidhamma tasma loka sudatto ananda upasako tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagami sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karissati sujata ananda upasika tinnam sannojananam parikkhaya sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayana 5- kakudho ananda upasako pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatiko tattha parinibbayi anavattidhammo tasma loka karalimbho ananda upasako .pe. nikato ananda upasako . katissaho ananda upasako . tuttho ananda @Footnote: 1 Ma. kukkuto. 2 Si. Yu. kalingo. Ma. kalimbho. ito param idisameva. @3 Si. Ma. Yu. bhaddo. 4 Si. Ma. Yu. subhaddo. 5 Ma. sambodhiparayana. Upasako . santuttho ananda upasako . bhato ananda upasako . subhato ananda upasako pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatiko tattha parinibbayi anavattidhammo tasma loka paropannasa 1- ananda nadike upasaka kalakata pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatika tattha parinibbayino anavattidhamma tasma loka chadhika 2- navuti ananda nadike upasaka kalakata tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagamino sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karissanti dasatirekani 3- ananda pancasatani nadike upasaka kalakata tinnam sannojananam parikkhaya sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayana {89.3} anacchariyam kho panetam ananda yam manussabhuto kalam kareyya tasmim tasmim kho 4- kalakate tathagatam upasankamitva etamattham pucchissatha vihesavesa 5- ananda tathagatassa tasmatihananda dhammadasam nama dhammapariyayam desessami yena samannagato ariyasavako akankhamano attana va attanam byakareyya khinanirayomhi khinatiracchanayoni 6- khinapettivisayo khinapayaduggativinipato sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti {89.4} katamo ca so ananda dhammadaso dhammapariyayo yena samannagato ariyasavako akankhamano attana va attanam byakareyya khinanirayomhi khinatiracchanayoni @Footnote: 1 Ma. paropannasam. 2 Ma. Yu. sadhika. 3 Ma. Yu. satirekani. @4 Ma. tasmim yeva kalamkate. Yu. ... ce. 5 Ma. vihesa hesa. @6 Yu. ... yoniyo. ito param idisameva. Khinapettivisayo khinapayaduggativinipato sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti {89.5} idhananda ariyasavako buddhe aveccappasadena samannagato hoti itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati dhamme aveccappasadena samannagato hoti svakkhato bhagavata dhammo sanditthiko akaliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo vinnuhiti sanghe aveccappasadena samannagato hoti supatipanno bhagavato savakasangho ujupatipanno bhagavato savakasangho nayapatipanno bhagavato savakasangho samicipatipanno bhagavato savakasangho yadidam cattari purisayugani attha purisapuggala esa bhagavato savakasangho ahuneyyo pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassati {89.6} ariyakantehi silehi samannagato hoti akhandehi acchiddehi asabalehi akammasehi bhujissehi vinnupasatthehi aparamatthehi samadhisamvattanikehi ayam kho ananda dhammadaso dhammapariyayo yena samannagato ariyasavako akankhamano attana va attanam byakareyya khinanirayomhi khinatiracchanayoni khinapettivisayo khinapayaduggativinipato sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. {89.7} Tatrapi sudam bhagava nadike viharanto ginjakavasathe etadeva bahulam bhikkhunam dhammim katham karoti iti silam iti samadhi iti panna silaparibhavito samadhi mahapphalo hoti mahanisamso samadhiparibhavita panna mahapphala hoti mahanisamsa pannaparibhavitam cittam sammadeva asavehi vimuccati seyyathidam kamasava bhavasava avijjasavati. [90] Athakho bhagava nadike yathabhirantam viharitva ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena vesali tenupasankamissamati. Evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena vesali tadavasari . tatra sudam bhagava vesaliyam viharati ambapalivane . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi {90.1} sato bhikkhave bhikkhu vihareyya sampajano ayam te 1- amhakam anusasani . kathanca bhikkhave bhikkhu sato hoti. Idha bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam . vedanasu . citte . Dhammesu dhammanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam . Evam kho bhikkhave bhikkhu sato hoti. {90.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu sampajano hoti . idha bhikkhave bhikkhu abhikkante patikkante sampajanakari hoti alokite vilokite sampajanakari hoti @Footnote: 1 Ma. Yu. vo. ito param idisameva. Samminjite pasarite sampajanakari hoti sanghatipattacivaradharane sampajanakari hoti asite pite khayite sayite sampajanakari hoti uccarapassavakamme sampajanakari hoti gate thite nisinne sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakari hoti . Evam kho bhikkhave bhikkhu sampajano hoti . sato bhikkhave bhikkhu vihareyya sampajano ayam vo amhakam anusasaniti. [91] Assosi kho ambapali ganika bhagava kira vesalim anuppatto vesaliyam viharati mayham ambavaneti . athakho ambapali ganika bhaddani bhaddani yanani yojapetva bhaddam bhaddam yanam abhiruhitva bhaddehi bhaddehi yanehi vesaliya niyyasi yena sako aramo tena payasi yavatika yanassa bhumi yanena gantva yana paccorohitva pattika 1- yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho ambapalim ganikam bhagava dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi . athakho ambapali ganika bhagavata dhammiya kathaya sandassita samadapita samuttejita sampahamsita bhagavantam etadavoca adhivasetu me bhante bhagava svatanaya bhattam saddhim bhikkhusanghenati . adhivasesi bhagava tunhibhavena . athakho ambapali ganika bhagavato adhivasanam viditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. @Footnote: 1 Ma. Yu. pattikava. [92] Assosum kho vesalika licchavi bhagava kira vesalim anuppatto vesaliyam viharati ambapalivaneti . athakho te licchavi bhaddani bhaddani yanani yojapetva bhaddam bhaddam yanam abhiruhitva bhaddehi bhaddehi yanehi vesaliya niyyimsu . tatra ekacce licchavi nila honti nilavanna nilavattha nilalankara ekacce licchavi pita honti pitavanna pitavattha pitalankara ekacce licchavi lohitaka 1- honti lohitakavanna lohitakavattha lohitakalankara ekacce licchavi odata honti odatavanna odatavattha odatalankara . athakho ambapali ganika daharanam daharanam licchavinam akkhena akkham cakkena cakkam yuggena yuggam 2- pativattesi. {92.1} Athakho te licchavi ambapalim ganikam etadavocum kim je ambapali daharanam daharanam licchavinam akkhena akkham cakkena cakkam yuggena yuggam pativattesiti . tatha hi pana me ayyaputta bhagava nimantito svatanaya bhattam saddhim bhikkhusanghenati . dehi je ambapali etam bhattam satasahassenati . sace hi 3- me ayyaputta vesalim saharam dassatha evampi mahantam 4- bhattam na dassamiti. {92.2} Athakho te licchavi anguli pothesum 5- jitamha vata bho ambapalikaya vancitamha 6- vata bho ambapalikayati 7- . athakho te licchavi @Footnote: 1 lohita ... lohitalankara 2 yuropiyavinayapotthakeyeva isaya isam cakkena cakkam @yuggena yuggam akkhena akkhanti palikkamo dissati. 3 Ma. Yu. pi. 4 Ma. evamaham @tam 5 Ma. angulim photesum. ito param idisameva. 6 Si. Yu. parajitamha. @7 Ma. ambakayati. Yena ambapalivanam tena payimsu . addasa kho bhagava te licchavi durato va agacchante disvana bhikkhu amantesi yesam bhikkhave bhikkhunam deva tavatimsa aditthapubba oloketha bhikkhave licchaviparisam avaloketha 1- bhikkhave licchaviparisam upasamharatha bhikkhave licchaviparisam tavatimsasadisanti . athakho te licchavi yavatika yanassa bhumi yanena gantva yana paccorohitva pattika va yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinne kho te licchavi bhagava dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi. {92.3} Athakho te licchavi bhagavata dhammiya kathaya sandassita samadapita samuttejita sampahamsita bhagavantam etadavocum adhivasetu no bhante bhagava svatanaya bhattam saddhim bhikkhusanghenati [2]- . Adhivasitam 3- kho me licchavi svatanaya ambapaliganikaya bhattanti 4-. Athakho te licchavi anguli pothesum jitamha vata bho ambapalikaya vancitamha vata bho ambapalikayati . athakho te licchavi bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkamimsu. {92.4} Athakho ambapali ganika tassa rattiya accayena sake arame panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva bhagavato @Footnote: 1 Ma. apaloketha. 2 Ma. athakho bhagava te licchavi etadavoca. 3 Si. Ma. Yu. @adhivuttam. 4 yuropiyavinayapotthake pana adhivutthomhi licchavi svatanaya ganikaya @bhattantiti palikkamo dissati. Kalam arocapesi kalo bhante nitthitam bhattanti . athakho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaram adaya saddhim bhikkhusanghena yena ambapaliganikaya parivesanam 1- tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . athakho ambapali ganika buddhappamukham bhikkhusangham panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappesi sampavaresi . athakho ambapali ganika bhagavantam bhuttavim onitapattapanim annataram nicam asanam gahetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinna kho ambapali ganika bhagavantam etadavoca imaham bhante aramam buddhappamukhassa bhikkhusanghassa dammiti . patiggahesi bhagava aramam . athakho bhagava ambapalim ganikam dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami . tatra 2- sudam bhagava vesaliyam viharanto ambapalivane etadeva bahulam bhikkhunam dhammim katham karoti iti silam iti samadhi iti panna silaparibhavito samadhi mahapphalo hoti mahanisamso samadhiparibhavita panna mahapphala hoti mahanisamsa pannaparibhavitam cittam sammadeva asavehi vimuccati seyyathidam kamasava bhavasava avijjasavati. [93] Athakho bhagava ambapalivane yathabhirantam viharitva ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena veluvagamako tenupasankamissamati . evam bhanteti kho ayasma @Footnote: 1 Yu. parivesana. 2 Ma. Yu. tatrapi. 3 Yu. beluvagamako. Anando bhagavato paccassosi . athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena veluvagamako tadavasari . tatra sudam bhagava veluvagamake viharati . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi etha tumhe bhikkhave samanta vesalim yathamittam 1- yathasandittham yathasambhattam vassam upagacchatha aham pana idheva veluvagamake vassam upagacchamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato patissunitva samanta vesalim yathamittam yathasandittham yathasambhattam vassam upagacchum 3- . Bhagava pana tattheva veluvagamake vassam upagacchi. {93.1} Athakho bhagavato vassupagatassa kharo abadho uppajji balha vedana vattanti maranantika . tatra 4- sudam bhagava sato sampajano adhivasesi avihannamano . athakho bhagavato etadahosi na kho me tam patirupam yoham anamantetva upatthake anapaloketva bhikkhusangham parinibbayeyyam yannunaham imam abadham viriyena patippanametva jivitasankharam adhitthaya vihareyyanti . athakho bhagava tam abadham viriyena patippanametva jivitasankharam adhitthaya vihasi . Athakho bhagavato so abadho patippassambhi . athakho bhagava gilana vutthito aciravutthito gelanna vihara nikkhamma viharappacchayayam pannatte asane nisidi . athakho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva @Footnote: 1 Si. yathakhittam. 2 Ma. Yu. upetha. 3 Ma. upagacchimsu. 4 Yu. ta. @5 Yu. adhivaseti. Ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca dittha [1]- bhante bhagavato phasu dittham [2]- bhante bhagavato khamaniyam apica me bhante madhurakajato viya kayo disapi me na pakkhayanti dhammapi mam na patibhanti bhagavato gelannena apica me bhante ahosi kacideva assasamatta na tava bhagava parinibbayissati na yava bhagava bhikkhusangham arabbha kincideva udaharatiti. {93.2} Kim panananda bhikkhusangho mayi paccasimsati 3- desito ananda maya dhammo anantaram abahiram karitva natthananda tathagatassa dhammesu acariyamutthi yassa nuna ananda evamassa aham bhikkhusangham pariharissamiti va mamuddesiko bhikkhusanghoti va so nuna ananda bhikkhusangham arabbha kincideva udahareyya . Tathagatassa kho ananda na evam hoti aham kho bhikkhusangham pariharissamiti va mamuddesiko bhikkhusanghoti va . sakim ananda tathagato bhikkhusangham arabbha kincideva udaharissati . aham kho panananda etarahi jinno vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto asitiko me vayo vattati. {93.3} Seyyathapi ananda jarasakatam 4- velumissakena 5- yapeti evameva kho ananda velumissakena manne tathagatassa kayo yapeti . yasmim ananda samaye tathagato sabbanimittanam amanasikara ekaccanam vedananam nirodha animittam cetosamadhim upasampajja viharati phasutaro ananda tasmim samaye @Footnote: 1 Ma. dittho me. Yu. dittha me. 2 Ma. Yu. me. 3 Ma. paccasisati. @4 Ma. jajjarasakatam. 5 Ma. vekhamissakena. Yu. vegha .... ito param idisameva. Tathagatassa kayo hoti . tasmatihananda attadipa viharatha attasarana anannasarana dhammadipa dhammasarana anannasarana . Kathanca ananda bhikkhu attadipo viharati attasarano anannasarano dhammadipo dhammasarano anannasarano . idhananda bhikkhu kaye kayanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam . vedanasu . citte . dhammesu dhammanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam . evam kho ananda bhikkhu attadipo viharati attasarano anannasarano dhammadipo dhammasarano anannasarano . ye hi keci ananda etarahi va mama va accayena attadipa viharissanti attasarana anannasarana dhammadipa dhammasarana anannasarana tamatagge me te ananda bhikkhu bhavissanti ye keci sikkhakamati. Mahaparinibbane gamakandam samattam. Dutiyabhanavaram. [94] Athakho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya vesalim pindaya pavisi vesaliyam pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto ayasmantam anandam amantesi ganhahi ananda nisidanam yena pavalam 1- cetiyam tenupasankamissama divaviharayati . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato patissunitva nisidanam adaya bhagavantam pitthito pitthito anubandhi . @Footnote: 1 Ma. Yu. capalam. ito param idisameva. Athakho bhagava yena pavalam cetiyam tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . ayasmapi kho anando bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. {94.1} Ekamantam nisinnam kho ayasmantam anandam bhagava etadavoca ramaniya ananda vesali ramaniyam udenam cetiyam ramaniyam gotamakam cetiyam ramaniyam sattambam cetiyam ramaniyam bahuputtam cetiyam ramaniyam sarandadam cetiyam ramaniyam pavalam cetiyam yassa kassaci ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so akankhamano ananda kappam va tittheyya kappavasesam va tathagatassa kho ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so akankhamano ananda tathagato kappam va tittheyya kappavasesam vati. {94.2} Evampi kho ayasma anando bhagavata olarike nimitte kayiramane olarike obhase kayiramane nasakkhi pativijjhitum na bhagavantam yaci titthatu bhante bhagava kappam titthatu sugato kappam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti yatha tam marena pariyutthitacitto . dutiyampi kho bhagava .pe. tatiyampi kho bhagava ayasmantam anandam amantesi ramaniya ananda vesali ramaniyam udenam cetiyam ramaniyam gotamakam cetiyam ramaniyam sattambam cetiyam ramaniyam @Footnote: 1 Yu. sattambakam. ito param idisameva. Bahuputtam cetiyam ramaniyam sarandadam cetiyam ramaniyam pavalam cetiyam yassa kassaci ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so akankhamano kappam va tittheyya kappavasesam va tathagatassa kho ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so akankhamano ananda tathagato kappam va tittheyya kappavasesam vati. {94.3} Evampi kho ayasma anando bhagavata olarike nimitte kayiramane olarike obhase kayiramane nasakkhi pativijjhitum na bhagavantam yaci titthatu bhante bhagava kappam titthatu sugato kappam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti yatha tam marena pariyutthitacitto . Athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi gaccha tvam ananda yassadani kalam mannasiti . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato patissunitva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva avidure annatarasmim rukkhamule nisidi. [95] Athakho maro papima acirapakkante ayasmante anande yena bhagava tenupasankami upasankamitva ekamantam atthasi . Ekamantam thito kho maro papima bhagavantam etadavoca parinibbatudani bhante bhagava parinibbatu sugato parinibbanakalodani Bhante bhagavato {95.1} bhasita kho panesa bhante bhagavata vaca na tavaham papima parinibbayissami yava me bhikkhu na savaka bhavissanti viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacarino sakam acariyakam uggahetva acikkhissanti desessanti pannapessanti patthapessanti vivarissanti vibhajissanti uttanikarissanti uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam desessantiti etarahi kho pana bhante bhikkhu bhagavato savaka viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacarino sakam acariyakam uggahetva acikkhanti desenti pannapenti patthapenti vivaranti vibhajanti uttanikaronti uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam desenti parinibbatudani bhante bhagava parinibbatu sugato parinibbanakalodani bhante bhagavato {95.2} bhasita kho panesa bhante bhagavata vaca na tavaham papima parinibbayissami yava me bhikkhuniyo na savika bhavissanti viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacariniyo sakam acariyakam uggahetva acikkhissanti pannapessanti patthapessanti vivarissanti vibhajissanti uttanikarissanti uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam Desessantiti etarahi kho pana bhante bhikkhuniyo bhagavato savika viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacariniyo sakam acariyakam uggahetva acikkhanti desenti pannapenti patthapenti vivaranti vibhajanti uttanikaronti uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam desenti parinibbatudani bhante bhagava parinibbatu sugato parinibbanakalodani bhante bhagavato {95.3} bhasita kho panesa bhante bhagavata vaca na tavaham papima parinibbayissami yava me upasaka na savaka bhavissanti viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacarino sakam acariyakam uggahetva acikkhissanti desessanti pannapessanti patthapessanti vivarissanti vibhajissanti uttanikarissanti uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam desessantiti etarahi kho pana bhante upasaka bhagavato savaka viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacarino sakam acariyakam uggahetva acikkhanti desenti pannapenti patthapenti vivaranti vibhajanti uttanikaronti uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam desenti parinibbatudani bhante bhagava parinibbatu sugato parinibbanakalodani bhante bhagavato {95.4} Bhasita kho panesa bhante bhagavata vaca na tavaham papima parinibbayissami yava me upasika na savika bhavissanti viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacariniyo sakam acariyakam uggahetva acikkhissanti desessanti pannapessanti patthapessanti vivarissanti vibhajissanti uttanikarissanti uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam desessantiti etarahi kho pana bhante upasika bhagavato savika viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacariniyo sakam acariyakam uggahetva acikkhanti desenti pannapenti patthapenti vivaranti vibhajanti uttanikaronti uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam desenti parinibbatudani bhante bhagava parinibbatu sugato parinibbanakalodani bhante bhagavato {95.5} bhasita kho panesa bhante bhagavata vaca na tavaham papima parinibbayissami yava me idam brahmacariyam na iddhanceva bhavissati phitanca vittharikam bahujannam puthubhutam yava devamanussehi suppakasitanti etarahi kho pana bhante bhagavato idam brahmacariyam iddhanceva phitanca vittharikam bahujannam puthubhutam yava devamanussehi suppakasitam parinibbatudani bhante bhagava parinibbatu sugato parinibbanakalodani bhante Bhagavatoti . evam vutte bhagava maram papimantam etadavoca appossukko tvam papima hohi na ciram tathagatassa parinibbanam bhavissati ito tinnam masanam accayena tathagato parinibbayissatiti. {95.6} Athakho bhagava pavalacetiye sato sampajano ayusankharam ossajji 1- . ossatthe ca bhagavata 2- ayusankhare maha bhumicalo ahosi bhimsanako lomahamso 3- devadundabhiyo ca phalimsu . Athakho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi [96] Tulamatulanca sambhavam bhavasankharamavassajji muni ajjhattarato samahito abhindi 4- kavacamivattasambhavanti. [97] Athakho ayasmato anandassa etadahosi acchariyam vata bho abbhutam vata bho maha vatayam bhumicalo sumaha vatayam bhumicalo bhimsanako lomahamso 5- devadundabhiyo 6- ca phalimsu ko nu kho hetu ko paccayo mahato bhumicalassa patubhavayati . athakho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante maha vatayam bhante bhumicalo sumaha vatayam bhante bhumicalo bhimsanako lomahamso devadundabhiyo ca phalimsu ko nu kho @Footnote: 1 Ma. Yu. ossaji. 2 Yu. bhagavato. 3 Ma. salomahamso. 4 Yu. abhida. @5 ma Yu. salomahamso. ito param idisameva. 6 Ma. Yu. devadundubhiyo. ito param @idisameva. Bhante hetu ko paccayo mahato bhumicalassa patubhavayati. [98] Attha kho ime ananda hetu attha paccaya mahato bhumicalassa patubhavaya. Katame attha. {98.1} Ayam ananda mahapathavi udake patitthita udakam vate patitthitam vato akasattho hoti so kho ananda samayo yam mahavata vayanti mahavata vayanta udakam kampenti udakam kampitam pathavim kampeti ayam pathamo hetu pathamo paccayo mahato bhumicalassa patubhavaya. {98.2} Puna caparam ananda samano va hoti brahmano va iddhima cetovasippatto devo va mahiddhiko mahanubhavo tassa 1- paritta pathavisanna bhavita hoti appamana aposanna so imam pathavim kampeti sankampeti sampakampeti sampavedheti ayam dutiyo hetu dutiyo paccayo mahato bhumicalassa patubhavaya. {98.3} Puna caparam ananda yada bodhisatto tusita kaya cavitva sato sampajano matu kucchim okkamati tadayam pathavi kampati sankampati sampakampati sampavedhati ayam tatiyo hetu tatiyo paccayo mahato bhumicalassa patubhavaya. {98.4} Puna caparam ananda yada bodhisatto sato sampajano matu kucchimha nikkhamati tadayam pathavi kampati sankampati sampakampati sampavedhati ayam catuttho hetu catuttho paccayo mahato bhumicalassa patubhavaya. @Footnote: 1 Si. Yu. yassa. {98.5} Puna caparam ananda yada tathagato anuttaram sammasambodhim abhisambujjhati tadayam pathavi kampati sankampati sampakampati sampavedhati ayam pancamo hetu pancamo paccayo mahato bhumicalassa patubhavaya. Puna caparam ananda yada tathagato anuttaram dhammacakkam pavattesi 1- tadayam pathavi kampati sankampati sampakampati sampavedhati ayam chattho hetu chattho paccayo mahato bhumicalassa patubhavaya. {98.6} Puna caparam ananda yada tathagato sato sampajano ayusankharam ossajjati tadayam pathavi kampati sankampati sampakampati sampavedhati ayam sattamo hetu sattamo paccayo mahato bhumicalassa patubhavaya. {98.7} Puna caparam ananda yada tathagato anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayati tadayam pathavi kampati sankampati sampakampati sampavedhati ayam atthamo hetu atthamo paccayo mahato bhumicalassa patubhavaya . ime kho ananda attha hetu attha paccaya mahato bhumicalassa patubhavayati. [99] Attha kho ima ananda parisa. Katama attha. Khattiyaparisa brahmanaparisa gahapatiparisa samanaparisa catummaharajikaparisa tavatimsaparisa maraparisa brahmaparisa . abhijanami kho panaham ananda anekasatam khattiyaparisam upasankamitva 2- . tatrapi maya sannisinnapubbanceva sallapitapubbanca sakaccha ca samapajjitapubba . @Footnote: 1 Ma. Yu. pavatteti. 2 upasankamitatipi patho. Tattha yadisako tesam vanno hoti tadisako mayham vanno hoti yadisako tesam saro hoti tadisako mayham saro hoti . Dhammiya ca kathaya sandassemi samadapemi samuttejemi sampahamsemi bhasamananca mam na jananti ko nu kho ayam bhasati devo va manusso vati. Dhammiya ca kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva antaradhayami antarahitanca mam na jananti ko nu kho ayam antarahito devo va manusso vati . abhijanami kho panaham ananda anekasatam brahmanaparisam .pe. gahapatiparisam .pe. samanaparisam .pe. Catummaharajikaparisam .pe. tavatimsaparisam .pe. maraparisam .pe. Brahmaparisam upasankamitva . tatrapi maya sannisinnapubbanceva sallapitapubbanca sakaccha ca samapajjitapubba . tattha yadisako tesam vanno hoti tadisako mayham vanno hoti yadisako tesam saro hoti tadisako mayham saro hoti . dhammiya ca kathaya sandassemi samadapemi samuttejemi sampahamsemi bhasamananca mam na jananti ko nu kho ayam bhasati devo va manusso vati. Dhammiya ca kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva antaradhayami antarahitanca mam na jananti ko nu kho ayam antarahito devo va manusso vati. Ima kho ananda attha parisa. [100] Attha kho imani ananda abhibhayatanani . katamani Attha . ajjhattamrupasanni eko bahiddharupani passati parittani suvannadubbannani tani abhibhuyya janami passamiti evamsanni hoti idam pathamam abhibhayatanam. {100.1} Ajjhattamrupasanni eko bahiddharupani passati appamanani suvannadubbannani tani abhibhuyya janami passamiti evamsanni hoti idam dutiyam abhibhayatanam. {100.2} Ajjhattamarupasanni eko bahiddharupani passati parittani suvannadubbannani tani abhibhuyya janami passamiti evamsanni hoti idam tatiyam abhibhayatanam. {100.3} Ajjhattamarupasanni eko bahiddharupani passati appamanani suvannadubbannani tani abhibhuyya janami passamiti evamsanni hoti idam catuttham abhibhayatanam. {100.4} Ajjhattamarupasanni eko bahiddharupani passati nilani nilavannani nilanidassanani nilanibhasani seyyathapi nama ummapuppham nilam nilavannam nilanidassanam nilanibhasam seyyatha 1- va pana tam vattham baranaseyyakam ubhatobhagavimattham nilam nilavannam nilanidassanam nilanibhasam evameva ajjhattamarupasanni eko bahiddharupani passati nilani nilavannani nilanidassanani nilanibhasani tani abhibhuyya janami passamiti evamsanni hoti idam pancamam abhibhayatanam. {100.5} Ajjhattamarupasanni eko bahiddharupani passati pitani pitavannani pitanidassanani pitanibhasani seyyathapi nama kannikarapuppham pitam pitavannam pitanidassanam pitanibhasam seyyatha @Footnote: 1 Ma. seyyathapi. ito param idisameva. Va pana tam vattham baranaseyyakam ubhatobhagavimattham pitam pitavannam pitanidassanam pitanibhasam evameva ajjhattamarupasanni eko bahiddharupani passati pitani pitavannani pitanidassanani pitanibhasani tani abhibhuyya janami passamiti evamsanni hoti idam chattham abhibhayatanam. {100.6} Ajjhattamarupasanni eko bahiddharupani passati lohitakani lohitakavannani lohitakanidassanani lohitakanibhasani seyyathapi nama bandhujivakam puppham lohitakam lohitakavannam lohitakanidassanam lohitakanibhasam seyyatha va pana tam vattham baranaseyyakam ubhatobhagavimattham lohitakam lohitakavannam lohitakanidassanam lohitakanibhasam evameva ajjhattamarupasanni eko bahiddharupani passati lohitakani lohitakavannani lohitakanidassanani lohitakanibhasani tani abhibhuyya janami passamiti evamsanni hoti idam sattamam abhibhayatanam. {100.7} Ajjhattamarupasanni eko bahiddharupani passati odatani odatavannani odatanidassanani odatanibhasani seyyathapi nama osadhitaraka odata odatavanna odatanidassana odatanibhasa seyyatha va pana tam vattham baranaseyyakam ubhatobhagavimattham odatam odatavannam odatanidassanam odatanibhasam evameva ajjhattamarupasanni eko bahiddharupani passati odatani odatavannani odatanidassanani tani abhibhuyya janami passamiti evamsanni hoti idam atthamam Abhibhayatanam. Imani kho ananda attha abhibhayatanani. [101] Attha kho ime ananda vimokkha . katame attha. Rupi rupani passati ayam pathamo vimokkho . ajjhattamarupasanni bahiddharupani passati ayam dutiyo vimokkho . subhanteva adhimutto hoti ayam tatiyo vimokkho . sabbaso rupasannanam samatikkama patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanam upasampajja viharati ayam catuttho vimokkho . sabbaso akasanancayatanam samatikkamma anantam vinnananti vinnanancayatanam upasampajja viharati ayam pancamo vimokkho . sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharati ayam chattho vimokkho . sabbaso akincannayatanam samatikkamma nevasannanasannayatanam upasampajja viharati ayam sattamo vimokkho . sabbaso nevasannanasannayatanam samatikkamma sannavedayitanirodham upasampajja viharati ayam atthamo vimokkho . ime kho ananda attha vimokkha. [102] Ekamidaham ananda samayam uruvelayam viharami najja neranjaraya tire ajapalanigrodhe pathamabhisambuddho . athakho ananda maro papima yenaham tenupasankami upasankamitva ekamantam atthasi . ekamantam thito kho ananda maro papima Mam etadavoca parinibbatudani bhante bhagava parinibbatu sugato parinibbanakalodani bhante bhagavatoti evam vutte aham ananda maram papimantam 1- etadavocam {102.1} na tavaham papima parinibbayissami yava me bhikkhu na savaka bhavissanti viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacarino sakam acariyakam uggahetva acikkhissanti desessanti pannapessanti patthapessanti vivarissanti vibhajissanti uttanikarissanti 2- uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam 3- niggahetva sappatihariyam dhammam desessanti. {102.2} Na tavaham papima parinibbayissami yava me bhikkhuniyo na savika bhavissanti viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacariniyo sakam acariyakam uggahetva acikkhissanti desessanti pannapessanti patthapessanti vivarissanti vibhajissanti uttanikarissanti uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam desessanti. {102.3} Na tavaham papima parinibbayissami yava me upasaka na savaka bhavissanti viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacarino sakam acariyakam uggahetva acikkhissanti desessanti pannapessanti patthapessanti vivarissanti vibhajissanti uttanikarissanti uppannam parappavadam @Footnote: 1 Yu. papimam. 2 Yu. uttanikarissanti. ito param idisameva. @3 Yu. suniggiham. Sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam desessanti . na tavaham papima parinibbayissami yava me upasika na savika bhavissanti viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna samicipatipanna anudhammacariniyo sakam acariyakam uggahetva acikkhissanti desessanti pannapessanti patthapessanti vivarissanti vibhajissanti uttanikarissanti uppannam parappavadam sahadhammena suniggahitam niggahetva sappatihariyam dhammam desessanti. {102.4} Na tavaham papima parinibbayissami yava me idam brahmacariyam iddhanceva bhavissati phitanca vittharikam bahujannam puthubhutam yava devamanussehi suppakasitanti . idaneva 1- kho ananda ajja pavale 2- cetiye maro papima yenaham tenupasankami upasankamitva ekamantam atthasi . ekamantam thito kho ananda maro papima mam etadavoca parinibbatudani bhante bhagava parinibbatu sugato parinibbanakalodani bhante bhagavato bhasita kho panesa bhante bhagavata vaca na tavaham papima parinibbayissami yava me bhikkhu na savaka bhavissanti . Yava me bhikkhuniyo na savika bhavissanti. Yava me upasaka na savaka bhavissanti . yava me upasika na savika bhavissanti . yava me idam brahmacariyam [3]- iddhanceva [4]- bhavissati phitanca vittharikam bahujannam puthubhutam yava devamanussehi suppakasitanti . etarahi kho pana bhante bhagavato @Footnote: 1 Yu. idaniceva kho. 2 Ma. Yu. capale. ito param idisameva. 3-4 Ma. Yu. na. Brahmacariyam iddhanceva phitanca vittharikam bahujannam puthubhutam yava devamanussehi suppakasitam parinibbatudani bhante bhagava parinibbatu sugato parinibbanakalodani bhante bhagavatoti. {102.5} Evam vutte aham ananda maram papimantam etadavocam appossukko tvam papima hohi na ciram tathagatassa parinibbanam bhavissati ito tinnam masanam accayena tathagato parinibbayissatiti idaneva kho ananda ajja pavale cetiye tathagatena satena sampajanena ayusankharo ossatthoti. {102.6} Evam vutte ayasma anando bhagavantam etadavoca titthatu bhante bhagava kappam titthatu sugato kappam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti . alamdani ananda ma tathagatam yaci akalodani ananda tathagatam yacanayati . dutiyampi kho ayasma anando .pe. tatiyampi kho ayasma anando bhagavantam etadavoca titthatu bhante bhagava kappam titthatu sugato kappam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti. {102.7} Saddahasi tvam ananda tathagatassa bodhinti . evam bhante . atha kincarahi tvam ananda tathagatam yavatatiyakam abhinippilesiti. Sammukha me tam bhante bhagavato sutam sammukha patiggahitam yassa kassaci ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata 1- vatthukata anutthita paricita susamaraddha so @Footnote: 1 Yu. yanikata. ito param idisameva. Akankhamano kappam va tittheyya kappavasesam va tathagatassa kho ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha akankhamano ananda tathagato kappam va tittheyya kappavasesam vati . saddahasi tvam anandati. {102.8} Evam bhante . tasmatihananda tuyhevetam dukkatam tuyhevetam aparaddham yam tvam tathagatena evam olarike nimitte kayiramane olarike obhase kayiramane nasakkhi pativijjhitum na tathagatam yaci titthatu [1]- bhagava kappam titthatu sugato kappam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti sace tvam ananda tathagatam yaceyyasi dve va te vaca tathagato patikkhipeyya atha tatiyakam adhivaseyya tasmatihananda tuyhevetam dukkatam tuyhevetam aparaddham. [103] Ekamidaham ananda samayam rajagahe viharami gijjhakute pabbate . tatrapi kho taham ananda amantesim ramaniyam ananda rajagaham ramaniyo [2]- gijjhakuto pabbato yassa kassaci ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so akankhamano kappam va tittheyya kappavasesam va . tathagatassa kho ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so 3- akankhamano ananda tathagato kappam va @Footnote: 1 Ma. bhante. 2 Ma. ananda. 3 Yu. ayam patho natthi. Tittheyya kappavasesam vati evampi kho tvam ananda tathagatena olarike nimitte kayiramane olarike obhase kayiramane nasakkhi pativijjhitum na tathagatam yaci titthatu [1]- bhagava kappam titthatu sugato kappam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti sace tvam ananda tathagatam yaceyyasi dve va te vaca tathagato patikkhipeyya atha tatiyakam adhivaseyya tasmatihananda tuyhevetam dukkatam tuyhevetam aparaddham. [104] Ekamidaham ananda samayam tattheva rajagahe viharami gotamanigrodhe 2- .pe. tattheva rajagahe viharami corappapate. Tattheva rajagahe viharami vebharapasse sattapannaguhayam 3-. Tattheva rajagahe viharami isigilipasse kalasilayam . tattheva rajagahe viharami sitavane sappasondikapabbhare . tattheva rajagahe viharami tapodarame . tattheva rajagahe viharami veluvane kalandakanivape. Tattheva rajagahe viharami jivakambavane . tattheva rajagahe viharami maddakucchismim migadaye. {104.1} Tatrapi kho taham ananda amantesim ramaniyam ananda rajagaham ramaniyo gijjhakuto pabbato ramaniyo gotamanigrodho ramaniyo corappapato ramaniya vebharapasse sattapannaguha ramaniya isigilipasse kalasila ramaniyo sitavane sappasondikapabbharo ramaniyo tapodaramo ramaniyo @Footnote: 1 Ma. bhante. 2 Yu. nigordharame. 3 Ma. Yu. sattapanniguhayam. ito param @idisameva. Veluvanakalandakanivapo 1- ramaniyam jivakambavanam ramaniyo maddakucchimigadayo 2- yassa kassaci ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so akankhamano kappam va tittheyya kappavasesam va. {104.2} Tathagatassa kho ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so 3- akankhamano ananda tathagato kappam va tittheyya kappavasesam vati evampi kho tvam ananda tathagatena olarike nimitte kayiramane olarike obhase kayiramane nasakkhi pativijjhitum na tathagatam yaci titthatu bhagava kappam titthatu sugato kappam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti sace tvam ananda tathagatam yaceyyasi dve va te vaca tathagato patikkhipeyya atha tatiyakam adhivaseyya tasmatihananda tuyhevetam dukkatam tuyhevetam aparaddham. [105] Ekamidaham ananda samayam idheva vesaliyam viharami udene cetiye . tatrapi kho taham ananda amantesim ramaniya ananda vesali ramaniyam udenam cetiyam yassa kassaci ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so akankhamano kappam va tittheyya kappavasesam va . tathagatassa kho ananda cattaro iddhipada @Footnote: 1 Ma. Yu. veluvane. 2 Ma. Yu. maddakucchismim. 3 Yu. ayam patho natthi. Bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so 1- akankhamano ananda tathagato kappam va tittheyya kappavasesam vati evampi kho tvam ananda tathagatena olarike nimitte kayiramane olarike obhase kayiramane nasakkhi pativijjhitum na tathagatam yaci titthatu bhagava kappam titthatu sugato kappam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti sace tvam ananda tathagatam yaceyyasi dve va te vaca tathagato patikkhipeyya atha tatiyakam adhivaseyya tasmatihananda tuyhevetam dukkatam tuyhevetam aparaddham. [106] Ekamidaham ananda samayam idheva vesaliyam viharami gotamake cetiye .pe. idheva vesaliyam viharami sattambe cetiye . idheva vesaliyam viharami bahuputte cetiye . idheva vesaliyam viharami sarandade cetiye . idaneva kho taham ananda ajja pavale cetiye amantesim ramaniya ananda vesali ramaniyam udenam cetiyam ramaniyam gotamakam cetiyam ramaniyam sattambam cetiyam ramaniyam bahuputtam cetiyam ramaniyam sarandadam cetiyam ramaniyam pavalam cetiyam yassa kassaci ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha so akankhamano kappam va tittheyya kappavasesam va. {106.1} Tathagatassa kho ananda cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata @Footnote: 1 Yu. ayam patho natthi. ito param idisameva. Vatthukata anutthita paricita susamaraddha so akankhamano ananda tathagato kappam va tittheyya kappavasesam vati evampi kho tvam ananda tathagatena olarike nimitte kayiramane olarike obhase kayiramane nasakkhi pativijjhitum na tathagatam yaci titthatu bhagava kappam titthatu sugato kappam bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti sace tvam ananda tathagatam yaceyyasi dve va te vaca tathagato patikkhipeyya atha tatiyakam adhivaseyya tasmatihananda tuyhevetam dukkatam tuyhevetam aparaddham {106.2} na nu evam 1- ananda maya patikacceva 2- akkhatam sabbeheva piyehi manapehi nanabhavo vinabhavo annathabhavo tam kutettha ananda labbha yantam jatam bhutam sankhatam palokadhammam tam vata ma palujjiti netam thanam vijjati. {106.3} Yam kho panetam ananda tathagatena cattam vantam muttam pahinam patinissattham ossattho ayusankharo ekamsena vaca [3]- bhasita na ciram tathagatassa parinibbanam bhavissati ito tinnam masanam accayena tathagato parinibbayissatiti tanca 4- tathagato jivitahetu puna paccagamissatiti netam thanam vijjati . ayamananda yena mahavanam yena 5- kutagarasala tenupasankamissamati . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . athakho @Footnote: 1 Ma. etam. 2 Si. Yu. patigacceva. 3 Yu. bhagavata. 4 Yu. tam vacanam. @5 Yu. ayam patho natthi ito param idisameva. Bhagava ayasmata anandena saddhim yena mahavanam yena kutagarasala tenupasankami upasankamitva ayasmantam anandam amantesi gaccha tvam ananda yavatika bhikkhu vesalim upanissaya viharanti te sabbe upatthanasalayam sannipatehiti . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato patissunitva 1- yavatika bhikkhu vesalim upanissaya viharanti te sabbe upatthanasalayam sannipatetva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi . ekamantam thito kho ayasma anando bhagavantam etadavoca sannipatito bhante bhikkhusangho yassadani bhante bhagava kalam mannatiti. [107] Athakho bhagava yena upatthanasala tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . nisajja kho bhagava bhikkhu amantesi tasmatiha bhikkhave ye te 2- maya dhamma abhinna desita te vo sadhukam uggahetva asevitabba bhavetabba bahulikatabba yathayidam brahmacariyam addhaniyam assa ciratthitikam tadassa bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam . katame ca te bhikkhave dhamma maya abhinna desita ye te 3- sadhukam uggahetva asevitabba bhavetabba bahulikatabba yathayidam brahmacariyam addhaniyam assa ciratthitikam tadassa bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya @Footnote: 1 Yu. patissutva. 2 Yu. vo. 3 Ma. Yu. vo. Sukhaya devamanussanam . seyyathidam . cattaro satipatthana cattaro sammappadhana cattaro iddhipada pancindriyani panca balani satta bojjhanga ariyo atthangiko maggo . ime kho te 1- bhikkhave dhamma maya abhinna desita ye 2- te sadhukam uggahetva asevitabba bhavetabba bahulikatabba yathayidam brahmacariyam addhaniyam assa ciratthitikam tadassa bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti. {107.1} Athakho bhagava bhikkhu amantesi handadani bhikkhave amantayami vo vayadhamma sankhara appamadena sampadetha na ciram tathagatassa parinibbanam bhavissati ito tinnam masanam accayena tathagato parinibbayissatiti . idamavoca bhagava idam vatvana 3- sugato athaparam etadavoca sattha 4- [108] Daharapi ca ye vuddha ye bala ye ca pandita addha ceva dalidda ca sabbe maccuparayana. Yathapi kumbhakarassa katam mattikabhajanam khuddakanca mahantanca yanca pakkam yanca amakam sabbam bhedapariyantam evam maccanajivitam. Athaparam etadavoca sattha @Footnote: 1 Yu. ayam patho natthi. 2 Yu. te vo. Ma. ye vo. 3 Yu. vatva. ito param @idisameva. 4 ito param sihalapotthake paripakko vayo mayham ... dukkhassantam @karissatiti dissati. Paripakko vayo mayham parittam mama jivitam pahaya vo gamissami katam me saranamattano. Appamatta satimanto susila hotha bhikkhavo susamahitasankappa sacittamanurakkhatha. Yo imasmim dhammavinaye appamatto viharissati 1- pahaya jatisamsaram dukkhassantam karissatiti. Tatiyabhanavaram. 2- [109] Athakho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya vesalim pindaya pavisi vesaliyam pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto nagavalokitam 3- vesalim apaloketva ayasmantam anandam amantesi idam pacchimakam ananda tathagatassa vesaliya 4- dassanam bhavissati ayamananda yena bhandagamo 5- tenupasankamissamati . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi. {109.1} Athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena bhandagamo tadavasari . tatra sudam bhagava bhandagame viharati . Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi catunnam bhikkhave dhammanam ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca . katamesam catunnam . ariyassa bhikkhave silassa ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam @Footnote: 1 Si. Yu. vihessati. Ma. vihassati. 2 Yu. tatiyakabhanavaram nitthitam. Ma. tatiyo @bhanavaro. 3 Ma. Yu. nagapalokitam. 4 Yu. vesalidassanam. 5 Ma. bhandagamo. @ito param idisameva. Samsaritam mamanceva tumhakanca . ariyassa bhikkhave samadhissa ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca . ariyaya bhikkhave pannaya ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca . ariyaya bhikkhave vimuttiya ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca. {109.2} Tayidam bhikkhave ariyam silam anubuddham patividdham ariyo samadhi anubuddho patividdho ariya panna anubuddha patividdha ariya vimutti anubuddha patividdha ucchinna bhavatanha khina bhavanetti natthidani punabbhavoti . idamavoca bhagava idam vatvana sugato athaparam etadavoca sattha [110] Silam samadhi panna ca vimutti ca anuttara anubuddha ime dhamma gotamena yasassina iti buddho abhinnaya dhammamakkhati 1- bhikkhunam dukkhassantankaro sattha cakkhuma parinibbuboti. [111] Tatrapi sudam bhagava bhandagame viharanto etadeva bahulam bhikkhunam dhammim katham karoti iti silam iti samadhi iti panna silaparibhavito samadhi mahapphalo hoti mahanisamso samadhiparibhavita panna mahapphala hoti mahanisamsa pannaparibhavitam cittam sammadeva asavehi vimuccati seyyathidam kamasava bhavasava [2]- avijjasavati. @Footnote: 1 Ma. Yu. dhammamakkhasi. 2 Yu. ditthasava. [112] Athakho bhagava bhandagame yathabhirantam viharitva ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena hatthigamo ambagamo jambugamo yena bhoganagaram tenupasankamissamati . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena bhoganagaram tadavasari . tatra sudam bhagava bhoganagare viharati anande cetiye . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi cattarome bhikkhave mahapadese desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. Bhagava etadavoca [113] Idha bhikkhave bhikkhu evam vadeyya sammukha metam avuso bhagavato sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthu sasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam . anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte osaretabbani 1- vinaye sandassetabbani . tani ce sutte osariyamanani 2- vinaye sandassiyamanani na ceva sutte osaranti 3- na ca 4- vinaye sandissanti. Nitthamettha gantabbam addha idam na ceva tassa bhagavato vacanam imassa ca bhikkhuno duggahitanti iti hetam bhikkhave chaddeyyatha . Tani ce sutte osariyamanani vinaye sandassiyamanani sutte @Footnote: 1 Yu. otaretabbani. 2 Yu. otariyamanani. ito param idisameva. 3 Si. Yu. @otaranti. 4 Yu. na vinaye. Ce 1- osaranti vinaye ce 2- sandissanti. Nitthamettha gantabbam addha idam tassa bhagavato vacanam imassa ca bhikkhuno sugahitanti idam bhikkhave pathamam mahapadesam dhareyyatha. [114] Idha pana bhikkhave bhikkhu evam vadeyya amukasmim nama avase sangho viharati sathero sapamokkho tassa me sanghassa sammukha sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthu sasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam . anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte osaretabbani vinaye sandassetabbani . tani ce sutte osariyamanani vinaye sandassiyamanani na ceva sutte osaranti na ca vinaye sandissanti. Nitthamettha gantabbam addha idam na ceva tassa bhagavato vacanam tassa ca bhikkhusanghassa duggahitanti iti hetam bhikkhave chaddeyyatha . Tani ce sutte osariyamanani vinaye sandassiyamanani sutte ce 3- osaranti vinaye ca sandissanti . nitthamettha gantabbam addha idam tassa bhagavato vacanam tassa ca sanghassa sugahitanti idam bhikkhave dutiyam mahapadesam dhareyyatha. [115] Idha pana bhikkhave bhikkhu evam vadeyya amukasmim nama avase sambahula thera bhikkhu viharanti bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara tesam me theranam sammukha sutam @Footnote:1-2-3 Ma. Yu. ceva ... ca. Sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthu sasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam .pe. na vinaye sandissanti . nitthamettha gantabbam addha idam na ceva tassa bhagavato vacanam tesanca theranam duggahitanti iti hetam bhikkhave chaddeyyatha . tani ce sutte osariyamanani .pe. Vinaye sandissanti . nitthamettha gantabbam addha idam tassa bhagavato vacanam tesanca theranam sugahitanti idam bhikkhave tatiyam mahapadesam dhareyyatha. [116] Idha pana bhikkhave bhikkhu evam vadeyya amukasmim nama avase [1]- thero bhikkhu viharati bahussuto agatagamo dhammadharo vinayadharo matikadharo tassa me therassa sammukha sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthu sasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam . Anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte osaretabbani vinaye sandassitabbani 2- . Tani ce sutte osariyamanani vinaye sandassiyamanani na ceva sutte osaranti na ca 3- vinaye sandissanti . nitthamettha gantabbam .pe. addha idam tassa bhagavato vacanam tassa ca therassa sugahitanti idam bhikkhave catuttham mahapadesam dhareyyatha 4- . ime kho bhikkhave cattaro mahapadese dhareyyathati . tatrapi sudam bhagava bhoganagare @Footnote: 1 Ma. Yu. eko. 2 Ma. Yu. sandassetabbani. 3 Yu. na vinaye .... 4 Yu. @dhareyyathati. Viharati 1- anande cetiye etadeva bahulam bhikkhunam dhammim katham karoti iti silam iti samadhi iti panna silaparibhavito samadhi mahapphalo hoti mahanisamso samadhiparibhavita panna mahapphala hoti mahanisamsa pannaparibhavitam cittam sammadeva asavehi vimuccati seyyathidam kamasava bhavasava avijjasavati. [117] Athakho bhagava bhoganagare yathabhirantam viharitva ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena pava tenupasankamissamati . Evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena pava tadavasari . tatra sudam bhagava pavayam viharati cundassa kammaraputtassa ambavane . assosi kho cundo kammaraputto bhagava kira pavam anuppatto pavayam viharati mayham ambavaneti . athakho cundo kammaraputto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. {117.1} Ekamantam nisinnam kho cundam kammaraputtam bhagava dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi . Athakho cundo kammaraputto bhagavata dhammiya kathaya sandassito samadapito samuttejito sampahamsito bhagavantam etadavoca adhivasetu me bhante bhagava svatanaya bhattam saddhim bhikkhusanghenati. Adhivasesi bhagava tunhibhavena . athakho cundo kammaraputto bhagavato adhivasanam viditva @Footnote: 1 Ma. Yu. viharanto. Utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. {117.2} Athakho cundo kammaraputto tassa rattiya accayena sake nivesane panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva pahutanca sukaramaddavam bhagavato kalam arocapesi kalo bhante nitthitam bhattanti. Athakho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya saddhim bhikkhusanghena yena cundassa kammaraputtassa nivesanam tenupasankami upasankamitva pannattasane nisidi . nisajja kho bhagava cundam kammaraputtam amantesi yante cunda sukaramaddavam patiyattam tena mam parivisa yam panannam khadaniyam bhojaniyam patiyattam tena bhikkhusangham parivisati . evam bhanteti kho cundo kammaraputto bhagavato patissutva yam ahosi sukaramaddavam patiyattam tena bhagavantam parivisi yam panannam khadaniyam bhojaniyam patiyattam tena bhikkhusangham parivisi. {117.3} Athakho bhagava cundam kammaraputtam amantesi yante cunda sukaramaddavam avasittham tam sobbhe nikhanahi nahantam cunda passami sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya yassa tam paribhuttam samma parinamam gaccheyya annatra tathagatassati . evam bhanteti kho cundo kammaraputto bhagavato patissutva yam ahosi sukaramaddavam avasittham tam sobbhe nikhanitva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam Nisinnam kho cundam kammaraputtam bhagava dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami. {117.4} Athakho bhagavato cundassa kammaraputtassa bhattam bhuttavissa kharo abadho uppajji lohitapakkhandika sabalha 1- vedana vattanti maranantika . tapi 2- sudam bhagava sato sampajano adhivasesi avihannamano . athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena kusinara tenupasankamissamati . Evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi. [118] Cundassa bhattam bhunjitva kammarassati me sutam abadham samphusi dhiro sabalham 3- maranantikam. Bhuttassa ve 4- sukaramaddavena byadhi sabalha 5- udapadi satthu 6- virecamano 7- bhagava avoca gacchamaham kusinaram -* nagaranti. (ima gathayo sangitikale sangitikarakehi vutta 8-) [119] Athakho bhagava magga okkamma yena annataram rukkhamulam tenupasankami upasankamitva ayasmantam anandam amantesi ingha me tvam ananda catuggunam sanghatim pannapehi 9- kilantosmi ananda nisidissamiti . evam bhanteti kho ayasma anando @Footnote: 1-5 Ma. Yu. pabalha. 2 Ma. Yu. ta. 3 Ma. Yu. pabalham. 4 Ma. Yu. ca. @6 Po. Ma. Yu. satthuno. 7 Yu. viriccamano. 8 Si. Ma. Yu. ime patha natthi. @9 Po. Yu. pannapesi. ito param idisameva. @* mikarkr khagoe kusinaram peDna kusinaram Bhagavato patissutva catuggunam sanghatim pannapesi . nisidi bhagava pannatte asane . nisajja kho bhagava ayasmantam anandam amantesi ingha me tvam ananda paniyam ahara pipasitosmi ananda pivissamiti . evam vutte ayasma anando bhagavantam etadavoca idani bhante pancamattani sakatasatani abhikkantani tam cakkacchinnam udakam parittam lulitam avilam sandati ayam bhante kakudhanadi 1- avidure acchodaka satodaka sitodaka setodaka 2- supatittha ramaniya ettha bhagava paniyanca pivissati gattani ca sitikarissatiti 3-. {119.1} Dutiyampi kho bhagava ayasmantam anandam amantesi ingha me tvam ananda paniyam ahara pipasitosmi ananda pivissamiti . dutiyampi kho ayasma anando bhagavantam etadavoca idani bhante pancamattani sakatasatani abhikkantani tam cakkacchinnam udakam parittam lulitam avilam sandati ayam bhante kakudhanadi avidure acchodaka satodaka sitodaka setodaka supatittha ramaniya ettha bhagava paniyanca pivissati gattanipi 4- sitikarissatiti. {119.2} Tatiyampi kho bhagava ayasmantam anandam amantesi ingha me tvam ananda paniyam ahara pipasitosmi ananda pivissamiti . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato @Footnote: 1 Si. Yu. kakuttha naditipi kakudha naditipi patho. Ma. kakudhanadi. 2 Si. Yu. @acchodika satodika sitodika setaka. 3 Po. Yu. sitam karissatiti. ito param @idisameva. 4 Ma. Yu. gattani ca. Patissutva pattam gahetva yena sa nadika tenupasankami . Athakho sa nadika cakkacchinna paritta lulita avila sandamana ayasmante anande upasankamante accha vippasanna anavila sandati 1- . athakho ayasmato anandassa etadahosi acchariyam vata bho abbhutam vata bho tathagatassa mahiddhikata mahanubhavata 2- ayam hi sa nadika cakkacchinna paritta lulita avila sandamana mayi upasankamante accha vippasanna anavila sandatiti . pattena paniyam adaya yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante tathagatassa mahiddhikata mahanubhavata 3- idani sa bhante nadika cakkacchinna paritta lulita avila sandamana mayi upasankamante accha vippasanna anavila sandittha pivatu bhagava paniyam pivatu sugato paniyanti . Athakho bhagava paniyam apayi. [120] Tena kho pana samayena pukkuso mallaputto alarassa kalamassa savako kusinaraya pavam addhanamaggapatipanno hoti . Addasa kho pukkuso mallaputto bhagavantam annatarasmim rukkhamule nisinnam disvana yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho pukkuso mallaputto bhagavantam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante santena vata bhante pabbajita viharena viharanti bhutapubbam @Footnote: 1 Ma. Yu. sandittha. 2-3 Po. mahanubhavakata. Bhante alaro kalamo addhanamaggapatipanno magga okkamma avidure annatarasmim rukkhamule divaviharam 1- nisidi athakho bhante pancamattani sakatasatani alaram kalamam nissaya nissaya atikkamimsu athakho bhante annataro puriso tassa sakatasatthassa pitthito pitthito agacchanto yena alaro kalamo tenupasankami upasankamitva alaram kalamam etadavoca api bhante pancamattani sakatasatani atikkantani addasati na kho aham avuso addasanti kim pana bhante saddam assositi na kho aham avuso saddam assosinti kim pana bhante sutto ahositi na kho aham avuso sutto ahosinti kim pana bhante sanni ahositi evamavusoti so tvam bhante sanni samano jagaro pancamattani sakatasatani nissaya nissaya atikkantani neva addasa {120.1} na pana saddam assosi api hi 2- te bhante sanghati rajena okinnati evamavusoti athakho bhante tassa purisassa etadahosi acchariyam vata bho abbhutam vata bho santena vata bho pabbajita viharena viharanti yatra hi nama sanni samano jagaro pancamattani sakatasatani nissaya nissaya atikkantani neva dakkhati na pana saddam sossatiti alare kalame ularam pasadam pavedetva pakkamiti. {120.2} Tam kim mannasi pukkusa katamam nu kho dukkarataram va durabhisambhavataram va yo va sanni samano jagaro pancamattani @Footnote: 1 Yu. divavihare. 2 Ma. su.. Sakatasatani nissaya nissaya atikkantani neva passeyya na pana saddam suneyya yo va sanni samano jagaro deve vassante deve galagalayante vijjutasu 1- niccharantisu asaniya phalantiya neva passeyya na pana saddam suneyyati . Kim hi bhante [2]- karissanti panca va sakatasatani cha va sakatasatani satta va sakatasatani attha va sakatasatani nava va sakatasatani dasa va sakatasatani .pe. sahassam va sakatasatani 3- athakho etadeva dukkarataranceva durabhisambhavataranca yo sanni samano jagaro deve vassante deve galagalayante vijjutasu niccharantisu asaniya phalantiya neva passeyya na pana saddam suneyyati. [121] Ekamidaham pukkusa samayam atumayam viharami bhusagare. Tena kho pana samayena deve vassante deve galagalayante vijjutasu niccharantisu asaniya phalantiya avidure bhusagarassa dve kassaka bhataro hata cattaro ca balibadda . athakho pukkusa atumayam mahajanakayo nikkhamitva yena te dve kassaka bhataro hata cattaro ca balibadda tenupasankami . tena kho panaham pukkusa samayena bhusagara nikkhamitva bhusagaradvare abbhokase cankamami. Athakho pukkusa annataro puriso tamha mahajanakaya yenaham tenupasankami upasankamitva mam abhivadetva ekamantam atthasi . @Footnote: 1 Ma. vijjullatasu. ito param idisameva. 2 Yu. tani. 3 Ma. sakatasatasahassam @va. Ekamantam thitam kho aham pukkusa tam purisam etadavocam kinnu kho so avuso mahajanakayo sannipatitoti . idani bhante deve vassante deve galagalayante vijjutasu niccharantisu asaniya phalantiya dve kassaka bhataro hata cattaro ca balibadda ettha 1- so mahajanakayo sannipatito tvam pana bhante kva ahositi . Idheva kho aham avuso ahosinti . kim pana bhante addasati . Na kho aham avuso addasanti . kim pana bhante saddam assositi. Na kho aham avuso saddam assosinti . kim pana bhante sutto ahositi . na kho aham avuso sutto ahosinti . kim pana bhante sanni ahositi . evamavusoti . so tvam bhante sanni samano jagaro deve vassante deve galagalayante vijjutasu niccharantisu asaniya phalantiya neva addasa na pana saddam assositi. Evamavusoti. {121.1} Athakho pukkusa tassa purisassa etadahosi acchariyam vata bho abbhutam vata bho santena vata bho pabbajita viharena viharanti yatra hi nama sanni samano jagaro deve vassante deve galagalayante vijjutasu niccharantisu asaniya phalantiya neva dakkhissati 2- na pana saddam sunissatiti . mayi ularam pasadam pavedetva padakkhinam katva pakkamiti. {121.2} Evam vutte pukkuso mallaputto bhagavantam etadavoca esaham bhante yo [3]- alare kalame pasado tam mahavate va ophunami @Footnote: 1 Ma. Yu. etthe. 2 Ma. dakkhati. Yu. dakkhiti. 3 Ma. Yu. me.. Sighasotaya va nadiya pavahemi abhikkantam bhante abhikkantam bhante seyyathapi bhante nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telappajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhanti 1- evameva bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito esaham bhante bhagavantam saranam gacchami dhammanca bhikkhusanghanca upasakam mam bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti. {121.3} Athakho pukkuso mallaputto annataram purisam amantesi ingha me tvam bhane singivannam yugamattham dharaniyam aharati . evam bhanteti kho so puriso pukkusassa mallaputtassa patissutva tam singivannam yugamattham dharaniyam ahari . athakho pukkuso mallaputto tam singivannam yugamattham dharaniyam bhagavato upanamesi idam bhante singivannam yugamattham dharaniyam tam me bhante bhagava patigganhatu anukampam upadayati . Tenahi pukkusa ekena mam acchadehi ekena anandanti . Evam bhanteti kho pukkuso mallaputto bhagavato patissutva ekena bhagavantam acchadesi ekena ayasmantam anandam . athakho bhagava pukkusam mallaputtam dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi . athakho pukkuso mallaputto bhagavata dhammiya kathaya sandassito samadapito samuttejito sampahamsito utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. @Footnote: 1 Po. Ma. dakkhantiti. Yu. dakkhintiti. [122] Athakho ayasma anando acirapakkante pukkuse mallaputte tam singivannam yugamattham dharaniyam bhagavato kayam upanamesi . Tam bhagavato kayam upanamitam hatacchikam 1- viya khayati . athakho ayasma anando bhagavantam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante yava parisuddho bhante tathagatassa chavivanno pariyodato idam bhante singivannam yugamattham dharaniyam bhagavato kayam upanamitam hatacchikam 1- viya khayatiti . evametam ananda dvisu kho ananda kalesu ativiya tathagatassa kayo parisuddho hoti chavivanno pariyodato katamesu dvisu yanca ananda rattim tathagato anuttaram sammasambodhim abhisambujjhati yanca rattim anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayati imesu kho ananda dvisu kalesu ativiya tathagatassa kayo parisuddho hoti chavivanno pariyodato ajja kho panananda rattiya pacchime yame kusinarayam upavattane mallanam salavane antare yamakasalanam tathagatassa parinibbanam bhavissati ayamananda yena kakudhanadi tenupasankamissamati . Evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi. [123] Singivannam yugamattham pukkuso abhiharayi tena acchadito sattha somavanno 2- asobhathati. [124] Athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena kakudhanadi @Footnote: 1 Ma. hataccikam. Yu. vitaccikam. ito param idisameva. 2 Si. Yu. hemavanno. Tenupasankami upasankamitva kakudhanadim ajjhogahetva nhatva ca pivitva ca paccuttaritva yena ambavanam tenupasankami upasankamitva ayasmantam cundakam amantesi ingha me tvam cundaka catuggunam sanghatim pannapehi kilantosmi cundaka nipajjissamiti. {124.1} Evam bhanteti kho ayasma cundako bhagavato patissutva catuggunam sanghati pannapesi . athakho bhagava dakkhinena passena sihaseyyam kappesi padena 1- padam accadhaya sato sampajano utthanasannam manasikaritva . ayasma pana cundako tattheva bhagavato purato nisidi. [125] Gantvana buddho nadikam 2- kakudham acchodakam satodakam vippasannam ogahi sattha akilantarupo 3- tathagato appatimo ca loke. Nhatva ca pivitva cudakani 4- sutva purakkhato bhikkhuganassa majjhe sattha 5- pavatta bhagava idha dhamme upagami ambavanam mahesi. Amantayi cundakam nama bhikkhum catuggunam santhari 6- me nipajjim 7- so codito 8- bhavitattena cundo @Footnote: 1 Ma. Yu. pade. 2 Yu. nadiyam. 3 Yu. sukilantarupo. 4 Ma. Yu. cudatari @sattha. 5 Ma. vatuta. 6 Ma. santhara. Yu. patthara. 7 Ma. Yu. nipajjam. @8 Yu. modito. Catuggunam santhari 1- khippameva nipajji sattha akilantarupo 2- cundopi tattha pamukhe nisiditi. [126] Athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi siya kho panananda cundassa kammaraputtassa koci vippatisaram uppadeyya tassa te avuso cunda alabha tassa te dulladdham yassa te tathagato pacchimam pindapatam paribhunjitva parinibbutoti cundassa kho ananda kammaraputtassa evam vippatisaro pativinetabbo tassa te avuso cunda labha tassa te suladdham yassa te tathagato pacchimam pindapatam paribhunjitva parinibbuto sammukha metam avuso cunda bhagavato sutam sammukha patiggahitam dveme pindapata samasamaphala samasamavipaka ativiya annehi pindapatehi mahapphalatara ca mahanisamsatara ca. {126.1} Katame dve . yanca pindapatam paribhunjitva tathagato anuttaram sammasambodhim abhisambujjhati yanca pindapatam paribhunjitva tathagato anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayati ime dve pindapata samasamaphala samasamavipaka ativiya annehi pindapatehi mahapphalatara ca mahanisamsatara ca ayusamvattanikam ayasmata cundena kammaraputtena kammam upacitam vannasamvattanikam ayasmata cundena kammaraputtena kammam upacitam sukhasamvattanikam ayasmata .pe. Yasasamvattanikam .pe. @Footnote: 1 Yu. patthari . 2 Yu. sukilantarupo. Saggasamvattanikam .pe. adhipateyyasamvattanikam ayasmata cundena kammaraputtena kammam upacitanti cundassa ananda kammaraputtassa evam vippatisaro pativinetabboti . athakho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi [127] Dadato punnam pavaddhati samyamato veram na viyati 1- kusalo va jahati papakam ragadosamohakkhaya nibbutoti 2-. Catutthabhanavaram. [128] Athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena hirannavatiya nadiya parimantiram yena kusinara upavattanam mallanam salavanam tenupasankamissamati . Evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . athakho bhagava mahata bhikkhusanghena saddhim yena hirannavatiya nadiya parimantiram yena kusinara upavattanam mallanam salavanam tenupasankami upasankamitva ayasmantam anandam amantesi ingha me tvam ananda antarena yamakasalanam uttarasisakam mancakam pannapehi kilantosmi ananda nipajjissamiti . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato patissutva antarena yamakasalanam uttarasisakam mancakam pannapesi . athakho bhagava dakkhinena passena sihaseyyam kappesi @Footnote: 1 Ma. Yu. na ciyati. 2 Po. parinibbuto. Ma. sanibbuto. Yu. sa nibbuto. Padena padam accadhaya sato sampajano. [129] Tena kho pana samayena yamakasala sabbaphaliphulla honti akalapupphehi te tathagatassa sariram okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathagatassa pujaya . dibbanipi mandaravapupphani antalikkha papatanti tani tathagatassa sariram okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathagatassa pujaya . dibbanipi candanacunnani antalikkha sampatanti 1- tani tathagatassa sariram okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathagatassa pujaya . dibbanipi turiyani antalikkhe vajjanti 2- tathagatassa pujaya . dibbanipi sangitani antalikkhe vattanti tathagatassa pujaya. {129.1} Athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi sabbaphaliphulla kho ananda yamakasala akalapupphehi [3]- tathagatassa sariram okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathagatassa pujaya dibbanipi mandaravapupphani antalikkha papatanti tani tathagatassa sariram okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathagatassa pujaya dibbanipi candanacunnani antalikkha papatanti tani tathagatassa sariram okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathagatassa pujaya dibbanipi turiyani antalikkhe vajjanti tathagatassa pujaya dibbanipi sangitani antalikkhe vattanti tathagatassa pujaya na kho ananda ettavata va tathagato sakkato va hoti garukato va manito va pujito va apacito va yo kho ananda @Footnote: 1 Ma. Yu. papatanti. 2 Yu. vajjenti. 3 Ma. te. Bhikkhu va bhikkhuni va upasako va upasika va dhammanudhammapatipanno viharati samicipatipanno anudhammacari so tathagatam sakkaroti garukaroti maneti pujeti [1]- paramaya pujaya tasmatihananda dhammanudhammapatipanna viharissama samicipatipanna anudhammacarinoti evanhi vo ananda sikkhitabbanti. [130] Tena kho pana samayena ayasma upavano bhagavato purato thito hoti bhagavantam vijamano . athakho bhagava ayasmantam upavanam apasadeti 2- apehi bhikkhu ma me purato atthasiti . Athakho ayasmato anandassa etadahosi ayam kho ayasma upavano digharattam bhagavato upatthako santikavacaro samipacari atha ca pana bhagava pacchime kale ayasmantam upavanam apasadeti 3- apehi bhikkhu ma me purato atthasiti ko nu kho hetu ko paccayo yam bhagava ayasmantam upavanam apasadeti apehi bhikkhu ma me purato atthasiti. {130.1} Athakho ayasma anando bhagavantam etadavoca ayam bhante ayasma upavano digharattam bhagavato upatthako santikavacaro samipacari atha ca pana bhagava pacchime kale ayasmantam upavanam apasadeti apehi bhikkhu ma me purato atthasiti ko nu kho bhante hetu ko paccayo yam bhagava ayasmantam upavanam apasadeti apehi bhikkhu ma me purato atthasiti . yebhuyyena ananda dasasu lokadhatusu devata @Footnote: 1 Ma. apaciyati. 2-3 Ma. apasaresi. Yu. apasadesi. ito param idisameva. Sannipatita tathagatam dassanaya yavata ananda kusinara upavattanam mallanam salavanam samantato dvadasa yojanani natthi so padeso valaggakotinituddanamattopi mahesakkhahi devatahi apphuto devata ananda ujjhayanti dura vatamha agata tathagatam dassanaya kadaci karahaci tathagato 1- loke uppajjati araham sammasambuddho ajjeva rattiya pacchimayame tathagatassa parinibbanam bhavissati ayanca mahesakkho bhikkhu bhagavato purato thito ovarento na mayam labhama pacchime kale tathagatam dassanayati [2]-. {130.2} Kathambhuta pana bhante bhagava devata manasikarontiti 3-. Santananda devata akase pathavisanniniyo kese pakiriya kandanti baha paggayha kandanti chinnapadam 4- viya papatanti avattanti vivattanti atikhippam bhagava parinibbayissati atikhippam sugato parinibbayissati atikhippam cakkhuma loke 5- antaradhayissatiti {130.3} santananda devata pathaviya pathavisanniniyo kese pakiriya kandanti baha paggayha kandanti chinnapadam viya papatanti avattanti vivattanti atikhippam bhagava parinibbayissati atikhippam sugato parinibbayissati atikhippam cakkhuma loke antaradhayissatiti ya pana ta devata vitaraga ta sata sampajana adhivasenti anicca sankhara tam kutettha labbhati. @Footnote: 1 Ma. Yu. tathagata --- sammasambuddha. 2 Yu. (devata ananda ujjhayantiti .) @3 Ma. Yu. manasikarotiti. 4 Ma. Yu. chinnapatam. ito param idisameva. @5 Si. Ma. Yu. cakkhum loke. ito param idisameva. [131] Pubbe bhante disasu vassam vuttha bhikkhu agacchanti tathagatam dassanaya te mayam labhama manobhavaniye bhikkhu dassanaya labhama payirupasanaya bhagavato pana mayam bhante accayena na labhissama manobhavaniye bhikkhu dassanaya na labhissama payirupasanayati. {131.1} Cattarimani ananda saddhassa kulaputtassa dassaniyani samvejaniyani thanani . katamani cattari . idha tathagato jatoti ananda saddhassa kulaputtassa dassaniyam samvejaniyam thanam idha tathagato anuttaram sammasambodhim abhisambuddhoti ananda saddhassa kulaputtassa dassaniyam samvejaniyam thanam idha tathagatena 1- anuttaram dhammacakkam pavattitanti ananda saddhassa kulaputtassa dassaniyam samvejaniyam thanam idha tathagato anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbutoti ananda saddhassa kulaputtassa dassaniyam samvejaniyam thanam imani kho ananda cattari saddhassa kulaputtassa dassaniyani samvejaniyani thanani {131.2} agamissanti kho ananda saddha bhikkhu bhikkhuniyo upasaka upasikayo idha tathagato jatotipi idha tathagato anuttaram sammasambodhim abhisambuddhotipi idha tathagatena 2- anuttaram dhammacakkam pavattitantipi idha tathagato anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbutotipi ye hi keci ananda cetiyacarikam ahindanta pasannacitta kalam karissanti sabbe te kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjissantiti. @Footnote: 1-2 Po. tathagato ... pavattatiti. [132] Katham mayam bhante matugame patipajjamati . adassanam anandati . dassane bhagava sati katham patipajjitabbanti . analapo anandati . alapante 1- bhante katham patipajjitabbanti. Sati ananda upatthapetabbati. [133] Katham mayam bhante tathagatassa sarire patipajjamati . Abyavata tumhe ananda hotha tathagatassa sariram pujaya ingha tumhe ananda sadatthe ghatatha sadatthe 2- anuyunjatha sadatthe appamatta atapino pahitatta viharatha santananda khattiyapanditapi brahmanapanditapi gahapatipanditapi tathagate abhippasanna te tathagatassa sarirapujam karissantiti. {133.1} Katham pana bhante tathagatassa sarire patipajjitabbanti. Yatha kho ananda ranno cakkavattissa sarire patipajjanti evam tathagatassa sarire patipajjitabbanti . katham pana bhante ranno cakkavattissa sarire patipajjantiti . ranno ananda cakkavattissa sariram ahatena vatthena vethenti ahatena vatthena vethetva vihatena kappasena vethenti vihatena kappasena vethetva ahatena vatthena vethenti etena upayena pancahi yugasatehi ranno cakkavattissa sarire 3- vethetva ayasaya teladoniya pakkhipitva annissa ayasaya doniya patikkujjitva sabbagandhanam citakam karitva ranno cakkavattissa sariram jhapenti 4- catummahapathe ranno cakkavattissa thupam @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. alapantena pana. 2 Yu. sadattham. 3 Ma. Yu. @sariram. 4 Po. jalenti. Karonti evam kho ananda ranno cakkavattissa sarire patipajjanti yatha kho ananda ranno cakkavattissa sarire patipajjanti evam tathagatassa sarire patipajjitabbam catummahapathe tathagatassa thupo katabbo tattha ye te malam va gandham va cunnakam va aropessanti va abhivadessanti va cittam va pasadessanti tesantam bhavissati digharattam hitaya sukhayati. [134] Cattarome ananda thuparaha . katame cattaro . Tathagato araham sammasambuddho thuparaho paccekasambuddho thuparaho tathagatassa savako thuparaho raja cakkavatti thuparaho 1-. {134.1} Kincananda 2- atthavasam paticca tathagato araham sammasambuddho thuparaho . ayam tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa thupoti ananda bahu 3- jana cittam pasadenti te tattha cittam pasadetva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti idam kho ananda atthavasam paticca tathagato araham sammasambuddho thuparaho. {134.2} Kincananda atthavasam paticca paccekasambuddho thuparaho . ayam tassa paccekabuddhassa thupoti ananda bahu jana cittam pasadenti te tattha cittam pasadetva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti idam kho ananda atthavasam paticca paccekasambuddho thuparaho. {134.3} Kincananda atthavasam paticca tathagatassa @Footnote: 1 Po. Ma. thuparahoti. 2 Si. katamacananda. Yu. katamancananda. @ito param idisameva. 3 Yu. bahujano ... pasadeti. ito param idisameva. Savako thuparaho . ayam tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa savakathupoti ananda bahu jana cittam pasadenti te tattha cittam pasadetva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti idam kho ananda atthavasam paticca tathagatassa savako thuparaho. {134.4} Kincananda atthavasam paticca raja cakkavatti thuparaho. Ayam tassa dhammikassa dhammaranno thupoti ananda bahu jana cittam pasadenti te tattha cittam pasadetva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti idam kho ananda atthavasam paticca raja cakkavatti thuparaho ime kho ananda cattaro thuparahati. [135] Athakho ayasma anando viharam pavisitva kapisisam alambitva rodamano atthasi ahanca vatamhi sekkho sakaraniyo satthu ca me parinibbanam bhavissati yo mama anukampakoti . athakho bhagava bhikkhu amantesi kaham nu kho bhikkhave anandoti . eso bhante ayasma anando viharam pavisitva kapisisam alambitva rodamano thito ahanca vatamhi sekkho sakaraniyo satthu ca me parinibbanam bhavissati yo mama anukampakoti. {135.1} Athakho bhagava annataram bhikkhum amantesi ehi tvam bhikkhu mama vacanena anandam amantehi sattha tam avuso ananda amantetiti. Evam bhanteti kho so bhikkhu bhagavato patissutva yenayasma anando tenupasankami upasankamitva ayasmantam anandam Etadavoca sattha tam avuso ananda amantetiti . evamavusoti kho ayasma anando tassa bhikkhuno patissutva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . Ekamantam nisinnam kho ayasmantam anandam bhagava etadavoca alam ananda ma soci ma paridevi na nu evam 1- ananda maya patikacceva akkhatam sabbeheva piyehi manapehi nanabhavo vinabhavo annathabhavo tam kutettha [2]- labbha yantam jatam bhutam sankhatam palokadhammam tam vata ma palujjiti netam thanam vijjati digharattam kho te ananda tathagato paccupatthito mettena kayakammena hitena sukhena advayena appamanena mettena vacikammena hitena sukhena advayena appamanena mettena manokammena hitena sukhena advayena appamanena katapunnosi tvam ananda padhanamanuyunja khippam hohipi 3- anasavoti. {135.2} Athakho bhagava bhikkhu amantesi yepi te bhikkhave ahesum atitamaddhanam arahanto sammasambuddha tesampi bhagavantanam etaparamayeva upatthaka ahesum seyyathapi mayham anando yepi te bhikkhave bhavissanti anagatamaddhanam arahanto sammasambuddha tesampi bhagavantanam etaparamayeva upatthaka bhavissanti seyyathapi mayham anando pandito [4]- bhikkhave anando janati ayam kalo tathagatam dassanaya upasankamitum ayam kalo bhikkhunam ayam kalo bhikkhuninam ayam kalo @Footnote: 1 Ma. Yu. etam. 2 Po. Ma. Yu. ananda. 3 Ma. Yu. hohisi. 4 Yu. kho. Upasakanam ayam kalo upasikanam ayam kalo ranno rajamahamattanam ayam kalo titthiyanam ayam kalo titthiyasavakananti. [136] Cattarome bhikkhave acchariya abbhutadhamma 1- anande. Katame cattaro . sace bhikkhave bhikkhuparisa anandam dassanaya upasankamati dassanena sa attamana hoti tatra ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atitta va bhikkhave bhikkhuparisa hoti atha anando tunhi hoti sace bhikkhave bhikkhuniparisa anandam dassanaya upasankamati dassanena sa attamana hoti tatra ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atitta va bhikkhave bhikkhuniparisa hoti atha 2- anando tunhi hoti sace bhikkhave upasakaparisa anandam dassanaya upasankamati dassanena sa attamana hoti {136.1} tatra ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atitta va bhikkhave upasakaparisa hoti atha 3- anando tunhi hoti sace bhikkhave upasikaparisa anandam dassanaya upasankamati dassanena sa attamana hoti tatra ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atitta va bhikkhave upasikaparisa hoti atha 4- anando tunhi hoti ime kho bhikkhave cattaro acchariya abbhutadhamma 5- anande. {136.2} Cattarome bhikkhave acchariya abbhutadhamma ranne cakkavattimhi [6]- sace bhikkhave khattiyaparisa rajanam cakkavattim @Footnote: 1-5 Ma. Yu. abbhuta dhamma. 2-3-4 Ma. athakho. sabbattha idisameva. @6 Ma. katame cattaro. Dassanaya upasankamati dassanena sa attamana hoti tatra ce raja cakkavatti bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atitta va bhikkhave khattiyaparisa hoti atha raja cakkavatti tunhi hoti . Sace bhikkhave brahmanaparisa . gahapatiparisa . samanaparisa rajanam cakkavattim dassanaya upasankamati dassanena sa attamana hoti tatra ce raja cakkavatti bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atitta va bhikkhave samanaparisa hoti atha raja cakkavatti tunhi hotiti 1- evameva kho bhikkhave cattaro acchariya abbhutadhamma ananda sace bhikkhave bhikkhuparisa anandam dassanaya upasankamati dassanena sa attamana hoti {136.3} tatra ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atitta va bhikkhave bhikkhuparisa hoti atha anando tunhi hoti . sace bhikkhave bhikkhuniparisa . upasakaparisa . Upasikaparisa anandam dassanaya upasankamati dassanena sa attamana hoti tatra ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atitta va bhikkhave upasikaparisa hoti athakho anando tunhi hoti ime kho bhikkhave cattaro acchariya abbhutadhamma anandeti. [137] Evam vutte ayasma anando bhagavantam etadavoca ma bhante bhagava imasmim khuddakanagarake 2- ujjangalanagarake sakhanagarake parinibbayi 3- santi [4]- bhante annani mahanagarani seyyathidam @Footnote: 1 Ma. Yu. hoti. 2 Yu. kuddanagarake. ito param idisameva. 3 Yu. @parinibbayatu. 4 Yu. hi. Campa rajagaham savatthi saketam kosambi baranasi ettha bhagava parinibbayatu ettha bahu khattiyamahasala brahmanamahasala gahapatimahasala tathagate abhippasanna te tathagatassa sarirapujam karissantiti . ma hevam ananda avaca ma hevam ananda avaca khuddakanagarakam ujjangalanagarakam sakhanagarakanti {137.1} bhutapubbam ananda raja mahasudassano nama ahosi cakkavatti dhammiko dhammaraja caturanto vijitavi janapadatthavariyappatto sattaratanasamannagato ranno ananda mahasudassanassa ayam kusinara kusavati nama rajadhani ahosi puratthimena ca pacchimena ca dvadasayojanani ayamena uttarena ca dakkhinena ca sattayojanani vittharena kusavati ananda rajadhani iddha ceva ahosi phita ca bahujana ca akinnamanussa ca subhikkha ca seyyathapi ananda devanam alakamanda nama rajadhani iddha ceva ahosi phita ca bahujana ca akinnayakkha ca subhikkha ca evameva kho ananda kusavati rajadhani iddha ceva ahosi phita ca bahujana ca akinnamanussa ca subhikkha ca kusavati ananda rajadhani dasahi saddehi avivitta ahosi diva ceva rattinca seyyathidam hatthisaddena assasaddena rathasaddena bherisaddena mudingasaddena 1- vinasaddena gitasaddena sammasaddena talasaddena 2- [3]- asatha 4- pivatha khadathati dasamena saddena gaccha tvam ananda kusinarayam pavisitva kosinarakanam @Footnote: 1 Yu. mutinga .... 2 Ma. panitalasaddena. 3 Po. Ma. sankhasaddena. @4 Ma. Yu. asanatha. ime asamapatha annatthapi evam natabba. Mallanam arocehi ajja kho vasittha 1- rattiya pacchime yame tathagatassa parinibbanam bhavissati abhikkamatha vasittha abhikkamatha vasittha ma paccha vippatisarino ahuvattha amhakanca no gamakkhette tathagatassa parinibbanam ahosi na mayam labhimha pacchime kale tathagatam dassanayati . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato patissutva nivasetva pattacivaram adaya adutiyo 2- kusinarayam pavisi. {137.2} Tena kho pana samayena kosinaraka malla santhagare sannipatita honti kenacideva karaniyena . athakho ayasma anando yena kosinarakanam mallanam santhagaram tenupasankami upasankamitva kosinarakanam mallanam arocesi ajja kho vasittha rattiya pacchime yame tathagatassa parinibbanam bhavissati abhikkamatha vasittha abhikkamatha vasittha ma paccha vippatisarino ahuvattha amhakanca no gamakkhette tathagatassa parinibbanam ahosi na mayam labhimha pacchime kale tathagatassa 3- dassanayati . idamayasmato anandassa sutva malla ca mallaputta ca mallasunisa ca mallapajapatiyo ca aghavino dummana cetodukkhasamappita appekacce kese pakiriya kandanti baha paggayha kandanti chinnapadam viya papatanti avattanti vivattanti atikhippam bhagava parinibbayissati atikhippam sugato parinibbayissati atikhippam @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. vasettha. ito param idisameva. 2 Si. Ma. Yu. attadutiyo. @3 Ma. Yu. tathagatam. Cakkhuma loke antaradhayissatiti . athakho malla ca mallaputta ca mallasunisa ca mallapajapatiyo ca aghavino dummana cetodukkhasamappita yena upavattanam mallanam salavanam yenayasma anando tenupasankamimsu. {137.3} Athakho ayasmato anandassa etadahosi sace kho aham kosinarake malle ekamekam bhagavantam vandapessami avandito ca bhagava kosinarakehi mallehi bhavissati athayam ratti vibhayissati yannunaham kosinarake malle kulaparivattaso kulaparivattaso thapetva bhagavantam vandapeyyam itthannamo bhante mallo saputto sabhariyo sapariso samacco bhagavato pade sirasa vandatiti . athakho ayasma anando kosinarake malle kulaparivattaso kulaparivattaso thapetva bhagavantam vandapesi itthannamo bhante mallo saputto sabhariyo sapariso samacco bhagavato pade sirasa vandatiti . athakho ayasma anando etena upayena pathameneva yamena kosinarake malle bhagavantam vandapesi. [138] Tena kho pana samayena subhaddo nama paribbajako kusinarayam pativasati . assosi kho subhaddo paribbajako ajjeva [1]- Rattiya pacchime yame samanassa gotamassa parinibbanam bhavissatiti. Athakho subhaddassa paribbajakassa etadahosi sutam kho pana metam paribbajakanam vuddhanam mahallakanam acariyapacariyanam bhasamananam kadaci karahaci tathagata loke uppajjanti arahanto sammasambuddha 2- @Footnote: 1 Yu. kira. 2 Ma. Yu. sammasambuddhati. ito param idisameva. Ajjeva rattiya pacchime yame samanassa gotamassa parinibbanam bhavissati atthi ca me ayam kankhadhammo uppanno evampasanno aham samane gotame pahoti me samano gotamo tatha dhammam desetum yatha aham imam kankhadhammam pajaheyyanti. {138.1} Athakho subhaddo paribbajako yena upavattanam mallanam salavanam yenayasma anando tenupasankami upasankamitva ayasmantam anandam etadavoca sutam metam bho ananda paribbajakanam vuddhanam mahallakanam acariyapacariyanam bhasamananam kadaci karahaci tathagata loke uppajjanti arahanto sammasambuddha ajjeva rattiya pacchime yame samanassa gotamassa parinibbanam bhavissati atthi ca me ayam kankhadhammo uppanno evampasanno aham samane gotame pahoti me samano gotamo tatha dhammam desetum yatha aham imam kankhadhammam pajaheyyam sadhaham 1- bho ananda labheyyam samanam gotamam dassanayati. {138.2} Evam vutte ayasma anando subhaddam paribbajakam etadavoca alam avuso subhadda ma tathagatam vihethesi kilanto bhagavati. Dutiyampi kho subhaddo paribbajako .pe. tatiyampi kho subhaddo paribbajako ayasmantam anandam etadavoca sutam metam bho ananda paribbajakanam vuddhanam mahallakanam acariyapacariyanam bhasamananam kadaci karahaci tathagata loke uppajjanti @Footnote: 1 Si. Yu. svaham. ito param idisameva. Arahanto sammasambuddha ajjeva rattiya pacchime yame samanassa gotamassa parinibbanam bhavissati atthi ca me ayam kankhadhammo uppanno evampasanno aham samane gotame pahoti me samano gotamo tatha dhammam desetum yatha aham imam kankhadhammam pajaheyyam 1- sadhaham bho ananda labheyyam samanam gotamam dassanayati . Tatiyampi kho ayasma anando subhaddam paribbajakam etadavoca alam avuso subhadda ma tathagatam vihethesi kilanto bhagavati. {138.3} Assosi kho bhagava ayasmato anandassa subhaddena paribbajakena saddhim imam kathasallapam . athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi alam ananda ma subhaddam varesi labhatu 2- ananda subhaddo tathagatam dassanaya yankinci mam subhaddo pucchissati sabbantam annapekkho va mam pucchissati no vihesapekkho yancassaham puttho byakarissami tam khippameva ajanissatiti. {138.4} Athakho ayasma anando subhaddam paribbajakam etadavoca gacchavuso subhadda karoti te bhagava okasanti . athakho subhaddo paribbajako yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho subhaddo paribbajako bhagavantam etadavoca yeme bho gotama samanabrahmana sanghino ganino ganacariya nata yasassino titthakara sadhusammata bahujanassa @Footnote: 1 Po. Ma. pajaheyyanti. 2 Ma. Yu. labhatam. Seyyathidam purano kassapo makkhali gosalo ajito kesakambalo 1- pakudho kaccayano sanjayo velatthaputto 2- nigantho nataputto sabbe te sakaya patinnaya abbhannimsu sabbe 3- pana na abbhannimsu udahu ekacce na abbhannimsuti . alam subhadda titthatetam sabbe te sakaya patinnaya abbhannimsu sabbe 4- pana na abbhannimsu udahu ekacce abbhannimsu ekacce na abbhannimsuti dhammante subhadda desissami tam sunahi sadhukam manasikarohi bhasissamiti . Evam bhanteti kho subhaddo paribbajako bhagavato paccassosi . Bhagava etadavoca {138.5} yasmim kho subhadda dhammavinaye ariyo atthangiko maggo na upalabbhati samanopi tattha na upalabbhati dutiyopi tattha samano na upalabbhati tatiyopi tattha samanopi na upalabbhati catutthopi tattha samano na upalabbhati yasminca kho subhadda dhammavinaye ariyo atthangiko maggo upalabbhati samanopi tattha upalabbhati dutiyopi tattha samano upalabbhati tatiyopi tattha samano upalabbhati catutthopi tattha samano upalabbhati imasmim kho subhadda dhammavinaye ariyo atthangiko maggo upalabbhati idheva subhadda samano idha dutiyo samano idha tatiyo samano idha catuttho samano sunna parappavada samanebhi annehi @Footnote: 1 Si. Yu. kesakambali. 2 Si. Yu. velatthiputto. 3-4 Ma. Yu. sabbeva. Ime ca subhadda bhikkhu samma vihareyyum asunno loko arahantehi assati. [139] Ekunatimsa- 1- vayasa subhadda yam pabbajim kimkusalanuesi vassani pannasasamadhikani yato aham pabbajito subhadda nayassa dhammassa padesavatti ito bahiddha samanopi natthi. Dutiyopi samano natthi tatiyopi samano natthi catutthopi samano natthi sunna parappavada samanebhi annehi ime ca subhadda bhikkhu samma vihareyyum asunno loko arahantehi assati. [140] Evam vutte subhaddo paribbajako bhagavantam etadavoca abhikkantam bhante abhikkantam bhante seyyathapi bhante nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telappajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhanti evameva bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito esaham bhante bhagavantam saranam gacchami dhammanca bhikkhusanghanca labheyyamaham 2- bhante bhagavato santike pabbajjam labheyyam upasampadanti. Yo kho subhadda annatitthiyapubbo imasmim dhammavinaye @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. ekunatimso. 2 Ma. Yu. labheyyaham. Akankhati pabbajjam akankhati upasampadam so cattaro mase parivasati catunnam masanam accayena araddhacitta bhikkhu pabbajenti upasampadenti bhikkhubhavaya apica mettha puggalavemattata viditati . sace bhante annatitthiyapubba imasmim dhammavinaye akankhanta pabbajjam akankhanta upasampadam cattaro mase parivasanti catunnam masanam accayena araddhacitta bhikkhu pabbajenti upasampadenti bhikkhubhavaya aham cattari vassani parivasissami catunnam vassanam accayena araddhacitta bhikkhu pabbajentu upasampadentu bhikkhubhavayati. {140.1} Athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi tenahananda subhaddam paribbajakam pabbajethati . evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . athakho subhaddo paribbajako ayasmantam anandam etadavoca labha te 1- avuso ananda suladdham te 2- avuso ananda ye ettha satthara 3- sammukha antevasikabhisekena abhisittati. Alattha kho subhaddo paribbajako bhagavato santike pabbajjam alattha upasampadam . acirupasampanno kho panayasma subhaddo eko vupakattho appamatto atapi pahitatto viharanto nacirasseva yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti tadanuttaram brahmacariyapariyosanam ditthe va dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihasi khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam @Footnote: 1-2 Ma. Yu. vo. 3 Ma. satthu. Itthattayati abbhannasi . annataro kho pana ayasma subhaddo arahatam ahosi. So bhagavato pacchimo sakkhisavako ahositi. Pancamabhanavaram samattam. [141] Athakho bhagava ayasmantam anandam amantesi siya kho panananda tumhakam evamassa atitasatthukam pavacanam natthi no satthati na kho panetam ananda evam datthabbam yo vo ananda maya dhammo ca vinayo ca desito pannatto so vo mamaccayena sattha {141.1} yatha kho panananda etarahi bhikkhu annamannam avusovadena samudacaranti na te mamaccayena evam samudacaritabbam theratarena ananda bhikkhuna navakataro bhikkhu namena va gottena va avusovadena va samudacaritabbo navakatarena bhikkhuna therataro bhikkhu bhanteti va ayasmati va samudacaritabbo akankhamano ananda sangho mamaccayena khuddanukhuddakani sikkhapadani samuhanatu channassa ananda bhikkhuno mamaccayena brahmadando databboti . katamo pana bhante brahmadandoti . channo ananda bhikkhu yam iccheyya tam vadeyya so bhikkhuhi neva vattabbo na ovaditabbo na anusasitabboti. [142] Athakho bhagava bhikkhu amantesi siya kho pana bhikkhave ekabhikkhussapi kankha va vimati va buddhe va dhamme va sanghe va magge va patipadaya va pucchatha bhikkhave ma paccha Vippatisarino ahuvattha sammukhibhuto no sattha ahosi na mayam sikkhimha bhagavantam sammukha patipucchitunti . evam vutte te bhikkhu tunhi ahesum . dutiyampi kho bhagava .pe. tatiyampi kho bhagava bhikkhu amantesi siya kho pana bhikkhave ekabhikkhussapi kankha va vimati va buddhe va dhamme va sanghe va magge va patipadaya va pucchatha bhikkhave ma paccha vippatisarino ahuvattha sammukhibhuto no sattha ahosi na mayam sikkhimha bhagavantam sammukha patipucchitunti. Tatiyampi kho te bhikkhu tunhi ahesum. {142.1} Athakho bhagava bhikkhu amantesi siya kho pana bhikkhave satthu garavenapi na puccheyyatha sahayakopi bhikkhave sahayakassa arocetuti . evam vutte te bhikkhu tunhi ahesum. Athakho ayasma anando bhagavantam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante evam pasanno aham bhante imasmim bhikkhusanghe natthi imasmim bhikkhusanghe ekabhikkhussapi kankha va vimati va buddhe va dhamme va sanghe va magge va patipadaya vati . pasada kho tvam ananda vadesi nanameva hettha ananda tathagatassa natthi imasmim bhikkhusanghe ekabhikkhussapi kankha va vimati va buddhe va dhamme va sanghe va magge va patipadaya va imesam hi ananda pancannam bhikkhusatanam yo pacchimako bhikkhu so sotapanno avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. [143] Athakho bhagava bhikkhu amantesi handadani bhikkhave amantayami vo vayadhamma sankhara appamadena sampadethati . Ayam tathagatassa pacchima vaca. [144] Athakho bhagava pathamajjhanam samapajji pathamajjhana vutthahitva dutiyajjhanam samapajji dutiyajjhana vutthahitva tatiyajjhanam samapajji tatiyajjhana vutthahitva catutthajjhanam samapajji catutthajjhana vutthahitva akasanancayatanam samapajji akasanancayatanasamapattiya vutthahitva vinnanancayatanam samapajji vinnanancayatanasamapattiya vutthahitva akincannayatanam samapajji akincannayatanasamapattiya vutthahitva nevasannanasannatayanam samapajji nevasannanasannayatanasamapattiya vutthahitva sannavedayitanirodham samapajji. {144.1} Athakho ayasma anando ayasmantam anuruddham etadavoca parinibbuto bhante anuruddha bhagavati . Navuso ananda bhagava parinibbuto sannavedayitanirodham samapannoti . athakho bhagava sannavedayitanirodha- samapattiya vutthahitva nevasannanasannayatanam samapajji nevasannanasannayatanasamapattiya vutthahitva akincannayatanam samapajji akincannayatanasamapattiya vutthahitva vinnanancayatanam samapajji vinnanancayatanasamapattiya vutthahitva akasanancayatanam samapajji akasanancayatanasamapattiya vutthahitva catuttham jhanam Samapajji catuttha jhana vutthahitva tatiyam jhanam samapajji tatiya jhana vutthahitva dutiyam jhanam samapajji dutiya jhana vutthahitva pathamam jhanam samapajji pathama jhana vutthahitva dutiyam jhanam samapajji dutiya jhana vutthahitva tatiyam jhanam samapajji tatiya jhana vutthahitva catuttham jhanam samapajji . Catuttha jhana vutthahitva samanantara bhagava parinibbayi. [145] Parinibbute bhagavati saha parinibbana mahabhumicalo ahosi bhimsanako lomahamso devadundabhiyo ca phalimsu. [146] Parinibbute bhagavati saha parinibbana brahma sahampati imam gatham abhasi sabbe va nikkhipissanti bhuta loke samussayam yattha etadiso sattha loke appatipuggalo tathagato balappatto sambuddho parinibbutoti. [147] Parinibbute bhagavati saha parinibbana sakko devanamindo imam gatham abhasi anicca vata sankhara uppadavayadhammino uppajjitva nirujjhanti tesam vupasamo sukhoti. [148] Parinibbute bhagavati saha parinibbana ayasma anuruddho ima gatha abhasi Nahu assasapassaso thitacittassa tadino anejjo 1- santimarabbha yam kalamakari muni. Asallinena cittena vedanam ajjhavasayi pajjotasseva nibbanam vimokkho cetaso ahuti. [149] Parinibbute bhagavati saha parinibbana ayasma anando imam gatham abhasi tadasi yam bhimsanakam tadasi lomahamsanam sabbakaravarupete sambuddhe parinibbuteti. [150] Parinibbute bhagavati ye tettha 2- bhikkhu avitaraga appekacce baha paggayha kandanti chinnapadam viya papatanti avattanti vivattanti atikhippam bhagava parinibbuto atikhippam sugato parinibbuto atikhippam cakkhuma loke antarahitoti . Ye pana te bhikkhu vitaraga te sata sampajana adhivasenti anicca vata sankhara tam kutettha labbhati. [151] Athakho ayasma anuruddho bhikkhu amantesi alam avuso ma socittha ma paridevittha na nu etam avuso bhagavata patikacceva akkhatam sabbeheva piyehi manapehi nanabhavo vinabhavo annathabhavo tam kutettha avuso labbha yantam jatam bhutam sankhatam palokadhammam tam vata ma palujjiti netam @Footnote: 1 Ma. Yu. anejo. 2 Si. tattha ye te. Ma. Yu. ye te tattha. Thanam vijjati devata avuso ujjhayantiti . kathambhuta pana bhante anuruddha devata manasikarontiti 1-. {151.1} Santavuso ananda devata akase pathavisanniniyo kese pakiriya kandanti baha paggayha kandanti chinnapadam viya papatanti avattanti vivattanti atikhippam bhagava parinibbuto atikhippam sugato parinibbuto atikhippam cakkhuma loke antarahitoti santavuso ananda devata pathaviya pathavisanniniyo kese pakiriya kandanti .pe. Antarahitoti. Ya pana devata vitaraga ta sata sampajana adhivasenti anicca sankhara tam kutettha labbhati . athakho ayasma ca anuruddho ayasma ca anando tam rattavasesam dhammiya kathaya vitinamesum. {151.2} Athakho ayasma anuruddho ayasmantam anandam amantesi gaccha avuso ananda kusinaram pavisitva kosinarakanam mallanam arocehi parinibbuto vasittha bhagava yassadani kalam mannathati . Evam bhanteti kho ayasma anando ayasmato anuruddhassa patissutva pubbanhasamayam nivasetva pattacivaram adaya adutiyo kusinaram pavisi. [152] Tena kho pana samayena kosinaraka malla santhagare sannipatita honti kena 2- karaniyena . athakho ayasma anando yena kosinarakanam mallanam santhagaram tenupasankami upasankamitva @Footnote: 1 Ma. Yu. manasikarotiti. 2 Si. Ma. Yu. teneva. Kosinarakanam mallanam arocesi parinibbuto vasittha bhagava yassadani kalam mannathati . idamayasmato anandassa sutva malla ca mallaputta ca mallasunisa ca mallapajapatiyo ca aghavino dummana cetodukkhasamappita appekacce kese pakiriya kandanti baha paggayha kandanti chinnapadam viya papatanti avattanti vivattanti atikhippam bhagava parinibbuto atikhippam sugato parinibbuto atikhippam cakkhuma loke antarahitoti. {152.1} Athakho kosinaraka malla purise anapesum tenahi bhane kusinarayam gandhamalanca sabbanca talavacaram sannipatethati . Athakho kosinaraka malla gandhamalanca sabbanca talavacaram panca [1]- dussayugasatani adaya yena upavattanam mallanam salavanam yena bhagavato sariram tenupasankamimsu upasankamitva bhagavato sariram naccehi gitehi vaditehi malehi gandhehi sakkaronta garukaronta manenta pujenta celavitanani karonta mandalamalani 2- patiyadenta evam tam 3- divasam vitinamesum. {152.2} Athakho kosinarakanam mallanam etadahosi ativikalo kho ajja bhagavato sariram jhapetum svedani mayam bhagavato sariram jhapessamati. Athakho kosinaraka malla bhagavato sariram naccehi gitehi vaditehi malehi gandhehi sakkaronta garukaronta manenta pujenta celavitanani karonta mandalamalani 4- patiyadenta dutiyampi divasam vitinamesum tatiyampi @Footnote: 1 Ma. Yu. ca. 2-4 Ma. mandalamale. 3 Ma. ekadivasam. Divasam vitinamesum catutthampi divasam vitinamesum pancamampi divasam vitinamesum chatthampi divasam vitinamesum . athakho sattamampi divasam kosinarakanam mallanam etadahosi mayam bhagavato sariram naccehi gitehi vaditehi malehi gandhehi sakkaronta garukaronta manenta pujenta dakkhinena dakkhinam nagarassa haritva bahirena bahiram dakkhinato nagarassa bhagavato sariram jhapessamati. [153] Tena kho pana samayena attha malla pamokkha sisanhata 1- ahatani vatthani nivattha mayam bhagavato sariram uccaressamati na sakkonti uccaretum . athakho kosinaraka malla ayasmantam anuruddham etadavocum ko nu kho bhante anuruddha hetu ko paccayo yenime attha malla pamokkha sisanhata ahatani vatthani nivattha mayam bhagavato sariram uccaressamati na sakkonti uccaretunti . annatha kho vasittha tumhakam adhippayo annatha devatanam adhippayoti. {153.1} Katham pana bhante devatanam adhippayoti. Tumhakam kho vasittha adhippayo mayam bhagavato sariram naccehi gitehi vaditehi malehi gandhehi sakkaronta garukaronta manenta pujenta dakkhinena dakkhinam nagarassa haritva bahirena bahiram dakkhinato nagarassa bhagavato sariram jhapessamati devatanam kho vasittha adhippayo mayam bhagavato sariram dibbehi @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. sisam nahata. Naccehi gitehi vaditehi malehi gandhehi sakkaronta garukaronta manenta pujenta uttarena uttaram nagarassa haritva uttarena dvarena nagaram pavisitva majjhena majjham nagarassa haritva puratthimena dvarena nikkhamitva puratthimato nagarassa makutabandhanam nama mallanam cetiyam ettha bhagavato sariram jhapessamati . yatha bhante devatanam adhippayo tatha hotuti. {153.2} Tena kho pana samayena kosinara 1- yava sandhisamalasakatira jannumattena odhina mandaravapupphehi santhita 2- hoti . athakho deva ca kosinaraka ca malla bhagavato sariram dibbehi ca manusakehi ca naccehi gitehi vaditehi malehi gandhehi sakkaronta garukaronta manenta pujenta uttarena uttaram nagarassa haritva uttarena dvarena nagaram pavisitva majjhena majjham nagarassa haritva puratthimena dvarena nikkhamitva puratthimato nagarassa makutabandhanam nama mallanam cetiyam ettha bhagavato sariram nikkhipimsu. {153.3} Athakho kosinaraka malla ayasmantam anandam etadavocum katham mayam bhante ananda tathagatassa sarire patipajjamati . Yatha kho vasittha ranno cakkavattissa sarire patipajjanti evam tathagatassa sarire patipajjitabbanti . katham pana bhante ananda ranno cakkavattissa sarire patipajjantiti . ranno vasittha cakkavattissa sariram ahatena vatthena vethenti ahatena vatthena vethetva vihatena kappasena vethenti vihatena @Footnote: 1 Ma. Yu. kusinara yava sandhisamalasamkatira. 2 Ma. Yu. santhata. Kappasena vethetva ahatena vatthena vethenti etena upayena pancahi yugasatehi ranno cakkavattissa sariram vethetva ayasaya 1- teladoniya pakkhipitva annissa ayasaya 2- doniya patikkujjitva sabbagandhanam citakam karitva ranno cakkavattissa sariram jhapenti catummahapathe ranno cakkavattissa thupam karonti evam kho vasittha ranno cakkavattissa sarire patipajjanti yatha kho vasittha ranno cakkavattissa sarire patipajjanti evam tathagatassa sarire patipajjitabbam catummahapathe tathagatassa thupo karetabbo 3- tattha ye malam va gandham va cunnakam va aropessanti va abhivadessanti va cittam va pasadessanti tesantam bhavissati digharattam hitaya sukhayati . athakho kosinaraka malla purise anapesum tenahi bhane mallanam vihatakappasam sannipatethati. {153.4} Athakho kosinaraka malla bhagavato sariram ahatena vatthena vethesum ahatena vatthena vethetva vihatena kappasena vethesum vihatena kappasena vethetva ahatena vatthena vethesum etena upayena pancahi yugasatehi bhagavato sariram vethetva ayasaya teladoniya pakkhipitva annissa ayasaya doniya patikkujjitva sabbagandhanam citakam karitva bhagavato sariram citakam aropesum. [154] Tena kho pana samayena ayasma mahakassapo pavaya kusinaram addhanamaggapatipanno hoti mahata bhikkhusanghena saddhim @Footnote: 1-2 Ma. ayasaya. sabbattha idisameva. 3 Ma. Yu. katabbo. Pancamattehi bhikkhusatahi . athakho ayasma mahakassapo magga okkamma annataramhi rukkhamule nisidi . tena kho pana samayena annataro ajivako kusinarayam mandaravapuppham gahetva pavam addhanamaggapatipanno hoti . addasa kho ayasma mahakassapo tam ajivakam durato va agacchantam disva tam ajivakam etadavoca apavuso amhakam sattharam janasiti . amavuso janami ajja sattaham parinibbuto samano gotamo tato me idam mandaravapuppham gahitanti . tattha ye te bhikkhu avitaraga appekacce baha paggayha kandanti chinnapadam viya papatanti avattanti vivattanti atikhippam bhagava parinibbuto atikhippam sugato parinibbuto atikhippam cakkhuma loke antarahitoti . ye pana te bhikkhu vitaraga te sata sampajana adhivasenti anicca sankhara tam kutettha labbhati. [155] Tena kho pana samayena subhaddo nama vuddhapabbajito tassam parisayam nisinno hoti . athakho subhaddo vuddhapabbajito te bhikkhu etadavoca alam avuso ma socittha ma paridevittha sumutta mayam tena mahasamanena upadduta ca homa idam te 1- kappati idam te na kappatiti idani pana mayam yam icchissama tam karissama yam na icchissama tam na karissamati . athakho @Footnote: 1 votipi patho. [1]- Mahakassapo bhikkhu amantesi alam avuso ma socittha ma paridevittha na nu evam 2- avuso bhagavata patikacceva akkhatam sabbeheva piyehi manapehi nanabhavo vinabhavo annathabhavo tam kutettha avuso labbha yantam jatam bhutam sankhatam palokadhammam tam vata ma palujjiti netam thanam vijjatiti. [156] Tena kho pana samayena cattaro mallapamokkha sisanhata 3- ahatani vatthani nivattha mayam bhagavato citakam alimpessamati na sakkonti alimpetum . athakho kosinaraka malla ayasmantam anuruddham etadavocum ko nu kho bhante anuruddha hetu ko paccayo yenime cattaro mallapamokkha sisanhata ahatani vatthani nivattha mayam bhagavato citakam alimpessamati na sakkonti alimpetunti . annatha kho vasittha devatanam adhippayoti. Katham pana bhante devatanam adhippayoti. {156.1} Devatanam kho vasittha adhippayo ayam ayasma mahakassapo pavaya kusinaram addhanamaggapatipanno mahata bhikkhusanghena saddhim pancamattehi bhikkhusatehi na tava bhagavato citako pajjalissati yavayasma mahakassapo bhagavato pade sahattha 4- vandissatiti. Yatha bhante devatanam adhippayo tatha hotuti. {156.2} Athakho ayasma mahakassapo yena kusinarayam 5- makutabandhanam mallanam cetiyam yena @Footnote: 1 Ma. Yu. ayasma. 2 Ma. Yu. etam. 3 Si. Yu. sisam nahata. @4 Ma. Yu. sirasa. 5 Ma. kusinara. Bhagavato citako tenupasankami upasankamitva ekamsam civaram katva anjalim panametva tikkhattum citakam padakkhinam katva padato vivaritva bhagavato pade sirasa vandi . tanipi kho panca bhikkhusatani ekamsam civaram katva anjalim panametva tikkhattum padakkhinam katva bhagavato pade sirasa vandimsu . vandite [1]- panayasmata mahakassapena tehi ca pancahi bhikkhusatehi sayameva bhagavato citako pajjali. {156.3} Jhayamanassa kho pana bhagavato sarirassa yam ahosi chaviti va cammanti va mamsanti va nharuti va lasikati va tassa neva charika pannayittha na masi sariraneva avasissimsu . seyyathapi nama sappissa va telassa va jhayamanassa neva charika pannayati na masi evameva bhagavato sarirassa jhayamanassa yam ahosi chaviti va cammanti va mamsanti va nharuti va lasikati va tassa neva charika pannayittha na masi sariraneva avasissimsu . tesanca pancannam dussayugasatanam dve va dussani dayhimsu yanca sabbaabbhantarimam yanca bahiram . Daddhe kho pana bhagavato sarire antalikkha udakadhara patubhavitva bhagavato citakam nibbapesi . udakam salatopi abbhunnamitva bhagavato citakam nibbapesi . kosinaraka 2- malla sabbagandhodakena bhagavato citakam nibbapesum . athakho kosinaraka malla bhagavato sarirani sattaham santhagare sattipanjaram katva dhanupakaram @Footnote: 1 Ma. Yu. ca. 2 Ma. Yu. kosinarakapi. Parikkhipitva naccehi gitehi vaditehi malehi gandhehi sakkarimsu garukarimsu manesum pujesum. [157] Assosi kho raja magadho ajatasattu vedehiputto bhagava kira kusinarayam parinibbutoti . athakho raja magadho ajatasattu vedehiputto kosinarakanam mallanam dutam pahesi bhagavapi khattiyo ahampi khattiyo aham arahami bhagavato sariranam bhagam ahampi bhagavato sariranam thupanca mahanca karissamiti . assosum kho vesalika licchavi bhagava kira kusinarayam parinibbutoti . Athakho vesalika licchavi kosinarakanam mallanam dutam pahesum bhagavapi khattiyo mayampi khattiya mayampi arahama bhagavato sariranam bhagam mayampi bhagavato sariranam thupanca mahanca karissamati. {157.1} Assosum kho kapilavatthava 1- sakya bhagava kira kusinarayam parinibbutoti . athakho kapilavatthava sakya kosinarakanam mallanam dutam pahesum bhagava amhakam natisettho mayampi arahama bhagavato sariranam bhagam mayampi bhagavato sariranam thupanca mahanca karissamati . Assosum kho allakappaka thulayo 3- bhagava kira kusinarayam parinibbutoti . athakho allakappaka thulayo kosanarakanam mallanam dutam pahesum bhagavapi khattiyo mayampi khattiya mayampi arahama bhagavato sariranam bhagam mayampi bhagavato sariranam thupanca mahanca @Footnote: 1-2 Ma. kapilavatthuvasi. 3 Si. Ma. Yu. bulayo. Karissamati . assosum kho ramagamaka koliya bhagava kira kusinarayam parinibbutoti . athakho ramagamaka koliya kosinarakanam mallanam dutam pahesum bhagavapi khattiyo mayampi khattiya mayampi arahama bhagavato sariranam bhagam mayampi bhagavato sariranam thupanca mahanca karissamati . assosi kho vetthadipako brahmano bhagava kira kusinarayam parinibbutoti . athakho vetthadipako brahmano kosinarakanam mallanam dutam pahesi bhagavapi khattiyo ahampi brahmano ahampi arahami bhagavato sariranam bhagam ahampi bhagavato sariranam thupanca mahanca karissamiti. {157.2} Assosum kho paveyyaka malla bhagava kira kusinarayam parinibbutoti . athakho paveyyaka malla kosinarakanam mallanam dutam pahesum bhagavapi khattiyo mayampi khattiya mayampi arahama bhagavato sariranam bhagam mayampi bhagavato sariranam thupanca mahanca karissamati . Evam vutte kosinaraka malla te sanghe gane etadavocum bhagava amhakam gamakkhette parinibbuto na mayam dassama bhagavato sariranam bhaganti. [158] Evam vutte dono brahmano te sanghe gane etadavoca sunantu bhonto mama ekavakyam 2- amhaka buddho ahu khantivado @Footnote: 1 Ma. ekavacam. Na hi sadhuyam uttamapuggalassa sarirabhage siya 1- sampaharo. Sabbe va bhonto sahita samagga sammodamana karomattha bhage vittharika hontu disasu thupa bahu 2- jana cakkhumato pasannati. [159] Tenahi brahmana tvanceva bhagavato sarirani atthadha samam suvibhattam vibhajahiti . evam bhoti evam bhoti kho dono brahmano tesam sanghanam gananam patissunitva bhagavato sarirani atthadha samam suvibhattam vibhajitva te sanghe gane etadavoca imam me bhonto tumbam dentu 3- ahampi tumbassa thupanca mahanca karissamiti. Adamsu kho te donassa brahmanassa tumbam. [160] Assosum kho pipphalivaniya moriya bhagava kira kusinarayam parinibbutoti . athakho pipphalivaniya moriya kosinarakanam mallanam dutam pahesum bhagavapi khattiyo mayampi khattiya mayampi arahama bhagavato sariranam bhagam mayampi bhagavato sariranam thupanca mahanca karissamati . natthi bhagavato sariranam bhago vibhattani bhagavato sarirani ito angaram harathati. Te tato angaram aharimsu. [161] Athakho raja magadho ajatasattu vedehiputto rajagahe bhagavato sariranam thupanca mahanca akasi . vesalikapi licchavi @Footnote: 1 Ma. Yu. siya. 2 Yu. bahujjano ... pasannoti. 3 Ma. Yu. dadantu. Vesaliyam bhagavato sariranam thupanca mahanca akamsu . kapilavatthavapi 1- sakya kapilavatthusmim bhagavato sariranam thupanca mahanca akamsu. Allakappakapi thulayo allakappe bhagavato sariranam thupanca mahanca akamsu . Ramagamakapi koliya ramagame bhagavato sariranam thupanca mahanca akamsu . vetthadipakopi brahmano vetthadipe bhagavato sariranam thupanca mahanca akasi . paveyyakapi malla pavayam bhagavato sariranam thupanca mahanca akamsu . kosinarakapi malla kusinarayam bhagavato sariranam thupanca mahanca akamsu . donopi brahmano tumbassa thupanca mahanca akasi . pipphalivaniyapi moriya pipphalivane angaranam thupanca mahanca akamsu . iti attha sariratthupa 2- navamo tumbathupo dasamo angarathupo evametam bhutapubbanti. [162] Atthadonam cakkhumato sariram sattadonam jambudipe mahenti ekanca donam purisavaruttamassa ramagame nagaraja mahenti 3-. Eka hi datha tidivehi pujita eka pana gandharapure mahiyyati kalingaranno vijite punekam ekam puna 4- nagaraja mahenti 5-. @Footnote: 1 Ma. kapilavatthuvasipi. 2 Si. atthasariratthupananca. Yu. atthassa .... @3-5 Ma. maheti. 4 Ma. pana. Tasseva tejena ayam vasundhara ayagasetthehi mahi alankata evam imam cakkhumato sariram susakkatam sakkatasakkatehi. Devindanagindanarindapujito manussindasetthehi 1- tatheva pujito tam tam 2- vandatha panjalika bhavitva buddha 3- have kappasatehi dullabhati. Cattalisasama 4- danta kesa loma ca sabbaso deva harimsu ekekam cakkavalaparamparati. Mahaparinibbanasuttam nitthitam tatiyam. -------------- @Footnote: 1 Yu. manussasetthehi. 2 Ma. Yu. tam vandatha .... 3 Yu. buddho ... dullabhoti. @4 Yu. cattalisasama danta ... paramparati ime patha natthi. Mahasudassanasuttam [163] Evamme sutam . ekam samayam bhagava kusinarayam viharati upavattane mallanam salavane antare yamakasalanam parinibbanasamaye . Athakho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca ma bhante bhagava imasmim khuddakanagarake ujjangalanagarake sakhanagarake parinibbayi santi bhante annani mahanagarani seyyathidam campa rajagaham savatthi saketam kosambi baranasi ettha bhagava parinibbayatu ettha bahu khattiyamahasala brahmanamahasala gahapatimahasala tathagate abhippasanna te tathagatassa sarirapujam karissantiti. {163.1} Ma hevam ananda avaca khuddakanagarakam ujjangalanagarakam sakhanagarakanti . bhutapubbam ananda raja mahasudassano nama ahosi khattiyo muddhavasitto caturanto vijitavi janapadatthavariyappatto. Ranno ananda mahasudassanassa ayam kusinara kusavati nama rajadhani ahosi [1]-. Puratthimena ca pacchimena ca dvadasayojanani ayamena uttarena ca dakkhinena ca sattayojanani vittharena kusavati ananda rajadhani iddha ceva ahosi phita ca bahujana ca akinnamanussa ca subhikkha ca. Seyyathapi @Footnote: 1 Yu. sa kho ananda kusavati pacchimena ca puratthimena ca. Ananda devanam alakamanda nama rajadhani iddha ceva ahosi 1- phita ca bahujana ca akinnayakkha ca subhikkha ca evameva kho ananda kusavati rajadhani iddha ceva ahosi phita ca bahujana ca akinnamanussa ca subhikkha ca . kusavati ananda rajadhani dasahi saddehi avivitta ahosi diva ceva rattim ca seyyathidam hatthisaddena assasaddena rathasaddena bherisaddena mudingasaddena vinasaddena gitasaddena sammasaddena talasaddena asatha pivatha khadathati dasamena saddena. {163.2} Kusavati ananda rajadhani sattahi pakarehi parikkhitta ahosi [2]- eko pakaro sovannamayo eko rupiyamayo 3- eko veluriyamayo eko phalikamayo eko lohitankamayo 4- eko masaragallamayo eko sabbaratanamayo . Kusavatiya ananda rajadhaniya catunnam vannanam dvarani ahesum ekam dvaram sovannameyam ekam rupiyamayam ekam veluriyamayam ekam phalikamayam . ekamekasmim dvare satta satta esika nikhata ahesum tiporisanga tiporisam nikhata 5- dvadasaporisa 6- ubbedhena. Eka esika sovannamaya eka rupiyamaya eka veluriyamaya eka phalikamaya eka lohitankamaya eka masaragallamaya eka sabbaratanamaya. {163.3} Kusavati ananda rajadhani sattahi talapantihi parikkhitta ahosi eka talapanti sovannamaya eka rupiyamaya eka veluriyamaya eka phalikamaya eka lohitankamaya @Footnote: 1 Ma. hoti. 2 Yu. tattha. 3 Yu. rupimayo. ito param idisameva. 4 Po. @lohitangamayo. ito param idisameva. 