พระไตรปิฎกเล่มที่ ๗ พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๗ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
จุลวรรค ภาค ๒

รวมเรื่องที่มีในขุททกวัตถุขันธกะ
                                       พระฉัพพัคคีย์สรงน้ำขัดสีกายกับต้นไม้
                          สรงน้ำขัดสีกายกับเสา สรงน้ำขัดสีกายกับฝา
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๗ หน้า : ๘๐}

                                                                 พระวินัยปิฎก จูฬวรรค [๕. ขุททกวัตถุขันธกะ]
                                                                 รวมเรื่องที่มีในขุททกวัตถุขันธกะ
                          สรงน้ำในที่ไม่สมควร ใช้มือทำด้วยไม้หอมถูกายสรงน้ำ
                          ใช้เชือกชุบจุรณศิลาสีเหมือนพลอยแดงถูกายสรงน้ำ
                          ทำบริกรรมให้แก่กันและกัน
                          ใช้ไม้บังเวียนจักเป็นฟันมังกรถูกายสรงน้ำ
                                       ภิกษุเป็นหิด ภิกษุทุพพลภาพเพราะชรา
                          ทรงอนุญาตให้ใช้ฝ่ามือถูหลัง
                          พระฉัพพัคคีย์ใช้เครื่องประดับชนิดต่างๆ คือ เครื่องประดับหู
                          สร้อยสังวาล สร้อยคอ เครื่องประดับเอว วลัย สร้อยตาบ
                          เครื่องประดับข้อมือ แหวนสวมนิ้วมือ
                                       พระฉัพพัคคีย์ไว้ผมยาว ใช้แปรงหวีผม
                          ใช้หวีหวีผม เสยผม ใช้น้ำมันผสมขี้ผึ้งเสยผม
                          ใช้น้ำมันผสมน้ำเสยผม ส่องเงาหน้าที่คันฉ่อง ในภาชนะใส่น้ำ
                                       ภิกษุเป็นแผลที่หน้า ทรงอนุญาตให้ตรวจดูรอยแผลที่คันฉ่องหรือ
                          ที่ภาชนะใส่น้ำได้ พระฉัพพัคคีย์ทาหน้า ถูหน้า ผัดหน้า เจิมหน้า
                          ย้อมตัว ย้อมหน้า ย้อมทั้งหน้าทั้งตัว ภิกษุอาพาธเป็นโรคตา
                          ทรงอนุญาตให้ทาหน้าได้ พระฉัพพัคคีย์ดูมหรสพ
                          สวดธรรมด้วยเสียงขับยาว ทรงอนุยาตให้สวดสรภัญญะ
                          พระฉัพพัคคีย์ใช้ผ้าขนสัตว์ พระฉัพพัคคีย์ฉันมะม่วง
                                       สมาคมหนึ่งถวายชิ้นมะม่วง ทรงอนุญาตให้ผลไม้
                          ที่สมควรแก่สมณะ ภิกษุรูปหนึ่งถูกงูกัดเพราะไม่เจริญเมตตา
                          ภิกษุตัดองคชาตของตน เศรษฐีถวายบาตรไม้จันทน์
                          พระฉัพพัคคีย์ใช้บาตรชนิดต่างๆ ใช้เชิงรองบาตรชนิดต่างๆ
                          เช่นเชิงรองบาตรทอง ใช้เชิงรองบาตรสวยงาม
                          ภิกษุบางพวกเก็บบาตรไว้ทั้งที่ยังไม่แห้ง ทำให้บาตรเหม็นอับ
                          เอาบาตรผึ่งแดดทั้งที่ยังมีน้ำ บาตรมีกลิ่นเหม็น
                          ภิกษุบางพวกวางบาตรไว้ในที่ร้อน ผิวบาตรเสีย
                          วางบาตรในที่ไม่มีเชิงรอง วางบาตรไว้ที่ตั่งไม้
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๗ หน้า : ๘๑}

                                                                 พระวินัยปิฎก จูฬวรรค [๕. ขุททกวัตถุขันธกะ]
                                                                 รวมเรื่องที่มีในขุททกวัตถุขันธกะ
                          วางบาตรไว้ที่ริมตั่งไม้ บาตรกลิ้งตกแตก
                          วางบาตรไว้ที่พื้นดิน ทรงอนุญาตหญ้ารอง ปลวกกัดหญ้า
