ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
read First itemread Previous itemแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 28 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 20 : Sutta. Khu. Jā.(2): paññāsa-Mahānipātajātakaṃ
                       9 Vidhurajātakaṃ
             [893] Paṇḍu kīsiyāsi dubbalā
                        vaṇṇarūpaṃ na tavedisaṃ pure
                        vimale akkhāhi pucchitā
                        kīdisī tuyhaṃ sarīravedanā.
             [894] Dhammo manujesu mātīnaṃ
                        dohaḷo nāma janinda vaccati
                        Dhammāhataṃ nāgakuñjara
                        vidhurassa hadayābhipatthaye.
             [895] Candaṃ kho tvaṃ vimale dohaḷāyasi
                        suriyaṃ vā athavāpi mālutaṃ
                        dullabhaṃ 1- hi vidhurassa dassanaṃ 2-
                        ko vidhuraṃ idhamānayissati.
             [896] Kinnu tāta tuvaṃ pajjhāyasi
                        padumaṃ hatthagataṃva te mukhaṃ
                        kinnu dummanarūposi issara
                        mā tvaṃ soci amittatāpana.
             [897] Mātā hi tava irandati 3-
                        vidhurassa hadayaṃ dhaniyyati
                        dullabhaṃ hi vidhurassa dassanaṃ
                        ko vidhuraṃ idhamānayissati.
             [898] Taṃ bhattāraṃ 4- pariyesanaṃ cara
                        yo vidhuraṃ idhamānayissati.
                        Pituno ca sā sutvāna vākyaṃ
                        rattiṃ nikkhamma avassutī cari.
             [899] Ke gandhabbe ke rakkhase ca nāge
                        ke kiṃpurise athavāpi mānuse
@Footnote: 1-2 Sī. Yu. dullabhe ... dassane .   3 Ma. irandhati. ito paraṃ īdisameva.
@4 Ma. tassa bhattupariyesanaṃ.
                        Ke paṇḍite sabbakāmadade
                        dīgharattaṃ bhattā me bhavissati.
             [900] Assāsa hessāmi te pati
                        bhattā te hessāmi anindalocane
                        paññāhi mama tathāvidhāhi
                        assāsa hessasi bhariyā mama.
             [901] Avacāsi puṇṇakaṃ irandatī
                        pubbapathānugatena cetasā
                        ehi gacchāma pitu mamantike
                        eseva te etamatthaṃ pavakkhati.
     [902] Alaṅkatā suvasanā                    mālinī candanussadā
                 yakkhaṃ hatthe gahetvāna              pitu santikamupāgami.
[903] |903.1| Nāgavara vaco suṇāhi me
                         paṭirūpaṃ paṭipajja suṅkiyaṃ
                         patthemi ahaṃ irandatiṃ
                         tāya samaṅgiṃ karohi maṃ tuvaṃ.
           |903.2| Sataṃ hatthī sataṃ assā        sataṃ assatarī rathā
                          sataṃ valabhiyo puṇṇā       nānāratnassa kevalā
                          te nāga paṭipajjassu       dhītaraṃ dehirandatiṃ.
     [904] Yāva āmantaye ñātī               mitte ca suhadajjane
              anāmantakatakammaṃ                      taṃ pacchā anutappati.
     [905] |905.1| Tato so varuṇo nāgo  pavisitvā nivesanaṃ
                           bhariyaṃ āmantayitvāna     idaṃ vacanamabravi.
             |905.2| Ayaṃ so puṇṇako yakkho   yācati maṃ irandatiṃ
                           bahunā vittalābhena        tassa dema piyaṃ mama.
     [906] Na dhanena na vittena         labbhā amhaṃ irandatī
                   sace ca kho hadayaṃ paṇḍitassa
                   dhammena laddhā idha māhareyya
                   etena vittena kumāri labbhā
                   nāññaṃ dhanaṃ uttariṃ patthayāma.
     [907] |907.1| Tato so varuṇo nāgo    nikkhamitvā nivesanā
                           puṇṇakāmantayitvāna   idaṃ vacanamabravi.
              |907.2| Na dhanena na vittena       labbhā amhaṃ irandatī
                            sace tuvaṃ dahayaṃ paṇḍitassa
                            dhammena laddhā idhamāharesi
                            etena vittena kumāri labbhā
                            nāññaṃ dhanaṃ uttariṃ patthayāma.
             [908] Yaṃ paṇḍitotyeke vadanti loke
                        tameva bāloti punāhu aññe
                        Akkhāhi me vippavadanti ettha
                        kaṃ paṇḍitaṃ nāga tuvaṃ vadesi.
             [909] Korabyarājassa dhanañjayassa 1-
                         yadi te suto vidhuro nāma kattā
                         ānehi taṃ paṇḍitaṃ dhammaladdhā
                         irandatī paṭṭhacarāva 2- te hotu.
             [910] |910.1| Idañca sutvā varuṇassa vākyaṃ
                                     uṭṭhāya yakkho paramappatīto
                                     tattheva santo purisaṃ asaṃsi
                                     ānehi ājaññamidheva yuttaṃ.
       |910.2|  Jātarūpamayā kaṇṇā      kācamhicamayā khurā
                       jambonadassa pākassa    suvaṇṇassa uracchado.
     [911] |911.1| Devavāhavahaṃ yānaṃ     assamāruyha puṇṇako
                            alaṅkato kappitakesamassu
                            pakkāmi vehāyasamantalikkhe.
              |911.2| So puṇṇako kāmarāgena 3- giddho
                            irandatiṃ nāgakaññaṃ jigiṃsaṃ
                            gantvāna taṃ bhūtapatiṃ yasassiṃ
                            iccabravi vessavaṇaṃ kuveraṃ.
             |911.3| Bhogavatī nāma mandire
@Footnote: 1 Ma. dhanañcayassa .    2 Ma. padacarā .    3 Sī. Yu. kāmavegena.
                            Vāsā hiraññavatīti vuccati
                            nagare nimmite kāñcanamaye
                            maṇḍalassa uragassa niṭṭhitaṃ.
              |911.4| Aṭṭālakā oṭṭhagīviyo
                            lohitaṅgassa masāragallino
                            pāsādettha silāmayā
                            sovaṇṇaratanena chāditā.
              |911.5| Ambā tilakā ca jambuyo
                            sattapaṇṇā mucalindaketakā
                            piyaṅgukā 1- uddālakā sahā
                            pāribhaddakā sinduvāritā 2-.
              |911.6| Campeyyakā nāgamallikā
                           bhaginīmālā athettha koliyā
                           ete dumā pariṇāmitā
                           sobhayanti uragassa mandire 3-.
              |911.7| Khajjurettha silāmayā sovaṇṇadhuvapupphitā bahū
                           yattha vasatopapātiko
                           nāgarājā varuṇo mahiddhiko.
              |911.8| Tassa komārikā bhariyā
                           vimalā kāñcanavelliviggahā
@Footnote: 1 Ma. piyaṅgu .     2 Ma. sinduvārakā .     3 Ma. mandiraṃ.
                           Kāḷā taruṇāva uggatā
                           pucimandatthanī 1- cārudassanā.
             |911.9| Lākhārasarattasucchavī
                           kaṇikārāva nivātapupphitā
                           tidivokkacarāva accharā
                           vijjuvabbhaghanāva nissaṭā.
          |911.10| Sā dohaḷinī suvimhitā
                           vidhurassa hadayaṃ dhaniyyati
                           taṃ nesaṃ dadāmi issara
                           tena te denti irandatiṃ mamaṃ.
     [912] |912.1| So puṇṇako bhūtapatiṃ yasassiṃ
                          āmantiya vessavaṇaṃ kuveraṃ
                          tattheva santo 2- purisaṃ asaṃsi
                          ānehi ājaññamidheva yuttaṃ.
            |912.2| Jātarūpamayā kaṇṇā      kācamhicamayā khurā
                          jambonadassa pākassa     suvaṇṇassa uracchado.
            |912.3| Devavāhavahaṃ yānaṃ           assamāruyha puṇṇako
                          alaṅkato kappitakesamassu
                          pakkāmi vehāyasamantalikkhe.
             [913] |913.1| So agamā rājagahaṃ surammaṃ
@Footnote: 1 picumaṇḍatthanītipi pāṭho .    2 Yu. santaṃ.
                                Aṅgassa rañño nagaraṃ durāsadaṃ 1-
                                bahūtabhakkhaṃ bahuannapānaṃ
                                masakkasāraṃ viya vāsavassa.
                  |913.2| Mayūrakoñcagaṇasaṅghuṭṭhaṃ
                                dijābhighuṭṭhaṃ dijasaṅghasevitaṃ
                                nānāsakuṇābhirudaṃ suvaṅgaṇaṃ 2-
                                pupphābhikiṇṇaṃ himavaṃva pabbataṃ.
                  |913.3| So puṇṇako vepulamābhiruyha 3-
                                siluccayaṃ kiṃpurisānuciṇṇaṃ
                                anvesamāno maṇiratanaṃ uḷāraṃ
                                tamaddasa pabbatakūṭamajjhe.