5 Yu. tiporisam nikhatati @ime patha natthi . 6 Yu. catuporisa. Eka masaragallamaya eka sabbaratanamaya . sovannamayassa talassa sovannamayo khandho ahosi rupiyamayani pattani ca phalani ca . rupiyamayassa talassa rupiyamayo khandho ahosi sovannamayani pattani ca phalani ca . veluriyassa talassa veluriyamayo khandho ahosi phalikamayani pattani ca phalani ca . Phalikamayassa talassa phalikamayo khandho ahosi veluriyamayani pattani ca phalani ca . lohitankamayassa talassa lohitankamayo khandho ahosi masaragallamayani pattani ca phalani ca . Masaragallamayassa talassa masaragallamayo khandho ahosi lohitankamayani pattani ca pattani ca phalani ca. {163.4} Sabbaratanamayassa talassa sabbaratanamayo khandho ahosi sabbaratanamayani pattani ca phalani ca . tasam kho panananda talapantinam vateritanam saddo ahosi vaggu 1- ca rajaniyo ca kammaniyo 2- ca madaniyo ca . seyyathapi ananda pancangikassa turiyassa suvinitassa suppatitalitassa 3- kusalehi 4- susamannahatassa 5- saddo hoti vaggu ca rajaniyo ca kammaniyo ca madaniyo ca evameva kho ananda tasam talapantinam vateritanam saddo ahosi vaggu ca rajaniyo ca kammaniyo ca madaniyo ca . ye kho panananda tena samayena kusavatiya rajadhaniya dhutta ahesum sonda pipasa te tasam talapantinam vateritanam @Footnote: 1 Ma. vaggu. 2 Ma. khamaniyo. Yu. kamaniyo. ito param idisameva. @3 Yu. suppatipatalitassa. 4 Ma. sukusalehi. 5 Ma. samannahatassa. Saddena paricaresum. [164] Raja ananda mahasudassano sattahi ratanehi samannagato ahosi catuhi ca iddhihi. Katamehi sattahi. Idhananda ranno mahasudassanassa tadahuposathe pannarase sisanhatassa uposathikassa uparipasadavaragatassa dibbam cakkaratanam paturahosi sahassaram sanemikam sanabhikam sabbakaraparipuram disva ranno mahasudassanassa etadahosi sutam kho panetam 1- yassa ranno khattiyassa muddhavasittassa tadahuposathe pannarase sisanhatassa uposathikassa uparipasadavaragatassa dibbam cakkaratanam patubhavati sahassaram sanemikam sanabhikam sabbakaraparipuram so hoti raja cakkavattiti assam nu kho aham raja cakkavattiti. {164.1} Athakho ananda raja mahasudassano utthayasana ekamsam uttarasangam karitva vamena hatthena suvannabhingaram gahetva dakkhinena hatthena cakkaratanam abbhukkiri pavattatu bhavam cakkaratanam abhivijinatu bhavam cakkaratananti . athakho tam ananda cakkaratanam puratthimadisam pavattati 2- . anudeva 3- raja mahasudassano saddhim caturanginiya senaya . yasmim kho panananda padese cakkaratanam patitthasi 4- tattha raja mahasudassano vasam upagacchi saddhim caturanginiya senaya. Ye kho panananda puratthimaya disaya patirajano te rajanam mahasudassanam @Footnote: 1 Si. pana metam. 2 Ma. pavatti. 3 Si. Ma. Yu. anvadeva. ito param @idisameva. 4 Po. patitathati. Upasankamitva evamahamsu ehi kho maharaja svagatam [1]- maharaja sakam te maharaja anusasa maharajati . raja mahasudassano evamaha pano na hantabbo adinnam nadatabbam kamesu miccha na caritabba musa na bhasitabba majjam na patabbam yathabhuttanca bhunjathati . ye kho panananda puratthimaya disaya patirajano te ranno mahasudassanassa anuyanta 2- ahesum. {164.2} Athakho tam ananda cakkaratanam puratthimam samuddam ajjhogahetva paccuttaritva dakkhinam disam pavattati 3- dakkhinam samuddam ajjhogahetva paccuttaritva pacchimam disam pavattati pacchimam samuddam ajjhogahetva paccuttaritva uttaram disam pavattati . Anudeva raja mahasudassano saddhim caturanginiya senaya . yasmim kho panananda padese cakkaratanam patitthasi tattha raja mahasudassano vasam upagacchi saddhim caturanginiya senaya . ye kho panananda uttaraya disaya patirajano te rajanam mahasudassanam upasankamitva evamahamsu ehi kho maharaja svagatam maharaja sakam te maharaja anusasa maharajati . raja mahasudassano evamaha pano na hantabbo adinnam nadatabbam kamesu miccha na caritabba musa na bhasitabba majjam na patabbam yathabhuttanca bhunjathati . ye kho panananda uttaraya disaya @Footnote: 1 Ma. te. ito param idisameva. 2 Si. Yu. anuyutta. 3 Ma. Yu. pavatti. @ito param idisameva. Patirajano te ranno mahasudassanassa anuyanta ahesum. {164.3} Athakho tam ananda cakkaratanam samuddapariyantam pathavim abhivijitva 1- kusavatim rajadhanim paccagantva ranno mahasudassanassa antepuradvare atthakaranapamukhe akkhahatam manne atthasi ranno mahasudassanassa antepuram upasobhayamanam . ranno ananda mahasudassanassa evarupam cakkaratanam paturahosi. [165] Puna caparam ananda ranno mahasudassanassa hatthiratanam paturahosi sabbaseto sattappatittho iddhima vehasangamo uposatho nama nagaraja . [2]- disva ranno mahasudassanassa cittam pasidi bhaddakam vata bho hatthiyanam sace damatham upeyyati . Athakho tam ananda hatthiratanam seyyathapi nama bhaddo 3- hatthajaniyo digharattam suparidanto evameva damatham upagacchi . Bhutapubbam ananda raja mahasudassano tameva hatthiratanam vimamsamano pubbanhasamayam abhiruhitva samuddapariyantam pathavim anuyayitva 4- kusavatim rajadhanim paccagantva patarasamakasi . ranno ananda mahasudassanassa evarupam hatthiratanam paturahosi. [166] Puna caparam ananda ranno mahasudassanassa assaratanam paturahosi sabbaseto kakasiso munjakeso iddhima vehasangamo valahako nama assaraja . disva ranno mahasudassanassa cittam pasidi bhaddakam vata bho assayanam sace damatham upeyyati . @Footnote: 1 Ma. Yu. abhivijinitva. 2 Po. Ma. tam. sabbattha idisameva. @3 Ma. gandhahatthajaniyo. 4 Yu. anusamsayitva. Athakho tam ananda assaratanam seyyathapi nama bhaddo assajaniyo digharattam suparidanto evameva damatham upagacchi . bhutapubbam ananda raja mahasudassano tameva assaratanam vimamsamano pubbanhasamayam abhiruhitva samuddapariyantam pathavim anuyayitva 1- kusavatim rajadhanim paccagantva patarasamakasi . ranno ananda mahasudassanassa evarupam assaratanam paturahosi. [167] Puna caparam ananda ranno mahasudassanassa maniratanam paturahosi [2]- maniveluriyo subho jatima atthamso suparikammakato accho vippasanno sabbakarasampanno . tassa kho panananda maniratanassa abha samanta yojanam phuta ahosi . bhutapubbam ananda raja mahasudassano tameva maniratanam vimamsamano caturanginim senam sannayhitva manim dhajaggam aropetva rattandhakaratimisayam payasi 3- . Ye kho panananda samanta gama ahesum te 4- obhasena kammante payojesum divati mannamana . ranno ananda mahasudassanassa evarupam maniratanam paturahosi. [168] Puna caparam ananda ranno mahasudassanassa itthiratanam paturahosi abhirupa dassaniya pasadika paramaya vannapokkharataya samannagata natidigha natirassa natikisa natithula natikalika 5- naccodata atikkanta manussivannam 6- appatta dibbavannam . tassa kho panananda itthiratanassa evarupo @Footnote: 1 Yu. anusayitva. 2 Ma. Yu. so ahosi. 3 Yu. payati. 4 Ma. Yu. te @tenobhasena. 5 Yu. natikali. 6 Ma. manusivannam. Yu. manusam vannam. Kayasamphasso hoti seyyathapi nama tulapicuno va kappasapicuno va . tassa kho panananda itthiratanassa site unhani gattani honti unhe sitani . tassa kho panananda itthiratanassa kayato candanagandho vayati mukhato uppalagandho . tam kho panananda itthiratanam ranno mahasudassanassa pubbutthayini ahosi pacchanipatini kimkarapatisavini manapacarini piyavadini . tam kho panananda itthiratanam rajanam mahasudassanam manasapi no aticari 1- kuto pana kayena . ranno panananda mahasudassanassa evarupam itthiratanam paturahosi. [169] Puna caparam ananda ranno mahasudassanassa gahapatiratanam paturahosi . tassa kammavipakajam dibbacakkhum paturahosi yena nidhim passati sassamikampi assamikampi . so rajanam mahasudassanam upasankamitva evamaha appossukko tvam deva hohi aham te dhanena dhanakaraniyam karissamiti . bhutapubbam ananda raja mahasudassano tameva gahapatiratanam vimamsamano navam abhiruhitva majjhe gangaya nadiya sotam ogahitva 2- gahapatiratanam etadavoca attho me gahapati hirannasuvannenati . tenahi maharaja ekatiram 3- navam upetuti . idheva me gahapati attho va hirannasuvannenati . Athakho tam ananda gahapatiratanam ubhohi hatthehi udakam omasitva puram hirannasuvannassa kumbhim uddharitva rajanam mahasudassanam @Footnote: 1 Ma. aticari. 2 Yu. ogahetva. @3 Ma. ekam tiram nava .... Yu. ekam va tiram nava. Etadavoca alamettavata maharaja katamettavata maharajati . Raja mahasudassano evamaha alamettavata gahapati katamettavata gahapati pujitamettavata gahapatiti . ranno ananda mahasudassanassa evarupam gahapatiratanam paturahosi. [170] Puna caparam ananda ranno mahasudassanassa parinayakaratanam paturahosi pandito viyatto medhavi patibalo rajanam mahasudassanam upeyyapetabbam 1- upeyyapetum apeyyapetabbam apeyyapetum thapetabbam thapetum . so rajanam mahasudassanam upasankamitva evamaha appossukko tvam deva hohi ahamanusasissamiti . Ranno ananda mahasudassanassa evarupam parinayakaratanam paturahosi . raja ananda mahasudassano imehi sattahi ratanehi samannagato ahosi. [171] [2]- Raja ananda mahasudassano catuhi iddhihi samannagato hoti 3-. Katamahi catuhi iddhihi. Idhananda raja mahasudassano abhirupo ahosi dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato ativiya annehi manussehi . raja ananda mahasudassano imaya pathamaya iddhiya samannagato ahosi. [172] Puna caparam ananda raja mahasudassano dighayuko ahosi ciratthitiko ativiya annehi manussehi . raja ananda @Footnote: 1 sabbapotthakesu upayapetabbam upayapetum apayapetabbam apayapetum. 2 Yu. puna @caparam ananda raja .... 3 Ma. Yu. ahosi. Mahasudassano imaya dutiyaya iddhiya samannagato ahosi. [173] Puna caparam ananda raja mahasudassano appabadho ahosi appatanko samavepakiniya gahaniya samannagato natisitaya naccunhaya ativiya annehi manussehi . raja ananda mahasudassano imaya tatiyaya iddhiya samannagato ahosi. [174] Puna caparam ananda raja mahasudassano brahmanagahapatikanam piyo ahosi manapo . seyyathapi ananda pita puttanam piyo hoti manapo evameva kho ananda raja mahasudassano brahmanagahapatikanam piyo ahosi manapo . Ranno 1- pana ananda mahasudassanassa brahmanagahapatika piya ahesum manapa . seyyathapi ananda pitu putta piya honti manapa evameva kho ananda rannopi mahasudassanassa brahmanagahapatika piya ahesum manapa. {174.1} Bhutapubbam ananda raja mahasudassano caturanginiya senaya uyyanabhumim niyyasi . athakho ananda brahmanagahapatika rajanam mahasudassanam upasankamitva evamahamsu ataramano deva yahi yatha tam mayam cirataram passeyyamati. Rajapi ananda mahasudassano sarathi amantesi ataramano sarathi ratham pesehi yatha aham brahmanagahapatike cirataram passeyyanti . raja ananda mahasudassano imaya catutthaya 2- iddhiya samannagato ahosi . raja ananda mahasudassano @Footnote: 1 Ma. Yu. rannopi ananda. 2 Ma. catutthiya. Imahi catuhi iddhihi samannagato ahosi. [175] Athakho ananda ranno mahasudassanassa etadahosi yannunaham imasu talantarikasu dhanusate dhanusate pokkharaniyo mapeyyanti . mapesi kho ananda raja mahasudassano tasu talantarikasu dhanusate dhanusate pokkharaniyo . ta kho panananda pokkharaniyo catunnam vannanam itthakahi cita ahesum eka itthaka sovannamaya eka rupiyamaya eka veluriyamaya eka phalikamaya. {175.1} Tasu kho panananda pokkharanisu cattari 1- sopanani ahesum catunnam vannanam ekam sopanam sovannamayam ekam rupiyamayam ekam veluriyamayam ekam phalikamayam . sovannamayassa sopanassa sovannamaya thambha ahesum rupiyamaya suciyo 2- ca unhisanca . rupiyamayassa sopanassa rupiyamaya thambha ahesum sovannamaya suciyo ca unhisanca . veluriyamayassa sopanassa veluriyamaya thambha ahesum phalikamaya suciyo ca unhisanca . Phalikamayassa sopanassa phalikamaya thambha ahesum veluriyamaya suciyo ca unhisanca . ta kho panananda pokkharaniyo dvihi vedikahi parikkhitta ahesum eka vedika sovannamaya eka rupiyamaya . sovannamayaya vedikaya sovannamaya thambha ahesum rupiyamaya suciyo ca unhisanca . rupiyamayaya vedikaya rupiyamaya thambha ahesum sovannamaya suciyo ca unhisanca . athakho @Footnote: 1 Ma. Yu. amenditam. 2 Ma. Yu. suciyo. sabbattha idisameva. Ananda ranno mahasudassanassa etadahosi yannunaham imasu pokkharanisu evarupam malam ropapeyyam uppalam padumam kumudam pundarikam sabbotukam sabbajanassa anavattanti 1- . ropapesi kho ananda raja mahasudassano tasu pokkharanisu evarupam malam uppalam padumam kumudam pundarikam sabbotukam sabbajanassa anavattam 2- . Athakho ananda ranno mahasudassanassa etadahosi yannunaham imasam pokkharaninam tire nhapake purise thapeyyam ye agatagatam janam nhapessantiti . thapesi 3- kho ananda raja mahasudassano tasam pokkharaninam tire nhapake purise ye agatagatam janam nhapesum 4-. {175.2} Athakho ananda ranno mahasudassanassa etadahosi yannunaham imasam pokkharaninam tire evarupam danam patthapeyyam annam annatthikassa panam panatthikassa vattham vatthatthikassa yanam yanatthikassa sayanam sayanatthikassa itthim itthitthikassa hirannam hirannatthikassa suvannam suvannatthikassati . patthapesi kho ananda raja mahasudassano tasam pokkharaninam tire evarupam danam annam annatthikassa panam panatthikassa vattham vatthatthikassa yanam yanatthikassa sayanam sayanatthikassa itthim itthitthikassa hirannam hirannatthikassa suvannam suvannatthikassati. [176] Athakho ananda brahmanagapatika pahutam sapateyyam adaya rajanam mahasudassanam upasankamitva evamahamsu idam deva @Footnote: 1 Ma. anavatanti. Yu. anacaranti. 2 Ma. anavatam. Yu. anacaram. @3 Ma. patthapesi. 4 Yu. nhapeyyum. Pahutam sapateyyam devasseva 1- uddissa abhatam tam devo patigganhatuti . alam bho mamamidam 2- pahutam sapateyyam dhammikena balina abhisankhatam tam vo hotu ito ca bhiyyo harathati. Te ranna patikkhitta ekamantam apakkamma evam samacintesum na kho evam 3- amhakam patirupam yam [4]- imani sapateyyani punadeva sakani gharani patihareyyama 5- yannuna mayam ranno mahasudassanassa nivesanam mapeyyamati . te rajanam mahasudassanam upasankamitva evamahamsu nivesanam te deva mapeyyamati 6- . Adhivasesi kho ananda raja mahasudassano tunhibhavena. [177] Athakho ananda sakko devanamindo ranno mahasudassanassa cetasa cetoparivitakkamannaya vissakammam 7- devaputtam amantesi ehi tvam samma vissakamma ranno mahasudassanassa nivesanam mapehi dhammam nama pasadanti . evam bhaddam tavati kho ananda vissakammo devaputto sakkassa devanamindassa patissunitva seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva devesu tavatimsesu antarahito ranno mahasudassanassa purato paturahosi . athakho ananda vissakammo devaputto rajanam mahasudassanam etadavoca nivesanam te deva mapessami dhammam @Footnote: 1 Si. devadevam. Yu. devamyeva uddissa ahatam. 2 Ma. mamapidam. Yu. mamapi. @3 Ma. Yu. etam. 4 Yu. mayam. 5 Po. patihareyyamati. Yu. patiharama. @6 Ma. Yu. mapessamati. 7 Po. Ma. vissukammam. evamuparipi. Nama pasadanti . adhivasesi kho ananda raja mahasudassano tunhibhavena. {177.1} Mapesi kho ananda vissakammo devaputto ranno mahasudassanassa nivesanam dhammam nama pasadam . dhammo ananda pasado puratthimena ca pacchimena ca yojanam ayamena ahosi uttarena ca dakkhinena ca addhayojanam vittharena . dhammassa ananda pasadassa tiporisam uccatarena 1- vatthum citam ahosi catunnam vannanam itthakahi eka itthaka sovannamaya eka rupiyamaya eka veluriyamaya eka phalikamaya. {177.2} Dhammassa ananda pasadassa caturasitithambhasahassani ahesum catunnam vannanam eko thambho sovannamayo eko rupiyamayo eko veluriyamayo eko phalikamayo . dhammo ananda pasado catunnam vannanam phalakehi santhato ahosi ekam phalakam sovannamayam ekam rupiyamayam ekam veluriyamayam ekam phalikamayam. {177.3} Dhammassa ananda pasadassa catuvisatisopanani ahesum catunnam vannanam ekam sopanam sovannamayam ekam rupiyamayam ekam veluriyamayam ekam phalikamayam . sovannamayassa sopanassa sovannamaya thambha ahesum rupiyamaya suciyo ca unhisanca . Rupiyamayassa sopanassa rupiyamaya thambha ahesum sovannamaya suciyo ca unhisanca . veluriyamayassa sopanassa veluriyamaya thambha ahesum phalikamaya suciyo ca unhisanca . phalikamayassa sopanassa phalikamaya thambha ahesum veluriyamaya @Footnote: 1 Yu. uccattanena. Suciyo ca unhisanca. {177.4} Dhamme ananda pasade caturasitikutagarasahassani ahesum catunnam vannanam ekam kutagaram sovannamayam ekam rupiyamayam ekam veluriyamayam ekam phalikamayam . sovannamaye kutagare rupiyamayo pallanko pannatto ahosi . rupiyamaye kutagare sovannamayo pallanko pannatto ahosi . veluriyamaye kutagare dantamayo pallanko pannatto ahosi . phalikamaye kutagare masaragallamayo 1- pallanko pannatto ahosi. {177.5} Sovannamayassa kutagarassa dvare rupiyamayo talo thito ahosi tassa rupiyamayo khandho sovannamayani pattani ca phalani ca. Rupiyamayassa kutagarassa dvare sovannamayo talo thito ahosi tassa sovannamayo khandho rupiyamayani pattani ca phalani ca . Veluriyamayassa kutagarassa dvare phalikamayo talo thito ahosi tassa phalikamayo khandho veluriyamayani pattani ca phalani ca . Phalikamayassa kutagarassa dvare veluriyamayo talo thito ahosi tassa veluriyamayo khandho phalikamayani pattani ca phalani ca. [178] Athakho ananda ranno mahasudassanassa etadahosi yannunaham mahaviyuhassa kutagarassa dvare sabbasovannamayam talavanam mapeyyam yattha divaviharam nisidissamiti . mapesi kho ananda raja mahasudassano mahaviyuhassa kutagarassa dvare sabbasovannamayam talavanam yattha divaviharam nisidi . dhammo @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. saramayo. Ananda pasado dvihi vedikahi parikkhitto ahosi eka vedika sovannamaya eka rupiyamaya . sovannamayaya vedikaya sovannamaya thambha ahesum rupiyamaya suciyo ca unhisanca . Rupiyamayaya vedikaya rupiyamaya thambha ahesum sovannamaya suciyo ca unhisanca. {178.1} Dhammo ananda pasado dvihi kinkanikajalehi 1- parikkhitto ahosi ekam jalam sovannamayam ekam [2]- rupiyamayam . Sovannamayassa jalassa rupiyamaya kinkanika 3- ahesum . rupiyamayassa jalassa sovannamaya kinkanika ahesum . tesam kho ananda kinkanikajalanam vateritanam saddo ahosi vaggu ca rajaniyo ca kammaniyo 4- ca madaniyo ca . seyyathapi ananda pancangikassa turiyassa suvinitassa suppatitalitassa 5- kusalehi 6- susamannahatassa 7- saddo hoti vaggu ca rajaniyo ca kammaniyo ca madaniyo ca evameva kho ananda tesam kinkanikajalanam vateritanam saddo ahosi vaggu ca rajaniyo ca kammaniyo ca madaniyo ca. {178.2} Ye kho panananda tena samayena kusavatiya rajadhaniya dhutta ahesum sonda pipasa te tesam kinkanikajalanam vateritanam saddena paricaresum. Nitthito kho ananda 8- dhammo pasado duddikkho ahosi musati cakkhuni . Seyyathapi ananda vassanam pacchime mase saradasamaye visuddhe 9- upaviddhe 10- vigatavalahake deve adicco nabham abbhussakkamano 11- @Footnote: 1 Ma. kinkinikajalehi. Yu. kinkinikajalahi. 2 Yu. jalam. 3 Yu. kinkiniyo. @sabbattha idisameva. 4 Ma. Yu. kamaniyo. evamuparipi. 5 Yu. suppatipatalitassa. @6 Ma. sukusalehi. 7 Ma. Yu. samannahatassa. 8 Ma. Yu. panananda. 9 Ma. Yu. ayam @patho natthi. 10 Ma. Yu. viddhe. 11 Ma. abbhuggamamano. Yu. abbhussukkamano. Duddikkho 1- ahosi musati cakkhuni evameva kho ananda dhammo pasado duddikkho ahosi musati cakkhuni. {178.3} Athakho ananda ranno mahasudassanassa etadahosi yannunaham dhammassa pasadassa purato dhammam nama pokkharanim mapeyyanti. Mapesi kho ananda raja mahasudassano dhammassa pasadassa purato dhammam nama pokkharanim . dhamma ananda pokkharani puratthimena ca pacchimena ca yojanam ayamena ahosi uttarena ca dakkhinena ca addhayojanam vittharena . dhamma ananda pokkharani catunnam vannanam itthakahi cita ahosi eka itthaka sovannamaya eka rupiyamaya eka veluriyamaya eka phalikamaya. {178.4} Dhammaya [2]- ananda pokkharaniya catuvisatisopanani ahesum catunnam vannanam ekam sopanam sovannamayam ekam rupiyamayam ekam veluriyamayam ekam phalikamayam . sovannamayassa sopanassa sovannamaya thambha ahesum rupiyamaya suciyo ca unhisanca . rupiyamayassa sopanassa rupiyamaya thambha ahesum sovannamaya suciyo ca unhisanca . Veluriyamayassa sopanassa veluriyamaya thambha ahesum phalikamaya suciyo ca unhisanca . phalikamayassa sopanassa phalikamaya thambha ahesum veluriyamaya suciyo ca unhisanca. {178.5} Dhamma ananda pokkharani dvihi vedikahi parikkhitta ahosi eka vedika sovannamaya eka rupiyamaya . sovannamayaya vedikaya sovannamaya thambha @Footnote: 1 Yu. sabbattha dudikkho. 2 Yu. ca. Ahesum rupiyamaya suciyo ca unhisanca . rupiyamayaya vedikaya rupiyamaya thambha ahesum sovannamaya suciyo ca unhisanca. {178.6} Dhamma ananda pokkharani sattahi talapantihi parikkhitta ahosi eka talapanti sovannamaya eka rupiyamaya eka veluriyamaya eka phalikamaya eka lohitankamaya eka masaragallamaya eka sabbaratanamaya . sovannamayassa talassa sovannamayo khandho ahosi rupiyamayani pattani ca phalani ca . rupiyamayassa talassa rupiyamayo khandho ahosi sovannamayani pattani ca phalani ca . veluriyamayassa talassa veluriyamayo khandho ahosi phalikamayani pattani ca phalani ca . phalikamayassa talassa phalikamayo khandho ahosi veluriyamayani pattani ca phalani ca . lohitankamayassa talassa lohitankamayo khandho ahosi masaragallamayani pattani ca phalani ca . masaragallamayassa talassa masaragallamayo khandho ahosi lohitankamayani pattani ca phalani ca. {178.7} Sabbaratanamayassa talassa sabbaratanamayo khandho ahosi sabbaratanamayani pattani ca phalani ca . tasam kho panananda talapantinam vateritanam saddo ahosi vaggu ca rajaniyo ca kammaniyo ca madaniyo ca. Seyyathapi ananda pancangikassa turiyassa suvinitassa suppatitalitassa kusalehi susamannahatassa saddo ahosi vaggu ca rajaniyo ca kammaniyo ca madaniyo ca evameva kho ananda tasam talapantinam vateritanam Saddo ahosi vaggu ca rajaniyo ca kammaniyo ca madaniyo ca . Ye kho panananda tena samayena kusavatiya rajadhaniya dhutta ahesum sonda pipasa te tasam talapantinam vateritanam saddena paricaresum. {178.8} Nitthite kho panananda dhamme pasade nitthitaya ca dhammaya pokkharaniya raja mahasudassano ye kho panananda 1- tena samayena samanesu va samanasammata brahmanesu va brahmanasammata te sabbakamehi santappetva dhammam pasadam abhiruhiti. Pathamabhanavaram. [179] Athakho ananda ranno mahasudassanassa etadahosi kissa nu kho me idam kammassa phalam kissa kammassa vipako yenaham etarahi evammahiddhiko evammahanubhavoti . athakho ananda ranno mahasudassanassa etadahosi tinnam kho me idam kammanam phalam tinnam kammanam vipako yenaham etarahi evammahiddhiko evammahanubhavo seyyathidam danassa damassa sannamassati. {179.1} Athakho ananda raja mahasudassano yena mahaviyuham kutagaram tenupasankami upasankamitva mahaviyuhassa kutagarassa dvare thito udanam udanesi tittha kamavitakka tittha byapadavitakka tittha vihimsavitakka ettavata kamavitakka ettavata byapadavitakka ettavata vihimsavitakkati . athakho ananda raja mahasudassano @Footnote: 1 Ma. Yu. kho pananandati ime patha natthi. Mahaviyuham kutagaram pavisitva sovannamaye pallanke nisinno vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamajjhanam upasampajja vihasi vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyajjhanam upasampajja vihasi pitiya ca viraga upekkhako ca vihasi sato sampajano sukhanca kayena patisamvedesi yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyajjhanam upasampajja vihasi sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catutthajjhanam upasampajja vihasi. [180] Athakho ananda raja mahasudassano mahaviyuha kutagara nikkhamitva sovannamayam kutagaram pavisitva rupiyamaye pallanke nisinno mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva vihasi tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham . iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva vihasi karunasahagatena cetasa . muditasahagatena cetasa . Upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva vihasi tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham . iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena Appamanena averena abyapajjhena pharitva vihasi. [181] Ranno ananda mahasudassanassa caturasitinagarasahassani ahesum kusavatirajadhanipamukhani caturasitipasadasahassani ahesum dhammapasadapamukhani caturasitikutagarasahassani ahesum mahaviyuhakutagarapamukhani caturasitipallankasahassani ahesum sovannamayani rupiyamayani dantamayani masaragallamayani 1- gonakatthatani patikatthatani 2- patalikatthatani kadalimigapavarapaccattharanani sauttaracchadani 3- ubhatolohitakupadhanani caturasitinagasahassani ahesum sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani uposathanagarajapamukhani caturasitiassasahassani ahesum sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani valahakaassarajapamukhani caturasitirathasahassani ahesum sihacammaparivarani byagghacammaparivarani dipicammaparivarani pandukambalaparivarani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani vejayantarathapamukhani caturasitimanisahassani ahesum maniratanapamukhani caturasitiitthisahassani ahesum subhaddadevipamukhani caturasitigahapatisahassani ahesum gahapatiratanapamukhani caturasitikhattiyasahassani ahesum anuyantani 4- parinayakaratanapamukhani caturasitidhenusahassani ahesum duhasandanani 5- kamsupadharanani 6- caturasitivatthakotisahassani ahesum khomasukhumanam kappasikasukhumanam koseyyasukhumanam @Footnote: 1 Ma. Yu. saramayani. sabbattha idisameva. 2 ayam patho natthi. @3 Yu. sauttaracchadanani. 4 Si. Yu. anuyuttani. 5 Si. Ma. Yu. dukulasandanani. @6 Si. kamsupasandanani. Kambalasukhumanam . ranno ananda mahasudassanassa 1- caturasitithalipakasahassani ahesum sayam patam bhattabhiharo abhiharayittha. 2- [182] Tena kho panananda samayena ranno mahasudassanassa caturasitinagasahasasani sayam patam upatthanam agacchanti . athakho ananda ranno mahasudassanassa etadahosi imani kho me caturasitinagasahassani sayam patam upatthanam agacchanti yannuna vassasatassa vassasatassa accayena dvecattalisam dvecattalisam nagasahassani sakim sakim upatthanam agaccheyyunti . athakho ananda raja mahasudassano parinayakaratanam amantesi imani kho me samma parinayakaratana caturasitinagasahassani sayam patam upatthanam agacchanti tenahi samma parinayakaratana vassasatassa vassasatassa accayena dvecattalisam dvecattalisam nagasahassani sakim sakim upatthanam agacchantuti . evam devati [3]- ananda parinayakaratanam ranno mahasudassanassa paccassosi . athakho ananda ranno mahasudassanassa aparena samayena vassasatassa vassasatassa accayena dvecattalisam dvecattalisam nagasahassani sakim sakim upatthanam agamimsu. {182.1} Athakho ananda subhaddaya deviya bahunnam vassanam bahunnam vassasatanam bahunnam vassasahassanam accayena etadahosi ciram dittho kho me raja mahasudassano yannunaham rajanam mahasudassanam dassanaya upasankameyyanti . athakho ananda subhadda @Footnote: 1 Yu. ime patha natthi. 2 Ma. Yu. abhihariyittha. 3 Po. Ma. Yu. kho. Devi itthagaram amantesi ettha tumhe sisanhayatha 1- pitani vatthani parupatha ciram dittho no raja mahasudassano rajanam mahasudassanam dassanaya upasankameyyamati . 2- evam ayyeti kho ananda itthagaram subhaddaya deviya patissunitva sisanhayitva pitani vatthani parupitva yena subhadda devi tenupasankami. {182.2} Athakho ananda subhadda devi parinayakaratanam amantesi kappehi samma parinayakaratana caturanginim senam ciram dittho no raja mahasudassano rajanam mahasudassanam dassanaya upasankameyyamati . 3- Evam deviti kho ananda parinayakaratanam subhaddaya deviya patissunitva caturanginim senam kappapetva subhaddaya deviya pativedesi kappita kho te devi caturangini sena yassadani kalam mannasiti . Athakho ananda subhadda devi caturanginiya senaya saddhim itthagarena yena dhammo pasado tenupasankami upasankamitva dhammam pasadam abhiruhitva yena mahaviyuham kutagaram tenupasankami upasankamitva mahaviyuhassa kutagarassa dvarabaham alambitva atthasi. {182.3} Athakho ananda raja mahasudassano saddam sutva 4- kinnu kho so mahato viya janakayassa saddoti mahaviyuha kutagara nikkhamanto addasa subhaddam dveim dvarabaham alambitva thitam disva subhaddam devim etadavoca ettheva devi tittha ma pavisiti. Athakho ananda raja mahasudassano @Footnote: 1 Ma. Yu. sisani nhayatha. 2-3 Ma. Yu. upasankamissamati. 4 Yu. ime patha @natthi. Annataram purisam amantesi ehi tvam ambho purisa mahaviyuha kutagara sovannamayam pallankam niharitva sabbasovannamaye talavane pannapehiti . evam devati kho ananda so puriso ranno mahasudassanassa patissutva mahaviyuha kutagara sovannamayam pallankam niharitva sabbasovannamaye talavane pannapesi . Athakho ananda raja mahasudassano dakkhinena passena sihaseyyam kappesi padena padam accadhaya sato sampajano. [183] Athakho ananda subhaddaya deviya etadahosi vippasannani kho ranno mahasudassanassa indriyani parisuddhani 1- chavivanno pariyodato ma heva kho raja mahasudassano kalamakasiti . rajanam mahasudassanam etadavoca imani [2]- te deva caturasitinagarasahassani kusavatirajadhanipamukhani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi {183.1} imani te deva caturasitipasadasahassani dhammapasadapamukhani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi imani [3]- te deva caturasitikutagarasahassani mahaviyuhakutagarapamukhani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi imani te deva caturasitipallankasahassani sovannamayani rupiyamayani dantamayani masaragallamayani gonakatthatani patikatthatani patalikatthatani kadalimigapavarapaccattharanani sauttaracchadani ubhatolohitakupadhanani ettha deva chandam janehi @Footnote: 1 Ma. Yu. parisuddho. 2 Yu. kho. 3 Po. kho. Jivite apekkham karohi imani te deva caturasitinagasahassani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani uposathanagarajapamukhani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi imani te deva caturasitiassasahassani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani valahakaassarajapamukhani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi imani te deva caturasitirathasahassani sihacammaparivarani byagghacammaparivarani dipicammaparivarani pandukambalaparivarani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani vejayantarathapamukhani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi {183.2} imani te deva caturasitimanisahassani maniratanapamukhani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi imani te deva caturasitiitthisahassani itthiratanapamukhani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi imani te deva caturasitigahapatisahassani gahapatiratanapamukhani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi imani te deva caturasitikhattiyasahassani anuyantani parinayakaratanapamukhani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi imani te deva caturasitidhenusahassani duhasandanani kamsupadharanani ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi imani te deva caturasitivatthakotisahassani khomasukhumanam kappasikasukhumanam koseyyasukhumanam Kambalasukhumanam ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohi imani te deva caturasitithalipakasahassani sayam patam bhattabhiharo abhiharayittha 1- ettha deva chandam janehi jivite apekkham karohiti {183.3} evam vutte ananda raja mahasudassano subhaddam devim etadavoca digharattam kho mam tvam devi itthehi kantehi manapehi samudacaritva atha ca pana mam tvam pacchime kale anitthehi akantehi amanapehi samudacarasiti. Kathanca hi tam deva samudacaramiti. {183.4} Evam kho mam tvam devi samudacara sabbeheva [2]- piyehi manapehi nanabhavo vinabhavo annathabhavo ma kho tvam deva sapekkho kalamakasi dukkha sapekkhassa kalakiriya garahita ca sapekkhassa kalakiriya imani te deva caturasitinagarasahassani kusavatirajadhanipamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma 3- akasi imani te deva caturasitipasadasahassani .pe. ma akasi imani te deva caturasitikutagarasahassani .pe. ma akasi imani te deva caturasitipallankasahassani sovannamayani rupiyamayani dantamayani masaragallamayani gonakatthatani patikatthatani patalikatthatani kadalimigapavarapaccattharanani sauttaracchadani ubhatolohitakupadhanani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitinagasahassani sovannalankarani sovannadhajani @Footnote: 1 Ma. abhihariyati. Yu. abhihariyittha. 2 Ma. Yu. deva. 3 Ma. makasi. ito param @idisameva. Hemajalapaticchannani uposathanagarajapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitiassasahassani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani valahakaassarajapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitirathasahassani sihacammaparivarani byagghacammaparivarani dipicammaparivarani pandukambalaparivarani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani vejayantarathapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi {183.5} imani te deva caturasitimanisahassani maniratanapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitiitthisahassani subhaddadevipamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitigahapatisahassani gahapatiratanapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitikhattiyasahassasani anuyantani parinayakaratanapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitidhenusahassani duhasandanani kamsupadharanani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitivatthakotisahassani khomasukhumanam kappasikasukhumanam koseyyasukhumanam kambalasukhumanam ettha deva chandam pajaha jivite Apekkham ma akasi . imani te deva caturasitithalipakasahassani sayam patam bhattabhiharo abhiharayittha ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasiti. {183.6} Evam vutte ananda subhadda devi parodi assuni pavattesi. Athakho ananda subhadda devi assuni pamajjitva 1- rajanam mahasudassanam etadavoca sabbeheva deva piyehi manapehi nanabhavo vinabhavo annathabhavo ma kho tvam deva sapekkho kalamakasi dukkha sapekkhassa kalakiriya garahita [2]- sapekkhassa kalakiriya imani kho te deva caturasitinagarasahassani kusavatirajadhanipamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitipasadasahassani dhammapasadapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi {183.7} imani te deva caturasitikutagarasahassani mahaviyuhakutagarapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitipallankasahassani sovannamayani rupiyamayani dantamayani masaragallamayani gonakatthatani patikatthatani patalikatthatani kadalimigapavarapaccattharanani sauttaracchadani ubhatolohitakupadhanani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitinagasahassani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani uposathanagarajapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani @Footnote: 1 Ma. punchitva. 2 Ma. Yu. ca. Te deva caturasitiassasahassani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani valahakaassarajapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitirathasahassani sihacammaparivarani byagghacammaparivarani dipicammaparivarani pandukambalaparivarani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani vejayantarathapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitimanisahassani maniratanapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi {183.8} imani te deva caturasitiitthisahassani itthiratanapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitigahapatisahassani gahapatiratanapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitikhattiyasahassani anuyantani parinayakaratanapamukhani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitidhenusahassani duhasandanani kamsupadharanani ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitivatthakotisahassani khomasukhumanam kappasikasukhumanam koseyyasukhumanam kambalasukhumanam ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasi imani te deva caturasitithalipakasahassani sayam patam bhattabhiharo abhiharayittha Ettha deva chandam pajaha jivite apekkham ma akasiti. [184] Athakho ananda raja mahasudassano naciramyeva 1- kalamakasi . seyyathapi ananda gahapatissa va gahapatiputtassa va manunnam bhojanam bhuttavissa bhattasammado hoti evameva kho ananda ranno mahasudassanassa maranantika vedana ahosi . Kalakato ca ananda raja mahasudassano sugatim brahmalokam upapajji . raja ananda mahasudassano caturasitivassasahassani kumarakilam 2- kili caturasitivassasahassani oparajjam karesi caturasiti- vassasahassani rajjam karesi caturasitivassasahassani gihibhuto 3- dhamme pasade brahmacariyam acari 4- . so cattaro brahmavihare bhavetva kayassa bheda param marana brahmalokupago ahosi. [185] Siya nu kho panananda evamassa anno nuna tena samayena raja mahasudassano ahositi na kho panetam ananda evam datthabbam aham tena samayena raja mahasudassano ahosim mama tani caturasitinagarasahassani kusavatirajadhanipamukhani mama tani caturasitipasadasahassani dhammapasadapamukhani mama tani caturasitikutagarasahassani mahaviyuhakutagarapamukhani mama tani caturasitipallankasahassani sovannamayani rupiyamayani dantamayani masaragallamayani gonakatthatani patikatthatani patalikatthatani @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. na cirasseva. 2 Yu. kumarakilikam. 