พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๑

๑๖. ฆตปัณฑิตชาดก (๔๕๔)
ว่าด้วยฆตบัณฑิต
             (โรหิเณยยอำมาตย์สนทนากับพระเจ้าวาสุเทพว่า)
             [๑๖๕] ขอเดชะพระเจ้ากัณหะ โปรดเสด็จลุกขึ้นเถิด
                       ทรงบรรทมอยู่ทำไม
                       พระองค์มัวทรงพระสุบินจะมีประโยชน์อะไร
                       พระเจ้าน้องยาเธอผู้เป็นดังดวงพระหฤทัย
                       และนัยน์เนตรเบื้องขวาของพระองค์มีลมกำเริบ
                       ข้าแต่พระเจ้าเกสวะ พระเจ้าฆตบัณฑิตพร่ำเพ้ออยู่
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๓๕๐}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [๑๐. ทสกนิบาต]
                                                                 ๑๖. ฆตปัณฑิตชาดก (๔๕๔)
             (พระศาสดาตรัสว่า)
             [๑๖๖] พระเจ้าเกสวะครั้นได้ทรงสดับวาจาของโรหิเณยยอำมาตย์นั้น
                       รีบเสด็จลุกขึ้น ทรงกระวนกระวาย
                       เพราะความโศกถึงพระเจ้าน้องยาเธอ
             (พระราชาตรัสกับฆตบัณฑิตว่า)
             [๑๖๗] เจ้าบ่นเพ้อว่า กระต่าย กระต่าย
                       ไปทั่วพระนครทวาราวดีนี้เหมือนคนบ้าเพราะเหตุไร
                       ใครลักกระต่ายของเจ้าไป
             (พระราชาได้ตรัสอีกว่า)
             [๑๖๘] จะเป็นกระต่ายที่ทำด้วยทองคำ ด้วยแก้วมณี ด้วยโลหะ
                       หรือจะเป็นกระต่ายที่ทำด้วยเงิน ด้วยสังข์
                       ด้วยศิลา ด้วยแก้วประพาฬก็ตามที
                       พี่จะให้เขาทำมอบให้เจ้าทุกอย่าง
             [๑๖๙] แม้กระต่ายอื่นๆ ที่มีอยู่ในป่า หากินอยู่ในป่า
                       พี่จะนำกระต่ายแม้เหล่านั้นมาให้เจ้า
                       กระต่ายชนิดไหนเล่าที่เจ้าปรารถนา
             (ฆตบัณฑิตกราบทูลว่า)
             [๑๗๐] กระต่ายทั้งหลายบรรดาที่อาศัยอยู่บนแผ่นดิน
                       หม่อมฉันไม่ต้องการ หม่อมฉันต้องการกระต่ายจากดวงจันทร์
                       ขอเดชะพระเจ้าเกสวะ ขอพระองค์จงนำกระต่ายนั้นลงมา
                       ประทานแก่หม่อมฉัน
             (พระราชาตรัสว่า)
             [๑๗๑] น้องเอ๋ย เจ้าปรารถนาสิ่งที่ไม่ควรปรารถนา
                       มาต้องการกระต่ายจากดวงจันทร์
                       จักต้องละทิ้งชีวิตอันเป็นที่รักไปอย่างแน่นอน
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๓๕๑}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [๑๐. ทสกนิบาต]
                                                                 ๑๖. ฆตปัณฑิตชาดก (๔๕๔)
             (ฆตบัณฑิตกราบทูลว่า)
             [๑๗๒] ขอเดชะพระเจ้ากัณหะ พระเจ้าพี่ก็ทรงทราบ
                       อย่างที่ทรงสอนคนอื่นเขา
                       แต่ทำไม พระโอรสที่สิ้นพระชนม์ไปก่อนแล้ว
                       พระเจ้าพี่จึงยังทรงเศร้าโศกถึงจนทุกวันนี้เล่า
             (ฆตบัณฑิตได้กราบทูลต่อไปอีกว่า)
             [๑๗๓] ฐานะอันใดที่มนุษย์หรืออมนุษย์ไม่ควรได้
                       คือ ลูกของเราที่เกิดมาแล้วขออย่าได้ตายเลย
                       ฐานะอันเป็นสิ่งที่หาไม่ได้
                       จะได้มาจากไหนเล่า
             [๑๗๔] ขอเดชะพระเจ้ากัณหะ จะใช้เวทมนต์ เภสัชรากไม้