     [914] |914.1| Disvā maṇiṃ pabhassaraṃ jātivantaṃ 4-
                         dhanāharaṃ 5- maṇiratanaṃ uḷāraṃ
                         daddallamānaṃ yasasā yasassinaṃ
                         obhāsatī vijjurivantalikkhe.
           |914.2| Tamaggahī veḷuriyaṃ mahagghaṃ
                         manoharaṃ 5- nāma mahānubhāvaṃ
                         ājaññamāruyha anomavaṇṇo
                         pakkāmi vehāyasamantalikkhe.
@Footnote: 1 Sī.Ma. durāyutaṃ .   2 Sī.Yu. subhaṅgaṇaṃ .   3 Ma. -bhiruhi .   4 Ma. jātimantaṃ.
@5 Ma. manoharaṃ.
     [915] |915.1| So agamā 1- nagaraṃ indapattaṃ
                          oruyhupāgañchi sabhaṃ kurūnaṃ
                          samāgate ekasataṃ samagge
                          avhettha yakkho avikampamāno.
            |915.2| Konīdha raññaṃ varamābhijeti
                          kamābhijeyyāma varaddhanena
                          kamanuttaraṃ ratanavaraṃ jināma
                          ko vāpi no jeti varaddhanena.
             [916] Kuhiṃ nu raṭṭhe tava jātibhūmi
                        na korabyasseva vaco tavedaṃ
                        abhītosi 2- no vaṇṇanibhāya sabbe
                        akkhāhi me nāmañca bandhave ca.
             [917] Kaccāyano māṇavakosmi rāja
                        anūnanāmo iti mavhayanti
                        aṅgesu me ñātayo bandhavā ca
                        akkhena devasmi idhānupatto.
             [918] Kiṃ māṇavassa ratanāni atthi
                        ye taṃ jinanto hare akkhadhutto
                        bahūni rañño ratanāni atthi
                        te tvaṃ daliddo kathamavhayesi.
@Footnote: 1 Ma. aggamā .     2 Yu. abhibhosi.
     [919] Dhanāharo 1- nāma maṇi mamāyaṃ
                   dhanāharaṃ 2- maṇiratanaṃ uḷāraṃ
                   imañca ājaññaṃ amittatāpanaṃ
                   etaṃ me jinitvā hare akkhadhutto.
     [920] Eko maṇi māṇava kiṃ karissati
                   ājāniyeko pana kiṃ karissati
                   bahūni rañño ratanāni atthi
                   ājāniyā vātajavā anappakā.
                     Dohaḷakaṇḍaṃ nāma.
     [921] |921.1| Idañca me maṇiratanaṃ  passa tvaṃ dvipaduttama
                      itthīnaṃ viggahā cettha        purisānañca viggahā.
       |921.2|  Migānaṃ viggahā cettha        sakuṇānañca viggahā
                      nāgarāje supaṇṇe ca 3-   maṇimhi passa nimmitaṃ.
     [922] |922.1| Hatthānīkaṃ rathānīkaṃ      asse pattī ca vammine 4-
               caturaṅginimaṃ senaṃ                       maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |922.2| Hatthārohe anīkaṭṭhe          rathike pattikārake
                     balaggāni viyūhāni 5-         maṇimhi passa nimmitaṃ.
     [923] |923.1| Puraṃ aṭṭālasampannaṃ 6-  bahupākāratoraṇaṃ
                     siṅghāṭake subhūmiyo             maṇimhi passa nimmitaṃ.
@Footnote: 1 Ma. manoharo .   2 Ma. manoharaṃ .   3 Ma. nāgarājā supaṇṇā ca .  4 Sī.Yu.
@dhajāni ca .  5 Ma. viyūḷhāni .  6 Ma. uddhāpasampannaṃ. Sī.Yu. uddapasampannaṃ.
       |923.2| Esikā parikhāyo ca              palīghaṃ aggaḷāni ca
                     aṭṭālake ca dvāre ca         maṇimhi passa nimmitaṃ.
     [924] |924.1| Passa toraṇamaggesu     nānādijagaṇā bahū
                     haṃsā koñcā mayūrā ca         cakkavākā ca kukkuhā.
       |924.2| Kuṇālakā bahū citrā           sikhaṇḍī jīvajīvakā
                     nānādijagaṇākiṇṇaṃ          maṇimhi passa nimmitaṃ.
     [925] |925.1| Passa nagaraṃ supākāraṃ     abbhūtaṃ lomahaṃsanaṃ
                     samussitaddhajaṃ rammaṃ              suvaṇṇavālukasanthataṃ.
       |925.2| Passettha paṇṇasālāyo     vibhattā bhāgaso mitā
                     nivesane nivese ca               sandhibyūhe pathatthiyo 1-.
     [926] |926.1| Pānāgāre ca soṇḍe ca   suddā 2- odaniyā gharā
                     vesī ca gaṇikāyo ca              maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |926.2| Mālākāre ca rajake             gandhike atha dussike
                     suvaṇṇakāre maṇikāre        maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |926.3| Āḷārike ca sūde ca             naṭanaṭṭakagāyine 3-
                     pāṇissare kumbhathūnike        maṇimhi passa nimmitaṃ.
     [927] |927.1| Passa bherīmudiṅgā ca     saṅkhā paṇavadendimā
                     sabbañca tālāvacaraṃ           maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |927.2| Sammatālañca vīṇañca        naccagītaṃ suvāditaṃ
@Footnote: 1 Ma. pathaddhiyo .   2 sūṇātipi pāṭho. Ma. sūnā .    3 Ma. naṭanāṭakagāyino.
                     Turiyatālitasaṅghuṭṭhaṃ              maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |927.3| Laṅghikā muṭṭhikā cettha        māyākārā ca sobhiyā
                     vetālike ca jalle ca            maṇimhi passa nimmitaṃ.
     [928] |928.1| Samajjā cettha vattanti ākiṇṇā naranāribhi
                     mañcātimañce bhūmiyo         maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |928.2| Passa malle samajjasmiṃ        pothente 1- diguṇaṃ bhujaṃ
                     nihate nihatamāne ca           maṇimhi passa nimmitaṃ.
     [929] |929.1| Passa pabbatapādesu   nānāmigagaṇā bahū
                     sīhā byagghā varāhā ca     acchakokataracchayo.
       |929.2| Palasatā gavajā ca               mahiṃsā rohitā rurū
                     eṇeyyā sarabhā ceva         gaṇino nikkasūkarā.
       |929.3| Kadalimigā bahū citrā          viḷārā sasakaṇṇakā
                     nānāmigagaṇākiṇṇaṃ         maṇimhi passa nimmitaṃ.
     [930] |930.1| Najjāyo supatitthāyo  sovaṇṇavālukasanthatā
                     acchā savanti ambūni         macchagumbanivesitā.
       |930.2| Kumbhilā makarā cettha         suṃsumārā ca kacchapā
                    pāṭhīnā bahusā 2- macchā    balajā muñjarohitā.
       |930.3| Nānādijagaṇākiṇṇā       nānādumagaṇāyutā
                     veḷuriyaphalakarodāyo           maṇimhi passa nimmitaṃ.
@Footnote: 1 Ma. phoṭente .     2 Sī. Ma. pāvusā.
     [931] |931.1| Passettha pokkharaṇiyo   suvibhattā catuddisā
                     nānādijagaṇākiṇṇā       puthulomacchasevitā 1-
       |931.2| samantodakasampannaṃ          mahiṃ sāgarakuṇḍalaṃ
                     upetaṃ vanarājībhi                maṇimhi passa nimmitaṃ.
     [932] |932.1| Purato videhe passa   goyāniye ca pacchato
                     kuruyo jambūdīpañca            maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |932.2| Passa candañca suriyañca     obhāsente catuddisā
                     sineruṃ anupariyāyante         maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |932.3| Sineruṃ himavantañca            sāgarañca mahiddhiyaṃ 2-
                     cattāro ca mahārāje        maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |932.4| Ārāme vanagumbe ca         pāṭiye ca siluccaye
                     ramme kiṃpurisākiṇṇe        maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |932.5| Pārusakaṃ cittalataṃ              missakaṃ nandanaṃ vanaṃ
                     vejayantañca pāsādaṃ        maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |932.6| Sudhammaṃ tāvatiṃsañca           pārichattañca pupphitaṃ
                     erāvaṇaṃ nāgarājaṃ            maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |932.7| Passettha devakaññāyo    nabhā vijjurivuggatā
                     nandane vicarantiyo           maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |932.8| Passettha devakaññāyo    devaputtapalobhinī
@Footnote: 1 Ma. puthulomanisevitā .    2 Ma. mahītalaṃ. Sī. Yu. mahiddhikaṃ.
                     Devaputte ramamāne 1-        maṇimhi passa nimmitaṃ.
     [933] |933.1| Parosahassaṃ pāsāde  veḷuriyaphalakasanthate
                     pajjalantena 2- vaṇṇena    maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |933.2| Tāvatiṃse ca yāme ca             tusite cāpi nimmite
                     paranimmitavasavattino 3-      maṇimhi passa nimmitaṃ.
       |933.3| Passettha pokkharaṇiyo         vippasannodakā sucī
                     maṇḍālakehi sañchannā     padumuppalakehi ca.
     [934] |934.1| Dasettha rājiyo setā dassanīyā 4- manoramā
                     cha piṅgalā paṇṇarasā          haliddā ca catuddasa.
        |934.2| Vīsati tattha sovaṇṇā         vīsati rajatāmayā
                      indagopakavaṇṇābhā        tāva dissanti tiṃsati.
        |934.3| Dasettha kāḷiyo cha ca 5-     mañjeṭṭhā pañcavīsati
                      missā bandhukapupphehi        nīluppalavicittakā.
        |934.4| Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ        accimantaṃ pabhassaraṃ
                      odhisuṅkaṃ mahārāja            passa tvaṃ dvipaduttama.
                      Maṇikaṇḍaṃ nāma.
             [935] Upāgataṃ rāja upehi lakkhaṃ
                         netādisaṃ maṇiratanaṃ tavatthi
                         dhammena jiyyāma 6- asāhasena
                         jito ca no khippamavākarohi.
@Footnote: 1 Sī. Yu. caramāne .   2 Ma. pajjalante ca .    3 Sī. Yu. paranimmitābhiratino.
@4 Ma. dasanīlā .    5 Ma. chacca .   6 Ma. jissāma.
             [936] Pañcāla paccuggata sūrasena
                         macchā ca maddā saha kekakebhi
                         passantu no te asathena yuddhaṃ
                         na no sabhāyaṃ na karonti kiñci.
             [937] |937.1| Te pāvisuṃ akkhamadena mattā
                         rājā kurūnaṃ puṇṇako cāpi yakkho
                         rājā kaliṃ viccinamaggahesi
                         kaṭamaggahi puṇṇako nāma yakkho
                  |937.2| te tattha jūte ubhaye 1- samāgate
                         raññaṃ sakāse sakhinañca majjhe
                         ajesi yakkho naravīraseṭṭhaṃ
                         tatthappanādo tumulo babhūva.
             [938] Jayo mahārāja parājayo ca
                         āyūhataṃ aññatarassa hoti
                         janinda jinnosi 2- varandhanena
                         jito ca me khippamavākarohi.
             [939] Hatthī gavassā maṇikuṇḍalā ca
                         yañcāpi mayhaṃ ratanaṃ paṭhabyā
                         gaṇhāhi kaccāna varaṃ dhanānaṃ
@Footnote: 1 ubhayotipi .     2 Ma. jinosi. Yu. jitosi.
                         Ādāya yenicchasi tena gaccha.
             [940] Hatthī gavassā maṇikuṇḍalā ca
                         yañcāpi tuyhaṃ ratanaṃ paṭhabyā
                         tesaṃ varo vidhuro nāma kattā
                         so me jito taṃ me avākarohi.
             [941] Attā ca me so saraṇaṃ gatī ca
                         dīpo ca leṇo ca parāyano ca
                         asantuleyyo mama so dhanena
                         pāṇena me sadiso esa kattā.
             [942] Ciraṃ vivādo mama tuyhamassa 1-
                         kāmañca pucchāma tameva gantvā
                         eseva no vivaratu etamatthaṃ
                         yaṃ vakkhati hotu tathā 2- ubhinnaṃ.
     [943] Addhā hi saccaṃ bhaṇasi               na ca māṇava sāhasaṃ
              tameva gantvā pucchāma              tena tussāmubho janā.
             [944] Saccaṃ nu devā vidahū kurūnaṃ
                         dhamme ṭhitaṃ vidhurannāmamaccaṃ
                         dāsosi rañño uda vāsi ñāti
                         vidhuroti saṅkhyā 3- katamosi loke.
             [945] |945.1| Āmāyadāsāpi bhavanti heke
@Footnote: 1 Ma. tuyhañcassa .     2 Ma. kathā .     3 Ma. saṅkhā.
                         Dhanena kītāpi bhavanti dāsā
                         sayaṃpi dāsā upayanti heke 1-
                         bhayā panuṇṇāpi 2- bhavanti dāsā
                   |945.2| ete narānaṃ caturova dāsā.
                                 Addhā hi yonito ahampi jāto
                                 bhavo ca rañño abhavo ca rañño
                                 dāsohaṃ devassa paraṃpi gantvā
                                 dhammena maṃ māṇava tuyha dajjā.
             [946] Ayaṃpi 3- dutiyo vijayo mamajja
                         puṭṭho hi kattā vivarittha 4- pañhaṃ
                         adhammarūpo vata rājaseṭṭho
                         subhāsitaṃ nānujānāsi mayhaṃ.
             [947] Evañce no so vivarittha 5- pañhaṃ
                         dāsohamasmi na ca khosmi ñāti
                         gaṇhāhi kaccāna varaṃ dhanānaṃ
                         ādāya yenicchasi tena gaccha.
                       Akkhakaṇḍaṃ nāma.
     [948] |948.1| Vidhura vasamānassa           gahaṭṭhassa sakaṃ gharaṃ
                             khemā vutti kathaṃ assa    kathannu assa saṅgaho.
               |948.2| Abyāpajjhaṃ kathaṃ assa  saccavādī ca māṇavo
@Footnote: 1 Ma. sayampi heke upayanti dāsā. 2 Ma. paṇunnāpi. 3 Ma. ayaṃ. 4-5 Ma. vivarettha.
                           Asmā lokā paraṃ lokaṃ     kathaṃ pecca na socati.
     [949] |949.1| Taṃ tattha gatimā dhitimā  matimā atthadassimā
                        saṅkhātā sabbadhammānaṃ      vidhuro etadabravi.
              |949.2| Na sādhāraṇadārassa       na bhuñje sādhumekako 1-
                             na seve lokāyatikaṃ       netaṃ paññāya vaḍḍhanaṃ.
             |949.3| Sīlavā vattasampanno     appamatto vicakkhaṇo
                           nivātavutti atthaddho      surato sakhilo mudu.
             |949.4| Saṅgahetā ca mittānaṃ     saṃvibhāgī vidhānavā
                           tappeyya annapānena   sadā samaṇabrāhmaṇe.
             |949.5| Dhammakāmo sutādhāro     bhaveyya paripucchako
                           sakkaccaṃ payirupāseyya    sīlavante bahussute.
            |949.6| Gharamāvasamānassa           gahaṭṭhassa sakaṃ gharaṃ
                          khemā vutti siyā evaṃ       evaṃ nu assa saṅgaho.
           |949.7| Abyāpajjho siyā evaṃ     saccavādī ca māṇavo
                          asmā lokā paraṃ lokaṃ      evaṃ pecca na socati.
                   Gharāvāsapañhā nāma.
     [950] Ehi dāni gamissāma    dinno no issarena me
              mamevatthaṃ paṭipajja      esa dhammo sanantano.
             [951] Jānāmi māṇava tayāhamasmi
                        dinnohamasmi tava issarena
@Footnote: 1 Ma. sādumekako.
                        Tīhañca taṃ vāsayemu agāre
                        yenaddhunā anusāsemu putte.
             [952] Tamme tathā hotu vasemu tīhaṃ
                        kurutaṃ bhavaṃ ajja gharesu kiccaṃ
                        anusāsataṃ puttadāre bhavajja
                        yathā tayī pecca 1- sukhī bhaveyya.
             [953] Sādhūti vatvāna pahūtakāmo
                        pakkāmi yakkho vidhurena saddhiṃ
                        taṃ kuñjarājaññahayānuciṇṇaṃ
                        pāvekkhi antepuramariyaseṭṭho.
             [954] Koñcaṃ mayūrañca piyañca ketaṃ
                        upāgami tattha surammarūpaṃ
                        pahūtabhakkhaṃ bahuannapānaṃ
                        masakkasāraṃ viya vāsavassa.
     [955] |955.1| Tattha naccanti gāyanti  avhayanti varāvaraṃ
                            accharā viya devesu        nāriyo samalaṅkatā.
             |955.2| Samaṅgīkatvā pamadāhi yakkhaṃ
                           annena pānena ca dhammapālo
                           attatthamevānuvicintayanto 2-
                           pāvekkhi bhariyāya tadā sakāse.
@Footnote: 1 Sī. Yu. pacchā .    2 Ma. atthatthamevā-.
            |955.3|  Taṃ candanagandharasānulittaṃ
                           suvaṇṇajambonadanikkhasādisaṃ
                          bhariyaṃ avaca ehi suṇohi bhoti
                          puttāni āmantaya tambanette.
           |955.4|  Sutvāna vākyaṃ patino anojā 1-
                          suṇisaṃ avaca tambanakhiṃ sunettaṃ
                          āmantaya cammadharāni 2- cete
                          puttāni indīvarapupphasāme.
     [956] |956.1| Te āgate muddhani dhammapālo
                           cumbitvā putte avikampamāno
                           āmantayitvāna avoca vākyaṃ
                           dinnohaṃ raññā idha māṇavassa.
            |956.2|  Tassajjahaṃ attasukhī vidheyyo
                           ādāya yenicchati tena gacchati
                           ahañca vo anusāsituṃ āgatosmi
                           kathaṃ ahaṃ aparittāya gacche.
            |956.3|  Sace vo rājā kururaṭṭhavāsī 3-
                           janasandho puccheyya pahūtakāmo
                           kimābhijānātha pure purāṇaṃ
                          kiṃ vo pitā anusāse puratthā.
@Footnote: 1 Ma. anujjā .     2 Ma. vammadharāni .    3 Sī. Yu. kurukhettavāsī.
            |956.4| Samānāsanā 1- hotha mayā ca 2- sabbe
                          ko nīdha rañño abbhatiko manusso
                          tamañjaliṃ kariya vadetha evaṃ
                          mā heva deva na hi esa dhammo
                          viyaggharājassa nihīnajacco
                          samānāsano 3- deva kathaṃ bhaveyya.
                         Lakkhakaṇḍaṃ 4-
     [957] |957.1| So ca putte amacce ca    ñātayo suhadajjane
                             alīnamanasaṅkappo        vidhuro etadabravi.
              |957.2| Ethayyā 5- rājavasatiṃ    nisīditvā suṇātha me
                             yathā rājakulaṃ patto      yasaṃ poso nigacchati.
     [958] |958.1| Na hi rājakulaṃ patto        aññāto labhate yasaṃ
                       nātisūro nātidummedho 6-   nappamatto kudācanaṃ.
              |958.2| Yadāssa sīlaṃ paññañca   soceyyañcādhigacchati
                            atha vissāsate tamhi       guyhañcassa na rakkhati.
     [959] |959.1| Tulā yathā paggahitā      samadaṇḍā sudhāritā
                            ajjhiṭṭho na vikampeyya  sa rājavasatiṃ vase.
              |959.2| Tulā yathā paggahitā      samadaṇḍā sudhāritā
                            sabbāni abhisambhonto   sa rājavasatiṃ vase.
@Footnote: 1 Ma. samāsanā .   2 Ma. va .     3 Ma. samāsano .    4 Sī. pekkhaṇakaṇḍaṃ.
@5 Ma. ethayyo .    6 Ma. nāsūro nāpi dummedho.
     [960] |960.1| Divā vā yadi vā rattiṃ    rājakiccesu paṇḍito
                           ajjhiṭṭho na vikampeyya   sa rājavasatiṃ vase.
             |960.2| Divā vā yadi vā rattiṃ       rājakiccesu paṇḍito
                           sabbāni abhisambhonto    sa rājavasatiṃ vase.
             |960.3| Yo cassa sukato maggo      rañño supaṭiyādito
                           na tena vutto gaccheyya     sa rājavasatiṃ vase.
     [961] |961.1| Na rañño samakaṃ bhuñje  kāmabhoge kudācanaṃ
                            sabbattha pacchato gacche   sa rājavasatiṃ vase.
            |961.2| Na rañño sadisaṃ vatthaṃ         na mālaṃ na vilepanaṃ
                          ākappaṃ sarakuttiṃ vā          na rañño sadisamācare
                          aññaṃ kareyya ākappaṃ      sarājavasatiṃ vase.
     [962] |962.1| Kīḷe rājā amaccehi      bhariyāhi parivārito
                          nāmacco rājabhariyāsu        bhāvaṃ kubbetha paṇḍito.
            |962.2| Anuddhato acapalo             nipako saṃvutindriyo
                          manopaṇidhisampanno          sa rājavasatiṃ vase.
     [963] |963.1| Nāssa bhariyāhi kīḷeyya   na manteyya rahogato
                         nāssa kosā dhanaṃ gaṇhe      sa rājavasatiṃ vase.
             |963.2| Na niddaṃ bahu maññeyya     na madāya suraṃ pive
                        nāssa dāye mige haññe     sa rājavasatiṃ vase.
             |963.3| Nāssa pīṭhaṃ na pallaṅkaṃ       na kocchaṃ na nāvaṃ rathaṃ
                           Sammatomhīti ārūyhe      sa rājavasatiṃ vase.
             |963.4| Nātidūre bhaje 1- rañño   nāccāsanne vicakkhaṇo
                       samekkhañcassa 2- tiṭṭheyya  sandissanto sabhattuno.
             |963.5| Na me 3- rājā sakhā hoti  na rājā hoti methuno
                            khippaṃ kujjhanti rājāno   sukenakkhīva ghaṭṭitaṃ.
              |963.6| Na pūjito maññamāno     medhāvī paṇḍito naro
                             pharusaṃ paṭimanteyya         rājānaṃ parisaṃ gataṃ.
     [964] |964.1| Laddhadvāro labhe dvāraṃ 4-   neva rājūsu vissase
                            aggiva saṃyato tiṭṭhe 5-   sa rājavasatiṃ vase.
               |964.2| Puttaṃ vā bhātaraṃ saṃ vā     sampaggaṇhāti khattiyo
                              gāmehi nigamehi vā       raṭṭhehi janapadehi vā
                              tuṇhībhūto upekkheyya   na bhaṇe chekapāpakaṃ.
     [965] |965.1| Hatthārohā anīkaṭṭhā   rathikā pattikārakā 6-
                          tesaṃ kammāpadānena 7-    rājā vaḍḍheti vettanaṃ
                          na tesaṃ antarā gacche        sa rājavasatiṃ vase.
             |965.2| Cāpova oname 8- dhīro     vaṃso vāpi pakampaye
                            paṭilomaṃ na vatteyya        sa rājavasatiṃ vase.
             |965.3| Cāpovūnūdaro assa           macchovassa ajivhatā 9-
                            appāsī nipako sūro        sa rājavasatiṃ vase.
@Footnote: 1 Sī. Yu. bhave .    2 Ma. sammukhañcassa .    3 Ma. ve .   4 Yu. laddhavāro labhe
@vāraṃ .    5 Sī. Yu. aggīva yato tiṭṭheyya .   6 Ma. hatkārohe anīkaṭṭhe rathike
@pattikārake .   7 Ma. kammāvadānena .    8 Ma. cāpovūnudaro .   9 Ma. ajivhavā.
     [966] |966.1| Na bāḷhaṃ itthiṃ gaccheyya    samphassaṃ tejasaṅkhyaṃ
                      kāsaṃ sāsaṃ daraṃ bālyaṃ 1-        khīṇamedho nigacchati.
        |966.2| Nātivelaṃ pabhāseyya              na tuṇhī sabbadā siyā
                      avikiṇṇaṃ mitaṃ vācaṃ                patte kāle udīriye.
        |966.3| Akkodhano asaṅghaṭṭo           sacco saṇho apesuṇo
                      samphaṃ giraṃ na bhāseyya             sa rājavasatiṃ vase.
     [967] |967.1| Mātāpetibharo 2- assa kule jeṭṭhāpacāyiko
                      saṇho sakhilasambhāso 3-       sa rājavasatiṃ vase.
        |967.2| Vinīto sippavā danto            katatto niyato mudu
                      appamatto suci dakkho           sa rājavasatiṃ vase.
        |967.3| Nivātavutti vuḍḍhesu              sappatisso sagāravo
                      surato sukhasaṃvāso                   sa rājavasatiṃ vase.
        |967.4| Ārakā parivajjeyya               sañhituṃ 4- pahitaṃ janaṃ
                      bhattāraññevudikkheyya         na ca aññassa rājino.
     [968] |968.1| Samaṇe brāhmaṇe cāpi  sīlavante bahussute
                            sakkaccaṃ payirupāseyya     sa rājavasatiṃ vase.
        |968.2| Samaṇe brāhmaṇe cāpi        sīlavante bahussute
                      sakkaccaṃ anuvāseyya             sa rājavasatiṃ vase.
        |968.3| Samaṇe brāhmaṇe cāpi        sīlavante bahussute
@Footnote: 1 Ma. balyaṃ .  2 Ma.mātāpettibharo. 3 Sī.hiriottappasampanno. 4 Ma.sahituṃ.
                          Tappeyya annapānena       sa rājavasatiṃ vase.
             |968.4| Samaṇe brāhmaṇe cāpi    sīlavante bahussute
                           āsajja paññe sevetha      ākaṅkhaṃ vuḍḍhimattano.
     [969] |969.1| Dinnapubbaṃ na hāpeyya    dānaṃ samaṇabrāhmaṇe
                             na ca kiñci nivāreyya      dānakāle vanibbake.
            |969.2| Paññavā buddhisampanno    vidhānavidhikovido
                          kālaññū samayaññū ca       sa rājavasatiṃ vase.
            |969.3| Uṭṭhātā kammadheyyesu      appamatto vicakkhaṇo
                          susaṃvihitakammanto             sa rājavasatiṃ vase.