3 Ma. Yu. gihibhuto. @4 Ma. Yu. cari. Kadalimigapavarapaccattharanani suuttaracchadani ubhatolohitakupadhanani mama tani caturasitinagasahassani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani uposathanagarajapamukhani mama tani caturasitiassasahassani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani valahakaassarajapamukhani mama tani caturasitirathasahassani sihacammaparivarani byagghacammaparivarani dipicammaparivarani pandukambalaparivarani sovannalankarani sovannadhajani hemajalapaticchannani vejayantarathapamukhani mama tani caturasitimanisahassani maniratanapamukhani mama tani caturasitiitthisahassani subhaddadevipamukhani mama tani caturasitigahapatisahassani gahapatiratanapamukhani {185.1} mama tani caturasitikhattiyasahassani anuyantani parinayakaratanapamukhani mama tani caturasitidhenusahassani duhasandanani kamsupadharanani mama tani caturasitivatthakotisahassani khomasukhumanam kappasikasukhumanam koseyyasukhumanam kambalasukhumanam mama tani caturasitithalipakasahassani sayam patam bhattabhiharo abhiharayittha tesam kho panananda caturasitinagarasahassanam ekanneva tam nagaram hoti yam tena samayena ajjhavasami yadidam kusavati rajadhani {185.2} tesam kho panananda caturasitipasadasahassanam ekoyeva so pasado hoti yam tena samayena ajjhavasami yadidam dhammo pasado tesam kho panananda caturasitikutagarasahassanam ekanneva tam kutagaram hoti yam tena Samayena ajjhavasami yadidam mahaviyuham kutagaram tesam kho panananda caturasitipallankasahassanam ekoyeva so pallanko hoti yam tena samayena paribhunjami sovannamayo va rupiyamayo va dantamayo va masaragallamayo va tesam kho panananda caturasitinagasahassanam ekoyeva so nago hoti yam tena samayena abhiruhami yadidam uposatho nagaraja tesam kho panananda caturasitiassasahassanam ekoyeva so asso hoti yam tena samayena abhiruhami yadidam valahako assaraja tesam kho panananda caturasitirathasahassanam ekoyeva so ratho hoti yam tena samayena abhiruhami yadidam vejayantaratho tesam kho panananda caturasitiitthisahassanam ekayeva sa itthi hoti ya tena samayena paccupatthati khattiyayini 1- va vessayini va 2- tesam kho panananda caturasitivatthakotisahassanam ekamyeva tam dussayugam hoti yam tena samayena paridahami khomasukhumam va kappasikasukhumam va koseyyasukhumam va kambalasukhumam va tesam kho panananda caturasitithalipakasahassanam ekoyeva so thalipako hoti yato nalikodanam paramam bhunjami tadupiyanca supeyyam {185.3} passananda sabbe te sankhara atita niruddha viparinata evam anicca kho ananda sankhara evam adhuva kho ananda sankhara evam anassasika kho ananda sankhara yavancidam @Footnote: 1 Ma. khattiyani va vessini va. Yu. khattiyani va velamikani va. @2 Si. khattiyayini va velanimikani va. Ananda alameva sabbasankharesu nibbinditum alam virajjitum alam vimuccitum {185.4} pakkhittam kho panaham ananda abhijanami imasmim padese sariram nikkhipitam yanca kho raja vasamano cakkavatti dhammiko dhammaraja caturanto vijitavi janapadatthavariyappatto sattaratanasamannagato ayam sattamo sariranikkhepo na kho panaham ananda tam padesam samanupassami sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya yattha tathagato atthamam sariram nikkhipeyyati . idamavoca bhagava idam vatvana sugato athaparam etadavoca sattha [186] Anicca vata sankhara uppadavayadhammino uppajjitva nirujjhanti tesam vupasamo sukhoti. Mahasudassanasuttam nitthitam catuttham. ---------------- Janavasabhasuttam [187] Evamme sutam . ekam samayam bhagava nadike 1- viharati ginjakavasathe . tena kho pana samayena bhagava parito parito janapadesu paricarake abbhatite kalakate upapattisu byakaroti kasikosalesu vajjimallesu cetivamsesu 2- kurupancalesu macchasurasenesu 3- asu amutra upapanno asu amutra upapanno paropannasa nadikiya 4- paricaraka abbhatita kalakata pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatika tattha parinibbayino anavattidhamma tasma loka sadhika navuti nadikiya paricaraka abbhatita kalakata tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagamino sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karissanti satirekani pancasatani nadikiya paricaraka abbhatita kalakata tinnam sannojananam parikkhaya sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayanati. [188] Assosum kho nadikiya paricaraka bhagava kira parito parito janapadesu paricarake abbhatite kalakate upapattisu byakaroti kasikosalesu vajjimallesu cetivamsesu kurupancalesu macchasurasenesu asu amutra upapanno asu amutra upapanno paropannasa nadikiya paricaraka abbhatita kalakata pancannam orambhagiyanam sannojananam @Footnote: 1 Ma. natike. 2 Ma. cetiyavamsesu. ito param idisameva. 3 Ma. majjha .... @ito param idisameva. 4 Ma. datikiya. ito param idisameva. Parikkhaya opapatika tattha parinibbayino anavattidhamma tasma loka sadhika navuti nadikiya paricaraka abbhatita kalakata tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagamino sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karissanti satirekani pancasatani nadikiya paricaraka abbhatita kalakata tinnam sannojananam parikkhaya sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayanati. Tena ca nadikiya paricaraka attamana ahesum pamudita pitisomanassajata bhagavato panhaveyyakaranam 1- sutva. [189] Assosi kho ayasma anando bhagava kira parito parito janapadesu paricarake abbhatite kalakate upapattisu byakaroti kasikosalesu vajjimallesu cetivamsesu kurupancalesu macchasurasenesu asu amutra upapanno asu amutra upapanno paropannasa nadikiya paricaraka abbhatita kalakata pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatika tattha parinibbayino anavattidhamma tasma loka sadhika navuti nadikiya paricaraka abbhatita kalakata tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagamino sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karissanti satirekani pancasatani nadikiya paricaraka abbhatita kalakata tinnam sannojananam parikkhaya sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayanati tena ca nadikiya paricaraka attamana ahesum @Footnote: 1 Ma. Yu. panhaveyyakaranam. ito param idisameva. Pamudita pitisomanassajata bhagavato panhaveyyakaranam sutvati. {189.1} Athakho ayasmato anandassa etadahosi ime kho panapi ahesum magadhika 1- paricaraka bahu ceva rattannu ca abbhatita kalakata sunna manne angamagadha magadhikehi paricarakehi abbhatitehi kalakatehi tena kho panapi ahesum buddhe pasanna dhamme pasanna sanghe pasanna silesu paripurikarino 2- te abbhatita kalakata bhagavata abyakata tesampissa sadhu veyyakaranam bahujano pasideyya tato gaccheyya sugatim ayam kho panapi ahosi raja magadho seniyo bimbisaro dhammiko dhammaraja hito brahmanagahapatikanam negamananceva janapadananca apissudam manussa kittiyamanarupa viharanti {189.2} evam so no dhammiko dhammaraja sukhapetva kalakato evam mayam tassa dhammikassa dhammaranno vijite phasukam 3- viharimhati so kho panapi ahosi buddhe pasanno dhamme pasanno sanghe pasanno silesu paripurikari apissudam manussa evamahamsu yava maranakalapi raja magadho seniyo bimbisaro bhagavantam kittiyamanarupo kalakatoti so abbhatito kalakato bhagavata abyakato tassapissa sadhu veyyakaranam bahujano pasideyya tato gaccheyya sugatim bhagavato kho pana sambodhi magadhesu yattha kho pana bhagavato sambodhi magadhesu katham tatra @Footnote: 1 magadhakatipi patho. 2 Ma. Yu. paripurakarino. ito param idisameva. @3 Ma. Yu. phasu. Bhagava magadhike paricarake abbhatite kalakate upapattisu na byakareyya bhagava ce kho pana magadhike paricarake abbhatite kalakate upapattisu na byakareyya ninnamana 1- tenassu magadhika paricaraka yena kho panassu ninnamana magadhika paricaraka kathante bhagava na byakareyyati. {189.3} Idamayasma anando magadhike paricarake arabbha eko raho anuvicintetva rattiya paccusasamayam paccutthaya yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . Ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca sutam metam bhante bhagava kira parito parito janapadesu paricarake abbhatite kalakate upapattisu byakaroti kasikosalesu vajjimallesu cetivamsesu kurupancalesu macchasurasenesu asu amutra upapanno asu amutra upapanno paropannasa nadikiya paricaraka abbhatita kalakata pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatika tattha parinibbayino anavattidhamma tasma loka sadhika navuti nadikiya paricaraka abbhatita kalakata tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagamino sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karissanti satirekani pancasatani nadikiya paricaraka abbhatita kalakata tinnam sannojananam parikkhaya @Footnote: 1 Si. Yu. dinamana. Ma. dinamana. ito param idisameva. Sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayanati tena ca nadikiya paricaraka attamana ahesum pamudita pitisomanassajata bhagavato panhaveyyakaranam sutva ime kho panapi bhante ahesum magadhika paricaraka bahu ceva rattannu ca abbhatita kalakata sunna manne angamagadha magadhikehi paricarakehi abbhatitehi kalakatehi tena kho panapi bhante ahesum buddhe pasanna dhamme pasanna sanghe pasanna silesu paripurikarino te abbhatita kalakata bhagavata abyakata tesampissa sadhu veyyakaranam bahujano pasideyya tato gaccheyya sugatim {189.4} ayam kho panapi bhante ahosi raja magadho seniyo bimbisaro dhammiko dhammaraja hito brahmanagahapatikanam negamananceva janapadananca apissudam manussa kittiyamanarupa viharanti evam no so dhammiko dhammaraja sukhapetva kalakato evam mayam tassa dhammikassa dhammaranno vijite phasukam viharimhati so kho panapi bhante ahosi buddhe pasanno dhamme pasanno sanghe pasanno silesu paripurikari apissudam manussa evamahamsu yava maranakalapi raja magadho seniyo bimbisaro bhagavantam kittiyamanarupo kalakatoti so abbhatito kalakato bhagavata abyakato tassapissa sadhu veyyakaranam bahujano pasideyya tato gaccheyya sugatim bhagavato kho pana bhante sambodhi magadhesu yattha kho Pana bhante bhagavato sambodhi magadhesu katham tatra bhagava magadhike paricarake abbhatite kalakate upapattisu na byakareyya bhagava ce kho pana bhante magadhike paricarake abbhatite kalakate upapattisu na byakareyya ninnamana tenassu magadhika paricaraka yena kho panassu ninnamana magadhika paricaraka katham te bhagava na byakareyyati . idamayasma anando magadhike paricarake arabbha bhagavato sammukha parikatham katva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. [190] Athakho bhagava acirapakkante ayasmante anande pubbanhasamayam nivasetva pattacivaram adaya nadikam pindaya pavisi nadike pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto pade pakkhaletva ginjakavasatham pavisitva magadhike paricarake arabbha atthikatva 1- manasikatva sabbam 2- cetaso samannaharitva pannatte asane nisidi gatim nesam janissami abhisamparayam yamgatika te bhavanto yamabhisamparayati . addasa kho bhagava magadhike paricarake yamgatika te bhavanto yamabhisamparaya 3-. Athakho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito ginjakavasatha nikkhamitva viharacchayayam pannatte asane nisidi. [191] Athakho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam @Footnote: 1 atthimkatva. 2 sabbacetaso. ito param idisameva. 3 Ma. yamabhisamparayati. Nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca upasantapatisso 1- bhante bhagava bhatiriva bhagavato mukhavanno vippasannatta indriyanam santena nunajja bhante bhagava viharena vihasiti . Yadeva kho me tvam ananda magadhike paricarake arabbha sammukha parikatham katva utthayasana pakkanto tadevaham nadike pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto pade pakkhaletva ginjakavasatham pavisitva magadhike paricarake arabbha atthikatva manasikatva sabbam cetaso samannaharitva pannatte asane nisidim gatim nesam janissami abhisamparayam yamgatika te bhavanto yamabhisamparayati addasam kho aham ananda magadhike paricarake yamgatika te bhavanto yamabhisamparaya {191.1} athakho ananda antarahito yakkho saddamanussavesi janavasabho aham bhagava janavasabho aham sugatati abhijanasi no tvam ananda ito pubbe evarupam namadheyyam sutam 2- yadidam janavasabhoti . na kho aham bhante abhijanami ito pubbe evarupam namadheyyam sutam 3- yadidam janavasabhoti apica me bhante lomani hatthani janavasabhoti namadheyyam sutva tassa mayham bhante etadahosi na hi nuna 4- so orako yakkho bhavissati yadidam 5- evarupam namadheyyam supannattam 6- yadidam janavasabhoti. Antara kho ananda saddassa patubhavo ularavanno me yakkho sammukhe @Footnote: 1 Si. Yu. upasantappadisso. Ma. upasantapadisso. 2-3 Yu. sutva. @4 Si. naha nuna. 5 Yu. yassidam. 6 Yu. ayam patho natthi. Paturahosi dutiyampi saddamanussavesi bimbisaro aham bhagava bimbisaro aham sugata idam sattamam kho aham bhante vessavanassa maharajassa sahabyatam upapajjami so ito cuto manussesu raja bhavitum pahomi 1- [192] Ito satta tato satta samsarami 2- catuddasa nivasamabhijanami yattha me vusitam pure. {192.1} Digharattam kho aham bhante avinipato avinipatam sanjanami asa ca pana me santitthati sakadagamitayati. Acchariyamidam ayasmato janavasabhassa yakkhassa abbhutamidam ayasmato janavasabhassa yakkhassa digharattam kho aham bhante avinipato avinipatam sanjanamiti pavedesi 3- asa ca pana me santitthati sakadagamitayati pavedesi kutonidanam panayasma janavasabho yakkho evarupam ularavisesadhigamam sanjanatiti . na annatra bhagava tava sasana na annatra sugata tava sasana yadagge aham bhante bhagavati ekantato 4- abhippasanno tadagge aham bhante digharattam avinipato avinipatam sanjanami asa ca pana me santitthati sakadagamitaya idhaham bhante vessavanena maharajena pesito virulhakassa maharajassa santike kenacideva karaniyena addasam bhagavantam antaramagge @Footnote: 1 Si. tato cuto manussa raja amanussa raja divi homi. Ma. Yu. so tato @cuto manussaraja bhavitum pahomi. 2 Ma. Yu. samsarani. 3 Ma. Yu. ca vadesi. @ito param idisameva. 4 Si. Yu. ekantagato. Ma. ekantigato. Ginjakavasatham pavisitva magadhike paricarake arabbha atthikatva manasikatva sabbam cetaso samannaharitva nisinnam gatim nesam janissami abhisamparayam yamgatika te bhavanto yamabhisamparayati anacchariyam kho panetam bhante yam vessavanassa maharajassa tassam parisayam bhasato sammukha patiggahitam yamgatika te bhavanto yamabhisamparayati tassa mayham bhante etadahosi bhagavantanca dakkhami idanca bhagavato arocessamiti ime kho me bhante dve paccaya bhagavantam dassanaya upasankamitum {192.2} purimani bhante divasani purimatarani tadahuposathe pannarase vassupanayikaya punnamaya rattiya kevalakappa ca deva tavatimsa sudhammayam sabhayam sannisinna honti sannipatita mahati ca dibbaparisa samantato nisinna honti cattaro ca maharajano catuddisa nisinna honti puratthimaya disaya dhatarattho maharaja pacchimabhimukho nisinno hoti devehi 1- purakkhatva dakkhinaya disaya virulhako maharaja uttarabhimukho nisinno hoti devehi purakkhatva pacchimaya disaya virupakkho maharaja puratthimabhimukho nisinno hoti devehi purakkhatva uttaraya disaya vessavano maharaja dakkhinabhimukho nisinno hoti devehi purakkhatva yada bhante kevalakappa ca deva tavatimsa sudhammayam sabhayam nisinna honti sannipatita mahati ca dibbaparisa samantato nisinna honti cattaro ca maharajano catuddisa @Footnote: 1 Ma. Yu. deve purakkhatva. ito param idisameva. Nisinna honti idam nesam hoti asanasmim atha paccha amhakam asanam hoti ye te bhante deva bhagavati brahmacariyam caritva adhunupapanna tavatimsakayam te anne deve ativirocenti vannena ceva yasasa ca tena sudam bhante deva tavatimsa attamana honti pamudita pitisomanassajata dibba vata bho kaya paripurenti hayanti asurakayati athakho bhante sakko devanamindo devanam tavatimsanam sampasadam viditva imahi gathahi anumodi [193] Modanti vata bho deva tavatimsa sahindaka tathagatam namassanta dhammassa ca sudhammatam. Nave 2- va deve passanta vannavante yasassino 3- sugatasmim brahmacariyam caritvana idhagate. Te anne atirocanti vannena yasasayuna savaka bhuripannassa visesupagata idha. Idam disvana nandanti tavatimsa sahindaka tathagatam namassanta dhammassa ca sudhammatanti. [194] Tena sudam bhante deva tavatimsa bhiyyoso mattaya attamana honti pamudita pitisomanassajata dibba vata bho kaya paripurenti hayanti asurakayati athakho bhante yenatthena deva tavatimsa sudhammayam sabhayam sannisinna honti sannipatita tam attham cintayitva tam attham mantayitva vuttavacanapi tam 4- cattaro @Footnote: 1 Ma. Yu. atirocanti. 2 Ma. nave deve ca passanta. 3 Ma. yasassine. @ito param idisameva. 4 Ma. vuttavacanapitam. Maharajano tasmim atthe honti paccanusitthavacanapi 1- tam cattaro maharajano tasmim atthe honti sakesu sakesu asanesu thita avipakkanta. Te vuttavakya rajano patiggayhanusasanim vippasannamana santa atthamsu samhi asaneti. [195] Athakho bhante uttaraya disaya ularo aloko sanjayi obhaso paturahosi atikkammeva devanam devanubhavam atha 2- bhante sakko devanamindo deve tavatimse amantesi yatha kho marisa nimitta dissanti aloko sanjayati obhaso patubhavati brahma patubhavissati brahmuno hetam pubbanimittam patubhavaya yadidam aloko sanjayati obhaso patubhavatiti. Yatha nimitta dissanti brahma patubhavissati brahmuno hetam pubbanimittam 3- obhaso vipulo mahati. [196] Atha bhante deva tavatimsa yathasakesu asanesu nisidimsu obhasametam nassama yam vipako bhavissati sacchikatva va nam gamissamati . cattaropi maharajano yathasakesu asanesu nisidimsu obhasametam nassama yam vipako bhavissati sacchikatva va nam gamissamati . idam sutva deva 4- tavatimsa ekagga samapajjimsu obhasametam nassama yam vipako bhavissati sacchikatva va nam gamissamati yada bhante brahma sanankumaro @Footnote: 1 Ma. paccanusitthavacanapitam. 2 Ma. athakho. 3 Ma. Yu. nimittam. 4 Ma. ayam @patho natthi. Devanam tavatimsanam patubhavati olarikam attabhavam abhinimminitva patubhavati yo kho pana bhante brahmuno pakativanno anabhisambhavaniyo so devanam tavatimsanam cakkhupathasmim yada bhante brahma sanankumaro devanam tavatimsanam patubhavati so anne deve atirocati vannena ceva yasasa ca seyyathapi bhante sovannaviggaho manusam viggaham atirocati evameva kho bhante yada brahma sanankumaro devanam tavatimsanam patubhavati so anne deve atirocati vannena ceva yasasa ca yada bhante brahma sanankumaro devanam tavatimsanam patubhavati na tassam parisayam koci devo abhivadeti va paccuttheti va asanena va nimanteti sabbe va tunhibhuta panjalika pallanke nisidanti yassadani devassa icchissati brahma sanankumaro tassa devassa pallanke nisidissati 1- {196.1} yassa kho pana bhante devassa brahma sanankumaro pallanke nisidati ularam so labhati devo vedapatilabham ularam so labhati devo somanassapatilabham seyyathapi bhante raja khattiyo muddhavasitto adhunavasitto 2- rajjena ularam so labhati vedapatilabham ularam so labhati somanassapatilabham evameva kho bhante yassa devassa brahma sanankumaro pallanke nisidati ularam so labhati devo vedapatilabham ularam so labhati devo somanassapatilabham @Footnote: 1 Ma. Yu. nisidissatiti. 2 adhunabhisittotipi patho. Atha bhante brahma sanankumaro olarikam attabhavam abhinimminitva kumaravanno 1- hutva pancasikho devanam tavatimsanam paturahosi so vehasam abbhuggantva akase antalikkhe pallankena nisidi . Seyyathapi bhante balava puriso supaccatthate va pallanke same va bhumibhage pallankena nisideyya evameva kho bhante brahma sanankumaro vehasam abbhuggantva akase antalikkhe pallanke 2- nisiditva devanam tavatimsanam sampasadam viditva imahi gathahi anumodi [197] Modanti vata bho deva tavatimsa sahindaka tathagatam namassanta dhammassa ca sudhammatam. Nave va deve passanta vannavante yasassino sugatamhi brahmacariyam caritvana idhagate. Te anne atirocanti vannena yasasayuna savaka bhuripannassa visesupagata idha. Idam disvana nandanti tavatimsa sahindaka tathagatam namassanta dhammassa ca sudhammatanti. [198] Idamattham bhante brahma sanankumaro abhasittha. Idamattham bhante brahmuno sanankumarassa bhasato atthangasamannagato saro hoti vissattho ca vinneyyo ca manju ca savaniyo ca bindu ca avisari ca gambhiro ca ninnadi ca . yathaparisam kho pana bhante brahma sanankumaro sarena ca vinnapeti na cassa bahiddha @Footnote: 1 Ma. Yu. kumaravanni. 2 Ma. Yu. pallankena. Parisaya ghoso niccharati . yassa kho pana bhante evam atthangasamannagato saro hoti so vuccati brahmassaroti. {198.1} Athakho bhante brahma sanankumaro tettimse attabhave abhinimminitva devanam tavatimsanam 1- paccekapallanke nisiditva deve tavatimse amantesi tam kim mannanti bhonto deva tavatimsa yavanceso 2- bhagava bahujanahitaya patipanno bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam . ye hi keci bhonto 3- buddham saranam gata dhammam saranam gata sangham saranam gata silesu paripurikarino te kayassa bheda param marana appekacce parinimmitavasavattinam devanam sahabyatam upapajjanti appekacce nimmanaratinam devanam sahabyatam upapajjanti appekacce tusitanam devanam sahabyatam upapajjanti appekacce yamanam devanam sahabyatam upapajjanti appekacce tavatimsanam devanam sahabyatam upapajjanti appekacce catummaharajikanam devanam sahabyatam upapajjanti ye sabbanihinam kayam paripurenti te gandhabbakayam paripurentiti. [199] Idamattham bhante brahma sanankumaro abhasittha 4- . Idamattham bhante brahmuno sanankumarassa bhasato ghosoyeva deva mannanti yvayam mama pallanke svayam eko ca 5- bhasatiti. Ekasmim bhasamanasmim sabbe bhasanti nimmita ekasmim tunhimasine sabbe tunhi bhavanti te. @Footnote: 1 Ma. Yu. paccekapallankesu pallankena. ito param idisameva. 2 Ma. yavanca so. @Yu. yava ca so. 3 Ma. Yu. bho. 4 Ma. bhasittha. 5 Ma. Yu. ekova. ito @param idisameva. Tadassu deva mannanti tavatimsa sahindaka yvayam mama pallankasmim svayam eko ca bhasatiti. [200] Athakho bhante brahma sanankumaro ekattena attanam upasamharati ekattena attanam upasamharitva sakkassa devanamindassa pallanke nisiditva deve tavatimse amantesi {200.1} tam kim mannanti bhonto deva tavatimsa yava supannattapime 1- tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena cattaro iddhipada 2- iddhibahulikataya 3- iddhivisevitaya 4- iddhivikubbanataya katame cattaro idha bho bhikkhu chandasamadhipadhanasankharasamannagatam iddhipadam bhaveti viriyasamadhipadhanasankharasamannagatam iddhipadam bhaveti cittasamadhipadhana- sankharasamannagatam iddhipadam bhaveti vimamsasamadhipadhanasankharasamannagatam iddhipadam bhaveti ime kho bho tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena cattaro iddhipada pannatta iddhibahulikataya iddhivisevitaya iddhivikubbanataya {200.2} yepi 5- hi keci bho atitamaddhanam samana va brahmana va anekavihitam iddhividham paccanubhosum sabbe te imesanneva catunnam iddhipadanam bhavitatta bahulikatatta yepi 6- hi keci bho anagatamaddhanam samana va brahmana va anekavihitam iddhividham paccanubhossanti @Footnote: 1 Ma. supannattacime. Yu. supannattavime. ito param idisameva. @2 Ma. supannatta. ito param idisameva. 3 iddhipahutayati pathena bhavitabbam. @4 iddhiasevitayati va iddhivisatayati va patho. Ma. Yu. iddhivisavitaya. @ito param idisameva. 5 Ma. Yu. yehi. 6 Yu. yehipi. Sabbe te imesanneva catunnam iddhipadanam bhavitatta bahulikatatta yepi hi keci bho etarahi samana va brahmana va anekavihitam iddhividham paccanubhonti sabbe te imesanneva catunnam iddhipadanam bhavitatta bahulikatatta passanti no bhonto deva tavatimsa mamapimam 1- evarupam iddhanubhavanti . evam mahabrahmeti . ahampi kho bho imesamyeva catunnam iddhipadanam bhavitatta bahulikatatta evammahiddhiko evammahanubhavoti. [201] Idamattham bhante brahma sanankumaro abhasittha. Idamattham bhante brahma sanankumaro bhasitva deve tavatimse amantesi tam kim mannanti bhonto deva tavatimsa yavancidam tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena tayo okasadhigama anubuddha sukhassadhigamaya. Katame tayo. [202] Idha bho ekacco samsattho viharati kamehi samsattho akusalehi dhammehi . so aparena samayena ariyadhammam sunati yoniso manasikaroti dhammanudhammam patipajjati . so ariyadhammassavanam agamma yoniso manasikaram dhammanudhammam 2- patipajjati asamsattho viharati kamehi asamsattho akusalehi dhammehi . tassa asamsatthassa kamehi asamsatthassa akusalehi dhammehi uppajjati sukham sukha bhiyyo somanassam . seyyathapi bho pamuda 3- pamojjam 4- jayetha @Footnote: 1 Si. Yu. mamapi nam. Ma. mamapimam. 2 Ma. Yu. dhammanudhammappatipattim. @3 Yu. muda pamujjam. ito param idisameva. 4 pamujjantiti va patho. Evameva kho bho asamsatthassa kamehi asamsatthassa akusalehi dhammehi uppajjati sukham sukha bhiyyo somanassam . ayam kho bho tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena pathamo okasadhigamo anubuddho sukhassadhigamaya. [203] Puna caparam bho idhekaccassa olarika kayasankhara appatippassaddha honti olarika vacisankhara appatippassaddha honti olarika cittasankhara appatippassaddha honti . so aparena samayena ariyadhammam sunati yoniso manasikaroti dhammanudhammam patipajjati . tassa ariyadhammassavanam agamma yoniso manasikaram dhammanudhammam patipajjantassa 1- olarika kayasankhara patippassambhanti olarika vacisankhara patippassambhanti olarika cittasankhara patippassambhanti . tassa olarikanam kayasankharanam patippassaddhiya olarikanam vacisankharanam patippassaddhiya olarikanam cittasankharanam patippassaddhiya uppajjati sukham sukha bhiyyo somanassam . seyyathapi bho pamuda pamojjam jayetha evameva kho bho olarikanam kayasankharanam patippassaddhiya olarikanam vacisankharanam patippassaddhiya olarikanam cittasankharanam patippassaddhiya uppajjati sukham sukha bhiyyo somanassam . ayam kho bho tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena dutiyo okasadhigamo anubuddho sukhassadhigamaya. @Footnote: 1 Ma. Yu. dhamma ... patipattim. [204] Puna caparam bho idhekacco idam kusalanti yathabhutam nappajanati idam akusalanti yathabhutam nappajanati idam savajjanti yathabhutam nappajanati idam anavajjanti yathabhutam nappajanati idam sevitabbanti yathabhutam nappajanati idam na sevitabbanti yathabhutam nappajanati idam hinanti yathabhutam nappajanati idam panitanti yathabhutam nappajanati idam kanhasukkasappatibhaganti yathabhutam nappajanati. {204.1} So aparena samayena ariyadhammam sunati yoniso manasikaroti dhammanudhammam patipajjati . so ariyadhammassavanam agamma yoniso manasikaram dhammanudhammam patipajjati 1- idam kusalanti yathabhutam pajanati idam akusalanti yathabhutam pajanati idam savajjanti yathabhutam pajanati idam anavajjanti yathabhutam pajanati idam sevitabbanti yathabhutam pajanati idam na sevitabbanti yathabhutam pajanati idam hinanti yathabhutam pajanati idam panitanti yathabhutam pajanati idam kanhasukkasappatibhaganti yathabhutam pajanati . tassa evam janato evam passato avijja pahiyati vijja uppajjati. {204.2} Tassa avijjaviraga vijjuppada uppajjati sukham sukha bhiyyo somanassam . seyyathapi bho pamuda pamojjam jayetha evameva kho bho avijjaviraga vijjuppada uppajjati sukham sukha bhiyyo somanassam . ayam kho bho tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena tatiyo okasadhigamo anubuddho sukhassadhigamaya . @Footnote: 1 Ma. Yu. dhamma ... patipattim. Ime kho bho tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena tayo okasadhigama anubuddha sukhassadhigamayati. [205] Idamattham bhante brahma sanankumaro abhasittha . Idamattham bhante brahma sanankumaro bhasitva deve tavatimse amantesi tam kim mannanti bhonto deva tavatimsa yava supannattapime tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena cattaro satipatthana kusalassadhigamaya katame cattaro idha bho bhikkhu ajjhattam kaye kayanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam ajjhattam kaye kayanupassi viharanto tattha samma samadhiyati samma vippasidati. {205.1} So tattha sammasamahito sammavippasanno bahiddha parakaye nanadassanam abhinibbatteti . ajjhattam vedanasu vedananupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam ajjhattam vedanasu vedananupassi viharanto tattha samma samadhiyati samma vippasidati . so tattha sammasamahito sammavippasanno bahiddha paravedanasu nanadassanam abhinibbatteti . ajjhattam citte cittanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam ajjhattam citte cittanupassi viharanto tattha samma samadhiyati samma vippasidati . so tattha sammasamahito sammavippasanno bahiddha paracitte nanadassanam abhinibbatteti . Ajjhattam dhammesu dhammanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam ajjhattam dhammesu dhammanupassi viharanto tattha samma samadhiyati samma vippasidati . so tattha sammasamahito sammavippasanno bahiddha paradhammesu nanadassanam abhinibbatteti . ime kho bho tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena cattaro satipatthana pannatta kusalassadhigamayati. [206] Idamattham bhante brahma sanankumaro abhasittha . Idamattham bhante brahma sanankumaro bhasitva deve tavatimse amantesi tam kim mannanti bhonto deva tavatimsa yava supannattapime tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena satta samadhiparikkhara sammasamadhissa bhavanaya 1- sammasamadhissa paripuriya katame satta sammaditthi sammasankappo sammavaca sammakammanto sammaajivo sammavayamo sammasati. {206.1} Ya kho bho imehi sattahangehi cittassa ekaggata parikkhata ayam vuccati bho ariyo sammasamadhi saupaniso itipi saparikkharo itipi sammaditthissa bho sammasankappo pahoti sammasankappassa sammavaca pahoti sammavacassa sammakammanto pahoti sammakammantassa sammaajivo pahoti sammaajivassa sammavayamo pahoti sammavayamassa sammasati @Footnote: 1 Ma. paribhavanaya. Pahoti sammasatissa sammasamadhi pahoti sammasamadhissa sammananam pahoti sammananassa sammavimutti pahoti . Yanhi tam bho sammavadamano vadeyya svakkhato bhagavata dhammo sanditthiko akaliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo vinnuhiti 1- aparuta te 2- amatassa dvarati . Idameva tam sammasambuddhe aveccappasadena samannagatam 3- sammavadamano vadeyya svakkhato hi [4]- bhagavata dhammo sanditthiko akaliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo vinnuhi aparuta te amatassa dvarati. {206.2} Ye hi keci bho buddhe aveccappasadena samannagata dhamme aveccappasadena samannagata sanghe aveccappasadena samannagata ariyakantehi silehi samannagata . ye cime opapatika dhamme vinita satirekani catuvisatisatasahassani magadhika paricaraka abbhatita kalakata tinnam sannojananam parikkhaya sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayana . atthi cevettha sakadagamino athayam 5- itara paja punnabhagati mama 6- no sankhatum [7]- sakkomi musavadassa ottappanti. [207] Idamattham bhante brahma sanankumaro abhasittha . Idamattham bhante brahmuno sanankumarassa bhasato vessavanassa maharajassa evam cetaso parivitakko udapadi acchariyam vata bho @Footnote: 1 Ma. vinnuhi. 2 Ma. Yu. ayam patho natthi. ito param idisameva. 3 Ma. Yu. @sammasambuddhe - samannagatanti ime patha natthi. 4 Ma. Yu. bho. 5 Ma. atthayam. @6 Ma. Yu. me mano. 7 Ma. Yu. nopi. Abbhutam vata bho evarupopi nama ularo sattha bhavissati evarupam ularam dhammakkhanam evarupa ulara visesadhigama pannayissantiti . atha bhante brahma sanankumaro vessavanassa maharajassa cetasa cetoparivitakkamannaya vessavanam maharajanam etadavoca tam kim mannati bhavam vessavano maharaja atitampi addhanam evarupo ularo sattha ahosi evarupam ularam dhammakkhanam evarupa ulara visesadhigama pannayimsu anagatampi addhanam evarupo ularo sattha bhavissati evarupam ularam dhammakkhanam evarupa ulara visesadhigama pannayissantiti. [208] Idamattham bhante brahma sanankumaro devanam tavatimsanam abhasi . idamattham vessavano maharaja brahmuno sanankumarassa devanam tavatimsanam bhasato sammukha sutam sammukha patiggahitam 1- sayam parisayam 2- arocesi . idamattham janavasabho yakkho vessavanassa maharajassa sayam parisayam bhasato sammukha sutam sammukha patiggahitam 3- bhagavato arocesi . idamattham bhagava janavasabhassa yakkhassa sammukha sutva sammukha patiggahetva samanca abhinnaya ayasmato anandassa arocesi . idamattham ayasma anando bhagavato sammukha sutva sammukha patiggahetva arocesi bhikkhunam @Footnote: 1 Si. Yu. sutva sammukha patiggahetva. 2 Si. Yu. saparisayam. Ma. sayam parisayam. @3 Si. Yu. sutva sammukha patiggahetva. Bhikkhuninam upasakanam upasikanam . tayidam brahmacariyam iddhanceva phitanca vittharikam 1- bahujannam puthubhutam yava devamanussehi suppakasitanti. Janavasabhasuttam nitthitam pancamam. ------------- @Footnote: 1 Yu. vittharitam. Mahagovindasuttam [209] Evamme sutam . ekam samayam bhagavata rajagahe viharati gijjhakute pabbate . athakho pancasikho gandhabbaputto abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam gijjhakutam pabbatam obhasetva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi . ekamantam thito kho pancasikho gandhabbaputto bhagavantam etadavoca yam [1]- me bhante devanam tavatimsanam sammukha sutam sammukha patiggahitam arocemetam 2- [3]- bhagavatoti. Arocehi me tvam pancasikhati bhagava avoca. {209.1} Purimani bhante divasani purimatarani tadahuposathe pannarase pavaranaya punnamaya rattiya kevalakappa ca deva tavatimsa sudhammayam sabhayam sannisinna honti sannipatita mahati ca dibbaparisa samantato nisinna honti cattaro ca maharajano catuddisa nisinna honti puratthimaya disaya dhatarattho maharaja pacchabhimukho nisinno hoti devehi 4- purakkhatva dakkhinaya disaya virulhako maharaja uttarabhimukho nisinno hoti devehi purakkhatva pacchimaya disaya virupakkho maharaja puratthabhimukho nisinno hoti devehi purakkhatva uttaraya disaya vessavanona maharaja dakkhinabhimukho nisinno hoti devehi purakkhatva yada [5]- bhante kevalakappa ca @Footnote: 1 Ma. kho. 2 Ma. arocemi tam 3 Yu. bhante. 4 Ma. Yu. deve. ito param idisameva. @5 Ma. pana. Deva tavatimsa sudhammayam sabhayam sannisinna honti sannipatita mahati ca dibbaparisa samantato nisinna honti cattaro ca maharajano catuddisa nisinna honti idam nesam hoti asanasmim atha paccha amhakam asanam hoti ye te bhante deva bhagavati brahmacariyam caritva adhunupapanna tavatimsakayam 1- te anne deve atirocanti vannena ceva yasasa ca tena sudam bhante deva tavatimsa attamana honti pamudita pitisomanassajata dibba vata bho kaya paripurenti hayanti asurakayati athakho bhante sakko devanamindo devanam tavatimsanam sampasadam viditva imahi gathahi anumodi [210] Modanti vata bho deva tavatimsa sahindaka tathagatam namassanta dhammassa ca sudhammatam. Nave va deve passanta vannavante yasassino sugatasmim brahmacariyam caritvana idhagate. Te anne atirocanti vannena yasasayuna savaka bhuripannassa visesupagata idha. Idam disvana nandanti tavatimsa sahindaka tathagatam namassanta dhammassa ca sudhammatanti. [211] Tena sudam bhante deva tavatimsa bhiyyoso mattaya attamana honti pamudita pitisomanassajata dibba vata bho @Footnote: 1 Yu. tavatimsakaya. Kaya paripurenti hayanti asurakayati. {211.1} Atha bhante sakko devanamindo devanam tavatimsanam sampasadam viditva deve tavatimse amantesi iccheyyatha no tumhe marisa tassa bhagavato attha yathabhucce vanne sotunti. Icchama mayam marisa tassa bhagavato attha yathabhucce vanne sotunti. Atha 1- bhante sakko devanamindo devanam tavatimsanam bhagavato attha yathabhucce vanne payirudahasi tam kim mannanti bhonto deva tavatimsa yavanceso 2- bhagava bahujanahitaya patipanno bahujanasukhaya lokanukampaya 3- atthaya hitaya sukhaya devamanussanam . evam bahujanahitaya patipannam bahujanasukhaya lokanukampaya 4- atthaya hitaya sukhaya devamanussanam iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {211.2} Svakkhato kho pana tassa 5- bhagavato dhammo sanditthiko akaliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo vinnuhi . evam opanayikassa dhammassa desetaram iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {211.3} Idam kusalanti kho pana tena bhagavata supannattam idam akusalanti supannattam . idam savajjam . idam anavajjam . idam sevitabbam . idam na sevitabbam . idam hinam . idam panitam idam kanhasukkasappatibhaganti supannattam . evam kusalakusalasa- vajjanavajjasevitabbasevitabbahinappanitakanhasukkasappatibhaganam @Footnote: 1 Ma. athakho. 2 Ma. yavanca so. Yu. yavacassa so. 3-4 Yu. ... kampakaya. @5 Ma. tena bhagavata. Dhammanam pannapetaram 1- iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {211.4} Supannatta kho pana tena bhagavata savakanam nibbanagamini patipada samsandati nibbananca patipada ca . Seyyathapi nama gangodakam yamunodakena samsandati sameti evameva supannatta tena bhagavata savakanam nibbanagamini patipada samsandati nibbananca patipada ca . evam nibbanagaminiya patipadaya pannapetaram iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {211.5} Laddhasahayo kho pana so bhagava sekhananceva patipadanam khinasavananca vusitavatam tena 2- bhagava apanujja ekaramatam anuyutto viharati . evam ekaramatam anuyuttam iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {211.6} Abhinipphanno 3- kho pana tassa bhagavato labho abhinipphanno siloko yava manne khattiya sampiyayamanarupa viharanti vigatamado kho pana so bhagava aharam ahareti. Evam vigatamadam aharam ahariyamanam iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {211.7} Yathavadi kho pana so bhagava tathakari yathakari tathavadi iti yathavadi tathakari @Footnote: 1 Ma. Yu. pannapetaram. ito param idisameva. 