                          ทรงอนุญาตท่อนผ้ารอง ทรงอนุญาตชั้นวาง
                          ทรงอนุญาตหม้อปากกว้างเก็บบาตร
                          ทรงอนุญาตถลกบาตร ทรงอนุญาตสายโยกด้ายถัก
                          ทรงห้ามแขวนบาตรไว้ที่เดือยข้างฝา ทรงห้ามเก็บบาตรไว้บนเตียง
                          บนตั่ง บนตัก บนกลด ภิกษุถือบาตรอยู่ในมือไม่พึงผลักประตู
                          ไม่พึงใช้กะโหลกน้ำเต้าแทนบาตร ไม่พึงใช้หม้อกระเบื้องแทนบาตร
                          ไม่พึงใช้กะโหลกผีแทนบาตร ไม่พึงใช้กระโถนแทนบาตร
                                       ภิกษุรูปหนึ่งใช้มือฉีกผ้าเย็บจีวร มีดมีด้ามเกิดขึ้นแก่สงฆ์
                          ทรงห้ามใช้มีดด้ามทอง ภิกษุทั้งหลายใช้ขนไก่และไม้กลัดเย็บจีวร
                          ทรงอนุญาตกล่องเข็ม แป้งข้าวหมาก ผงขมิ้น ฝุ่นศิลา ขี้ผึ้ง
                          ผ้ามัดขี้ผึ้งเพื่อไม่ให้เข็มมีสนิมขึ้น
                                       ภิกษุทั้งหลายเย็บจีวรโดยขึงกับหลักทำให้มุมจีวรเสีย
                          ทรงอนุญาตให้ผูกไม้สะดึง ทรงห้ามขึงไม้สะดึงในที่ไม่เรียบ
                          ทรงห้ามขึงไม้สะดึงที่พื้นดิน ขอบไม้สะดึงชำรุด ไม้สะดึงไม่พอ
                          ทรงอนุญาตให้ทำหมายระยะ ทรงอนุญาตเส้นบรรทัด
                                       ภิกษุทั้งหลายไม่ล้างเท้าเหยียบไม้สะดึง เท้าเปียกเหยียบไม้สะดึง
                          สวมรองเท้าเหยียบไม้สะดึง ภิกษุทั้งหลายเย็บจีวร
                          โดยใช้นิ้วมือรับเข็ม ทรงอนุญาตปลอกสวมนิ้วมือ
                          ทรงอนุญาตกล่องสำหรับเก็บเครื่องเย็บผ้า
                          ทรงอนุญาตถุงเก็บปลอกสวมนิ้วมือ
                          ทรงอนุญาตสายโยกด้ายถัก
                                       ภิกษุทั้งหลายเย็บจีวรในที่แจ้ง โรงสะดึงมีพื้นที่ต่ำ
                          ดินที่ถมพังทะลาย ภิกษุทั้งหลายขึ้นลงลำบาก
                          ผงหญ้าตกเกลื่อนที่โรงสะดึง
                          ทรงอนุญาตให้ฉาบทั้งภายในภายนอก ทำให้มีสีขาว
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๗ หน้า : ๘๒}

                                                                 พระวินัยปิฎก จูฬวรรค [๕. ขุททกวัตถุขันธกะ]
                                                                 รวมเรื่องที่มีในขุททกวัตถุขันธกะ
                          สีดำ สีเหลือง เขียนลวดลายดอกไม้
                          เขียนลวดลายเถาวัลย์ จักเป็นฟันมังกร
                          เขียนลวดลายดอกจอก ราวจีวร สายระเดียง
                                       ภิกษุทั้งหลายทิ้งไม้สะดึงหลีกไป ไม้สะดึงหัก ไม้สะดึงคลี่ออก
                          ภิกษุทั้งหลายเก็บไม้สะดึงไว้ที่ฝากุฎี
                          ภิกษุทั้งหลายเก็บเข็มมีดไว้ในบาตร
                          ทรงอนุญาตะถุงเก็บเครื่องยา ทรงอนุญาตสายโยกด้ายถัก
                                       ภิกษุผูกรองเท้าไว้กับประคตเอว ทรงอนุญาตถุงเก็บรองเท้า
                          สายโยกด้ายถัก น้ำในระหว่างทางเป็นอกัปปิยะ
                          ทรงอนุญาตผ้ากรองน้ำ กระบอกกรองน้ำ
                          ภิกษุ ๒ รูปเดินทางไปกรุงเวสาลี
                          ทรงอนุญาตผ้ากรองน้ำมีขอบ
                          ทรงอนุญาตให้ลาดผ้าลงบนน้ำ ทรงอนุญาตกุฎีกันยุง
                                       ภิกษุทั้งหลายมีอาพาธมากเพราะฉันอาหารประณีต
                          หมอชีวกจึงทูลขออนุญาตสร้างที่จงกรมและเรือนไฟ
                          ภิกษุทั้งหลายจงกรมในที่ขรุขระเท้าเจ็บ
                          ที่จงกรมมีพื้นที่ต่ำ ทรงอนุญาตก่อคันกั้นดินที่ถม ๓ ชนิด
                          ภิกษุทั้งหลายขึ้นลงลำบาก
                          ทรงอนุญาตบันไดและราวสำหรับยึด
                                       ภิกษุทั้งหลายจงกรมในที่แจ้ง ผงหญ้าตกเกลื่อนที่โรงจงกรม
                          ทรงอนุญาตให้ฉาบทั้งภายในทั้งภายนอก ทำให้มีสีขาว
                          สีดำ สีเหลือง เขียนลวดลายดอกไม้ เขียนลวดลายเถาวัลย์
                          จักเป็นฟันมังกร เขียนลวดลายดอกจอก ราวจีวร สายระเดียง
                                       ทรงอนุญาตให้ถมพื้นที่เรือนไฟให้สูง ดินที่ถมพังทะลาย
                          ทรงอนุญาตบันได ราวบันได ทรงอนุญาตบานประตู
                          กรอบเช็ดหน้า รูครกที่รับเดือยประตู
                          ห่วงข้างบน สายยู ไม้หัวลิง กลอน ลิ่ม
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๗ หน้า : ๘๓}

                                                                 พระวินัยปิฎก จูฬวรรค [๕. ขุททกวัตถุขันธกะ]
                                                                 รวมเรื่องที่มีในขุททกวัตถุขันธกะ
                          ช่องดาล ช่องสำหรับชัก เชือกสำหรับชัก
                          ทรงอนุญาตให้ฉาบฝาเรือนไฟรอบๆ ทรงอนุญาตช่องระบายควัน
                                       ภิกษุทั้งหลายตั้งเตาไฟไว้กลางเรือนไฟ
                          ทรงอนุญาตดินทาหน้า รางละลายดิน ดินมีกลิ่นเหม็น
                          ไฟแผดเผากาย ทรงอนุญาตที่ใส่น้ำ ขันตักน้ำ
                          เรือนไฟไม่อบเหงื่อ เรือนไฟมีพื้นลื่น
                          ทรงอนุญาตให้ชำระล้าง ทรงอนุญาตให้ทำท่อระบายน้ำ
                          ทรงอนุญาตตั่งรองนั่งในเรือนไฟ ทรงอนุญาตให้ทำซุ้ม
                          ทรงอนุญาตให้โรยกรวดแร่ ทรงอนุญาตให้วางศิลาเรียบ
                          ทรงอนุญาตท่อระบายน้ำ
                                       ภิกษุทั้งหลายเปลือยกายไหว้กัน
                          ภิกษุทั้งหลายวางจีวรไว้บนพื้นดิน ฝนตกจีวรเปียก
                          ทรงอนุญาตเครื่องกำบัง ๓ ชนิด
                          ทรงอนุญาตบ่อน้ำในเรือนไฟ ขอบบ่อน้ำทรุด บ่อน้ำมีพื้นที่ต่ำ
                                       ภิกษุทั้งหลายใช้ประคดเอวและเถาวัลย์ผูกภาชนะตักน้ำ
                          ทรงอนุญาตคันโพง ระหัดมือ ระหัดจักร
                          ภาชนะตักน้ำทั้งหลายแตก
                          ทรงอนุญาตถังตักน้ำโลหะ ถังไม้และถังหนัง
                          ทรงอนุญาตศาลาบ่อน้ำ ผงหญ้าตกเกลื่อนในศาลาบ่อน้ำ
                                       ทรงอนุญาตฝาปิดบ่อน้ำ ทรงอนุญาตรางน้ำ
                          ทรงอนุญาตรางระบายน้ำ ทรงอนุญาตกำแพงกั้น
                          บ่อน้ำลื่น ทรงอนุญาตท่อระบายน้ำ
                                       ภิกษุทั้งหลายมีเนื้อตัวเปียกชุ่มเย็น ทรงอนุญาตสระโบกขรณี
                          น้ำในสระโบกขรณีเก่า ทรงอนุญาตเรือนไฟมีปั้นลม