     [970] |970.1| Khalaṃ sālaṃ pasuṃ khettaṃ         gantvā cassa abhikkhaṇaṃ
                            mitaṃ dhaññaṃ nidhāpeyya      mitaṃ ca 1- pācaye ghare.
             |970.2| Puttaṃ vā bhātaraṃ saṃ vā        sīlesu asamāhitaṃ
                           anaṅgāva 2- hi te bālā  yathā petā tatheva te.
             |970.3| Coḷañca nesaṃ piṇḍañca    āsīnānaṃ padāpaye
                            dāse kammakare pose 3-  sīlesu susamāhite
                            dakkhe uṭṭhānasampanne   ādhipaccasmi ṭhāpaye.
     [971] |971.1| Sīlavā ca alobho 4- ca     anuvatto 5- ca rājino
                            āvī raho hito tassa        sa rājavasatiṃ vase.
             |971.2| Chandaññū rājino cassa     cittaṭṭho cassa 6- rājino
                           asaṅkusakavuttissa             sa rājavasatiṃ vase.
@Footnote: 1 Ma. mitaṃ va .   2 Ma. anaṅgavā .    3 Ma. pesse .   4 Ma. alolo ca .  5 Ma.
@anurakkho. Sī. Yu. anuratto .    6 Ma. assa.
            |971.3| Acchādane ca nahāpane 1-  dhove pāde adhosiraṃ
                          āhatopi na kuppeyya        sa rājavasatiṃ vase.
     [972] |972.1| Kumbhiñhi pañjaliṃ kayirā 2-    cātaṃ 3- cāpi padakkhiṇaṃ
                             kimeva sabbakāmānaṃ       dātāraṃ dhīramuttamaṃ.
              |972.2| Yo deti sayanaṃ vatthaṃ         yānaṃ āvasathaṃ gharaṃ
                             pajjunnoriva bhūtānaṃ 4-   bhogehi abhivassati.
              |972.3| Eseyyā rājavasatī        vattamāno yathā naro
                              ārādhayati rājānaṃ        pūjaṃ labhati bhattusu.
                     Rājavasatī nāma.
                         [5]-
     [973] |973.1| Evaṃ samanusāsitvā       ñātisaṅghaṃ vicakkhaṇo
                             parikiṇṇo suhajjehi 6- rājānamupasaṅkami.
              |973.2| Vanditvā sirasā pāde    katvā ca naṃ padakkhiṇaṃ
                            vidhuro avaca rājānaṃ         paggahetvāna añjaliṃ.
             |973.3| Ayaṃ maṃ māṇavo neti         kattukāmo yathāmatiṃ
                           ñātīnatthaṃ pavakkhāmi       taṃ suṇohi arindama.
             |973.4| Putte ca me udikkhesi      yañcamaññaṃ ghare dhanaṃ
                          yathā pacchā 7- na hāyetha ñātisaṅgho mayī gate
             |973.5| yatheva khalati bhūmyaṃ            bhūmyāyeva patiṭṭhati
                           evetaṃ khalitaṃ mayhaṃ           etaṃ passāmi accayaṃ.
@Footnote: 1 Ma. ucchādaye ca nhāpaye .   2 Ma. kumbhampañjaliṃ kariyā .   3 Sī. Yu. vāyasaṃ vā.
@cātoti ekā sakuṇajāti .   4 Ma. bhūtāni .   5 Ma. antarapeyyāla .  6 Ma. suhadehi.
@7 Ma. pecca.
             [974] Sakkā na gantuṃ iti mayhaṃ hoti
                        chetvā 1- vadhitvā idha kātiyānaṃ
                        idheva hohi iti mayhaṃ ruccati
                       mā tvaṃ agā uttamabhūripañña.
     [975] |975.1| Mā hevadhammesu 2- manaṃ paṇīdahi
                        atthe ca dhamme ca yutto bhavassu
                        dhiratthu kammaṃ akusalaṃ anariyaṃ
                        yaṃ katvā pacchā nirayaṃ vajeyya.
           |975.2| Nevesa dhammo na puneti kiccaṃ
                        ayiro hi dāsassa janinda issaro
                        ghātetu jhāpetu athopi hantuṃ
                        na ca mayhaṃ kodhatthi vajāmi cāhaṃ.
     [976] Jeṭṭhaputtaṃ upaguyha                   vineyya hadaye daraṃ
                assupuṇṇehi nettehi               pāvisi so mahāgharaṃ.
[977] |977.1| Sālāva sampamadditā 3-  mālutena pamadditā
                          senti puttā ca dārā ca    vidhurassa nivesane.
            |977.2| Itthīsahassaṃ bhariyānaṃ         dāsīsattasatāni ca
                           bāhā paggayha pakkanduṃ  vidhurassa nivesane.
            |977.3| Orodhā ca kumārā ca         vesiyānā ca brāhmaṇā
                          bāhā paggayha pakkanduṃ  vidhurassa nivesane.
@Footnote: 1 ghatvātipī .     2 Ma. hevamadhammesu .     3 Ma. sammapatitā.
            |977.4| Hatthārohā anīkaṭṭhā       rathikā pattikārakā
                          bāhā paggayha pakkanduṃ   vidhurassa nivesane.
            |977.5| Samāgatā jānapadā          negamā ca samāgatā
                          bāhā paggayha pakkanduṃ   vidhurassa nivesane.
            |977.6| Itthīsahassaṃ bhariyānaṃ         dāsīsattasatāni ca
                         bāhā paggayha pakkanduṃ   kasmā no vijahissasi.
            |977.7| Orodhā ca kumārā ca         vesiyānā ca brāhmaṇā 1-
                          bāhā paggayha pakkanduṃ   kasmā no vijahissasi.
            |977.8| Hatthārohā anīkaṭṭhā       rathikā pattikārakā 2-
                           bāhā paggayha pakkanduṃ  kasmā no vijahissasi.
            |977.9| Samāgatā jānapadā          negamā ca samāgatā 3-
                           bāhā paggayha pakkanduṃ  kasmā no vijahissasi.
     [978] |978.1| Katvā gharesu kiccāni      anusāsitvā sakaṃ janaṃ
                        mittāmacce ca bhacce 4- ca   puttadāre ca bandhave.
             |978.2| Kammantaṃ saṃvidhetvāna       ācikkhitvā ghare dhanaṃ
                           nidhiñca iṇadānañca       puṇṇakaṃ etadabravi.
             |978.3|  Avasī tuvaṃ mayha tīhaṃ agāre
                            katāni kiccāni gharesu mayhaṃ
                            anusāsitā puttadārā mayā ca
                            karomi kiccāni 5- yathāmatinte.
@Footnote:1-2-3 Ma. dāsisattasatāni ca .   4 Yu. suhajje .   5 Ma. karoma kaccāna.
     [979] |979.1| Sace hi katte anusāsitā te
                             puttā ca dārā anujīvino ca
                             handehidāni taramānarūpo
                             dīgho hi addhāpi ayaṃ puratthā.
            |979.2| Asambhītova 1- gaṇhāhi    ājānīyassa 2- vāladhiṃ
                           idaṃ pacchimakaṃ tuyhaṃ           jīvalokassa dassanaṃ.
     [980] Sohaṃ kissānubhāyissaṃ 3-             yassa me natthi dukkaṭaṃ
               kāyena vācā manasā                   yena gaccheyya duggatiṃ.
             [981] So assarājā vidhuraṃ vahanto
                         pakkāmi vehāyasamantalikkhe
                         sākhāsu selesu asajjamāno
                         kāḷāgiriṃ khippamupāgamāsi.
     [982] |982.1| Itthīsahassaṃ bhariyānaṃ     dāsīsattasatāni ca
                             bāhā paggayha pakkanduṃ
                         yakkho brāhmaṇavaṇṇena   vidhuraṃ ādāya gacchati.
            |982.2| Orodhā ca kumārā ca         vesiyānā ca brāhmaṇā
                           bāhā paggayha pakkanduṃ
                          yakkho brāhmaṇavaṇṇena  vidhuraṃ ādāya gacchati.
           |982.3| Hatthārohā anīkaṭṭhā        rathikā pattikārakā
                          bāhā paggayha pakkanduṃ
@Footnote: 1 Ma. achambhitova .   2 Ma. ājāneyyassa .   3 Ma. ...kissa nu bhāyissaṃ.
                        Yakkho brāhmaṇavaṇṇena  vidhuraṃ ādāya gacchati.
          |982.4| Samāgatā jānapadā          negamā ca samāgatā
                        bāhā paggayha pakkanduṃ
                       yakkho brāhmaṇavaṇṇena    vidhuraṃ ādāya gacchati.
          |982.5| Itthīsahassaṃ bhariyānaṃ          dāsīsattasatāni ca
                        bāhā paggayha pakkanduṃ   paṇḍito so kuhiṃ gato.
          |982.6| Orodhā ca kumārā ca          vesiyānā ca brāhmaṇā
                         bāhā paggayha pakkanduṃ  paṇḍito so kuhiṃ gato.
          |982.7| Hatthārohā anīkaṭṭhā       rathikā pattikārakā
                         bāhā paggayha pakkanduṃ  paṇḍito so kuhiṃ gato.
          |982.8| Samāgatā jānapadā           negamā ca samāgatā
                        bāhā paggayha pakkanduṃ   paṇḍito so kuhiṃ gato.
     [983] Sace so sattarattena                  paṇḍito nāgamissati
                sabbe aggiṃ pavissāma 1-          natthattho jīvitena no.
     [984] Paṇḍito ca viyatto ca                  vibhāvī ca vicakkhaṇo
              khippaṃ mocesi attānaṃ                   mā bhāyitthāgamissati 2-.
                   Antarapeyyālaṃ nāma.
             [985] So tattha gantvāna vicintayanto
                        uccāvacā cetanakā bhavanti
                        nayimassa jīvena mamatthi kiñci
@Footnote: 1 Ma. pavekkhāma .   2 Sī. Yu. khippaṃ mocessatattānaṃ mā bhātha āgamissati.
                        Hantvānimaṃ hadayaṃ ānayissaṃ 1-.
             [986] So tattha gantvā pabbatamantarasmiṃ 2-
                         anto pavisitvāna paduṭṭhacitto
                         asaṃvutasmiṃ 3- jagatippadese
                          adhosiraṃ dhārayi kātiyāno.
     [987] |987.1| So lambamāno narake papāte
                          mahabbhaye lomahaṃse vidugge
                          asantasanto kurūnaṃ kattuseṭṭho
                          iccabravi puṇṇakaṃ nāma yakkhaṃ.
            |987.2| Ariyāvakāsosi anarīyarūpo
                          asaññato saññatasannikāso
                          accāhitaṃ kammaṃ karosi luddaṃ 4-
                          bhāve ca te kusalaṃ natthi kiñci.
            |987.3| Yaṃ maṃ papātasmiṃ papātumicchasi
                          ko nu tavattho maraṇena mayhaṃ
                          amānusasseva tavajja vaṇṇo
                          ācikkha me tvaṃ katamāsi devatā.
     [988] |988.1| Yadi te suto puṇṇako nāma yakkho
                         rañño kuverassa hi so sajibbo 5-
@Footnote: 1 Sī. Yu. ādiyissaṃ .    2 Ma. pabbatantarasmiṃ .    3 asamphutasmintipi pāṭho.
@4 Ma. ludraṃ .   5 Sī. Yu. sajīvo.
                         Bhūmindharo varuṇo nāma nāgo
                         brahā sucī vaṇṇabalūpapanno.
          |988.2| Tassānujaṃ dhītaraṃ kāmayāmi
                        irandatī 1- nāma sā nāgakaññā
                        tassā sumajjhāya piyāya hetu
                        patārayiṃ tuyhaṃ vadhāya dhīra.
     [989] Māheva te 2- yakkha ahosi moho
                 naṭṭhā bahū duggahitena lokā 3-
                 kinte sumajjhāya piyāya kiccaṃ
                 maraṇena me iṅgha suṇomi 4- sabbaṃ.
     [990] |990.1| Mahānubhāvassa mahoragassa
                         dhītukāmo ñātibhatohamasmi 5-
                         taṃ yācamānaṃ sasuro avoca
                         yathāmamaññiṃsu sukāmanītaṃ.
            |990.2|  Dajjemu kho te sutanuṃ sunettaṃ
                           suvimhitaṃ 6- candanalittagattaṃ
                           sace tuvaṃ dahayaṃ paṇḍitassa
                           dhammena laddhā idhamāharesi.
             |990.3|  Etena vittena kumāri labbhā
                            nāññaṃ dhanaṃ uttari patthayāma
@Footnote: 1 Ma. irandhatī .    2 Ma. tvaṃ .   3 Ma. loke .   4 Sī. Yu. suṇoma .  5 Yu.
@ñātigato .    6 Ma. sucimhitaṃ.
                            Evaṃ na muḷhosmi suṇohi katte.
             |990.4|  Na cāpi me duggahitatthi kiñci
                            hadayena te dhammaladdhena nāgā
                            irandatiṃ 1- nāgakaññaṃ dadanti.
              |990.5|  Tasmā ahaṃ tuyhaṃ vadhāya yutto
                             evaṃ mamattho maraṇena tuyhaṃ
                             idheva taṃ narake pātayitvā
                             hantvāna taṃ hadayaṃ ānayissaṃ.
             [991] Khippaṃ mamaṃ uddhara kātiyāna
                        hadayena me yadi te atthi kiccaṃ
                        yekeci me sādhu narassa dhammā
                        sabbeva te pātukaromi ajja.
     [992] |992.1| So puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ
                         nagamuddhani khippaṃ patiṭṭhapetvā
                         assatthamāsīnaṃ samekkhiyāna
                         paripucchi kattāramanomapaññaṃ.
         |992.2|  Samuddhato mesi tuvaṃ papātā
                       hadayena te ajja mamatthi kiccaṃ
                       yekeci te sādhu narassa dhammā
                       sabbeva me pātukarohi ajja.
@Footnote: 1 Ma. irandhatiṃ.
             [993] Samuddhato tyasmi ahaṃ papātā
                       hadayena me yadi te atthi kiccaṃ
                       yekeci me sādhu narassa dhammā
                       sabbeva te pātukaromi ajja.
             [994] Yātānuyāyī ca bhavāhi māṇava
                       allañca pāṇiṃ parivajjayassu
                       mā cassu mittesu kadāci dubbhī
                      mā ca vasaṃ asatīnaṃ nigacche.
             [995] Kathaṃ nu yātaṃ anuyāyī hoti
                   allañca pāṇiṃ dahate kathaṃ so
                   asatī ca kā ko pana mittadubbho
                   akkhāhi me pucchito etamatthaṃ.
     [996] |996.1| Assatthataṃ 1- nopica diṭṭhapubbaṃ
                        yo āsanenāpi nimantayeyya
                        tasseva atthaṃ puriso kareyya
                        yātānuyāyīti tamāhu paṇḍitā.
          |996.2| Yassekarattimpi ghare vaseyya
                       yatthannapānaṃ puriso labhetha 2-
                      na tassa pāpaṃ manasāpi cintaye
@Footnote: 1 asanthutantipi pāṭho .      2 Ma. labheyya.
                      Allañca 1- pāṇiṃ dahate mittadubbho.
        |996.3| Yassa rukkhassa chāyāya     nisīdeyya sayeyya vā
                      na tassa sākhaṃ bhañjeyya   mittadubbho hi pāpako.
        |996.4|  Puṇṇampi cemaṃ paṭhaviṃ dhanena
                       dajjitthiyā puriso sammatāya
                       laddhā khaṇaṃ atimaññeyya tampi
                       tāsaṃ vasaṃ asatīnaṃ na gacche.
         |996.5|  Evaṃ kho yātaṃ anuyāyī hoti
                       allañca pāṇiṃ dahate punevaṃ
                       asatī ca sā so pana mittadubbho
                       so dhammiko hohi jahassu adhammaṃ.
                       Sādhunaradhammakaṇḍaṃ nāma.
     [997] |997.1| Avasiṃ ahaṃ tuyhaṃ tīhaṃ agāre
                         annena pānena upaṭṭhitosmi
                         mitto mamāsi visajjāmahaṃ taṃ
                         kāmaṃ gharaṃ uttamapañña gaccha.
          |997.2| Api hāyatu nāgakulassa 3- attho
                        alampi me nāgakaññāya hetu 4-
                        so tvaṃ sakeneva subhāsitena
                        muttosi me ajja vadhāya pañña.
@Footnote: 1 Ma. adubbhī .     2 Ma. nāgakulā .       3 Ma. hotu.
             [998] Handa tuvaṃ yakkha mamampi nehi
                        sassuraṃ nu te 1- atthaṃ mayī carassu
                       ahampi nāgādhipatīvimānaṃ 2-
                       dakkhemi 3- nāgassa adiṭṭhapubbaṃ.
             [999] Yaṃ ve narassa ahitāya assa
                       na taṃ pañño arahati dassanāya
                      atha kena vaṇṇena amittagāmaṃ
                      tuvamicchasi uttamapañña gantuṃ.
            [1000] Addhā pajānāmi ahampi etaṃ
                        na taṃ pañño arahati dassanāya
                        pāpañca me natthi kataṃ kuhiñci
                        tasmā na saṅke maraṇāgamāya.
     [1001] |1001.1| Handa ca ṭhānaṃ atulānubhāvaṃ
                         mayā saha dakkhasi ehi katte
                         yathacchati 4- naccagītehi nāgo
                         rājā yathā vessavaṇo niḷiññaṃ 5-.
         |1001.2| Taṃ nāgakaññā caritaṃ gaṇena
                         nikīḷitaṃ niccamaho ca rattiṃ
                         pahutamālyaṃ bahupupphachannaṃ
@Footnote: 1 sasurantiketipi pāṭho .   Ma. sasuraṃ te .   2 Ma. mayaṃ ca nāgādhipatiṃ vimānaṃ.
@3 Ma. dakkhemu .    4 Ma. yatthacchati .     5 Ma. naḷiññaṃ.
                         Obhāsati vijjurivantalikkhe.
         |1001.3|  Annena pānena upetarūpaṃ
                          naccehi gītehi ca vāditehi
                          paripūraṃ kaññāhi alaṅkatāhi
                          upasobhati vatthapilandhanena.
     [1002] |1002.1| So puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ
                                nisīdayi pacchato āsanasmiṃ
                                ādāya kattāramanomapaññaṃ
                                upānayi bhavanaṃ nāgarañño.
                |1002.2| Patvāna ṭhānaṃ atulānubhāvaṃ
                                aṭṭhāsi kattā pacchato puṇṇakassa
                                sāmaggipekkhī pana 1- nāgarājā
                                pubbeva jāmātaramajjhabhāsatha.
             [1003] Yaṃ nu tvaṃ agamā manussalokaṃ
                          anvesamāno hadayaṃ paṇḍitassa
                          kacci samiddhena idhānupatto
                          ādāya kattāramanomapaññaṃ.
            [1004] Ayaṃ hi so āgato yaṃ tvamicchasi
                          dhammena laddho mama dhammapālo
                          taṃ passatha sammukhā bhāsamānaṃ
@Footnote: 1 Ma. sāmaggi pekkhamāno.
                   Sukho have 1- sappurisehi saṅgamo.
                    Kālāgirikaṇḍaṃ nāma.
     [1005] Adiṭṭhapubbaṃ disvāna               macco maccubhayaṭṭito 2-
                    byamhito nābhivādesi            na idaṃ paññavatāmiva.
     [1006] |1006.1| Na camhi byamhito nāga   na ca maccubhayaṭṭito 3-
                          na vajjho abhivādeyya        vajjhaṃ vā nābhivādaye.
               |1006.2| Kathaṃ nu 4- abhivādeyya  abhivādāpayetha ve
                                yaṃ naro hantumiccheyya   taṃ kammaṃ nupapajjati.
     [1007] |1007.1| Evametaṃ yathā brūsi   saccaṃ bhāsasi paṇḍita
                                na vajjho abhivādeyya   vajjhaṃ vā nābhivādaye
               |1007.2| kathaṃ nu 5- abhivādeyya   abhivādāpayetha ve
                                yaṃ naro hantumiccheyya    taṃ kammaṃ nupapajjati.
     [1008] |1008.1| Asassataṃ sassataṃ nu tavayidaṃ vimānaṃ 6-
                                iddhī jutī balaviriyūpapatti
                                pucchāmi taṃ nāgarājetamatthaṃ
                                kathaṃ nu te laddhamidaṃ vimānaṃ.
               |1008.2| Adhiccaladdhaṃ pariṇāmajante
                                sayaṃ kataṃ udāhu devehi dinnaṃ
                                akkhāhi me nāgarājetamatthaṃ
                                yatheva te laddhamidaṃ vimānaṃ.
@Footnote: 1 Yu. bhave .  2-3 Sī. Yu. bhayaddito. ito paraṃ īdisameva .  4-5 Ma. no.
@6 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. ito paraṃ īdisameva.
            [1009] Nādhiccaladdhaṃ na pariṇāmajamme
                         na sayaṃ kataṃ nāpi devehi dinnaṃ
                         sakehi kammehi apāpakehi
                         puññehi me laddhamidaṃ vimānaṃ.
            [1010] Kinte vataṃ kimpana brahmacariyaṃ
                          kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko
                          iddhī jutī balaviriyūpapatti
                          idañca te nāga mahāvimānaṃ.
     [1011] |1011.1| Ahañca bhariyā ca manussaloke
                              saddhā ubho dānapatī ahumhā
                             opānabhūtaṃ me gharaṃ tadāsi
                             santappitā samaṇabrāhmaṇā ca.
             |1011.2|  Mālañca gandhañca vilepanañca
                              padīpiyaṃ seyyamupassayañca
                              acchādanaṃ sāyanamannapānaṃ
                              sakkacca dānāni adamha tattha.
             |1011.3|  Taṃ me vataṃ tampana brahmacariyaṃ
                              tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko
                              iddhī jutī balaviriyūpapatti
                              idañca me dhīra mahāvimānaṃ.
            [1012] Evañca te laddhamidaṃ vimānaṃ
                         jānāsi puññāna phalūpapattiṃ
                         tasmā hi dhammañcara appamatto
                         yathā vimānaṃ puna māvasesi.
            [1013] Nayīdha santi samaṇabrāhmaṇā ca
                         yesannapānāni dademu katte
                         akkhāhi me pucchito etamatthaṃ
                         yathā vimānaṃ puna māvasema.
     [1014] |1014.1| Bhogī hi te santi idhūpapannā
                               puttā ca dārā anujīvino ca
                               telu tuvaṃ vacasā kammunā ca
                               asampaduṭṭho ca bhavāhi niccaṃ.
              |1014.2| Evaṃ tuvaṃ nāga asampadosaṃ
                              anupālaya vacasā kammunā ca
                              ṭhatvā idha yāvatāyukaṃ vimāne
                               uddhaṃ ito gacchasi devalokaṃ.
     [1015] Addhā hi so socati rājaseṭṭho
                   tayā vinā yassa tuvaṃ sajibbo
                   dukkhūpanītopi tayā samecca
                   vindeyya poso sukhamāturopi.
     [1016] Addhā sataṃ bhāsasi nāga dhammaṃ
                  anuttaraṃ atthapadaṃ suciṇṇaṃ
                  etādisiyāsu hi āpadāsu
                  paññāyate mādisānaṃ viseso.
     [1017] Akkhāhi no tāyaṃ mudhā nu laddho
                   akkhehi no tāyaṃ ajesi jūte
                   dhammena laddho itimāyamāha
                   kathaṃ [2]- tuvaṃ hatthamimassamāgato.
     [1018] Yo missaro tattha ahosi rājā
                   tamāyamakkhehi ajesi jūte
                   so maṃ jito rājā imassadāsi
                   dhammena laddhosmi asāhasena.
     [1019] |1019.1| Mahorago attamano udaggo
                   sutvāna dhīrassa subhāsitāni
                   hatthe gahetvāna anomapaññaṃ
                   pāvekkhi bhariyāya tadā sakāse.
           |1019.2| Yena tvaṃ vimale paṇḍu       yena bhattaṃ na ruccati
                           na ca me tādiso vaṇṇo    ayameso tamonudo.
           |1019.3| Yassa te hadayenattho       āgatoyaṃ pabhaṅkaro
                           tassa vākyaṃ nisāmehi      dullabhaṃ dassanaṃ puna.
@Footnote: 1 Ma. iti tāyamāha. 2 Ma. nu.
     [1020] |1020.1| Disvāna taṃ vimalā bhūripaññaṃ
                            dasaṅguliṃ añjaliṃ paggahetvā
                            haṭṭhena bhāvena patītarūpā
                           iccabravi kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ.
             |1020.2| Adiṭṭhapubbaṃ disvāna   macco maccubhayaṭṭito
                             byamhito nābhivādesi  na idaṃ paññavatāmiva.
     [1021] |1021.1| Na camhi byamhito nāgi    na ca maccubhayaṭṭito
                              na vajjho abhivādeyya   vajjhaṃ vā nābhivādaye.
             |1021.2| Kathaṃ nu 1- abhivādeyya  abhivādāpayetha ve
                              yaṃ naro hantumiccheyya   taṃ kammaṃ nupapajjati.
     [1022] |1022.1| Evametaṃ yathā brūsi     saccaṃ bhāsasi paṇḍita
                              na vajjho abhivādeyya  vajjhaṃ vā nābhivādaye.
             |1022.2| Kathaṃ nu 2- abhivādeyya  abhivādāpayetha ve
                              yaṃ naro hantumiccheyya   taṃ kammaṃ nupapajjati.
     [1023] |1023.1| Asassataṃ sassataṃ nu tavayidaṃ vimānaṃ
                              iddhī jutī balaviriyūpapatti
                              pucchāmi taṃ nāgakaññetamatthaṃ
                              kathaṃ nu te laddhamidaṃ vimānaṃ.
             |1023.2| Adhiccaladdhaṃ pariṇāmajante
                              sayaṃ kataṃ udāhu devehi dinnaṃ
@Footnote: 1-2 Ma. no.
                              Akkhāhi me nāgakaññetamatthaṃ
                              yatheva te laddhamidaṃ vimānaṃ.
            [1024] Nādhiccaladdhaṃ na pariṇāmajamme
                          na sayaṃ kataṃ nāpi devehi dinnaṃ
                          sakehi kammehi apāpakehi
                           puññehi me laddhamidaṃ vimānaṃ.
            [1025] Kinte vataṃ kimpana brahmacariyaṃ
                          kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko
                          iddhī jutī balaviriyūpapatti
                          idañca te nāgi mahāvimānaṃ.
     [1026] |1026.1| Ahañca kho sāmiko cāpi mayhaṃ
                          saddhā ubho dānapatī ahumhā
                          opānabhūtaṃ me gharaṃ tadāsi
                          santappitā samaṇabrāhmaṇā ca.
             |1026.2| Mālañca gandhañca vilepanañca
                          padīpiyaṃ seyyamupassayañca
                           acchādanaṃ sāyanamannapānaṃ
                           sakkacca dānāni adamha tattha.
            |1026.3|  Taṃ me vataṃ tampana brahmacariyaṃ
                             tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko
                             Iddhī jutī balaviriyūpapatti
                             idañca me dhīra mahāvimānaṃ.