2 Yu. te. @3 Ma. `abhinipphanno kho pana- tena bhagavatati pathantare @`laddhasahayo kho pana- tena bhagavatati ime patha atthi. @Yu. abhinippanno. evamuparipi. Yathakari tathavadi . evam dhammanudhammapatipannam iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {211.8} Tinnavicikiccho kho pana so bhagava vigatakathamkatho pariyositasankappo ajjhasayam adibrahmacariyam . evam tinnavicikiccham vigatakathamkatham pariyositasankappam ajjhasayam adibrahmacariyam iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavatati . ime kho bhante sakko devanamindo devanam tavatimsanam bhagavato attha yathabhucce vanne payirudahasi. [212] Tena sudam bhante deva tavatimsa bhiyyoso mattaya attamana honti pamudita pitisomanassajata bhagavato attha yathabhucce vanne sutva . tatra [1]- bhante ekacce deva evamahamsu aho vata marisa cattaro sammasambuddha loke uppajjeyyum dhammanca deseyyum yathariva bhagava tadassa bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti . ekacce deva evamahamsu titthanti marisa cattaro sammasambuddha aho vata marisa tayo sammasambuddha loke uppajjeyyum dhammanca deseyyum yathariva bhagava tadassa bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti . ekacce deva evamahamsu titthantu marisa @Footnote: 1 Yu. kho. Tayo sammasambuddha aho vata marisa dve sammasambuddha loke uppajjeyyum dhammanca deseyyum yathariva bhagava tadassa bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti. {212.1} Evam vutte bhante sakko devanamindo deve tavatimse etadavoca atthanam kho panetam marisa anavakaso yam ekissa lokadhatuya dve arahanto sammasambuddha apubbam acarimam uppajjeyyum netam thanam vijjati aho vata marisa so ca bhagava appabadho appatanko ciram dighamaddhanam tittheyya tadassa bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti. {212.2} Athakho bhante yenatthena deva tavatimsa sudhammayam sabhayam sannisinna honti sannipatita tam attham cintayitva tam attham mantayitva vuttavacanapi tam cattaro maharajano tasmim atthe honti paccanusitthavacanapi tam cattaro maharajano tasmim atthe honti sakesu sakesu asanesu thita avipakkanta. [213] Te vuttavakya rajano patiggayhanusasanim vippasannamana santa atthamsu samhi asaneti. [214] Athakho bhante uttaraya disaya ularo aloko sanjayati 1- obhaso paturahosi atikkammeva devanam devanubhavam. Atha 2- bhante sakko devanamindo deve tavatimse amantesi yatha kho marisa nimitta dissanti [3]- aloko sanjayati obhaso @Footnote: 1 Ma. Yu. sanjayi. 2 Ma. athakho. 3 Ma. ularo. Patubhavati brahma patubhavissati brahmuno hetam pubbanimittam patubhavaya yadidam aloko sanjayati obhaso patubhavatiti. [215] Yatha nimitta dissanti brahma patubhavissati brahmuno hetam pubbanimittam 1- obhaso vipulo mahati. [216] Atha 2- bhante deva tavatimsa yathasakesu asanesu nisidimsu obhasametam nassama yam vipako bhavissati sacchikatva va nam gamissamati . cattaropi maharajano yathasakesu asanesu nisidimsu obhasametam nassama yam vipako bhavissati sacchikatva va nam gamissamati . idam sutva deva tavatimsa ekagga samapajjimsu obhasametam nassama yam vipako bhavissati sacchikatva va nam gamissamati. {216.1} Yada bhante brahma sanankumaro devanam tavatimsanam patubhavati olarikam attabhavam abhinimminitva patubhavati . yo kho pana bhante brahmuno pakativanno anabhisambhavaniyo so devanam tavatimsanam cakkhupathasmim . yada bhante brahma sanankumaro devanam tavatimsanam patubhavati so anne deve ativirocati vannena ceva yasasa ca . seyyathapi bhante sovanno viggaho manusam viggaham ativirocati 3- evameva kho bhante yada brahma sanankumaro devanam tavatimsanam patubhavati so anne deve ativirocati vannena ceva yasasa ca . yada bhante brahma sanankumaro devanam tavatimsanam patubhavati na tassam parisayam koci devo abhivadeti va paccuttheti @Footnote: 1 Ma. Yu. nimittam. 2 Ma. athakho. 3 Ma. Yu. atirocati. sabbattha idisameva. Va asanena va nimanteti . sabbe va tunhibhuta panjalika pallanke nisidanti yassadani devassa icchissati brahma sanankumaro tassa devassa pallanke nisidissatiti . yassa kho pana bhante devassa brahma sanankumaro pallanke nisidati ularam so labhati devo vedapatilabham ularam so labhati devo somanassapatilabham. {216.2} Seyyathapi bhante raja khattiyo muddhavasitto adhunavasitto 1- rajjena ularam so labhati vedapatilabham ularam so labhati somanassapatilabham evameva kho bhante yassa devassa brahma sanankumaro pallanke nisidati ularam so labhati devo vedapatilabham ularam so labhati devo somanassapatilabham . atha bhante brahma sanankumaro devanam tavatimsanam sampasadam viditva antarahito imahi gathahi anumodi [217] Modanti vata bho deva tavatimsa sahindaka tathagatam namassanta dhammassa ca sudhammatam. Nave va deve passanta vannavante yasassino sugatasmim brahmacariyam caritvana idhagate. Te anne atirocanti vannena yasasayuna savaka bhuripannassa visesupagata idha. Idam disvana nandanti tavatimsa sahindaka tathagatam namassanta dhammassa ca sudhammatanti. [218] Idamattham bhante brahma sanankumaro abhasittha. Idamattham @Footnote: 1 Ma. Yu. adhunabhisitto. Bhante brahmuno sanankumarassa bhasato atthangasamannagato saro hoti vissattho ca vinneyyo ca manju ca savaniyo ca bindu ca avisari ca gambhiro ca ninnadi ca . yathaparisam kho pana bhante brahma sanankumaro sarena vinnapeti na cassa bahiddha parisaya ghoso niccharati . yassa kho pana bhante evam atthangasamannagato saro hoti so vuccati brahmassaroti . athakho bhante deva tavatimsa brahmanam sanankumaram etadavocum sadhu mahabrahme etadeva mayam sankhaya modama atthi ca sakkena devanamindena tassa bhagavato attha yathabhucca vanna bhasita te ca mayam sankhaya modamati. {218.1} Athakho bhante brahma sanankumaro sakkam devanamindam etadavoca sadhu devanaminda mayampi tassa bhagavato attha yathabhucce vanne suneyyamati . evam mahabrahmeti kho bhante sakko devanamindo brahmuno sanankumarasseva 1- patissutva 2- bhagavato attha yathabhucce vanne payirudahasi tam kim mannati 3- bhavam mahabrahma yavanceso bhagava bahujanahitaya patipanno bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam . evam bahujanahitaya patipannam bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {218.2} Svakkhato kho pana tassa bhagavato @Footnote: 1 brahmasanankumarassevati pathena bhavitabbam. 2 Ma. Yu. ayam patho natthi. @3 Ma. mannasi. Dhammo sanditthiko akaliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo vinnuhi . evam opanayikassa dhammassa desetaram iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {218.3} Idam kusalanti kho pana tena bhagavata supannattam idam akusalanti supannattam . idam savajjam . idam anavajjam. Idam sevitabbam. Idam na sevitabbam . idam hinam . Idam panitam. Idam kanhasukkasappatibhaganti supannattam . evam kusalakusalasavajjanavajjasevitabbasevitabba- hinappanitakanhasukkasappatibhaganam dhammanam pannapetaram iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {218.4} Supannatta kho pana tena bhagavata savakanam nibbanagamini patipada samsandati nibbananca patipada ca . Seyyathapi nama gangodakam yamunodakena samsandati sameti evameva supannatta tena bhagavata savakanam nibbanagamini patipada samsandati nibbananca patipada ca . evam nibbanagaminiya patipadaya pannapetaram iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {218.5} Laddhasahayo kho pana so bhagava sekhananceva patipadanam khinasavananca vusitavatam tena 1- bhagava apanujja ekaramatam anuyutto viharati . evam ekaramatam anuyuttam iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. @Footnote: 1 Ma. Yu. te. {218.6} Abhinipphanno kho pana tassa bhagavato labho abhinipphanno siloko yava manne khattiya sampiyayamanarupa viharanti vigatamado kho pana so bhagava aharam ahareti. Evam vigatamadam aharamahariyamanam 1- iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {218.7} Yathavadi kho pana so bhagava tathakari yathakari tathavadi iti yathavadi tathakari yathakari tathavadi . Evam dhammanudhammapatipannam iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavata. {218.8} Tinnavicikiccho kho pana so bhagava vigatakathamkatho pariyositasankappo ajjhasayam adibrahmacariyam . evam tinnavicikiccham vigatakathamkatham pariyositasankappam ajjhasayam adibrahmacariyam iminapangena samannagatam sattharam neva atitamse samanupassama na panetarahi annatra tena bhagavatati . ime kho bhante sakko devanamindo brahmuno sanankumarassa bhagavato attha yathabhucce vanne payirudahasi. [219] Tena sudam bhante brahma sanankumaro attamano hoti pamudito pitisomanassajato bhagavato attha yathabhucce vanne sutva . atha bhante brahma sanankumaro olarikam attabhavam abhinimminitva kumaravanno 2- hutva pancasikho devanam tavatimsanam @Footnote: 1 Ma. aharam aharayamanam. 2 Si. Ma. Yu. kumaravanni. Paturahosi . so vehasam abbhuggantva akase antalikkhe pallankena nisidi . seyyathapi bhante balava puriso supaccatthate va pallanke same va bhumibhage pallankena nisideyya evameva kho bhante brahma sanankumaro vehasam abbhuggantva akase antalikkhe pallankena nisiditva deve tavatimse amantesi {219.1} tam kim mannanti bhonto deva tavatimsa yava digharattam mahapanno va 1- so bhagava ahosi . bhutapubbam bho raja disampati nama ahosi . disampatissa ranno govindo nama brahmano purohito ahosi . disampatissa ranno renu nama kumaro putto ahosi . govindassa brahmanassa jotipalo nama manavo putto ahosi . iti renu ca rajaputto jotipalo ca manavo anne ca cha khattiya iccete attha sahaya ahesum. {219.2} Athakho bho ahorattanam accayena govindo brahmano kalamakasi . govinde brahmane kalakate raja disampati paridevesi yasmim vata bho mayam samaye govinde brahmane sabbakiccani sammavossajjitva 2- pancahi kamagunehi samappita samangibhuta paricarema tasmim kho pana samaye govindo brahmano kalakatoti . Evam vutte bho renu rajaputto rajanam disampatim etadavoca ma kho tvam deva govinde brahmane kalakate atibalham paridevesi atthi deva govindassa brahmanassa jotipalo nama @Footnote: 1 Yu. ca. 2 Ma. samma .... Yu. sama .... Manavo putto panditataro ceva pitara alamatthadasataro ceva pitara yepi 1- tassa pita atthe anusasi tepi jotipalasseva manavassa anusasaniyati. Evam kumarati. Evam devati. {219.3} Athakho bho raja disampati annataram purisam amantesi ehi tvam ambho purisa yena jotipalo nama manavo tenupasankama upasankamitva jotipalam manavam evam vadehi bhavamatthu bhavantam jotipalam manavam raja disampati bhavantam jotipalam manavam amantayati raja disampati bhoto jotipalassa manavassa dassanakamoti . evam devati kho bho so puriso disampatissa ranno patissutva yena jotipalo manavo tenupasankami upasankamitva jotipalam manavam etadavoca bhavamatthu bhavantam jotipalam manavam raja disampati bhavantam jotipalam manavam amantayati raja disampati bhoto jotipalassa manavassa dassanakamoti. {219.4} Evam bhoti kho bho 2- jotipalo manavo tassa purisassa patissutva yena raja disampati tenupasankami upasankamitva disampatina ranna saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho bho jotipalam manavam raja disampati etadavoca anusasatu no bhavam jotipalo manavo ma no bhavam jotipalo manavo anusasaniya paccabyahasi pettike tam thanam thapessami @Footnote: 1 Ma. Yu. yepissa. 2 Ma. so. Govindiye abhisincissamiti . evam bhoti kho [1]- jotipalo manavo disampatissa ranno paccassosi . athakho bho raja disampati jotipalam manavam govindiye abhisinci [2]- pettike thane thapesi. Abhisitto jotipalo manavo govindiye pettike thane thapito yepissa pita atthe anusasi tepi atthe anusasati yepissa pita atthe nanusasi tepi atthe nanusasati 3- yepissa pita kammante abhisambhosi tepi kammante abhisambhoti yepissa pita kammante nabhisambhosi tepi kammante nabhisambhoti 4- . Tamenam manussa evamahamsu govindo vata bho brahmano mahagovindo vata bho brahmanoti . imina kho evam 5- bho pariyayena jotipalassa manavassa [6]- mahagovindotveva samanna udapadi. [220] Athakho bho mahagovindo brahmano yena te cha khattiya tenupasankami upasankamitva te cha khattiye etadavoca disampati kho bho raja jinno vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto ko nu kho pana bho janati jivitanam 7- thanam kho panetam vijjati yam disampatimhi ranne kalakate rajakattaro renum rajaputtam rajje abhisinceyyum ayantu bhonto yena renu rajaputto tenupasankamatha upasankamitva renum rajaputtam evam vadetha mayam kho bhoto renussa sahaya piya manapa @Footnote: 1 Ma. bho so. 2 Ma. tam. 3 Ma. anusasati. 4 Ma. abhisambhoti. @5 Yu. etam. 6 Ma. govindo. Yu. mahagovindo .... 7 Ma. jivitam. ito param @idisameva. Appatikula yamsukho bhavam tamsukha mayam yamdukkho bhavam tamdukkha mayam disampati kho bho raja jinno vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto ko nu kho pana bho janati jivitanam thanam kho panetam vijjati yam disampatimhi ranne kalakate rajakattaro bhavantam renum rajje abhisinceyyum sace bhavam renu rajjam labhetha samvibhajetha no rajjenati. {220.1} Evam bhoti kho [1]- te cha khattiya mahagovindassa brahmanassa patissutva yena renu rajaputto tenupasankamimsu upasankamitva renum rajaputtam etadavocum mayam kho bhoto renussa sahaya piya manapa appatikula yamsukho bhavam tamsukha mayam yamdukkho bhavam tamdukkha mayam disampati kho bho raja jinno vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto ko nu kho pana bho janati jivitanam thanam kho panetam vijjati yam disampatimhi ranne kalakate rajakattaro bhavantam renum rajje abhisinceyyum sace bhavam renu rajjam labhetha samvibhajetha no rajjenati . ko nu kho bho anno mama vijite sukham bhaveyyatha 2- annatra bhavantehi sacaham bho rajjam labhissami samvibhajissami vo rajjenati. {220.2} Athakho bho ahorattanam accayena raja disampati kalamakasi . disampatimhi ranne kalakate rajakattaro renum rajaputtam rajje abhisincimsu . abhisitto renu @Footnote: 1 Ma. Yu. bho. 2 Si. sumedheyyatha. Ma. sukho bhavetha. Yu. sukhamedheyyatha. Rajjena pancahi kamagunehi samappito samangibhuto paricareti . Athakho bho mahagovindo brahmano yena te cha khattiya tenupasankami upasankamitva te cha khattiye etadavoca disampati kho bho raja kalakato abhisitto [1]- renu rajjena pancahi kamagunehi samappito samangibhuto paricareti ko nu kho pana bho janati madaniya kama ayantu bhonto yena renu raja tenupasankamatha upasankamitva renum rajanam evam vadetha disampati vo bho raja kalakato abhisitto bhavam renu rajjena sarati bhavam tam vacananti. {220.3} Evam bhoti kho [2]- te cha khattiya mahagovindassa brahmanassa patissutva yena renu raja tenupasankamimsu upasankamitva renum rajanam etadavocum disampati kho bho raja kalakato abhisitto bhavam renu rajjena sarati bhavam tam vacananti. Saramaham bho tam vacananti 3-. Ko nu kho bho pahoti imam mahapathavim uttarena ayatam dakkhinena sakatamukham sattadha samam suvibhattam vibhajitunti . ko nu kho bho anno pahoti annatra mahagovindena brahmanenati. {220.4} Athakho bho renu raja annataram purisam amantesi ehi tvam ambho purisa yena mahagovindo brahmano tenupasankama upasankamitva mahagovindam brahmanam evam vadehi raja tam bhante renu amantetiti . evam devati kho bho so puriso renussa ranno @Footnote: 1 Yu. bhavam. 2 Ma. bho. 3 Ma. Yu. vacanam. Patissutva yena mahagovindo brahmano tenupasankami upasankamitva mahagovindam brahmanam etadavoca raja tam bhante renu amantetiti . evam bhoti kho bho [1]- mahagovindo brahmano tassa purisassa patissutva yena renu raja tenupasankami upasankamitva renuna ranna saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho bho mahagovindam brahmanam renu raja etadavoca etu bhavam govindo imam mahapathavim uttarena ayatam dakkhinena sakatamukham sattadha samam suvibhattam vibhajetuti 2-. Evam bhoti kho bho [3]- mahagovindo brahmano renussa ranno patissutva imam mahapathavim uttarena ayatam dakkhinena sakatamukham sattadha samam suvibhattam vibhaji sabbani sakatamukhani patthapesi 4- . tatra sudam majjhe renussa ranno janapado hoti [221] Dantapuram kalinganam assakananca potanam mahissati 5- avantinam socirananca 6- rorukam mithila ca videhanam campa angesu mapita baranasi ca kasinam ete govindamapitati. [222] Athakho bho te cha khattiya yathasakena labhena attamana ahesum paripunnasankappa yam vata no ahosi icchitam yam akankhitam [7]- adhippetam yam abhipatthitam tam no laddhanti. @Footnote: 1-3 Ma. so. 2 Ma. Yu. vibhajatuti. 4 Yu. atthapesi. 5 Ma. mahesayam. @6 Ma. Yu. sovirananca. 7 Ma. Yu. yam. [223] Sattabhu brahmadatto ca vessabhu bharato saha renu dve dhatarattha ca tadasum satta bharavati 1-. Pathamabhanavaram nitthitam. [224] Athakho bho te cha khattiya yena mahagovindo brahmano tenupasankamimsu upasankamitva mahagovindam brahmanam etadavocum yatha kho bhavam bho govindo renussa ranno sahayo piyo manapo appatikulo evameva kho bhavam govindo brahmano amhakampi sahayo piyo manapo appatikulo anusasatu no bhavam govindo brahmano ma no bhavam govindo brahmano anusasaniya paccabyahasiti . evam bhoti kho bho 2- mahagovindo brahmano tesam channam khattiyanam muddhabhisittanam 3- paccassosi. {224.1} Athakho bho mahagovindo brahmano anusasaniya 4- satta ca rajano khattiye muddhabhisitte rajjena 5- anusasi satta ca brahmanamahasale satta ca nhatakasatani mante vacesi. Athakho bho mahagovindassa brahmanassa aparena samayena evamkalyano kittisaddo abbhuggacchi sakkhi mahagovindo brahmano brahmanam passati sakkhi mahagovindo brahmano brahmuna sakaccheti sallapati mantetiti . Athakho bho mahagovindassa brahmanassa etadahosi mayham kho evamkalyano kittisaddo abbhuggato sakkhi mahagovindo brahmano brahmanam passati sakkhi mahagovindo brahmano brahmuna @Footnote: 1 Ma. bharadhati. Yu. bharatati. 2 Ma. so. 3-4 Ma. Yu. ayam patho natthi. @5 Ma. Yu. muddhavasitte rajje. Sakaccheti sallapati mantetiti na kho panaham brahmanam passami na brahmuna sakacchemi na brahmuna sallapemi 1- na brahmuna mantemi sutam kho pana metam brahmananam vuddhanam mahallakanam acariyapacariyanam bhasamananam yo vassike cattaro mase patisalliyati karunam jhanam jhayati so brahmanam passati brahmuna sakaccheti sallapati mantetiti yannunaham vassike cattaro mase patisalliyeyyam karunam jhanam jhayeyyanti. {224.2} Athakho [2]- mahagovindo brahmano yena renu raja tenupasankami upasankamitva renum rajanam etadavoca mayham kho bho evamkalyano kittisaddo abbhuggato sakkhi mahagovindo brahmano brahmanam passati sakkhi mahagovindo brahmano brahmuna sakaccheti sallapati mantetiti na kho panaham bho brahmanam passami na brahmuna sakacchemi na brahmuna sallapemi na brahmuna mantemi sutam kho pana metam brahmananam vuddhanam mahallakanam acariyapacariyanam bhasamananam yo vassike cattaro mase patisalliyati karunam jhanam jhayati so brahmanam passati brahmuna sakaccheti sallapati mantetiti icchamaham bho vassike cattaro mase patisalliyitum karunam jhanam jhayitum namhi kenaci upasankamitabbo annatra ekena bhattaharenati 3- . yassadani bhavam govindo kalam mannatiti. @Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha sallapami. 2 Ma. Yu. bho. 3 Ma. Yu. bhattabhiharenati. @ito param idisameva. {224.3} Athakho mahagovindo brahmano yena te cha khattiya tenupasankami upasankamitva te cha khattiye etadavoca mayham kho bho evamkalyano kittisaddo abbhuggato sakkhi mahagovindo brahmano brahmanam passati sakkhi mahagovindo brahmano brahmuna sakaccheti sallapati mantetiti na kho bho panaham brahmanam passami na brahmuna sakacchemi na brahmuna sallapemi na brahmuna mantemi sutam kho pana metam brahmananam vuddhanam mahallakanam acariyapacariyanam bhasamananam yo vassike cattaro mase patisalliyati karunam jhanam jhayati so brahmanam passati brahmuna sakaccheti sallapati mantetiti icchamaham bho vassike cattaro mase patisalliyitum karunam jhanam jhayitum namhi kenaci upasankamitabbo annatra ekena bhattaharenati. Yassadani bhavam govindo kalam mannatiti. {224.4} Athakho bho mahagovindo brahmano yena satta ca brahmanamahasala satta ca nhatakasatani tenupasankami upasankamitva satta ca brahmanamahasale satta ca nhatakasatani etadavoca mayham kho bho evamkalyano kittisaddo abbhuggato sakkhi mahagovindo brahmano brahmanam passati sakkhi mahagovindo brahmano brahmuna sakaccheti sallapati mantetiti na kho panaham bho brahmanam passami na brahmuna sakacchemi na brahmuna sallapemi na brahmuna mantemi sutam kho pana metam brahmananam Vuddhanam mahallakanam acariyapacariyanam bhasamananam yo vassike cattaro mase patisalliyati karunam jhanam jhayati so brahmanam passati brahmuna sakaccheti sallapati mantetiti tenahi bho yathasute yathapariyatte mante vittharena sajjhayam karotha annamannanca mante vacetha icchamaham bho vassike cattaro mase patisalliyitum karunam jhanam jhayitum namhi kenaci upasankamitabbo annatra ekena bhattaharenati . yassadani bhavam govindo kalam mannatiti. {224.5} Athakho bho mahagovindo brahmano yena cattarisa bhariya sadisiyo tenupasankami upasankamitva cattarisa bhariya sadisiyo etadavoca mayham kho bhoti evamkalyano kittisaddo abbhuggato sakkhi mahagovindo brahmano brahmanam passati sakkhi mahagovindo brahmano brahmuna sakaccheti sallapati mantetiti na kho panaham bhoti brahmanam passami na brahmuna sakacchemi na brahmuna sallapemi na brahmuna mantemi sutam kho pana metam brahmananam vuddhanam mahallakanam acariyapacariyanam bhasamananam yo vassike cattaro mase patisalliyati karunam jhanam jhayati so brahmanam passati brahmuna sakaccheti [1]- sallapati [2]- mantetiti icchamaham bhoti vassike cattaro mase patisalliyitum karunam jhanam jhayitum namhi kenaci upasankamitabbo annatra ekena bhattaharenati . yassadani bhavam govindo @Footnote: 1-2 Ma. brahmuna. Kalam mannatiti. {224.6} Athakho bho mahagovindo brahmano puratthimena nagarasseva navam santhagaram 1- karapetva vassike cattaro mase patisalliyi karunam jhanam jhayi . nassa 2- koci upasankamati 3- annatra ekena bhattaharenati 4- . athakho bho mahagovindassa brahmanassa catunnam masanam accayena ahudeva ukkanthana ahu paritassana sutam kho panetam brahmananam vuddhanam mahallakanam acariyapacariyanam bhasamananam yo vassike cattaro mase patisalliyati karunam jhanam jhayati so brahmanam passati brahmuna sakaccheti sallapati mantetiti na kho panaham brahmanam passami na brahmuna sakacchemi na brahmuna sallapemi na brahmuna mantemiti. {224.7} Athakho bho brahma sanankumaro mahagovindassa brahmanassa cetasa cetoparivitakkamannaya seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva brahmaloke antarahito mahagovindassa brahmanassa sammukhe paturahosi . athakho bho mahagovindassa brahmanassa ahudeva bhayam ahu chambhitattam ahu lomahamso yathatam aditthapubbam rupam disva . athakho bho mahagovindo brahmano bhito samviggo lomahatthajato brahmanam sanankumaram gathaya ajjhabhasi @Footnote: 1 Ma. sandhagaram. 2 Si. nassu ca. Ma. nassudha. Yu. nassuda. 3 Yu. upasangami. @4 Ma. Yu. itisaddo natthi. [225] Vannava yasava sirima ko nu tvamasi marisa ajananta tam pucchama katham janemu tam mayanti. Mam ve kumaram jananti brahmaloke sanantanam sabbe jananti mam deva evam govinda janahi. Asanam udakam pajjam madhupakanca 1- brahmuno agghe bhavantam pucchama aggham kurutu no bhavam. Patigganhama te aggham yam tvam govinda bhasasi ditthe dhamme hitatthaya samparayasukhaya ca katavakaso pucchassu yankinci abhipatthitanti. [226] Athakho bho mahagovindassa brahmanassa etadahosi katavakaso khomhi brahmuna sanankumarena kinnu kho aham brahmanam sanankumaram puccheyyam ditthadhammikam va attham samparayikam vati . Athakho bho mahagovindassa brahmanassa etadahosi kusalo kho aham ditthadhammikanam atthanam annepi mam ditthadhammikam attham pucchanti yannunaham brahmanam sanankumaram samparayikanneva attham puccheyyanti . athakho bho mahagovindo brahmano brahmanam sanankumaram gathaya ajjhabhasi [227] Pucchami brahmanam sanankumaram kankhi akankhim paravediyesu katthatthito kimhi ca sikkhamano @Footnote: 1 Ma. madhusakanca. Pappoti macco amatam brahmalokanti. Hitva mamattam manujesu brahme ekodibhuto karunadhimutto 1- niramagandho virato methunasma etthatthito ettha ca sikkhamano pappoti macco amatam brahmalokanti. [228] Hitva mamattanti aham 2- bhoto ajanami. Idhekacco appam va bhogakkhandham pahaya mahantam va bhogakkhandham pahaya appam va natiparivattam pahaya mahantam va natiparivattam pahaya kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajati iti hitva mamattamti saham 3- bhoto ajanami . Ekodibhutoti saham 4- bhoto ajanami . Idhekacco vivittam senasanam bhajati arannam rukkhamulam pabbatam kandaram giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjam patisalliyati 5- iti ekodibhutoti saham 6- bhoto ajanami. Karunadhimuttoti saham bhoto ajanami. {228.1} Idhekacco karunasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam karunasahagatena cetasa vipulena mahaggatena @Footnote: 1 Ma. karunedhimutto. ito param idisameva. 2 Si. Yu. mamattamtaham. 3 Si. @Yu. mamattamtaham. Ma. mamattanti aham. mamattamtipahanti pana pathena bhavitabbam. @4 ekodibhutotipahanti pathena bhavitabbam Ma. ... aham. Yu. ... caham. 5 Ma. Yu. ayam @patho natthi. 6 Ma. aham. Yu. paham. ito param idisameva. Appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati iti karunadhimuttoti saham bhoto ajanami . amagandhe ca 1- kho aham bhoto bhasamanassa na ca 2- ajanami [229] Ke amagandha manujesu brahme ete aviddha 3- idha bruhi dhira kenavuta 4- vati paja kururu 5- apayika nivutabrahmalokati. Kodho mosavajjam nikati ca dobbho 6- kadariyata atimano ussuya 7- iccha vicikiccha parahethana ca lobho ca doso ca mado ca moho etesu yutta aniramagandha apayika nivutabrahmalokati. [230] Yatha kho aham bhoto amagandhe bhasamanassa ajanami te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agaramha anagariyanti . yassadani bhavam govindo kalam mannatiti . Athakho bho mahagovindo brahmano yena renu raja tenupasankami upasankamitva renum rajanam etadavoca annamdani bhavam purohitam pariyesatu yo bhoto rajjam anusasissati icchamaham @Footnote: 1 Yu. va. 2 Ma. Yu. casaddo natthi. 3 Ma. Yu. avidva. 4 Ma. Yu. kenavata. @5 Si. Yu. kruttharu. Ma. kurutu. 6 Ma. dubbho. Yu. dobho. 7 Ma. usuya. @Yu. asuyaya. Bho agarasma anagariyam pabbajitum yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agarasma anagariyanti . [231] Amantayami rajanam renum bhumipatim aham tvam pajanassu rajjena naham porohacce 1- rame. Sace te unakamehi aham paripurayami te yo tam himsati varemi bhumisenapati aham tvam pita 2- aham putto ca 3- ma no govinda pajahi. Na matthi unakamehi himsito me na vijjati amanussavaco sutva tasmaham na gahe rame. Amanusso kathamvanno kante 4- attham abhasatha yanca sutva jahasi no gehe amhe ca kevale 5-. Upavutthassa me pubbe yitthakamassa 6- me sato aggi pajjalito asi kusapattaparitthato. Tato me brahma paturahu brahmaloka sanantano so me panham viyakasi tam sutva na gahe rame. Saddahami aham bhoto yam tvam govinda bhasasi amanussavaco sutva katham vattetha annatha te tam anuvattissama 7- sattha govinda no bhavam 8-. @Footnote: 1 Ma. porohicce. 2 Yu. pitasi. 3 Ma. Yu. casaddo natthi. 4 Ma. kim @te. 5 Ma. kevali. 6 Ma. yitthu .... Yu. yatthu .... 7 anupabbajissamatipi @patho. 8 Yu. bhava. Mani yatha veluriyo akaso 1- vimalo subho evam sutva 2- carissama govindassanusasaneti. [232] Sace bhavam govindo agarasma anagariyam pabbajissati mayampi 3- agarasma anagariyam pabbajissama atha ya te gati sa no gati bhavissatiti . athakho bho mahagovindo brahmano yena te cha khattiya tenupasankami upasankamitva te cha khattiye etadavoca annamdani bho 4- bhavanto purohitam pariyesantu yo bhavantanam rajje anusasissati icchamaham bho agarasma anagariyam pabbajitum yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agarasma anagariyanti. {232.1} Athakho bho te cha khattiya ekamantam apakkamma evam samacintesum ime kho bho 5- brahmana nama dhanaluddha yannuna mayam mahagovindam brahmanam dhanena sikkheyyamati . te mahagovindam brahmanam upasankamitva evamahamsu samvijjati kho bho imesu sattasu rajjesu pahutam sapateyyam tato bhoto yavatakena attho tavatakam ahariyatanti 6- . alam bho mamapidam pahutam sapateyyam bhavantanamyeva tatha sapateyyam 7- aham sabbam pahaya agarasma anagariyam pabbajissami yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agarasma anagariyanti . athakho bho te cha khattiya ekamantam apakkamma evam @Footnote: 1 Ma. Yu. akaco. 2 Ma. Yu. suddha. 3 Yu. ahampi ... pabbajissami. 4-5 Ma. Yu. @bhosaddo natthi. 6 Yu. ahareyyatanti. 7 Ma. vahasa tamaham sabbam. Yu. vahasa @tamaham yasam. Samacintesum ime kho bho 1- brahmana nama itthiluddha yannuna mayam mahagovindam brahmanam itthihi sikkheyyamati . te mahagovindam brahmanam upasankamitva evamahamsu samvijjanti kho bho imesu sattasu rajjesu pahuta itthiyo tato bhoto yavatikahi attho tavatika aniyatati 2- . alam bho mamapima 3- cattarisa bhariya sadisiyo tavaham 4- sabba pahaya agarasma anagariyam pabbajissami yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agarasma anagariyanti . sace bhavam govindo agarasma anagariyam pabbajissati mayampi agarasma anagariyam pabbajissama atha ya te gati sa no gati bhavissatiti. [233] Sace pajahatha kamani yattha satto puthujjano arambhavho dalha hotha khantibalasamahita. Esa maggo ujumaggo esa maggo anuttaro saddhammo sabbhi rakkhito brahmalokupapattiyati. [234] Tenahi bhavam mahagovindo satta vassani agametu sattannam vassanam accayena mayampi agarasma anagariyam pabbajissama atha ya te gati sa no gati bhavissatiti . aticiram kho bho satta vassani naham sakkomi bhavante satta vassani agametum @Footnote: 1 Ma. Yu. bhosaddo natthi. 2 Ma. Yu. aniyatanti. 3 Ma. mamapita. 4 Si. @tapaham. Ma. Yu. tapaham. Ko nu kho pana bho janati jivitanam gamaniyo samparayo mantaya votthabbam 1- kattabbam kusalam caritabbam brahmacariyam natthi jatassa amaranam yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agarasma anagariyanti . tenahi bhavam govindo cha vassani agametu .pe. panca vassani agametu . cattari vassani agametu . tini vassani agametu . dve vassani agametu . Ekam vassam agametu ekassa vassassa accayena mayampi agarasma anagariyam pabbajissama atha ya te gati sa no gati bhavissatiti. {234.1} Aticiram kho bho ekam vassam naham sakkomi bhavante ekam vassam agametum ko nu kho pana bho janami jivitanam gamaniyo samparayo mantaya votthabbam kattabbam kusalam caritabbam brahmacariyam natthi jatassa amaranam yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agarasma anagariyanti . tenahi bhavam govindo satta masani agametu sattannam masanam accayena mayampi agarasma anagariyam pabbajissama atha ya te gati sa no gati bhavissatiti. {234.2} Aticiram kho bho satta masani naham sakkomi bhavante satta masani agametum ko nu kho pana bho janati jivitanam gamaniyo samparayo mantaya @Footnote: 1 Ma. mantayam boddhabbam. Yu. bodhabbam. ito param idisameva. Votthabbam kattabbam kusalam caritabbam brahmacariyam natthi jatassa amaranam yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agarasma anagariyanti. {234.3} Tenahi bhavam govindo cha masani agametu . Panca masani agametu . cattari masani agametu . tini masani agametu . dve masani agametu . ekam masam agametu . Addhamasam 1- agametu addhamasassa accayena mayampi agarasma anagariyam pabbajissama atha ya te gati sa no gati bhavissatiti. {234.4} Aticiram kho bho addhamaso naham sakkomi bhavante addhamasam agametum ko nu kho pana bho janati jivitanam gamaniyo samparayo mantaya votthabbam kattabbam kusalam caritabbam brahmacariyam natthi jatassa amaranam yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agarasma anagariyanti . tenahi bhavam govindo sattaham agametu yava mayam sake puttabhataro rajje anusasissama sattahassa accayena mayampi agarasma anagariyam pabbajissama atha ya te gati sa no gati bhavissatiti . na ciram kho bho sattaham agamissamaham bhavante sattahanti. {234.5} Athakho bho mahagovindo brahmano yena te satta ca brahmanamahasala @Footnote: 1 addhamasantipi patho. Satta ca nhatakasatani tenupasankami upasankamitva satta ca brahmanamahasale satta ca nhatakasatani etadavoca annamdani bhavanto acariyam pariyesantu yo bhavantanam mante vacessati icchamaham bho agarasma anagariyam pabbajitum yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agarasma anagariyanti . ma bhavam govindo agarasma anagariyam pabbaji pabbajja bho appesakkha ca appalabha ca brahmannam mahesakkhanca mahalabhancati . ma bhavanto evam avacuttha ma bhavanto evam avacuttha pabbajja appesakkha ca appalabha ca brahmannam mahesakkhanca mahalabhancati ko nu kho bho annatra 1- maya mahesakkhataro va mahalabhataro va aham vo va 2- etarahi rajava 3- rannam brahmava 4- brahmananam devatava 5- gahapatikanam tamaham sabbam pahaya agarasma anagariyam pabbajissami yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bho agarasma anagariyanti . Sace bhavam govindo agarasma anagariyam pabbajissati mayampi agarasma anagariyam pabbajissama atha ya te gati sa no gati bhavissatiti. {234.6} Athakho bho mahagovindo brahmano yena cattarisa @Footnote: 1 annoti va patho. 2 Si. Ma. Yu. aham hi bho. 3-4-5 Yu. ... ca. Bhariya sadisiyo tenupasankami upasankamitva cattarisa bhariya sadisiyo etadavoca ya bhoti nam icchati sakani va natikulani gacchantu 1- annam va bhattaram pariyesantu 2- icchamaham bhoti agarasma anagariyam pabbajitum yatha kho pana me sutam brahmuno amagandhe bhasamanassa te na sunimmadaya agaram ajjhavasata pabbajissamaham bhoti agarasma anagariyanti . tvanneva no nati natikamanam tvam pana bhatta bhattukamanam sace bhavam bho 3- govindo agarasma anagariyam pabbajissati mayampi bho 4- agarasma anagariyam pabbajissama atha ya te gati sa no gati bhavissatiti. {234.7} Athakho bho mahagovindo brahmano tassa sattahassa accayena kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbaji . pabbajitanca pana mahagovindam brahmanam satta ca rajano khattiya muddhavasitta satta ca brahmanamahasala satta ca nhatakasatani cattarisa ca bhariya sadisiyo anekani ca khattiyasahassani anekani ca brahmanasahassani anekani ca gahapatisahassani aneka 5- ca itthagara itthiyo kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva mahagovindam brahmanam agarasma anagariyam pabbajitam anupabbajimsu . taya sudam bho parisaya parivuto mahagovindo brahmano gamanigamarajadhanisu carikam carati . yam kho pana bho tena samayena mahagovindo @Footnote: 1 Ma. Yu. gacchatu. 2 Ma. Yu. pariyesatu. 3-4 Ma. Yu. bhosaddo natthi. 5 Ma. @anekehi itthagarehi. Brahmano gamam va nigamam va upasankamati tattha rajava hoti rannam brahmava brahmananam devatava gahapatikanam . ye [1]- kho pana bho tena samayena manussa khipanti va upakkhalanti va te evamahamsu namatthu mahagovindassa brahmanassa namatthu sattapurohitassati. {234.8} Mahagovindo [2]- brahmano mettasahagatena cetasa averena abyapajjhena ekam disam pharitva vihasi tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva vihasi karunasahagatena cetasa .pe. muditasahagatena cetasa .pe. upekkhasahagatena cetasa .pe. Savakananca brahmalokasahabyataya maggam desesi. {234.9} Ye kho pana bho tena samayena mahagovindassa brahmanassa savaka sabbena sabbam sasanam ajanimsu te kayassa bheda param marana sugatim brahmalokam upapajjimsu . ye na sabbena sabbam sasanam ajanimsu te kayassa bheda param marana appekacce paranimmitavasavattinam devanam sahabyatam upapajjimsu appekacce nimmanaratinam devanam sahabyatam upapajjimsu appekacce tusitanam devanam sahabyatam upapajjimsu appekacce yamanam devanam sahabyatam upapajjimsu appekacce tavatimsanam devanam sahabyatam upapajjimsu appekacce catummaharajikanam devanam sahabyatam upapajjimsu . ye [3]- sabbanihinakayam @Footnote: 1 Yu. ye ca kho pana. Ma. ye kho pana bhoti ime patha natthi. 2 Ma. Yu. bho. @3 Yu. sabbe. Paripuresum te gandhabbakayam paripuresum . iti kho pana 1- sabbesamyeva tesam kulaputtanam amogha pabbajja ahosi avajja 2- saphala saudrayati 3-. {234.10} Sarati tam bhagavati . saramaham bho pancasikha ahantena samayena mahagovindo brahmano ahosim aham tam 4- savakanam brahmalokasahabyataya maggam desesim tam kho pana pancasikha brahmacariyam na nibbidaya na viragaya na nirodhaya na upasamaya na abhinnaya na sambodhaya na nibbanaya samvattati yavadeva brahmalokupapattiya idam kho pana me pancasikha brahmacariyam ekantanibbidaya viragaya nirodhaya upasamaya abhinnaya sambodhaya nibbanaya samvattati. {234.11} Katamanca 5- tam pancasikha brahmacariyam ekantanibbidaya viragaya nirodhaya upasamaya abhinnaya sambodhaya nibbanaya samvattati ayameva ariyo atthangiko maggo seyyathidam sammaditthi sammasankappo sammavaca sammakammanto sammaajivo sammavayamo sammasati sammasamadhi idam kho tam pana pancasikha brahmacariyam ekantanibbidaya viragaya nirodhaya upasamaya abhinnaya sambodhaya nibbanaya samvattati. {234.12} Ye kho pana me pancasikha savaka sabbena sabbam sasanam ajananti te asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim ditthe va dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti . ye na @Footnote: 1 Ma. Yu. bho. 2 avanjhati va avajjhati va patho. 3 Yu. sauddisati. @4 Ma. Yu. tesam. 5 Yu. katamanca ... samvattatiti ime patha natthi. Sabbena sabbam sasanam ajananti te 1- pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatika honti tattha parinibbayino anavattidhamma tasma loka . ye na sabbena sabbam sasanam ajananti appekacce tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagamino honti sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karissanti 2- . ye na sabbena sabbam sasanam ajananti appekacce tinnam sannojananam parikkhaya sotapanna honti avinipatadhamma niyata sambodhiparayana . iti kho pancasikha sabbesanneva imesam kulaputtanam amogha pabbajja avajja saphala saudrayati 3- . idamavoca bhagava . attamano pancasikho gandhabbaputto bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayiti. Mahagovindasuttam nitthitam chattham. -------------- @Footnote: 1 Yu. appekacce. 2 Yu. karonti. 3 Yu. sauddisati. Mahasamayasuttam [235] Evamme sutam . ekam samayam bhagava sakkesu viharati kapilavatthusmim mahavane mahata bhikkhusanghena saddhim pancamattehi bhikkhusatehi sabbeheva arahantehi . dasahi ca lokadhatuhi devata yebhuyyena sannipatita honti bhagavantam dassanaya bhikkhusanghanca . Athakho catunnam suddhavasakayikanam devanam 1- etadahosi ayam kho bhagava sakkesu viharati kapilavatthusmim mahavane mahata bhikkhusanghena saddhim pancamattehi bhikkhusatehi sabbeheva arahantehi dasahi ca lokadhatuhi devata yebhuyyena sannipatita honti bhagavantam dassanaya bhikkhusanghanca yannuna mayampi yena bhagava tenupasankameyyama upasankamitva bhagavato santike paccekagatham 2- bhaseyyamati. {235.1} Athakho ta devata seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva suddhavasesu devesu antarahita bhagavato purato paturahamsu . athakho ta devata bhagavantam abhivadetva ekamantam atthamsu . ekamantam thita kho eka devata bhagavato santike imam gatham abhasi [236] Mahasamayo pavanasmim devakaya samagata @Footnote: 1 Ma. devatanam. 2 payato evam. paccekagathatipi pathena pana bhavitabbam. Ma. @paccekam gatham. Agatamha imam dhammasamayam dakkhitayeva 1- aparajitasanghanti. [237] Athakho apara devata bhagavato santike imam gatham abhasi tatra bhikkhavo samadahamsu cittam attano ujukamakamsu sarathiva nettani gahetva indriyani rakkhanti panditati. [238] Athakho apara devata bhagavato santike imam gatham abhasi chetva khilam chetva paligham indakhilam ohaccamaneja 2- te caranti suddha vimala cakkhumata sudanta susunagati 3-. [239] Athakho apara devata bhagavato santike imam gatham abhasi ye keci buddham saranam gatase na te gamissanti apayabhumim 4- pahaya manusam deham devakayam paripuressantiti. [240] Athakho bhagava bhikkhu amantesi yebhuyyena bhikkhave dasasu lokadhatusu devata sannipatita honti tathagatam dassanaya @Footnote: 1 Ma. Yu. dakkhitaye. 2 Ma. Yu. uhaccamaneja. 3 Ma. Yu. susunagati. @4 sabbattha payato apayanti patho dissati. Bhikkhusanghanca yepi te bhikkhave ahesum atitamaddhanam arahanto sammasambuddha tesampi bhagavantanam etaparamayeva 1- devata sannipatita ahesum seyyathapi mayham etarahi yepi te bhikkhave bhavissanti anagatamaddhanam arahanto sammasambuddha tesampi bhagavantanam etaparamayeva 2- devata sannipatita bhavissanti seyyathapi mayham etarahi acikkhissami bhikkhave devakayanam namani kittayissami bhikkhave devakayanam namani desissami bhikkhave devakayanam namani tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. Bhagava etadavoca [241] Silokamanukassami yattha bhumma tadassita ye sita girigabbharam pahitatta samahita. Puthu sihava sallina lomahamsabhisambhuno odatamanasa suddha vippasannamanavila 3-. Bhiyyo pancasate natva vane kapilavatthave tato amantayi sattha savake sasane rate devakaya abhikkanta te vijanatha bhikkhavo te ca atappamakarum sutva buddhassa sasanam. Tesampaturahu nanam amanussana dassanam appeke satamaddakkhum sahassam atha sattarim. Satam eke sahassanam amanussanamaddasum @Footnote: 1-2 Ma. etamparamayeva. 3 Yu. vippasannamanavila. Appekenantamaddakkhum disa sabba phuta ahum. Tanca sabbam abhinnaya vavakkhitvana 1- cakkhuma tato amantayi sattha savake sasane rate devakaya abhikkanta te vijanatha bhikkhavo ye voham kittayissami girahi anupubbaso. Sattasahassa va 2- yakkha bhumma kapilavatthava iddhimanto jutimanto 3- vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Chasahassa hemavata yakkha nanattavannino iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Satagira tisahassa yakkha nanattavannino iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Iccete solasasahassa yakkha nanattavannino iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Vessamitta pancasata yakkha nanattavannino iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino @Footnote: 1 vavatthitvanati va patho. 2 Ma. te. 3 Si. Yu. sabbattha jutimanto. Modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Kumbhiro rajagahiko vepullassa nivesanam bhiyyo 1- nam satasahassam yakkhanam payirupasati. Kumbhiro rajagahiko sopaga samitim vanam. [242] Purimanca disam raja dhatarattho pasasati gandhabbanam adhipati maharaja yasassi so. Puttapi tassa bahavo indanama mahabbala 2- iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Dakkhinanca disam raja virulho tappasasati 3- kumbhandanam adhipati maharaja yasassi so. Puttapi tassa bahavo indanama mahabbala iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Pacchimanca disam raja virupakkho pasasati naganam adhipati maharaja yasassi so. Puttapi tassa bahavo indanama mahabbala iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino @Footnote: 1 bhiyotipi patho. 2 atthakathayam sabbavaresu mahabalati patho. 3 Ma. Yu. tam @pasasati. ito param idisameva. Modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Uttaranca disam raja kuvero tappasasati yakkhanam adhipati maharaja yasassi so. Puttapi tassa bahavo indanama mahabbala iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modanana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Purimadisam dhatarattho dakkhinena virulhako pacchimena virupakkho kuvero uttaram disam cattaro te maharaja samanta caturo disa daddallamana 1- atthamsu vane kapilavatthave. [243] Tesam mayavino dasa agu 2- vancanika satha maya kutendu vetendu 3- vitu 4- ca vituto 5- saha candano kamasettho ca kinnughandu 6- nighandu ca. Panado opamanno ca devasuto ca matali cittaseno ca gandhabbo naloraja janosabho 7- agu 8- pancasikho ceva timbaru suriyavacchasa 9-. Ete canne ca rajano gandhabba saha rajubhi modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Athagu 10- nabhasa naga vesala saha tacchaka @Footnote: 1 dadalhamanatipi patho. 2 Ma. agum. Si. Yu. agum. ito param idisameva. @3 ma. vitendu. 4 Ma. Yu. vitucca. 5 Yu. vitucco. 6 Ma. kinni ghandu. @7 Ma. Yu. janessabho. 8 Ma. aga. Yu. agu. 9 Si. Yu. suriyavaccasa. @10 Ma. athagum. Yu. athagu. evamidisesu padesu. Kambalassatara agu payaga saha natibhi yamuna dhatarattha ca agu naga yasassino eravano mahanago sopaga samitim vanam. [244] Ye nagaraje sahasa haranti dibba dija pakkhi visuddhacakkhu vehayasa 1- te vanamajjhapatta citra supanna iti tesa namam abhayantada nagarajanamasi supannato khemamakasi buddho sanhahi vacahi upavhayanta naga supanna saranamakamsu buddham. Jita vajirahatthena samuddam asura sita bhataro vasavassete iddhimanto yasassino. Kalakanja mahabhisma 2- asura danaveghasa vepacitti sucitti ca paharado namuci saha. Satanca baliputtanam sabbe verocanamaka sannayhitva balim senam 3- rahubhaddamupagamum samayodani bhaddante bhikkhunam samitim vanam. [245] Apo ca deva pathavi ca tejo vayo tadagamum varuna varuna 4- deva somo ca yasasa saha. @Footnote: 1 Si. Yu. vehasaya. 2 Si. Yu. mahabhimsa. 3 Ma. balisenam. @4 Ma. varana varana deva. Mettakarunakayika agu deva yasassino dasete dasadha kaya sabbe nanattavannino iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Vendu 1- ca deva sahali ca asama ca duve yama candassupanisa deva candamagu purakkhita. Suriyassupanisa deva suriyamagu purakkhita nakkhattani purakkhatva agu mandavalahaka vasunam vasavo settho sakko paga 2- purindado. Dasete dasadha kaya sabbe nanattavannino iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Athagu sahabhu deva jalamaggisikhariva aritthaka ca roja ca ummapupphanibhasino varuna sahadhamma ca accuta ca anejaka suleyyarucira agu agu vasavanesino. Dasete dasadha kaya sabbe nanattavannino iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Samana mahasamana manusa manusuttama @Footnote: 1 Ma. vendu deva sahali ca. 2 Ma. paga. Khiddapadusika 1- agu agu manopadusika 2- athagu harayo deva ye ca lohitavasino paraga mahaparaga agu deva yasassino. Dasete dasadha kaya sabbe nanattavannino iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Sukka karumha 3- aruna agu veghanasa saha. Odatagayha pamokkha agu deva vicakkhana sadamatta haragaja missaka ca yasassino thanayam aga 4- pajunno yo disa abhivassati. Dasete dasadha kaya sabbe nanattavannino iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. Khemiya tusita yama katthaka ca yasassino lambitaka 5- lamasettha jotinama ca asava nimmanaratino agu athagu paranimmita. Dasete dasadha kaya sabbe nanattavannino iddhimanto jutimanto vannavanto yasassino modamana abhikkamum bhikkhunam samitim vanam. @Footnote: 1 Ma. khiddapadosika. 2 Ma. manopadosika. 3 Ma. karumbha. 4 yebhuyyena aguti @patho dissati. 5 Ma. Yu. lambitaka. Satthete devanikaya sabbe nanattavannino namanvayena aganchum ye canne sadisa saha pavutthajatimakkhilam 1- oghatinnamanasavam dakkhemoghataram nagam candamva asitatitam 2-. [246] Subrahma paramatto ca putta iddhimato saha sanankumaro tisso ca sopaga samitim vanam. Sahassabrahmalokanam mahabrahmabhititthati upapanno jutimanto bhismakayo yasassi so. Dasettha issara agu paccekavasavattino tesanca majjhato aga 3- harito parivarito. Te ca sabbe abhikkante sinde 4- deve sabrahmake marasena abhikkami passa kanhassa mandiyam. Etha ganhatha bandhatha ragena bandhamatthu vo samanta parivaretha ma vo muncittha koci nam. Iti tattha mahaseno kanhasenam apesayi panina talamahacca saram katvana bheravam. Yatha pavussako megho thanayanto savijjuko tada so paccudavatti sankuddho asayamvase 5-. Tanca sabbam abhinnaya vavakkhitvana 6- cakkhuma @Footnote: 1 Ma. pavutthajatimalilam. Si. Yu. pavutthajatim akhilam. 2 asitatiganti va patho. @Yu. asitatikam. 3 payato aguti paco dissati. 4 Ma. sainde. Yu. saindadeve. @5 Si. Yu. vasi. 6 Ma. vavatthitvana. Tato amantayi sattha savake sasane rate marasena abhikkanta te vijanatha bhikkhavo te ca atappamakarum sutva buddhassa sasanam. Vitaragehi pakkamum nesam lomampi 1- injayum sabbe vijitasangama bhayatita yasassino modanti saha bhutehi savaka te janesutati. Mahasamayasuttam nitthitam sattamam. ---------- @Footnote: 1 Ma. lomapi. Sakkapanhasuttam [247] Evamme sutam . ekam samayam bhagava magadhesu viharati pacinato rajagahassa ambasando 1- nama brahmanagamo tassuttarato vediyake pabbate indasalaguhayam . tena kho pana samayena sakkassa devanamindassa ussukkam udapadi bhagavantam dassanaya . Athakho sakkassa devanamindassa etadahosi kaham nu kho bhagava etarahi viharati araham sammasambuddhoti . addasa kho sakko devanamindo bhagavantam magadhesu viharantam pacinato rajagahassa ambasando nama brahmanagamo tassuttarato vediyake pabbate indasalaguhayam disvana deve tavatimse amantesi ayam marisa bhagava magadhesu viharati pacinato rajagahassa ambasando nama brahmanagamo tassuttarato vediyake pabbate indasalaguhayam yadi pana marisa mayantam bhagavantam dassanaya upasankameyyama arahantam sammasambuddhanti . evam bhaddantavati kho deva tavatimsa sakkassa devanamindassa paccassosum. {247.1} Athakho sakko devanamindo pancasikham gandhabbaputtam 2- amantesi ayam tata pancasikha bhagava magadhesu viharati pacinato rajagahassa ambasando nama brahmanagamo tassuttarato vediyake pabbate indasalaguhayam yadi hi 3- @Footnote: 1 Ma. Yu. ambasanda. ito param idisameva. 2 Ma. gandhabbadevaputtam. @3 Ma. Yu. hisaddo natthi. Pana tata pancasikha mayam tam bhagavantam dassanaya upasankameyyama arahantam sammasambuddhanti . evam bhaddantavati kho pancasikho gandhabbaputto 1- sakkassa devanamindassa patissutva veluvapanduvinam 2- adaya sakkassa devanamindassa anucariyam upagami. {247.2} Athakho sakko devanamindo devehi tavatimsehi parivuto pancasikhena gandhabbaputtena purakkhato seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva kho devesu tavatimsesu antarahito magadhesu pacinato rajagahassa ambasando nama brahmanagamo tassuttarato vediyake pabbate paccutthasi . Tena kho pana samayena vediyako pabbato atiriva obhasajato hoti ambasando ca brahmanagamo yatha tam devanam devanubhavena . Apissudam parito gamesu manussa evamahamsu adittassu namajja vediyako pabbato jhayatassu namajja vediyako pabbato jalatassu 3- namajja vediyako kim su namajja vediyako pabbato atiriva obhasajato ambasando ca brahmanagamoti. Samvigga lomahatthajata ahesum. {247.3} Athakho sakko devanamindo pancasikham gandhabbaputtam amantesi durupasankama kho tata pancasikha tathagata madisena jhayi jhanarata tadanantaram 4- patisallina yadi pana tvam tata pancasikha bhagavantam pathamam pasadeyyasi taya tata pathamam pasaditam paccha @Footnote: 1 Ma. gandhabbadevaputto. 2 Ma. Yu. beluvapanduvinam. ito param idisameva. @3 jhayitassu ... jalitassutipi pathadvayena bhavitabbam. 4 Ma. tadantaram. Mayam tam bhagavantam dassanaya upasankameyyama arahantam sammasambuddhanti . evam bhaddantavati kho pancasikho gandhabbaputto sakkassa devanamindassa patissutva veluvapanduvinam adaya yena indasalaguha tenupasankami upasankamitva ettavata me bhagava neva avidure kho 1- vasati naccasannena saddanca me sossatiti ekamantam atthasi. {247.4} Ekamantam thito kho pancasikho gandhabbaputto veluvapanduvinam adaya 2- assavesi ima ca gathayo abhasi buddhupasanhita dhammupasanhita sanghupasanhita 3- arahantupasanhita kamupasanhita [248] Vande te pitaram bhadde timbarum suriyavacchase 4- yena jatasi kalyani anandajanani mama. Vatova sedatam kanto paniyamva pipasato angiramsi 5- piya mesi dhammo arahatam 6- iva. Aturasseva bhesajjam bhojanamva jighacchato parinibbapayi 7- bhadde jalantamiva varina. Sitodakam pokkharanim yuttam kinjakkharenuna nago ghammabhitattova ogahe te thanudaram. Accankusova nago ca jitam me tuttatomaram karanam nappajanami sammatto lakkhanuruya. @Footnote: 1 Ma. avidure bhavissati. 2 Ma. Yu. ayam patho natthi. 3 Si. sanghupasanhitati patho @na dissati. 4 Si. Yu. suriyavaccase. 5 Ma. angarasi. Yu. angirasi. 6 Ma. @arahatamiva. 7 Ma. parinibbapaya mam. Tayi gadhitacittosmi 1- cittam viparinamitam patiggantum na sakkomi vankaghattova 2- ambujo. Vamuru saja mam bhadde saja mam mandalocane palissaja mam kalyani etam me abhipatthitam. Appako vata me santo kamo vellitakesiya anekabhavo 3- samapadi 4- arahanteva dakkhina. Yam me atthi katam punnam arahantesu tadisu tam me sabbangakalyani taya saddhim vipaccatam. Yam me atthi katam punnam asmim pathavimandale tam me sabbangakalyani taya saddhim vipaccatam. Sakyaputtova jhanena ekodi nipako sato amatam muni jigimsano 5- tamaham suriyavacchase. Yathapi muni nandeyya patva sambodhimuttamam evam nandeyyam kalyani missabhavam 6- gato taya. Sakko ce me varam dajja tavatimsanamissaro taham bhadde vareyyahe evam kamo dalho mama. Salamva na ciram phullam pitaram te sumedhase vandamano namassami yassasetadisi pajati. [249] Evam vutte bhagava pancasikham gandhabbaputtam etadavoca @Footnote: 1 Ma. ... gedhita .... 2 vankaghasovatipi patho. Ma. vankaghasto va. Yu. vankaghasatova. @3 anekabhagotipi patho. 4 Ma. samuppadi. 5 Ma. jigisano. 6 Ma. Yu. missibhavam. Samsandati kho te pancasikha tantissaro gitassarena gitassaro ca tantissarena neva 1- pana te pancasikha tantissaro gitassaram ativattati na 2- gitassaro ca tantissaram kada samyulha pana te pancasikha ima gatha buddhupasanhita dhammupasanhita sanghupasanhita arahantupasanhita kamupasanhitati . ekamidaham bhante samayam bhagava uruvelayam viharati najja neranjaraya tire ajapalanigrodhe pathamabhisambuddho . tena kho panaham bhante samayena bhadda nama suriyavacchasa timbaruno gandhabbaranno dhita tamabhikankhami. {249.1} Sa kho pana bhante bhagini parakamini hoti sikhandi 3- nama matalissa sangahakassa putto tamabhikankhati . yato kho aham bhante tam bhaginim nalattham kenaci pariyayena athaham veluvapanduvinam adaya yena timbaruno gandhabbaranno nivesanam tenupasankamim upasankamitva veluvapanduvinam assavesim ima [4]- gatha abhasim buddhupasanhita dhammupasanhita sanghupasanhita arahantupasanhita kamupasanhita vande te pitaram bhadde timbarum suriyavacchase yena jatasi kalyani anandajanani mama. .pe. Salamva na ciram phullam pitaram te sumedhase vandamano namassami yassasetadisi pajati. [250] Evam vutte bhante bhadda suriyavacchasa mam etadavoca na kho me marisa so bhagava sammukha dittho apica sutoyeva me so @Footnote: 1 Ma. Yu. na ca pana. 2 Ma. Yu. nasaddo natthi. 3 Ma. sikhandi. @4 Ma. Yu. ima ca gathayo. Bhagava devanam tavatimsanam sudhammaya sabhaya upanaccantiya yato kho tvam marisa tam bhagavantam kittesi hotu no ajja samagamoti . Soyeva no bhante tassa bhaginiya saddhim samagamo ahosi na 1- vadami tato pacchati. {250.1} Athakho sakkassa devanamindassa etadahosi patisammodati kho 2- pancasikho gandhabbaputto bhagavata bhagava ca pancasikhenati . athakho sakko devanamindo pancasikham gandhabbaputtam amantesi abhivadehi me tvam tata pancasikha bhagavantam sakko bhante devanamindo samacco saparijano bhagavato pade sirasa vandatiti . evam bhaddantavati kho pancasikho gandhabbaputto sakkassa devanamindassa patissutva bhagavantam abhivadesi 3- sakko bhante devanamindo samacco saparijano bhagavato pade sirasa vandatiti . Evam sukhi hotu pancasikha sakko devanamindo samacco saparijano sukhakama hi deva manussa asura naga gandhabba ye canne santi puthukayati. [251] Evanca pana tathagata evarupe mahesakkhe yakkhe abhivadanti . abhivadito sakko devanamindo bhagavato indasalaguham pavisitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi . devapi tavatimsa indasalaguham pavisitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthamsu . pancasikhopi gandhabbaputto indasalaguham pavisitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi . tena kho pana samayena @Footnote: 1 Ma. Yu. na cadani. 2 Ma. khosaddo natthi. 3 Ma. abhivadeti. Indasalaguha visama santi sama samapadi sambadha santi uruddha 1- samapadi andhakaro guhayam antaradhayi aloko udapadi yatha tam devanam devanubhavena. [252] Athakho bhagava sakkam devanamindam etadavoca acchariyamidam ayasmato kosiyassa abbhutamidam ayasmato kosiyassa tava bahukiccassa bahukaraniyassa yadidam idhagamananti . cirapatikaham bhante bhagavantam dassanaya upasankamitukamo apica devanam tavatimsanam kehici kiccakaraniyehi byavato evaham nasakkhim bhagavantam dassanaya upasankamitum . ekamidam bhante samayam bhagava savatthiyam viharati salalagarake . athakhoham bhante savatthim agamasim bhagavantam dassanaya . tena kho pana bhante samayena bhagava annatarena samadhina nisinno hoti . bhujagi 2- nama vessavanassa maharajassa paricarika bhagavantam paccupatthita hoti panjalika namassamana titthati. {252.1} Athakhoham bhante bhujagim etadavocam abhivadehi me tvam bhagini bhagavantam sakko bhante devanamindo samacco saparijano bhagavato pade sirasa vandatiti . evam vutte bhante sa bhujagi mam etadavoca akalo kho marisa bhagavantam dassanaya patisallino bhagavati . tenahi bhagini yada bhagava tamha samadhimha vutthito hoti atha mama vacanena bhagavantam abhivadehi sakko bhante @Footnote: 1 Si. Yu. urunda. Ma. urudda. 2 Si. Yu. bhunjati ca nama. Ma. bhujati ca nama. Devanamindo samacco saparijano bhagavato pade sirasa vandatiti . Kacci me sa bhante bhagini bhagavantam abhivadesi sarati bhagava tassa bhaginiya vacananti . abhivadesi mam sa devanaminda bhagini saramaham tassa bhaginiya vacanam apicaham ayasmato cakkanemisaddena 1- tamha samadhimha vutthitoti . ye te bhante deva amhehi pathamataram tavatimsakayam upapanna tesam me sammukha sutam sammukha patiggahitam yada tathagata loke uppajjanti arahanto sammasambuddha dibba kaya paripurenti hayanti asurakayati . tam me idam bhante sakkhidittham yato tathagato loke uppanno araham sammasambuddho dibba kaya paripurenti hayanti asurakayati. {252.2} Idheva bhante kapilavatthusmim gopika nama sakyadhita ahosi buddhe pasanna dhamme pasanna sanghe pasanna silesu paripurikarini 2- sa itthicittam 3- virajetva purisacittam 4- bhavetva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapanna devanam tavatimsanam sahabyatam amhakam puttattam ajjhupagata tatrapi nam evam jananti gopako devaputto gopako devaputtoti . annepi bhante tayo bhikkhu bhagavati brahmacariyam caritva hinam gandhabbakayam upapanna te pancahi kamagunehi samappita samangibhuta paricarayamana amhakam upatthanam agacchanti amhakam paricariyam . te amhakam upatthanam agate amhakam paricariyam gopako devaputto paticodesi kutomukha nama @Footnote: 1 Ma. nemisaddena. 2 Ma. Yu. paripurakarini. ito param idisameva. 3 Ma. @itthittam. 4 Ma. purisattam. ito param idisameva. Tumhe marisa tassa bhagavato dhammam ayuhittha 1- aham hi nama itthika samana buddhe pasanna dhamme pasanna sanghe pasanna silesu paripurikarini itthicittam virajetva purisacittam bhavetva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapanna devanam tavatimsanam sahabyatam sakkassa devanamindassa puttattam ajjhupagata idhapi mam evam jananti gopako devaputto gopako devaputtoti tumhe pana marisa bhagavati brahmacariyam caritva hinam gandhabbakayam upapanna duddittharupam vata bho addasama ye mayam addasama sahadhammike hinam gandhabbakayam upapanneti . tesam bhante gopakena devaputtena paticoditanam dve deva ditthe va dhamme satim patilabhimsu kayam brahmapurohitam . eko pana devo kame ajjhavasi. [253] Upasika cakkhumato ahosim namampi mayham ahu gopikati buddhe ca dhamme ca abhippasanna sanghancupatthasim pasannacitta. Tasseva buddhassa sudhammataya sakkassa puttomhi mahanubhavo mahajutiko tidivupapanno jananti mam idhapi gopakoti. @Footnote: 1 Ma. assuttha. Yu. assutva. Addasam bhikkhavo ditthapubbe gandhabbakayupagate vasine ime hi te gotamasavakase ye ca mayam pubbe manussabhuta. Annena panena upatthahimha padupasangayha sake nivesane kutomukha nama ime bhavanto buddhassa dhammam 1- na patiggahesum. Paccattam veditabbo hi dhammo sudesito cakkhumatanubuddho ahampi tumhe va upasamana 2- sutvana ariyanam subhasitani. Sakkassa puttomhi mahanubhavo mahajutiko tidivupapanno tumhe pana setthamupasamana anuttare 3- brahmacariyam caritva. Hinakayam upapanna bhavanto ananuloma bhavatupapatti duddittharupam vata addasama sahadhammike hinakayupapanne. @Footnote: 1 Ma. ... dhammani patiggahesum. 2 Ma. upasamano. 3 Ma. anuttaram. Gandhabbakayupagata bhavanto devanamagacchatha paricariyam agare vasato mayham imam passa visesatam. Itthi hutva svajja 1- pumomhi deva dibbehi kamehi samangibhuto te codita gotamasavakena samvegamapadu samecca gopakam. Handa vigayama 2- viyayamama ma no mayam parapessa ahumha tesam duve viriyamarabhimsu anussaram gotamasasanani. Idheva cittani virajayitva kamesu adinavamaddasimsu te kamasannojanabandhanani papimato 3- yogani duraccayani. Nagova santani 4- gunani chetva 5- deve tavatimse atikkamimsu saindadeva sapajapatika sabbe sudhammaya sabhayupavittha. @Footnote: 1 Ma. Yu. svajja pumomhi devo. 2 Ma. viyayama byayama. Yu. vitayama. @3 Ma. Yu. papimayogani. 4 Ma. sannani. 5 Si. Yu. bhetva. Tesannisinna 1- na atikkamimsu vira viraga virajam karonta te disva samvegamakasi vasavo devabhibhu devaganassa majjhe. Ime hi te hinakayupapanna deve tavatimse atikkamanti samvegajatassava 2- te nisamma [3]- Gopako vasavam ajjhabhasi. Buddho janindatthi manussaloke kamabhibhu sakyamuniti nayati tasseva te putta satiya vihina cudita 4- maya te sati paccalatthum. Tinnam tesam avasinettha eko gandhabbakayupagato vasino dve va 5- sambodhipadanusarino devepi hilenti samahitatta. Etadisi dhammapakasanettha na tattha kim kankhati koci savako nittinnaogham vicikicchachinnam buddham namassama jinam janindam. @Footnote: 1 Ma. tesam nisinnanam atikkamimsu. Yu. te sannisinnanam .... 2 Ma. Yu. @samvegajatassa vaco nisamma. 3 Ma. Yu. so .... 4 Ma. codita. 5 Ma. ca. Yu. ceva. Yam te dhammam idhannaya visesam ajjhagamamsu 1- te kayam brahmapurohitam duve tesam visesagu. Tassa dhammassa pattiya agatamhapi 2- marisa katavakasa bhagavata panham pucchemu marisati. [254] Athakho bhagavato etadahosi digharattam visuddho kho ayam sakko 3- yankinci mam panham pucchissati sabbantam atthasanhitamyeva pucchissati no anatthasanhitam yancassaham puttho byakarissami tam khippameva ajanissatiti . athakho bhagava sakkam devanamindam gathaya ajjhabhasi puccha vasava mam panham yankinci manasicchasi tassa tasseva panhassa aham antam karomi teti. Pathamabhanavaram. [255] Katavakaso sakko devanamindo bhagavata 4- imam bhagavantam pathamam panham apucchi kimsannojana nu kho marisa deva manussa asura naga gandhabba ye canne santi puthukaya te avera adanda asapatta abyapajjha viharemu averinoti iti ca nesam hoti atha ca pana savera sadanda sasapatta sabyapajjha viharanti saverinoti . ittham sakko devanamindo bhagavantam [5]- panham apucchi. Tassa bhagava panham puttho byakasi {255.1} issamacchariyasannojana kho devanaminda deva manussa asura naga gandhabba @Footnote: 1 Ma. Yu. ajjhagamsu. 2 Ma. agatamhasi. Yu. ... se. 3 Ma. Yu. yakkho. @4 Yu. ayam patho natthi. 5 Si. Yu. imam pathamam .... Ye canne santi puthukaya te avera adanda asapatta abyapajjha viharemu averinoti iti ca nesam hoti atha ca pana savera sadanda sasapatta sabyapajjha viharanta saverinoti . ittham bhagava sakkassa devanamindassa panham puttho byakasi . attamano sakko devanamindo bhagavato bhasitam abhinandi anumodi evametam bhagava evametam sugata tinna mettha kankha vigata kathamkatha bhagavato panhaveyyakaranam sutvati. [256] Itiha sakko devanamindo bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva bhagavantam uttarim panham apucchi issamacchariyam pana marisa kimnidanam kimsamudayam kimjatikam kimpabhavam kismim hi sati issamacchariyam hoti kismim hi asati issamacchariyam na hotiti. {256.1} Issamacchariyam kho devanaminda piyappiyanidanam piyappiyasamudayam piyappiyajatikam piyappiyapabhavam piyappiye sati issamacchariyam hoti piyappiye asati issamacchariyam na hotiti. {256.2} Piyappiyam pana marisa kimnidanam kimsamudayam kimjatikam kimpabhavam kismim sati piyappiyam hoti kismim asati piyappiyam na hotiti. Piyappiyam kho devanaminda chandanidanam chandasamudayam chandajatikam chandapabhavam chande sati piyappiyam hoti chande asati piyappiyam na hotiti. {256.3} Chando pana marisa kimnidano kimsamudayo kimjatiko kimpabhavo kismim sati Chando hoti kismim asati chando na hotiti . chando kho devanaminda vitakkanidano vitakkasamudayo vitakkajatiko vitakkapabhavo vitakke sati chando hoti vitakke asati chando na hotiti. {256.4} Vitakko pana marisa kimnidano kimsamudayo kimjatiko kimpabhavo kismim sati vitakko hoti kismim asati vitakko na hotiti . Vitakko kho devanaminda papancasannasankhanidano papancasannasankhasamudayo papancasannasankhajatiko papancasannasankhapabhavo papancasannasankhaya sati vitakko hoti papancasannasankhaya asati vitakko na hotiti. [257] Kathampatipanno pana marisa bhikkhu papancasannasankha- nirodhasaruppagaminipatipadam patipanno hotiti. {257.1} Somanassam caham 1- devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi domanassam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi upekkham caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi somanassam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti . iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam. Tattha yam janna somanassam imam kho me somanassam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayantiti evarupam somanassam na sevitabbam . tattha yam janna somanassam imam @Footnote: 1 Si. Yu. sabbavaresu pahanti patho dissati. Ma. paham. Kho me somanassam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhantiti evarupam somanassam sevitabbam . tattha yance savitakkam savicaram yance avitakkam avicaram ye avitakke avicare [1]- Panitatare somanassam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti. Iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {257.2} Domanassam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti . iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam. Tattha yam janna domanassam imam kho me domanassam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayantiti evarupam domanassam na sevitabbam . tattha yam janna domanassam imam kho me domanassam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhantiti evarupam domanassam sevitabbam . tattha yance savitakkam savicaram yance avitakkam avicaram ye avitakke avicare panitatare domanassam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti . iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {257.3} Upekkham caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti . iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam. Tattha yam janna upekkham imam kho me upekkham sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayantiti evarupa upekkha na sevitabba . tattha yam janna upekkham imam kho me upekkham @Footnote: 1 Ma. te. Si. Yu. se. ito param idisameva. Sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhantiti evarupa upekkha sevitabba . tattha yance savitakkam savicaram yance avitakkam avicaram ye avitakke avicare panitatare upekkham caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti. Iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {257.4} Evampatipanno kho devanaminda bhikkhu papancasanna- sankhanirodhasaruppagaminipatipadam patipanno hotiti . ittham bhagava sakkassa devanamindassa panham puttho byakasi . attamano sakko devanamindo bhagavato bhasitam abhinandi anumodi evametam bhagava evametam sugata tinna mettha kankha vigata kathamkatha bhagavato panhabyakaranam sutvati. [258] Itiha sakko devanamindo bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva bhagavantam uttarim 1- panham apucchi katham patipanno pana marisa bhikkhu patimokkhasamvaraya patipanno hotiti . kayasamacaram caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi vacisamacaram caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi pariyesanam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi. {258.1} Kayasamacaram caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti . iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam . tattha yam janna kayasamacaram imam kho me @Footnote: 1 Ma. utatari. Kayasamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayantiti evarupo kayasamacaro na sevitabbo . tattha yam janna kayasamacaram imam kho me kayasamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhantiti evarupo kayasamacaro sevitabbo . kayasamacaram caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti. Iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {258.2} Vacisamacaram caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti . iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam . tattha yam janna vacisamacaram imam kho me vacisamacaram sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayantiti evarupo vacisamacaro na sevitabbo . tattha yam janna vacisamacaram imam kho me vacisamacaram sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhantiti evarupo vacisamacaro sevitabbo . vacisamacaram caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti. Iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {258.3} Pariyesanam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti . iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam . tattha yam janna pariyesanam imam kho me pariyesanam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayantiti evarupa pariyesana na sevitabba . tattha yam janna pariyesanam Imam kho me pariyesanam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhantiti evarupa pariyesana sevitabba . pariyesanam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti . Iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {258.4} Evampatipanno kho devanaminda bhikkhu patimokkhasamvaraya patipanno hotiti. [259] Kathampatipanno pana marisa bhikkhu indriyasamvaraya patipanno hotiti . cakkhuvinneyyam rupam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi . sotavinneyyam saddam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi . ghanavinneyyam gandham caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi . Jivhavinneyyam rasam caham devanaminda .pe. kayavinneyyam photthabbam caham devanaminda .pe. manovinneyyam dhammam caham devanaminda duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti. {259.1} Evam vutte sakko devanamindo bhagavantam etadavoca imassa kho aham bhante bhagavata sankhittena bhasitassa evam vittharena attham ajanami yatharupam bhante cakkhuvinneyyam rupam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayantiti evarupam cakkhuvinneyyam rupam na sevitabbam . yatharupanca kho bhante cakkhuvinneyyam rupam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhantiti evarupam cakkhuvinneyyam rupam sevitabbam . yatharupanca kho bhante sotavinneyyam Saddam sevato .pe. ghanavinneyyam gandham sevato .pe. Jivhavinneyyam rasam sevato .pe. kayavinneyyam photthabbam sevato .pe. manovinneyyam dhammam sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayantati evarupo manovinneyyo dhammo na sevitabbo . yatharupanca kho bhante manovinneyyam dhammam sevato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhantiti evarupo manovinneyyo dhammo sevitabbo . Imassa kho aham bhante bhagavata sankhittena bhasitassa evam vittharena attham ajananto tinna mettha kankha vigata kathamkatha bhagavato panhaveyyakaranam sutvati. [260] Itiha sakko devanamindo bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva bhagavantam uttarim panham apucchi sabbe va nu kho marisa samanabrahmana ekantavada ekantasila ekantacchanda ekantaajjhosanati . na kho devanaminda sabbe samanabrahmana ekantavada ekantasila ekantacchanda ekantaajjhosanati . Kasma pana marisa na sabbe samanabrahmana ekantavada ekantasila ekantacchanda ekantaajjhosanati . anekadhatu nanadhatu kho devanaminda loko tasmim anekadhatumhi nanadhatumhi loke yam yadeva satta dhatum abhinivisanti tam tadeva thamasa paramasa abhinivissa voharanti idameva saccam moghamannanti Tasma na sabbe samanabrahmana ekantavada ekantasila ekantacchanda ekantaajjhosanati .pe. [261] Sabbe va nu kho marisa samanabrahmana accantanittha accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosanati . na kho devanaminda sabbe samanabrahmana accantanittha accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosanati . kasma pana marisa na sabbe samanabrahmana accantanittha accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosanati . ye kho te devanaminda bhikkhu tanhasankhayavimutta te accantanittha accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosana tasma na sabbe samanabrahmana accantanittha accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosanati. {261.1} Ittham bhagava sakkassa devanamindassa panham puttho byakasi . attamano sakko devanamindo bhagavato bhasitam abhinandi anumodi evametam bhagava evametam sugata tinna mettha kankha vigata kathamkatha bhagavato panhaveyyakaranam sutvati. [262] Itiha sakko devanamindo bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva bhagavantam etadavoca eja bhante rogo eja gando eja sallam eja imam purisam parikaddhati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiya 1- tasma ayam puriso uccavacamapajjati. @Footnote: 1 abhinipphattiyati va patho. {262.1} Yesaham bhante panhanam ito bahiddha annesu samanabrahmanesu okasakammampi nalattham te me bhagavata byakata digharattanupassata 1- yanca pana 2- me vicikicchakathamkathasallam tanca bhagavata abbulhanti . abhijanasi no tvam devanaminda ime panhe anne samanabrahmane pucchitoti . abhijanamaham bhante ime panhe anne samanabrahmane pucchitoti . yathakatham pana te devanaminda byakarimsu 3- sace te agaru bhasassuti . na kho me bhante garu yatthassa bhagava nisinno bhagavantarupo cati. {262.2} Tenahi devanaminda bhasassuti . yesaham 4- bhante mannami samanabrahmana arannaka pantasenasanati tyaham upasankamitva ime panhe pucchami te maya puttha na sampayanti asampayanta mamamyeva patipucchanti konamo ayasmati tesaham puttho byakaromi aham kho marisa sakko devanamindoti te mamamyeva uttarim patipucchanti kim panayasma devanaminda 5- kammam katva imam thanam pattoti tesaham yathasutam yathapariyattam dhammam desemi te tavatakeneva attamana honti sakko ca no devanamindo dittho yanca no apucchimha tanca no byakasiti te annadatthum mamamyeva savaka sampajjanti na caham tesam aham kho pana bhante bhagavato savako sotapanno avinipatadhammo niyato @Footnote: 1 Ma. digharattanusayitanca pana me. Si. Yu. digharattanusayino yanca pana .... @2 tanca panati va patho. 3 Ma. Yu. byakamsu. 4 Ma. yesvaham. 5 Si. Yu. @devanamindo. Sambodhiparayanoti . abhijanasi no tvam devanaminda ito pubbe evarupam vedapatilabham somanassapatilabhanti . abhijanamaham bhante ito pubbe evarupam vedapatilabham somanassapatilabhanti . yathakatham pana tvam devanaminda abhijanasi ito pubbe evarupam vedapatilabham somanassapatilabhanti. [263] Bhutapubbam bhante devasurasangamo samupabyulho 1- ahosi. Tasmim kho pana bhante sangame deva jinimsu asura va parajayimsu. Tassa mayham bhante tam sangamam abhivijinitva abhivijitasangamassa etadahosi ya cevadani dibba oja ya ca asura oja ubhayamettha 2- deva paribhunjissantiti so kho pana me bhante vedapatilabho somanassapatilabho sadandavacaro sasatthavacaro na nibbidaya na viragaya na nirodhaya na upasamaya na abhinnaya na sambodhaya na nibbanaya samvattati yo kho pana me ayam bhante bhagavato dhammam sutva vedapatilabho somanassapatilabho so adandavacaro asatthavacaro ekantanibbibaya viragaya nirodhaya upasamaya abhinnaya sambodhaya nibbanaya samvattatiti. {263.1} Katham 3- pana tvam devanaminda atthavasam sampassamano evarupam vedapatilabham somanassapatilabham pavedesiti . cha kho aham bhante atthavase sampassamano evarupam vedapatilabham somanassapatilabham pavedemi. @Footnote: 1 Si. Yu. samupabbulho. 2 Si. Ma. ubhayametam. 3 Ma. Yu. kim. [264] Idheva titthamanassa devabhutassa me sato punevayu 1- va me laddho evam janahi marisati imam kho aham bhante pathamam atthavasam sampassamano evarupam vedapatilabham somanassapatilabham pavedemi. [265] Cutaham diviya kaya ayum hitva amanusam amulho gabbhamessami 2- yattha me ramati manoti imam kho aham bhante dutiyam atthavasam sampassamano evarupam vedapatilabham somanassapatilabham pavedemi. [266] Svaham amulhapanhassa viharam sasane rato nayena viharissami sampajano patissatoti imam kho aham bhante tatiyam atthavasam sampassamano evarupam vedapatilabham somanassapatilabham pavedemi. [267] Nayena ca me parato sambodhi ce bhavissati annata viharissami sveva anto bhavissatiti imam kho aham bhante catuttham atthavasam sampassamano evarupam vedapatilabham somanassapatilabham pavedemi. [268] Cutaham manusa kaya ayum hitvana manusam puna devo bhavissami devalokasmimuttamoti imam kho aham bhante pancamam atthavasam sampassamano evarupam vedapatilabham somanassapatilabham pavedemi. @Footnote: 1 Ma. Yu. punarayu ca .... 2 Yu. gabbhamissami. [269] Te panitatara deva akanittha yasassino antime vattamanamhi so nivaso bhavissatiti imam kho aham bhante chattham atthavasam sampassamano evarupam vedapatilabham somanassapatilabham pavedemi . ime kho aham bhante cha atthavase sampassamano evarupam vedapatilabham somanassapatilabham pavedemi. [270] Apariyositasankappo vicikicchakathamkathi vicaram 1- dighamaddhanam anvesanto tathagatam. Yassa 2- mannami samane pavivittaviharino sambuddha iti mannamano gacchami te 3- upasitum. Katham aradhana hoti katham hoti viradhana iti puttha na sambhonti 4- magge patipadasu ca. Tyassa 5- yada mam jananti sakko devanamagato tyassa 6- mameva pucchanti kim katva papuni idam. Tesam yathasutam dhammam desayami jane sutam 7- tena attamana honti dittho no vasavoti ca. Yada ca sambuddhamaddakkhim vicikicchavitaranam somhi vitabhayo ajja sambuddham payirupasayim 8- tanhasallassa hantaram buddham appatipuggalam @Footnote: 1 Ma. vicarim. Yu. vicari. 2 Ma. Yu. yassu. 3 Si. no. 4 Ma. na sampayanti. @5-6 Ma. tyassu tyassu. 7 Ma. janesuta. 8 Ma. Yu. payirupasiya. Aham vande mahaviram buddhamadiccabandhunam. Yam karomase 1- brahmuno samam devehi marisa tadajja tuyham dassami handa samam karoma te. Tvameva sivam 2- sambuddho tuvam sattha anuttaro sadevakasmim lokasmim natthi te patipuggaloti. [271] Athakho sakko devanamindo pancasikham gandhabbaputtam amantesi bahupakaro kho mesi tvam tata pancasikha yam tvam bhagavantam pathamam pasadesi taya tata pathamam pasaditam paccha mayam tam bhagavantam dassanaya upasankamimha arahantam sammasambuddham pettike [3]- thane thapayissami gandhabbaraja bhavissasi bhaddanca te suriyavacchasam dammi sa hi te abhipatthitati. {271.1} Athakho sakko devanamindo panina pathavim paramasitva tikkhattum udanam udanesi namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa. Namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa. Namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassati. [272] Imasminca pana veyyakaranasmim bhannamane sakkassa devanamindassa virajam vitamalam dhammacakkhum udapadi yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti annesanca asitiya devatasahassanam . iti ye sakkena devanamindena ajjhitthapanha @Footnote: 1 Ma. karomasi. 2 Ma. asi. 3 Ma. va. Puttha te bhagavata byakata . tasma imassa veyyakaranassa sakkapanhotveva adhivacananti. Sakkapanhasuttam nitthitam atthamam. ---------------- Mahasatipatthanasuttam [273] Evamme sutam. Ekam samayam bhagava kurusu viharati kammasadammam 1- nama kurunam nigamo. Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti 2- te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca {273.1} ekayano ayam bhikkhave maggo sattanam visuddhiya sokaparidevanam samatikkamaya dukkhadomanassanam atthangamaya nayassa adhigamaya nibbanassa sacchikiriyaya yadidam cattaro satipatthana . Katame cattaro . idha bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam vedanasu vedananupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam citte cittanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam dhammesu dhammanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam. Uddesavarakatha nitthita. [274] Kathanca [3]- bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. Idha bhikkhave bhikkhu arannagato va rukkhamulagato va sunnagaragato va nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva . so sato va assasati sato 4- passasati digham @Footnote: 1 Ma. Yu. kammasadhammam nama. 2 Ma. bhaddanteti. 3 Ma. pana. 4 Ma. satova. Va assasanto digham assasamiti pajanati digham va passasanto digham passasamiti pajanati rassam va assasanto rassam assasamiti pajanati rassam va passasanto rassam passasamiti pajanati sabbakayapatisamvedi assasissamiti sikkhati sabbakayapatisamvedi passasissamiti sikkhati passambhayam kayasankharam assasissamiti sikkhati passambhayam kayasankharam passasissamiti sikkhati. {274.1} Seyyathapi bhikkhave dakkho bhamakaro va bhamakarantevasi va digham va anchanto 1- digham anchamiti pajanati rassam va anchanto rassam anchamiti pajanati evameva kho bhikkhave bhikkhu digham va assasanto digham assasamiti pajanati digham va passasanto digham passasamiti pajanati rassam va assasanto rassam assasamiti pajanati rassam va passasanto rassam passasamiti pajanati sabbakayapatisamvedi assasissamiti sikkhati sabbakayapatisamvedi passasissamiti sikkhati passambhayam kayasankharam assasissamiti sikkhati passambhayam kayasankharam passasissamiti sikkhati . iti ajjhattam va kaye kayanupassi viharati bahiddha va kaye kayanupassi viharati ajjhattabahiddha va kaye kayanupassi viharati samudayadhammanupassi va kayasmim viharati vayadhammanupassi va kayasmim viharati samudayavayadhammanupassi va kayasmim viharati . atthi kayoti @Footnote: 1 anjantotipi acchantotipi patho. Va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati. Evampi [1]- bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. Anapanapabbam nitthitam. [275] Puna caparam bhikkhave bhikkhu gacchanto va gacchamiti pajanati thito va thitomhiti pajanati nisinno va nisinnomhiti pajanati sayano va sayanomhiti pajanati . Yatha yatha va panassa kayo panihito hoti tatha tatha nampajanati 2- . iti ajjhattam va kaye kayanupassi viharati bahiddha va kaye kayanupassi viharati ajjhattabahiddha va kaye kayanupassi viharati samudayadhammanupassi va kayasmim viharati vayadhammanupassi va kayasmim viharati samudayavayadhammanupassi va kayasmim viharati . atthi kayoti va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati . evampi bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. Iriyapathapabbam nitthitam. [276] Puna caparam bhikkhave bhikkhu abhikkante patikkante sampajanakari hoti alokite vilokite sampajanakari hoti samminjite pasarite sampajanakari hoti sanghatipattacivaradharane @Footnote: 1 Ma. kho. sabbattha idisameva. 2 Ma. nam pajanati. Sampajanakari hoti asite pite khayite sayite sampajanakari hoti uccarapassavakamme sampajanakari hoti gate thite nisinne sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakari hoti . Iti ajjhattam va kaye kayanupassi viharati bahiddha va kaye kayanupassi viharati ajjhattabahiddha va kaye kayanupassi viharati samudayadhammanupassi va kayasmim viharati vayadhammanupassi va kayasmim viharati samudayavayadhammanupassi va kayasmim viharati . Atthi kayoti va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati. Evampi bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. Sampajannapabbam nitthitam. [277] Puna caparam bhikkhave bhikkhu imameva kayam uddham padatala adho kesamatthaka tacapariyantam purannanappakarassa asucino paccavekkhati atthi imasmim kaye kesa loma nakha danta taco mamsam naharu atthi atthiminjam vakkam hadayam yakanam kilomakam pihakam papphasam antam antagunam udariyam karisam pittam semham pubbo lohitam sedo medo assu vasa khelo singhanika lasika muttanti. {277.1} Seyyathapi bhikkhave ubhatomukha mutoli 1- pura nanavihitassa dhannassa seyyathidam salinam vihinam mugganam masanam @Footnote: 1 putolitipi patho. Ma. putoli Yu. mutoli. Tilanam tandulanam tamenam cakkhuma puriso muncitva paccavekkheyya ime sali ime vihi ime mugga ime masa ime tila ime tandulati evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam uddham padatala adho kesamatthaka tacapariyantam purannanappakarassa asucino paccavekkhati atthi imasmim kaye kesa loma nakha danta taco mamsam naharu atthi atthiminjam vakkam hadayam yakanam kilomakam pihakam papphasam antam antagunam udariyam karisam pittam semham pubbo lohitam sedo medo assu vasa khelo singhanika lasika muttanti. {277.2} Iti ajjhattam va kaye kayanupassi viharati bahiddha va kaye kayanupassi viharati ajjhattabahiddha va kaye kayanupassi viharati samudayadhammanupassi va kayasmim viharati vayadhammanupassi va kayasmim viharati samudayavayadhammanupassi va kayasmim viharati . Atthi kayoti va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati. Evampi bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. Patikulamanasikarapabbam nitthitam. [278] Puna caparam bhikkhave bhikkhu imameva kayam yathathitam yathapanihitam dhatuso paccavekkhati atthi imasmim kaye pathavidhatu apodhatu tejodhatu vayodhatuti . seyyathapi bhikkhave dakkho goghatako va goghatakantevasi va gavim vadhitva catummahapathe Vilaso pativibhajitva nisinno assa evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam yathathitam yathapanihitam dhatuso paccavekkhati atthi imasmim kaye pathavidhatu apodhatu tejodhatu vayodhatuti . iti ajjhattam va .pe. Viharati. Dhatumanasikarapabbam nitthitam. [279] Puna caparam bhikkhave bhikkhu seyyathapi passeyya sariram sivathikaya 1- chadditam ekahamatam va dvihamatam va tihamatam va uddhumatakam vinilakam vipubbakajatam . so imameva kayam upasamharati ayampi kho kayo evamdhammo evambhavi evamanatitoti . iti ajjhattam va .pe. Viharati. [280] Puna caparam bhikkhave bhikkhu seyyathapi passeyya sariram sivathikaya chadditam kakehi va khajjamanam kulalehi va khajjamanam gijjhehi va khajjamanam [2]- suvanehi va khajjamanam sigalehi va khajjamanam vividhehi va panakajatehi khajjamanam . so imameva kayam upasamharati ayampi kho kayo evamdhammo evambhavi evamanatitoti. {280.1} Iti ajjhattam va kaye kayanupassi viharati bahiddha va kaye kayanupassi viharati ajjhattabahiddha va kaye kayanupassi viharati samudayadhammanupassi va kayasmim viharati vayadhammanupassi va kayasmim viharati samudayavayadhammanupassi va kayasmim viharati . Atthi kayoti va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva @Footnote: 1 Ma. sabbattha sivathikaya. 2 Ma. kankehi va khajjamanam sunakhehi va khajjamanam @byagghehi va khajjamanam dipihi va khajjamanam singalehi va .... Nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati. Evampi bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. [281] Puna caparam bhikkhave bhikkhu seyyathapi passeyya sariram sivathikaya chadditam atthisankhalikam 1- samamsalohitam naharusambandham .pe. [282] Atthisankhalikam nimmamsalohitamakkhitam naharusambandham .pe. [283] Atthisankhalikam apagatamamsalohitam naharusambandham .pe. [284] Atthikani apagatanaharusambandhani 2- disavidisavikkhittani annena hatthatthikam annena padatthikam [3]- annena janghatthikam annena urutthikam annena katatthikam 4- annena pitthatthikam annena kantakatthikam annena phasukatthikam annena uratthikam annena amsatthikam annena bahutthikam annena givatthikam annena hanukatthikam annena dantatthikam annena sisakataham . so imameva kayam upasamharati ayampi kho kayo evamdhammo evambhavi evamanatitoti. {284.1} Iti ajjhattam va kaye kayanupassi viharati bahiddha va kaye kayanupassi viharati ajjhattabahiddha va kaye kayanupassi viharati samudayadhammanupassi va kayasmim viharati vayadhammanupassi va kayasmim viharati samudayavayadhammanupassi va kayasmim viharati. Atthi kayoti @Footnote: 1 Ma. atthikasankhalikam. ito param idisameva. 2 Si. apakatasambandhani. imasminca @pabbe hatthatthikam padatthikam janghatthikam uratthikam katatthikam pitthikantakanti evam @pathakkamo dissati. 3 Ma. gopphakatthikam .... 4 Ma. katittham ... phasukatthikam @pitthitthikam ... khandhatthikam ... annena givatthikam .... Va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati. Evampi bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. [285] Puna caparam bhikkhave bhikkhu seyyathapi passeyya sariram sivathikaya chadditam atthikani setani sankhavannasannibhani 1- .pe. [286] Atthikani punjakitani terovassikani .pe. [287] Atthikani putini cunnakajatani . so imameva kayam upasamharati ayampi kho kayo evamdhammo evambhavi evamanatitoti . Iti ajjhattam va kaye kayanupassi viharati bahiddha va kaye kayanupassi viharati ajjhattabahiddha va kaye kayanupassi viharati samudayadhammanupassi va kayasmim viharati vayadhammanupassi va kayasmim viharati samudayavayadhammanupassi va kayasmim viharati . atthi kayoti va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati. Evampi kho bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati. Navasivathikapabbam nitthitam. Kayanupassana nitthita. [288] Kathanca bhikkhave bhikkhu vedanasu vedananupassi viharati. Idha bhikkhave bhikkhu sukham va vedanam vedayamano sukham vedanam vedayamiti @Footnote: 1 Si. Yu. sankhavannupanibhani. Ma. sankhavannapatibhagani. Pajanati dukkham va vedanam vedayamano dukkham vedanam vedayamiti pajanati adukkhamasukham va vedanam vedayamano adukkhamasukham vedanam vedayamiti pajanati samisam va sukham vedanam vedayamano samisam sukham vedanam vedayamiti pajanati niramisam va sukham vedanam vedayamano niramisam sukham vedanam vedayamiti pajanati samisam va dukkham vedanam vedayamano samisam dukkham vedanam vedayamiti pajanati niramisam va dukkham vedanam vedayamano niramisam dukkham vedanam vedayamiti pajanati samisam va adukkhamasukham vedanam vedayamano samisam adukkhamasukham vedanam vedayamiti pajanati niramisam va adukkhamasukham vedanam vedayamano niramisam adukkhamasukham vedanam vedayamiti pajanati. {288.1} Iti ajjhattam va vedanasu vedananupassi viharati bahiddha va vedanasu vedananupassi viharati ajjhattabahiddha va vedanasu vedananupassi viharati samudayadhammanupassi va vedanasu viharati vayadhammanupassi va vedanasu viharati samudayavayadhammanupassi va vedanasu viharati . atthi vedanati va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati . evam kho bhikkhave bhikkhu vedanasu vedananupassi viharati. Vedananupassana nitthita. [289] Kathanca bhikkhave bhikkhu citte cittanupassi viharati . Idha bhikkhave bhikkhu saragam va cittam saragam cittanti pajanati vitaragam va cittam vitaragam cittanti pajanati sadosam va cittam sadosam cittanti pajanati vitadosam va cittam vitadosam cittanti pajanati samoham va cittam samoham cittanti pajanati vitamoham va cittam vitamoham cittanti pajanati sankhittam va cittam sankhittam cittanti pajanati vikkhittam va cittam vikkhittam cittanti pajanati mahaggatam va cittam mahaggatam cittanti pajanati amahaggatam va cittam amahaggatam cittanti pajanati sauttaram va cittam sauttaram cittanti pajanati anuttaram va cittam anuttaram cittanti pajanati samahitam va cittam samahitam cittanti pajanati asamahitam va cittam asamahitam cittanti pajanati vimuttam va cittam vimuttam cittanti pajanati avimuttam va cittam avimuttam cittanti pajanati. {289.1} Iti ajjhattam va citte cittanupassi viharati bahiddha va citte cittanupassi viharati ajjhattabahiddha va citte cittanupassi viharati samudayadhammanupassi va cittasmim viharati vayadhammanupassi va cittasmim viharati samudayavayadhammanupassi va cittasmim viharati . atthi cittanti va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke Upadiyati. Evam kho bhikkhave bhikkhu citte cittanupassi viharati. Cittanupassana nitthita. [290] Kathanca [1]- bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati. Idha bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati pancasu nivaranesu . Kathanca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati pancasu nivaranesu. {290.1} Idha bhikkhave bhikkhu santam va ajjhattam kamacchandam atthi me ajjhattam kamacchandoti pajanati asantam va ajjhattam kamacchandam natthi me ajjhattam kamacchandoti pajanati yatha ca anuppannassa kamacchandassa uppado hoti tanca pajanati yatha ca uppannassa kamacchandassa pahanam hoti tanca pajanati yatha ca pahinassa kamacchandassa ayatim anuppado hoti tanca pajanati. {290.2} Santam va ajjhattam byapadam atthi me ajjhattam byapadoti pajanati asantam va ajjhattam byapadam natthi me ajjhattam byapadoti pajanati yatha ca anuppannassa byapadassa uppado hoti tanca pajanati yatha ca uppannassa byapadassa pahanam hoti tanca pajanati yatha ca pahinassa byapadassa ayatim anuppado hoti tanca pajanati. {290.3} Santam va ajjhattam thinamiddham 2- atthi me ajjhattam thinamiddhanti pajanati asantam va ajjhattam thinamiddham natthi me ajjhattam thinamiddhanti pajanati yatha ca anuppannassa thinamiddhassa uppado hoti tanca pajanati yatha ca uppannassa @Footnote: 1 Ma. sabbattha pana saddo dissati. 2 Ma. thinamiddham. sabbattha evam natabbam. Thinamiddhassa pahanam hoti tanca pajanati yatha ca pahinassa thinamiddhassa ayatim anuppado hoti tanca pajanati. {290.4} Santam va ajjhattam uddhaccakukkuccam atthi me ajjhattam uddhaccakukkuccanti pajanati asantam va ajjhattam uddhaccakukkuccam natthi me ajjhattam uddhaccakukkuccanti pajanati yatha ca anuppannassa uddhaccakukkuccassa uppado hoti tanca pajanati yatha ca uppannassa uddhaccakukkuccassa pahanam hoti tanca pajanati yatha ca pahinassa uddhaccakukkuccassa ayatim anuppado hoti tanca pajanati. {290.5} Santam va ajjhattam vicikiccham atthi me ajjhattam vicikicchati pajanati asantam va ajjhattam vicikiccham natthi me ajjhattam vicikicchati pajanati yatha ca anuppannaya vicikicchaya uppado hoti tanca pajanati yatha ca uppannaya vicikicchaya pahanam hoti tanca pajanati yatha ca pahinaya vicikicchaya ayatim anuppado hoti tanca pajanati. {290.6} Iti ajjhattam va dhammesu dhammanupassi viharati bahiddha va dhammesu dhammanupassi viharati ajjhattabahiddha va dhammesu dhammanupassi viharati samudayadhammanupassi va dhammesu viharati vayadhammanupassi va dhammesu viharati samudayavayadhammanupassi va dhammesu viharati . atthi dhammati va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissati mattaya . anissito ca viharati na ca Kinci loke upadiyati . evampi kho bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati pancasu nivaranesu. Nivaranapabbam nitthitam. [291] Puna caparam bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati pancasu upadanakkhandhesu . kathanca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati pancasu upadanakkhandhesu. {291.1} Idha bhikkhave bhikkhu iti rupam iti rupassa samudayo iti rupassa atthangamo iti vedana iti vedanaya samudayo iti vedanaya atthangamo iti sanna iti sannaya samudayo iti sannaya atthangamo iti sankhara iti sankharanam samudayo iti sankharanam atthangamo iti vinnanam iti vinnanassa samudayo iti vinnanassa atthangamoti. {291.2} Iti ajjhattam va dhammesu dhammanupassi viharati bahiddha va dhammesu dhammanupassi viharati ajjhattabahiddha va dhammesu dhammanupassi viharati samudayadhammanupassi va dhammesu viharati vayadhammanupassi va dhammesu viharati samudayavayadhammanupassi va dhammesu viharati . atthi dhammati va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati . evampi kho bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati pancasu upadanakkhandhesu. Khandhapabbam nitthitam. [292] Puna caparam bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammapassi viharati chasu ajjhattikabahiresu ayatanesu . kathanca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati chasu ajjhattikabahiresu ayatanesu. {292.1} Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunca pajanati rupe ca pajanati yanca tadubhayam paticca uppajjati sannojanam 1- tanca pajanati yatha ca anuppannassa sannojanassa uppado hoti tanca pajanati yatha ca uppannassa sannojanassa pahanam hoti tanca pajanati yatha ca pahinassa sannojanassa ayatim anuppado hoti tanca pajanati . sotanca pajanati sadde ca pajanati . ghananca pajanati gandhe ca pajanati . jivhanca pajanati rase ca pajanati . kayanca pajanati photthabbe ca pajanati . Mananca pajanati dhamme ca pajanati yanca tadubhayam paticca uppajjati sannojanam tanca pajanati yatha ca anuppannassa sannojanassa uppado hoti tanca pajanati yatha ca uppannassa sannojanassa pahanam hoti tanca pajanati yatha ca pahinassa sannojanassa ayatim anuppado hoti tanca pajanati ca {292.2} iti ajjhattam va dhammesu dhammanupassi viharati bahiddha va dhammesu dhammanupassi viharati ajjhattabahiddha va dhammesu dhammanupassi viharati samudayadhammanupassi va dhammesu viharati vayadhammanupassi va dhammesu viharati samudayavayadhammanupassi va dhammesu viharati . @Footnote: 1 Ma. samnojanam. evamuparipi. Atthi dhammati va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati . evampi kho bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati chasu ajjhattikabahiresu ayatanesu. Ayatanapabbam nitthitam. [293] Puna caparam bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati sattasu bojjhangesu . kathanca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati sattasu bojjhangesu . idha bhikkhave bhikkhu santam va ajjhattam satisambojjhangam atthi me ajjhattam satisambojjhangoti pajanati asantam va ajjhattam satisambojjhangam natthi me ajjhattam satisambojjhangoti pajanati yatha ca anuppannassa satisambojjhangassa uppado hoti tanca pajanati yatha ca uppannassa satisambojjhangassa bhavanaparipuri 1- hoti tanca pajanati. {293.1} Santam va ajjhattam dhammavicayasambojjhangam .pe. Santam va ajjhattam viriyasambojjhangam .pe. santam va ajjhattam pitisambojjhangam .pe. santam va ajjhattam passaddhisambojjhangam .pe. Santam va ajjhattam samadhisambojjhangam .pe. santam va ajjhattam upekkhasambojjhangam atthi me ajjhattam upekkhasambojjhangoti pajanati asantam va ajjhattam upekkhasambojjhangam natthi me ajjhattam upekkhasambojjhangoti pajanati yatha ca @Footnote: 1 Ma. sabbattha bhavanaparipuri. Anuppannassa upekkhasambojjhangassa uppado hoti tanca pajanati yatha ca uppannassa upekkhasambojjhangassa bhavanaparipuri hoti tanca pajanati. {293.2} Iti ajjhattam va dhammesu dhammanupassi viharati bahiddha va dhammesu dhammanupassi viharati ajjhattabahiddha va dhammesu dhammanupassi viharati samudayadhammanupassi va dhammesu viharati vayadhammanupassi va dhammesu viharati samudayavayadhammanupassi va dhammesu viharati . atthi dhammati va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati . evampi kho bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati sattasu bojjhangesu. Bojjhangapabbam nitthitam. Pathamabhanavaram. [294] Puna caparam bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati catusu ariyasaccesu . kathanca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati catusu ariyasaccesu . idha bhikkhave bhikkhu idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati [1]-. {294.1} Katamanca bhikkhave dukkham ariyasaccam. Jatipi dukkha jarapi dukkha maranampi dukkham sokaparidevadukkhadomanassupayasapi @Footnote: 1 Ma. pathamabhanavaro nitthito. Dukkha appiyehi sampayogopi dukkho piyehi vippayogopi dukkho yampiccham na labhati tampi dukkham sankhittena pancupadanakkhandha dukkha. [295] Katama ca bhikkhave jati . ya tesam tesam sattanam tamhi tamhi sattanikaye jati sanjati okkanti nibbatti 1- abhinibbatti khandhanam patubhavo ayatananam patilabho ayam vuccati bhikkhave jati. {295.1} Katama ca bhikkhave jara . ya tesam tesam sattanam tamhi tamhi sattanikaye jara jiranata khandiccam paliccam valitacata 2- ayuno samhani indriyanam paripako ayam vuccati bhikkhave jara. {295.2} Katamanca bhikkhave maranam . ya 3- tesam tesam sattanam tamha tamha sattanikaya cuti cavanata bhedo antaradhanam maccu maranam kalakiriya khandhanam bhedo kalevarassa nikkhepo jivitindriyassa upacchedo idam vuccati bhikkhave maranam. {295.3} Katamo ca bhikkhave soko. Yo kho bhikkhave annatarannatarena byasanena samannagatassa annatarannatarena dukkhadhammena phutthassa soko socana socitattam antosoko antoparisoko ayam vuccati bhikkhave soko. {295.4} Katamo ca bhikkhave paridevo. Yo kho bhikkhave annatarannatarena byasanena samannagatassa annatarannatarena dukkhadhammena phutthassa adevo paridevo adevana paridevana adevitattam paridevitattam ayam vuccati bhikkhave paridevo. @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 valittacatatipi patho. 3 Ma. yam. Katamanca bhikkhave dukkham . yam kho bhikkhave kayikam dukkham kayikam asatam kayasamphassajam dukkham asatam vedayitam idam vuccati bhikkhave dukkham. {295.5} Katamanca bhikkhave domanassam . yam kho bhikkhave cetasikam dukkham cetasikam asatam manosamphassajam 1- dukkham asatam vedayitam idam vuccati bhikkhave domanassam. {295.6} Katamo ca bhikkhave upayaso . yo kho bhikkhave annatarannatarena byasanena samannagatassa annatarannatarena dukkhadhammena phutthassa ayaso upayaso ayasitattam upayasitattam ayam vuccati bhikkhave upayaso. {295.7} Katamo 2- ca bhikkhave appiyehi sampayogo dukkho. Idha yassa te honti anittha akanta amanapa rupa sadda gandha rasa photthabba [3]- ye va panassa honti anatthakama ahitakama aphasukakama ayogakkhemakama tesam 4- sangati samagamo samodhanam missibhavo ayam vuccati bhikkhave appiyehi sampayogo dukkho. {295.8} Katamo ca bhikkhave piyehi vippayogo dukkho. Idha yassa te honti ittha kanta manapa rupa sadda gandha rasa photthabba ye va panassa honti atthakama hitakama phasukakama yogakkhemakama mata va pita va bhata va bhagini va mitta va amacca va natisalohita va tesam asangati asamagamo asamodhanam amissibhavo ayam vuccati bhikkhave piyehi vippayogo dukkho 2-. @Footnote: 1 cetosamphassajanti va patho. 2-2 Yu. ime patha natthi. 3 Ma. dhamma. @ito param idisameva. 4 Ma. ya tehi saddhim sangati ... ito param idisameva. {295.9} Katamanca bhikkhave yampiccham na labhati tampi dukkham . Jatidhammanam bhikkhave sattanam evam iccha uppajjati aho vata mayam na jatidhamma assama na ca vata no jati agaccheyyati na kho panetam icchaya pattabbam idampi yampiccham na labhati tampi dukkham . jaradhammanam bhikkhave sattanam . byadhidhammanam bhikkhave sattanam . maranadhammanam bhikkhave sattanam . sokaparidevadukkha- domanassupayasadhammanam bhikkhave sattanam evam iccha uppajjati aho vata mayam na sokaparidevadukkhadomanassupayasadhamma assama na ca vata no sokaparidevadukkhadomanassupayasa agaccheyyunti na kho panetam icchaya pattabbam idampi yampiccham na labhati tampi dukkham . katame ca bhikkhave sankhittena pancupadanakkhandha dukkha . seyyathidam rupupadanakkhandho 1- vedanupadanakkhandho sannupadanakkhandho sankharupadanakkhandho vinnanupadanakkhandho ime vuccanti bhikkhave sankhittena pancupadanakkhandha dukkha . Idam vuccati bhikkhave dukkham ariyasaccam. [296] Katamanca bhikkhave dukkhasamudayo 2- ariyasaccam. Yayam tanha ponobbhavika 3- nandiragasahagata tatratatrabhinandini seyyathidam kamatanha bhavatanha vibhavatanha. [297] Sa kho panesa bhikkhave tanha kattha uppajjamana uppajjati kattha nivisamana nivisati . yam loke piyarupam satarupam @Footnote: 1 Ma. rupupadanakkhandho ... vinnanupa .... 2 Ma. dukkhasamudayam. @3 Si. Yu. ponobhavika. Etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. {297.1} Kinca loke piyarupam satarupam . cakkhum loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati . sotam loke . ghanam loke . jivha loke . kayo loke . mano loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. {297.2} Rupa loke. Sadda loke. Gandha loke. Rasa loke. Photthabba loke . dhamma loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. {297.3} Cakkhuvinnanam loke . sotavinnanam loke . Ghanavinnanam loke . jivhavinnanam loke . kayavinnanam loke. Manovinnanam loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. {297.4} Cakkhusamphasso loke. Sotasamphasso loke. Ghanasamphasso loke . jivhasamphasso loke . Kayasamphasso loke. Manosamphasso loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. {297.5} Cakkhusamphassaja vedana loke. Sotasamphassaja vedana loke . ghanasamphassaja vedana loke . jivhasamphassaja vedana loke . kayasamphassaja vedana loke . manosamphassaja vedana loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati Ettha nivisamana nivisati. {297.6} Rupasanna loke . saddasanna loke . Gandhasanna loke . rasasanna loke . photthabbasanna loke . dhammasanna loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. {297.7} Rupasancetana loke . saddasancetana loke . Gandhasancetana loke . rasasancetana loke . photthabbasancetana loke . dhammasancetana loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. {297.8} Rupatanha loke . saddatanha loke . Gandhatanha loke . rasatanha loke . Photthabbatanha loke. Dhammatanha loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. {297.9} Rupavitakko loke . Saddavitakko loke. Gandhavitakko loke . rasavitakko loke . photthabbavitakko loke . Dhammavitakko loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. {297.10} Rupavicaro loke. Saddavicaro loke. Gandhavicaro loke . Rasavicaro loke. Photthabbavicaro loke. Dhammavicaro loke piyarupam satarupam etthesa tanha uppajjamana uppajjati ettha nivisamana nivisati. Idam vuccati bhikkhave dukkhasamudayo ariyasaccam. [298] Katamanca bhikkhave dukkhanirodho 1- ariyasaccam . yo @Footnote: 1 Ma. dukkhanirodham. Tassayeva tanhaya asesaviraganirodho cago patinissaggo mutti analayo. {298.1} Sa kho panesa bhikkhave tanha kattha pahiyamana pahiyati kattha nirujjhamana nirujjhati . yam loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. {298.2} Kinca loke piyarupam satarupam . cakkhum loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati . sotam loke . ghanam loke . jivha loke . kayo loke . mano loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. {298.3} Rupa loke . sadda loke. Gandha loke. Rasa loke . photthabba loke . dhamma loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. {298.4} Cakkhuvinnanam loke . sotavinnanam loke . Ghanavinnanam loke . jivhavinnanam loke . kayavinnanam loke. Manovinnanam loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. {298.5} Cakkhusamphasso loke. Sotasamphasso loke. Ghanasamphasso loke. Jivhasamphasso loke. Kayasamphasso loke. Manosamphasso loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. {298.6} Cakkhusamphassaja vedana loke. Sotasamphassaja vedana Loke . ghanasamphassaja vedana loke . jivhasamphassaja vedana loke . kayasamphassaja vedana loke . manosamphassaja vedana loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. {298.7} Rupasanna loke . saddasanna loke . Gandhasanna loke . rasasanna loke . Photthabbasanna loke. Dhammasanna loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. {298.8} Rupasannacetana loke . saddasancetana loke . Gandhasancetana loke . rasasancetana loke . photthabbasancetana loke . dhammasannacetana loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. {298.9} Rupatanha loke . saddatanha loke . Gandhatanha loke . rasatanha loke . Photthabbatanha loke. Dhammatanha loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. {298.10} Rupavitakko loke. Saddavitakko loke. Gandhavitakko loke . rasavitakko loke . photthabbavitakko loke. Dhammavitakko loke piyarupam satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. {298.11} Rupavicaro loke. Saddavicaro loke. Gandhavicaro loke. Rasavicaro loke . photthabbavicaro loke. Dhammavicaro loke piyarupam Satarupam etthesa tanha pahiyamana pahiyati ettha nirujjhamana nirujjhati. Idam vuccati bhikkhave dukkhanirodho ariyasaccam. [299] Katamanca bhikkhave dukkhanirodhagamini patipada ariyasaccam . Ayameva ariyo atthangiko maggo seyyathidam sammaditthi sammasankappo sammavaca sammakammanto sammaajivo sammavayamo sammasati sammasamadhi. {299.1} Katama ca bhikkhave sammaditthi. Yam kho bhikkhave dukkhe nanam dukkhasamudaye nanam dukkhanirodhe nanam dukkhanirodhagaminiya patipadaya nanam ayam vuccati bhikkhave sammaditthi. {299.2} Katamo ca bhikkhave sammasankappo. Nekkhammasankappo abyapadasankappo avihimsasankappo ayam vuccati bhikkhave sammasankappo. {299.3} Katama ca bhikkhave sammavaca . Musavada veramani pisunaya vacaya veramani pharusaya vacaya veramani samphappalapa veramani ayam vuccati bhikkhave sammavaca. {299.4} Katamo ca bhikkhave sammakammanto . panatipata veramani adinnadana veramani kamesu micchacara veramani ayam vuccati bhikkhave sammakammanto. {299.5} Katamo ca bhikkhave sammaajivo. Idha bhikkhave ariyasavako micchaajivam pahaya sammaajivena jivikam kappeti ayam vuccati bhikkhave sammaajivo. {299.6} Katamo ca bhikkhave sammavayamo. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannanam papakanam akusalanam dhammanam anuppadaya chandam janeti vayamati Viriyam arabhati cittam pagganhati padahati uppannanam papakanam akusalanam dhammanam pahanaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati anuppannanam kusalanam dhammanam uppadaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati uppannanam kusalanam dhammanam thitiya asammosaya bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaya paripuriya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati . ayam vuccati bhikkhave sammavayamo. {299.7} Katama ca bhikkhave sammasati . idha bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam vedanasu vedananupassi viharati .pe. Citte .pe. dhammesu dhammanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam . ayam vuccati bhikkhave sammasati. {299.8} Katamo ca bhikkhave sammasamadhi . Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam .pe. tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbe va somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati . ayam vuccati Bhikkhave sammasamadhi . idam vuccati bhikkhave dukkhanirodhagamini patipada ariyasaccam. {299.9} Iti ajjhattam va dhammesu dhammanupassi viharati bahiddha va dhammesu dhammanupassi viharati ajjhattabahiddha va dhammesu dhammanupassi viharati samudayadhammanupassi va dhammesu viharati vayadhammanupassi va dhammesu viharati samudayavayadhammanupassi va dhammesu viharati . atthi dhammati va panassa sati paccupatthita hoti yavadeva nanamattaya patissatimattaya . anissito ca viharati na ca kinci loke upadiyati . evampi kho bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammanupassi viharati catusu ariyasaccesu. Saccapabbam nitthitam. Dhammanupassana nitthita. [300] Yo hi koci bhikkhave ime cattaro satipatthane evam bhaveyya satta vassani tassa dvinnam phalanam annataram phalam patikankham ditthe va dhamme anna sati va upadisese anagamita. {300.1} Titthantu bhikkhave satta vassani. Yo hi koci bhikkhave ime cattaro satipatthane evam bhaveyya cha vassani. Panca vassani. Cattari vassani . tini vassani . dve vassani. Ekam vassam .pe. Titthatu bhikkhave ekam vassam . yo hi koci bhikkhave ime cattaro satipatthane evam bhaveyya satta masani tassa dvinnam phalanam annataram phalam patikankham ditthe va dhamme anna sati va Upadisese anagamita. {300.2} Titthantu bhikkhave satta masani. Yo hi koci bhikkhave ime cattaro satipatthane evam bhaveyya cha masani. Panca masani. Cattari masani . tini masani . dve masani . ekam masam. Addhamasam 1- .pe. titthatu bhikkhave addhamaso. Yo hi koci bhikkhave ime cattaro satipatthane evam bhaveyya sattaham tassa dvinnam phalanam annataram phalam patikankham ditthe va dhamme anna sati va upadisese anagamita 2-. {300.3} Ekayano ayam bhikkhave maggo sattanam visuddhiya sokaparidevanam samatikkamaya dukkhadomanassanam atthangamaya nayassa adhigamaya nibbanassa sacchikiriyaya yadidam cattaro satipatthanati . iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti . Idamavoca bhagava . attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Mahasatipatthanasuttam nitthitam navamam. ------------------ @Footnote: 1 Ma. addhamasam. 2 Ma. anagamitati.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 10 page 1-351. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=10&item=1&items=300&modeTY=2 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=10&item=1&items=300&modeTY=2&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=10&item=1&items=300&modeTY=2 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=10&item=1&items=300&modeTY=2 Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=1 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=5&A=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=5&A=1 Contents of The Tipitaka Volume 10 http://84000.org/tipitaka/read/?index_10
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]