                          พระฉัพพัคคีย์อยู่ปราศผ้าปูนั่ง ๔ เดือน
                          พระฉัพพัคคีย์นอนบนที่นอนโรยด้วยดอกไม้
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๗ หน้า : ๘๔}

                                                                 พระวินัยปิฎก จูฬวรรค [๕. ขุททกวัตถุขันธกะ]
                                                                 รวมเรื่องที่มีในขุททกวัตถุขันธกะ
                                       ทรงอนุญาตให้รับประเคนดอกไม้ของหอม
                          ทรงอนุญาตสันถัตขนเจียมไม่ต้องอธิษฐาน
                          พระฉัพพัคคีย์ฉันอาหารโตก ทรงอนุญาตเชิงบาตร
                          พระฉัพพัคคีย์ฉันอาหารในภาชะเดียวกัน นอนเตียงเดียวกัน
                                       เจ้าวัฑฒลิจฉวีสใส่ความพระทัพพะ
                                       โพธิราชกุมารทูลนิมนต์พระผู้มีพระภาคมารับภัตตาหาร
                          ที่ปราสาทใหม่ พระผู้มีพระภาคไม่ทรงเหยียบผ้าขาว
                                       นางวิสาขามิคารมาตานำหม้อน้ำปุ่มไม้ที่เช็ดเท้า
                          และไม้กวาดเข้าไปถวาย ทรงอนุญาตที่เช็ดเท้าศิลา
                          กรวด ศิลาฟองน้ำ ทรงอนุญาตพัดโบก พัดใบตาล
                          แส้ปัดยุง แส้จามรี พระฉัพพัคคีย์กั้นร่มเดินเที่ยว
                                       ภิกษุรูปหนึ่งเป็นไข้ขาดร่มแล้วไม่มีความผาสุก
                          พระผู้มีพระภาคจึงทรงอนุญาตให้ใช้ร่มได้
                          กางร่มในเขตวัดได้ รวมเป็น ๓ เรื่อง
                          ทรงอนุญาตสิกกาสมมติ
                                       ภิกษุรูปหนึ่งมีนิสัยเคี้ยวเอื้อง สมาคมหนึ่งจัดสังฆภัต
                          ทำเมล็ดข้าวตกเกลื่อน
                                       ภิกษุรูปหนึ่งไว้เล็บยาว ภิกษุทั้งหลายใช้เล็บตัดเล็บ
                          นิ้วมือเจ็บ ตัดเล็บจนเลือดออก ทรงอนุญาตให้ตัดเล็บ
                          เสมอเนื้อ
                                       พระฉัพพัคคีย์ขัดเล็บทั้ง ๒๐ เล็บ ภิกษุทั้งหลายไว้ผมยาว
                          ทรงอนุญาตมีดโกน หินลับมีด ปลอกมีด ผ้าพันมีด
                          เครื่องใช้โกน พระฉัพพัคคีย์แต่งหนวด ปล่อยหนวดไว้ยาว
                          ไว้เครายาว แต่งหนวดเป็นรูปสี่เหลี่ยม แต่งขนหน้าอก
                          แต่งขนหน้าท้อง แต่งหนวดเป็นเขี้ยวโง้ง โกนขนในที่แคบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๗ หน้า : ๘๕}

                                                                 พระวินัยปิฎก จูฬวรรค [๕. ขุททกวัตถุขันธกะ]
                                                                 รวมเรื่องที่มีในขุททกวัตถุขันธกะ
                                       ภิกษุอาพาธอนุญาตให้โกนขนในที่แคบได้
                          ทรงอนุญาตใช้กรรไกรตัดผม ในกรณีที่ศีรษะเป็นแผล
                          ทรงห้ามไว้ขนจมูกยาว ทรงห้ามใช้ก้อนกรวดถอนขนจมูก
                          ทรงห้ามใช้กันและกันถอนผมหงอก
                          ทรงอนุญาตไม้แคะหูในกรณีที่ขี้หูอุดช่องหู
                          พวกภิกษุฉัพพัคคีย์สะสมโลหะ ทรงอนุญาตยาตา
                          ทรงห้ามนั่งรัดเข่า ทรงอนุญาตผ้ารัดเข่า
                          ทรงอนุญาตด้ายพันและไม้สลักทอ ทรงอนุญาตประคดเอว
                          ทรงห้ามใช้ประคดเอวชนิดต่างๆ คือ ประคดถักเชือก
                          ถักเป็นหัวงูน้ำ กลมคล้ายเกลียวเชือก คล้ายสังวาล
                          ทรงอนุญาตประคดแผ่นผ้า ประคดไส้สุกร
                                       ชายประคดเอวลุ่ย ทรงอนุญาตให้เย็บทบถักเป็นห่วง
                          ปลายห่วงประคตลุ่ย ทรงอนุญาตลูกถวิน
                          ทรงอนุญาตลูกดุม ภิกษุฉัพพัคคีย์ใช้ลูกดุมชนิดต่างๆ
                          ภิกษุทั้งหลายติดแผ่นผ้ารองลูกดุมและรังดุมที่ชายจีวร
                          ทรงอนุญาตให้ติดแผ่นผ้าลึกเข้าไป
                                       พวกภิกษุฉัพพัคคีย์นุ่งผ้าอย่างคฤหัสถ์
                          คือ นุ่งปล่อยชายเหมือนงวงช้าง เหมือนหางปลา
                          ปล่อยชายเป็นสี่แฉก ปล่อยชายคล้ายก้านตาล
                          นุ่งยกกลีบตั้งร้อย พวกภิกษุฉัพพัคคีย์ห่มผ้าอย่างคฤหัสถ์
                          นุ่งผ้าโจงกระเบน พวกภิกษุฉัพพัคคีย์หาบของ
                          ทรงอนุญาตให้คอนหามเป็นต้นได้
                                       พวกภิกษุฉัพพัคคีย์ใช้ไม้ชำระฟันตีสามเณร
                          ไม้ชำระฟันติดลำคอ พวกภิกษุฉัพพัคคีย์จุดไฟเผากองหญ้า
                          ทรงอนุญาตให้จุดไฟต้านไฟป่าที่กำลังไหม้
                          พวกภิกษุฉัพพัคคีย์ขึ้นต้นไม้ ภิกษุรูปหนึ่งถูกช้างไล่
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๗ หน้า : ๘๖}

                                                                 พระวินัยปิฎก จูฬวรรค [๕. ขุททกวัตถุขันธกะ]
                                                                 รวมเรื่องที่มีในขุททกวัตถุขันธกะ
                                       ภิกษุเมฏฐะและโกกุฏฐะทูลขอยกพระพุทธพจน์
                          ขึ้นเป็นภาษาสันสกฤต
                          พวกภิกษุฉัพพัคคีย์เรียนสอนโลกายัต
                          พวกภิกษุฉัพพัคคีย์เรียนดิรัจฉานวิชา
                          เมื่อมีการจาม ไม่ควรกล่าวคำให้พร
                                       ทรงอนุญาตให้พรตอบเพื่อความเป็นสิริมงคล
                          ทรงห้ามฉันกระเทียมเมื่อเข้าสมาคม
                          พระสารีบุตรอาพาธเป็นลมเสียดท้อง
                          ทรงอนุญาตให้ฉันกระเทียมได้
                                       อารามสกปรกมีกลิ่นเหม็น นั่งปัสสาวะไม่สะดวก
                          ทรงอนุญาตฐานวางเท้าถ่ายปัสสาวะ
                          ที่ปัสสาวะเปิดเผยภิกษุทั้งหลายละอาย
                          ทรงอนุญาติรั้วไม้ หม้อปัสสาวะไม่มีฝาปิดส่งกลิ่นเหม็น
                          ภิกษุทั้งหลายถ่ายอุจจาระลงที่นั้นๆ อารามมีกลิ่นเหม็น
                          ขอบปากหลุมถ่ายอุจจาระพัง
                          ทรงอนุญาตให้ถมพื้นให้สูง ทรงอนุญาตให้ก่อคันกั้น
                          ทรงอนุญาตบันได ราวยึด
                          ภิกษุทั้งหลายนั่งถ่ายอุจจาระที่ริมหลุดพลัดตกลงไป
                          นั่งถ่ายไม่สะดวก ทรงอนุญาตฐานวางเท้าถ่าย
                                       ถ่ายปัสสาวะออกไปข้างนอก
                          ทรงอนุญาตรางรองปัสสาวะไม้ชำระ
                          ตะกร้าที่ใส่ไม้ หลุมอุจจาระไม่ได้ปิดฝา
                          ทรงอนุญาตฝาปิด
                                       ทรงอนุญาตวัจกุฎี บานประตู กรอบเช็ดหน้า
                          รูครกที่รับเดือยประตู ห่วงข้างบนสายยู ไม้หัวลิง
                          กลอน ลิ่ม ช่องดาล ช่องสำหรับชัก เชือกสำหรับชัก
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๗ หน้า : ๘๗}

                                                                 พระวินัยปิฎก จูฬวรรค [๕. ขุททกวัตถุขันธกะ]
                                                                 รวมเรื่องที่มีในขุททกวัตถุขันธกะ
                                       ผงหญ้าตกเกลื่อน ทรงอนุญาตให้ฉาบด้วยดิน
                          ทั้งภายในทั้งภายนอก ทำให้มีสีขาว สีดำ สีเหลือง
                          สียางไม้ เขียนลวดลายดอกไม้ เขียนลวดลายเถาวัลย์
                          จักเป็นฟันมังกร เขียนลวดลายดอกจอก
                          ราวจีวร สายระเดียง
                                       ภิกษุรูปหนึ่งทุพพลภาพเพราะชราถ่ายอุจจาระลุกขึ้นแล้วล้มลง
                          ทรงอนุญาตให้ล้อมรั้ว ทรงอนุญาตซุ้มประตูวัจกุฎี
                          ทรงอนุญาตให้โรยกรวดแร่ ทรงอนุญาตให้วางศิลาเลียบ
                          มีน้ำขัง ก็ทรงอนุญาตท่อระบายน้ำ
                          ทรงอนุญาตหม้ออุจจาระ ขันตักน้ำ
                          ภิกษุทั้งหลายนั่งถ่ายไม่สะดวก
                          ฐานที่นั่งถ่ายอุจจาระเปิดเผย ภิกษุทั้งหลายละอาย
                          ทรงอนุญาตฝาปิด
                                       พวกภิกษุฉัพพัคคีย์ประพฤติไม่เหมาะสม
                          เรื่องทรงอนุญาตเครื่องใช้โลหะ เว้นเครื่องประหาร
                          ทรงอนุญาตเครื่องใช้ไม้ เว้นเก้าอี้นอน บัลลังก์
                          บาตรและเขียงเท้า ทรงอนุญาตเครื่องใช้ดิน
                          เว้นเครื่องใช้เช็ดเท้าและกุฎีดินเผา
                                       นักวินัยพึงทราบนิเทศแห่งวัตถุที่เหมือนกันข้างต้นว่า ย่อไว้ในอุททาน
                                       เรื่องในขุททกวัตถุขันธกะ ที่แสดงไว้ ๑๑๐ เรื่อง
                          พระวินัยธรผู้ศึกษาดีแล้ว หวังเกื้อกูล มีศีลเป็นที่รัก
                          มีปัญญาดุจประทีป เป็นพหูสูต ผู้ควรเคารพกราบไหว้
                          จะเป็นผู้สืบต่อพระสัทธรรม
                          และอนุเคราะห์เหล่าสพรหมจารี ผู้มีศีลดีงาม
ขุททกวัตถุขันธกะ จบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๗ หน้า : ๘๘}


                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๗ หน้าที่ ๘๐-๘๘.
http://84000.org/tipitaka/pitaka1/m_siri.php?B=7&siri=27
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2], [3]. 
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka1/v.php?B=7&A=1501&Z=1618
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=7&i=197
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=7&item=197&items=1
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=7&item=197&items=1
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu7
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://suttacentral.net/pli-tv-kd15/en/brahmali#pli-tv-kd15:37.1.197
https://suttacentral.net/pli-tv-kd15/en/horner-brahmali#BD.5.199