                       โอสถต่างๆ หรือพระราชทรัพย์
                       ก็ไม่สามารถจะพาพระราชโอรสที่ล่วงลับไปแล้ว
                       ที่พระองค์ทรงเศร้าโศกถึงอยู่กลับคืนมาได้
             (พระราชาทรงสรรเสริญฆตบัณฑิตว่า)
             [๑๗๕] พระราชาผู้มีพวกอำมาตย์
                       ที่เป็นคนเฉลียวฉลาดเหมือนฆตบัณฑิต
                       ทำเราให้สร่างเศร้าโศกได้ในวันนี้
                       จะมีความเศร้าโศกมาจากไหนเล่า
             [๑๗๖] เจ้าช่วยระงับพี่ผู้เร่าร้อนให้สงบ
                       ดับความกระวนกระวายทั้งหมดได้
                       เหมือนคนใช้น้ำราดดับไฟที่ติดเปรียง
             [๑๗๗] เจ้าได้บรรเทาความเศร้าโศกของพี่ผู้กำลังเศร้าโศกถึงบุตร
                       ชื่อว่าได้ช่วยถอนลูกศรคือความเศร้าโศก
                       ซึ่งเสียบที่หทัยของพี่ขึ้นได้แล้วหนอ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๓๕๒}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [๑๐. ทสกนิบาต]
                                                                 ๑๖. ฆตปัณฑิตชาดก (๔๕๔) รวมชาดกที่มีในนิบาตนี้
             [๑๗๘] พ่อฆตบัณฑิต พี่ซึ่งเจ้าได้ช่วยถอนลูกศร
                       คือความเศร้าโศกขึ้นได้แล้วเป็นผู้ปราศจากความเศร้าโศก
                       ไม่มีความขุ่นมัว จะไม่เศร้าโศก ไม่ร้องไห้
                       เพราะได้ฟังคำของเจ้า
             (พระศาสดาตรัสคาถาสุดท้ายว่า)
             [๑๗๙] นรชนทั้งหลายผู้มีปัญญาจะเป็นผู้อนุเคราะห์
                       ย่อมกระทำให้ผู้อื่นปราศจากความเศร้าโศก
                       เหมือนฆตบัณฑิตทำให้เชฏฐภาดาปราศจากความเศร้าโศก
ฆตปัณฑิตชาดกที่ ๑๖ จบ
รวมชาดกที่มีในนิบาตนี้ คือ
                          ๑. จตุทวารชาดก        	๒. กัณหชาดก
                          ๓. จตุโปสถิยชาดก      	๔. สังขชาดก
                          ๕. จูฬโพธิชาดก         	๖. มัณฑัพยชาดก
                          ๗. นิโครธชาดก          	๘. ตักกลชาดก
                          ๙. มหาธัมมปาลชาดก  	๑๐. กุกกุฏชาดก
                          ๑๑. มัฏฐกุณฑลีชาดก  	๑๒. พิลารโกสิยชาดก
                          ๑๓. จักกวากชาดก      	๑๔. ภูริปัญญชาดก
                          ๑๕. มหามังคลชาดก    	๑๖. ฆตปัณฑิตชาดก
ทสกนิบาต จบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๓๕๓}


                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๓๕๐-๓๕๓.
http://84000.org/tipitaka/pitaka2/m_siri.php?B=27&siri=454
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [คลิกเพื่อฟัง]
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka2/v.php?B=27&A=5979&Z=6033
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1483
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=27&item=1483&items=10
             อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=10671
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=27&item=1483&items=10
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=10671
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu27
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://suttacentral.net/ja454/en/rouse