     [1027] Evañca te laddhamidaṃ vimānaṃ
                     jānāsi puññāna phalūpapattiṃ
                     tasmāhi dhammañcara appamattā
                     yathā vimānaṃ puna māvasesi.
     [1028] Nayīdha santi samaṇabrāhmaṇā ca
                    yesannapānāni dademu katte
                    akkhāhi me pucchito etamatthaṃ
                    yathā vimānaṃ puna māvasema.
     [1029] |1029.1| Bhogī hi te santi idhūpapannā
                      puttā ca sāmī 1- anujīvino ca
                      tesu tuvaṃ vacasā kammunā ca
                      asampaduṭṭhā ca bhavāhi niccaṃ.
          |1029.2| Evaṃ tuvaṃ nāgi asampadosaṃ
                          anupālaya vacasā kammunā ca
                          ṭhatvā idha yāvatāyukaṃ vimāne
                          uddhaṃ ito gacchasi devalokaṃ.
     [1030] Addhā hi so socati rājaseṭṭho
                     tayā vinā yassa tuvaṃ sajibbo
@Footnote: 1 Ma. dārā.
                     Dukkhūpanītopi tayā samecca
                     vindeyya poso sukhamāturopi.
     [1031] Addhā sataṃ bhāsasi nāgi dhammaṃ
                     anuttaraṃ atthapadaṃ suciṇṇaṃ
                     etādisiyāsu hi āpadāsu
                     paññāyate mādisānaṃ viseso.
     [1032] Akkhāhi no tāyaṃ mudhā nu laddho
                     akkhehi no tāyaṃ ajesi jūte
                     dhammena laddho itimāyamāha 1-
                     kathaṃ [2]- tuvaṃ hatthamimassamāgato.
     [1033] Yo missaro tattha ahosi rājā
                      tamāyamakkhehi ajesi jūte
                      so maṃ jito rājā imassadāsi
                      dhammena laddhosmi asāhasena.
     [1034] |1034.1| Yatheva varuṇo nāgo     pañhaṃ pucchittha paṇḍitaṃ
                             tatheva nāgakaññāpi         pañhaṃ pucchittha paṇḍitaṃ.
             |1034.2| Yatheva varuṇaṃ nāgaṃ              dhīro tosesi pucchito
                              tatheva nāgakaññampi        dhīro tosesi pucchito.
             |1034.3| Ubhopi te attamane viditvā
                              mahoragaṃ nāgakaññañca dhīro
@Footnote: 1 Ma. iti tāyamāha .      2 Ma. nu.
                              Acchambhī abbhīto alomahaṭṭho
                              iccabravi varuṇaṃ nāgarājaṃ.
             |1034.4| Mā rodhayi 1- nāga āyāhamasmi
                              yena tava attho idaṃ sarīraṃ
                              hadayena maṃsena karohi kiccaṃ
                              sayaṃ karissāmi yathāmatinte.
            [1035] Paññā have hadayaṃ paṇḍitānaṃ
                          te tyamha paññāya mayaṃ sutuṭṭhā
                          anūnanāmo labhatajja dāraṃ
                          ajjeva taṃ kuruyo pāpayātu.
     [1036] |1036.1| Sa puṇṇako attamano udaggo
                           irandatiṃ 2- nāgakaññaṃ labhitvā
                           haṭṭhena bhāvena patītarūpo
                           iccabravi kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ.
           |1036.2| Bhariyāya maṃ tvaṃ akarī samaṅgiṃ
                           ahañca te vidhura karomi kiccaṃ
                           idañca te maṇiratanaṃ dadāmi
                           ajjeva taṃ kuruyo pāpayāmi.
             [1037] Ajeyyamesā tava hotu mittī 3-
@Footnote: 1 Sī. Yu. mā heṭhayi .    2 Ma. irandhatiṃ .     3 ma metti.
                 Bhariyāya kaccāna piyāya saddhiṃ
                 ānandacitto 1- sumano patīto
                 datvā maṇiṃ mañca nayindapattaṃ.
     [1038] |1038.1| Sa puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ
                                nisīdayi purato āsanasmiṃ
                                ājaññamāruyha anomavaṇṇaṃ
                                pakkāmi vehāyasamantalikkhe 2-.
               |1038.2| Mano manussassa yathāpi gacche
                                tatopissa khippataraṃ ahosi
                                sa puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ
                               upānayi nagaraṃ indapattaṃ.
     [1039] Etindapattaṃ nagaraṃ padissati
                    rammāni ca ambavanāni bhāgaso
                    ahañca bhariyāya samaṅgibhūto
                    tuvañca pattosi sakaṃ niketaṃ.
     [1040] |1040.1| Sa puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ
                     oropayitvā dhammasabhāya majjhe
                     ājaññamāruyha anomavaṇṇo
@Footnote: 1 Ma. anandi vitto .   2 idaṃ pādadvayaṃ Sī. Ma. potthakesu na dissati. ādāya
@kattāramanomapaññaṃ upānayi nagaraṃ indapattanti tattheva dissati.
                     Pakkāmi vehāyasamantalikkhe.
     |1040.2| Taṃ disvā rājā paramappatīto
                      uṭṭhāya bāhāhi palissajitvā
                      avikampayaṃ dhammasabhāya majjhe
                      nisīdayi pamukhaṃ āsanasmiṃ.
     [1041] Tvaṃ no vinetāsi rathaṃva naṭṭhaṃ 1-
                      nandanti taṃ kuruyo dassanena
                      akkhāhi me pucchito etamatthaṃ
                      kathaṃ pamokkho ahu māṇavassa.
     [1042] |1042.1| Yaṃ māṇavotyābhivadi janinda
                      na so manusso naravīraseṭṭha
                      yadi te suto puṇṇako nāma yakkho
                      rañño kuverassa hi so sajibbo.
            |1042.2| Bhūmindharo varuṇo nāma nāgo
                            brahā sucī vaṇṇabalūpapanno
                            tassānujaṃ dhītaraṃ kāmayāno
                            irandatī nāma sā nāgakaññā.
           |1042.3| Tassā sumajjhāya piyāya hetu
                            patārayittha maraṇāya mayhaṃ
                            so ceva bhariyāya samaṅgibhūto
@Footnote: 1 Ma. naddhaṃ.
                            Ahañcānuññāto maṇi ca laddho.
     [1043] |1043.1| Rukkho hi mayhaṃ gharadvāre jāto 1-
                                    paññākkhandho sīlamayassa sākhā
                                    atthe ca dhamme ca ṭhito nipāko
                                    gavapphalo hatthigavassachanno.
           |1043.2| Naccagītaturiyābhinādite
                            ucchijja senaṃ 2- puriso ahosi
                            so no ayaṃ āgato sanniketaṃ
                            rukkhassimassāpacitiṃ karotha.
           |1043.3| Yekeci vittā mama paccayena
                            sabbeva te pātukarontu ajja
                            tibbāni katvāna upāyanāni
                            rukkhassimassāpacitiṃ karotha.
           |1043.4| Yekeci bandhā 3- mama atthi raṭṭhe
                            sabbeva te bandhanā mocayantu
                            yathevayaṃ bandhanasmā pamutto
                            evamete muñcare bandhanasmā.
           |1043.5| Unnaṅgalā māsamimaṃ karontu
                            maṃsodanaṃ brāhmaṇā bhakkhayantu
                            amajjapā majjarahā pivantu
@Footnote: 1 Ma. padvāre sujāto .   2 Sī. Yu. menaṃ .   3 Ma. baddhā.
                            Puṇṇāhi thālāhi palissutāhi.
           |1043.6| Mahāpathaṃ nicca samavhayantu
                            tibbañca rakkhaṃ vidahantu raṭṭhe
                            yathāññamaññaṃ na viheṭhayeyyuṃ
                            rukkhassimassāpacitiṃ karotha.
     [1044] |1044.1| Orodhā ca kumārā ca   vesiyānā ca brāhmaṇā
                            bahuṃ annañca pānañca      paṇḍitassābhihārayuṃ.
           |1044.2| Hatthārohā anīkaṭṭhā        rathikā pattikārakā
                            bahuṃ annañca pānañca      paṇḍitassābhihārayuṃ.
           |1044.3| Samāgatā jānapadā           negamā ca samāgatā
                            bahuṃ annañca pānañca      paṇḍitassābhihārayuṃ.
           |1044.4| Bahujjano pasannosi           disvā paṇḍitamāgate
                            paṇḍitamhi anuppatte      celukkhepo pavattathāti.
                           Vidhurajātakaṃ navamaṃ.
                                  --------



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 28 page 315-364. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=28&item=893&items=152              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=28&item=893&items=152&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=28&item=893&items=152              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=28&item=893&items=152              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=893              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=44&A=4104              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=44&A=4104              Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

read First itemread Previous itemแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :