พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๔ พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๑๑ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๕

๑. เหตุทุกะ
๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
๑. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
             [๒๘๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า : ๑๐๘}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน]
                                                                 ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
             สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้นเพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
             สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคอาศัย
สภาวธรรมที่เป็นเหตุและที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
             [๒๘๓] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
             อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
             อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นอธิปติปัจจัย
             [๒๘๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเกิดขึ้น
เพราะนอธิปติปัจจัย (ย่อ)
             [๒๘๕] นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
             นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
             นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
             นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
             นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
             นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
             นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             (พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า : ๑๐๙}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน]
                                                                 ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
๑. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
             [๒๘๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
โดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
             สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคเป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรคโดย
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             [๒๘๗] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
             อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
             อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
             อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
             อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
             กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
             อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
             มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
             สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
             อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
ปัจจนียุทธาร
             [๒๘๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)
             [๒๘๙] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
             นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า : ๑๑๐}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน]
                                                                 ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
             นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
             อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             (พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
๒. ภาวนายปหาตัพพเหตุกบท ๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
             [๒๙๐] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
             สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อาศัย
สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)
             [๒๙๑] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
             อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
             อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
             อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นอธิปติปัจจัย
             [๒๙๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้น
เพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             [๒๙๓] นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
             นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
             นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า : ๑๑๑}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน]
                                                                 ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
             นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
             นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
             นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
             นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             นอธิปติปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             เหตุปัจจัย กับนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             (พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)
๒. ภาวนายปหาตัพพเหตุกบท ๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัยและอารัมมณปัจจัย
             [๒๙๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
โดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
             สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ เป็น
ปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓ โดย
อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             [๒๙๕] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
             อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
             อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
             อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
             สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
             สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
             อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
             นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
             อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า : ๑๑๒}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน]
                                                                 ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
             อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
             กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
             วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
             อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
             มัคคปัจจัย มี ๓ วาระ
             สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
             อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
ปัจจนียุทธาร
             [๒๙๖] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันต้องประหาณด้วยมรรคเบื้องบน ๓
โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)
             [๒๙๗] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
             นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
             อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             (พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
๓. เนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพเหตุกบท
๑. ปฏิจจวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
             [๒๙๘] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วย
โสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า : ๑๑๓}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน]
                                                                 ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
             [๒๙๙] เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
             อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
             อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
นเหตุปัจจัย
             [๓๐๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณ
ด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย (ย่อ)
             [๓๐๑] นเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
             นอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
             นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
             นอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
             นสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ
             นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ
             นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
             นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
             นปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
             นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
             นกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
             นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
             นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ
             นอินทรียปัจจัย มี ๑ วาระ
             นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ
             นมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ
             นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ
             นวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
             โนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ
             โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า : ๑๑๔}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน]
                                                                 ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
             นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
             อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ (ย่อ)
             (พึงขยายสหชาตวาร ปัจจยวาร นิสสยวาร สังสัฏฐวาร และสัมปยุตตวาร
ให้พิสดารเหมือนกับปฏิจจวาร)
๓. เนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพเหตุกบท
๗. ปัญหาวาร
ปัจจยจตุกกนัย - เหตุปัจจัย
             [๓๐๒] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณ
ด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ โดยเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
             [๓๐๓] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
             อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
             อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
             อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
             สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
             สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
             อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
             นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
             อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
             ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
             ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
             อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
             กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า : ๑๑๕}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกติกปัฏฐาน]
                                                                 ๑. เหตุทุกะ ๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
             วิปากปัจจัย มี ๙ วาระ
             อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
             อินทรียปัจจัย มี ๙ วาระ
             ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
             มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
             สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
             วิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ
             อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
             นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
             วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
             อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
ปัจจนียุทธาร
             [๓๐๔] สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณด้วยโสดาปัตติมรรค
และมรรคเบื้องบน ๓ เป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่เป็นเหตุซึ่งมีเหตุอันไม่ต้องประหาณ
ด้วยโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ โดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย
และอุปนิสสยปัจจัย (ย่อ)
             [๓๐๕] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
             นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ)
             อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ (ย่อ)
             (พึงนับเหมือนอนุโลม ปัจจนียะ อนุโลมปัจจนียะ และปัจจนียานุโลมแห่ง
ปัญหาวารในกุสลติกะที่นับไว้แล้ว)
เหตุทุกะและทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ จบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๔ หน้า : ๑๑๖}


                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๔๔ หน้าที่ ๑๐๘-๑๑๖.
http://84000.org/tipitaka/pitaka3/m_siri.php?B=44&siri=9
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2]. 
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka3/v.php?B=44&A=2309&Z=2473
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=44&i=405
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=44&item=405&items=38
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=44&item=405&items=38
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๔
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu44