หมวดหนังสือธรรมะ
  สมุดภาพพระพุทธประวัติ
ฉบับอนุรักษ์ภาพเขียนทางพระพุทธศาสนา โดย ครูเหม เวชกร
ภาพที่ ๔๕
พระพุทธองค์ทรงประทาน โอวาทปาติโมกข์แก่พระอรหันต์สงฆ์
ในวันเพ็ญมาฆบูชา

	ภายหลังพระโมคคัลลาน์  สารีบุตร  บวชแล้วไม่นาน   พระพุทธเจ้าได้ทรงประชุมพระสาวก
ขึ้นในวันเพ็ญกลางเดือนสาม   ที่พระเวฬุวนาราม  เมืองราชคฤห์  โดยมีพระพุทธเจ้าทรงเป็นประธาน  การ
ประชุมพระสาวกครั้งนี้    ผู้นับถือศาสนาพุทธในสมัยก่อนต่อมาเห็นเป็นเหตุการณ์ที่มีความสำคัญมาก   จึง
กำหนดถือวันนี้เป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาวันหนึ่ง  ที่เรียกกันอยู่ทุกวันนี้ว่า  'วันมาฆบูชา'

	การประชุมพระสาวกของพระพุทธเจ้าครั้งนี้  แปลกกว่าทุกคราวที่มีอยู่ในสมัยพุทธกาล  คือ  
พระสาวกมีจำนวน ๑,๒๕๐ รูป  แต่ละรูป แต่ละองค์ล้วนบวชกับพระพุทธเจ้า  มีพระอุปัชฌาย์องค์เดียวกัน  
คือ   พระพุทธเจ้า   ล้วนเป็นพระอรหันต์   ต่างมาประชุมโดยไม่ได้นัดหมาย    และพระพุทธเจ้าทรงแสดง
โอวาทปาติโมกข์ในที่ประชุม  การประชุมพระสาวกครั้งนี้จึงเรียกอีกอย่างหนึ่ง  ตามลักษณะแปลก ๔  ประ
การนี้ว่า  'จาตุรงคสันนิบาต'

	ในเวลานั้น  กรุงราชคฤห์เป็นศูนย์กลางของศาสนาพุทธ    พระพุทธเจ้าประทับอยู่ที่นี่บรรดา
พระสาวกแยกย้ายกันออกไปประกาศพระศาสนาต่างได้ทราบว่า  เวลานั้นพระพุทธเจ้ากำลังเสด็จประทับอยู่
ที่กรุงราชคฤห์   เมื่อเสร็จกิจประกาศพระศาสนาจึงต่างจาริกมาเฝ้า   เมื่อมาพร้อมหน้ามากตั้งพันกว่า  พระ
พุทธเจ้าจึงประชุมพระสาวกแสดงโอวาทปาติโมกข์

	'โอวาทปาติโมกข์'  คือ    หลักการโดยสรุปของศาสนาพุทธ    มีทั้งหลักคำสอนและหลักการ
ปกครองคณะสงฆ์   มีทั้งหมด  ๑๓  ข้อด้วยกัน   เช่นเป็นต้นว่า  ศาสนาพุทธสอนว่า   ละชั่ว   ทำดี   ทำจิต
บริสุทธิ์  สุดยอดของคำสอนอยู่ที่นิพพาน  ดับกิเลสพ้นทุกข์ และเป็นพระเป็นต้องสำรวม กินอยู่พอประมาณ 
อดทน  ไม่กล่าวร้ายป้ายสีคนอื่น  ไม่เบียดเบียนคนอื่น

	สมัยที่กล่าวนี้  พระพุทธเจ้ายังไม่ทรงบัญญัติวินัยปกครอง  เพราะความเสียหายยังไม่เกิดจึง
ทรงวางหลักปกครองสงฆ์ไว้แต่โดยย่อ     เทียบให้เห็นคือ    เมืองไทยสมัยไม่กี่ปีมานี้   ไม่มีรัฐธรรมนูญปก
ครองราชอาณาจักร  แต่มีธรรมนูญเป็นหลักปกครองแทน  ธรรมนูญนี้เทียบได้กับโอวาทปาติโมกข์  ส่วนรัฐ
ธรรมนูญปกครองราชอาณาจักรก็เทียบได้กับวินัยพุทธบัญญัติทั้งหมดที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติขึ้นในเวลา
ต่อมา
_________________________________________
บันทึก  ๒๘  ตุลาคม  พ.ศ.  ๒๕๔๕
ติดต่อ : [email protected]