ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๑ ภาษาบาลี อักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๑)

หน้าที่ ๑๔๑-๑๔๔.

หน้าที่ ๑๔๑.

อนจฺฉริยํ วา เอตํ ยฺวาหํ อชฺช สพฺพญฺญุตปฺปตฺโต เอวรูปํ นิปจฺจการารหํ ปุคฺคลํ น ปสฺสามิ ฯ อปิจ โข ยทาปาหํ สมฺปติชาโตว อุตฺตเรนาภิมุโข สตฺตปทวีติหาเรน คนฺตฺวา สกลํ ทสสหสฺสโลกธาตุํ โอโลเกสึ ตทาปิ เอตสฺมึ สเทวกาทิเภเท โลเก ตํ ปุคฺคลํ น ปสฺสามิ ยมหํ อภิวาเทยฺยํ วา ปจฺจุฏฺเฐยฺยํ วา อาสเนน วา นิมนฺเตยฺยํ ฯ อถโข มํ โสฬสกปฺปสหสฺสายุโก ขีณาสวมหาพฺรหฺมาปิ อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวา ตฺวํ โลเก มหาปุริโส ตฺวํ สเทวกสฺส โลกสฺส อคฺโค จ เชฏฺโฐ จ เสฏฺโฐ จ นตฺถิ ตยา อุตฺตริตโรติ สญฺชาตโสมนสฺโส ปฏิมาเนสิ ฯ ตทาปิจาหํ อตฺตนา อุตฺตริตรํ อปสฺสนฺโต อาสภึ วาจํ นิจฺฉาเรสึ อคฺโคหมสฺมิ โลกสฺส เชฏฺโฐหมสฺมิ โลกสฺส เสฏฺโฐหมสฺมิ โลกสฺสาติ ฯ เอวํ สมฺปติชาตสฺสาปิ มยฺหํ อภิวาทนาทิรโห ปุคฺคโล นตฺถิ ฯ สฺวาหํ อิทานิ สพฺพญฺญุตปฺปตฺโต กํ อภิวาเทยฺยํ วา ฯเปฯ อาสเนน วา นิมนฺเตยฺยํ ตสฺมา ตฺวํ พฺราหฺมณ มา ตถาคตา เอวรูปํ นิปจฺจการํ ปฏฺฐยิตฺถ ยํ หิ พฺราหฺมณ ตถาคโต อภิวาเทยฺย วา ฯเปฯ อาสเนน วา นิมนฺเตยฺย มุทฺธาปิ ตสฺส ปุคฺคลสฺส รตฺติปริโยสาเน ปริปากสิถิลพนฺธนํ วณฺฏา ปมุตฺตํ ตาลผลมิว คีวโต ปจฺฉิชฺชิตฺวา สหสาว ภูมิยํ วิปเตยฺย ฯ {๓} เอวํ วุตฺเตปิ พฺราหฺมโณ ทุปฺปญฺญตาย ตถาคตสฺส โลกเชฏฺฐกภาวํ อสลฺลกฺเขนฺโต เกวลํ ตํ วจนํ อสหมาโน อาห อรสรูโป ภวํ โคตโมติ ฯ อยํ กิรสฺส อธิปฺปาโย ยํ โลเก

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๒.

อภิวาทนปจฺจุฏฺฐานญฺชลิกมฺมสามีจิกมฺมํ สามคฺคีรโสติ วุจฺจติ ตํ โภโต โคตมสฺส นตฺถิ ตสฺมา อรสรูโป ภวํ โคตโม อรสชาติโก อรสสภาโวติ ฯ อถสฺส ภควา จิตฺตมุทุภาวชนนตฺถํ อุชุวิปจฺจนีกภาวํ ปริหรนฺโต อญฺญถา ตสฺส วจนสฺสตฺถํ อตฺตนิ สนฺทสฺเสนฺโต อตฺถิ เขฺวส พฺราหฺมณ ปริยาโยติอาทิมาห ฯ ตตฺถ ปริยาโยติ การณํ ฯ อยํ หิ ปริยายสทฺโท เทสนาวารการเณสุ วตฺตติ ฯ มธุปิณฺฑิกปริยาโยเตฺวว นํ ธาเรหีติอาทีสุ หิ เอส เทสนายํ วตฺตติ ฯ กสฺส นุโข อานนฺท อชฺช ปริยาโย ภิกฺขุนิโย โอวทิตุนฺติอาทีสุ วาเร ฯ สาธุ ภนฺเต ภควา อญฺญํ ปริยายํ อาจิกฺขตุ ยถายํ ภิกฺขุสงฺโฆ อญฺญาย สณฺฐเหยฺยาติอาทีสุ การเณ ฯ สฺวายํ อิธ การเณ วตฺตติ ฯ ตสฺมา เอตฺถ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ อตฺถิ โข พฺราหฺมณ เอตํ การณํ เยน การเณน มํ อรสรูโป ภวํ โคตโมติ วทมาโน ปุคฺคโล สมฺมา วเทยฺย อวิตถวาทีติ สงฺขํ คจฺเฉยฺย ฯ กตโม ปน โสติ ฯ เย เต พฺราหฺมณ รูปรสา ฯเปฯ โผฏฺฐพฺพรสา เต ตถาคตสฺส ปหีนาติ ฯ กึ วุตฺตํ โหติ ฯ เย เต ชาติวเสน วา อุปฺปตฺติวเสน วา เสฏฺฐสมฺมตานมฺปิ ปุถุชฺชนานํ รูปารมฺมณาทีนิ อสฺสาเทนฺตานํ อภินนฺทนฺตานํ รชฺชนฺตานํ อุปฺปชฺชนฺติ กามสุขสฺสาทสงฺขาตา รูปรสา สทฺทรสา คนฺธรสา รสรสา โผฏฺฐพฺพรสา เย อิมํ โลกํ คีวายํ พนฺธิตฺวา วิย อาวิญฺฉนฺติ วตฺถารมฺมณาทิสามคฺคิยญฺจ สติ อุปฺปนฺนตฺตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๓.

สามคฺคีรสาติ วุจฺจนฺติ เต สพฺเพปิ ตถาคตสฺส ปหีนา ฯ มยฺหํ ปหีนาติ วตฺตพฺเพปิ มมํกาเรน อตฺตานํ อนุกฺขิปนฺโต ธมฺมํ เทเสติ ฯ เทสนาวิลาโส วา เอส ภควโต ฯ ตตฺถ ปหีนาติ จิตฺตสนฺตานโต วิคตา ชหิตา วา ฯ เอตสฺมึ ปนตฺเถ กรเณ สามิวจนํ ทฏฺฐพฺพํ ฯ อริยมคฺคสตฺเถน อุจฺฉินฺนํ ตณฺหาวิชฺชามยํ มูลเมเตสนฺติ อุจฺฉินฺนมูลา ฯ ตาลวตฺถุ วิย เนสํ วตฺถุ กตนฺติ ตาลาวตฺถุกตา ฯ ยถา หิ ตาลรุกฺขํ สมูลํ อุทฺธริตฺวา ตสฺส วตฺถุมตฺเต ตสฺมึ ปเทเส กเต น ปุน ตสฺส ตาลสฺส อุปฺปตฺติ ปญฺญายติ เอวํ อริยมคฺคสตฺเถน สมูเล รูปาทิรเส อุทฺธริตฺวา เตสํ ปุพฺเพ อุปฺปนฺนปุพฺพภาเวน วตฺถุมตฺเต จิตฺตสนฺตาเน กเต สพฺเพปิ เต ตาลาวตฺถุกตาติ วุจฺจนฺติ ฯ อวิรุฬฺหิธมฺมตา วา มตฺถกจฺฉินฺนตาโล วิย กตาติ ตาลาวตฺถุกตา ฯ ยสฺมา ปน เอวํ ตาลาวตฺถุกตา อนภาวํ กตา โหนฺติ ยถา เนสํ ปจฺฉาภาโว น โหติ ตถา กตา โหนฺติ ตสฺมา อาห อนภาวํ กตาติ ฯ อยํ เหตฺถ ปทจฺเฉโท อนุอภาวํ กตา อนภาวํ กตาติ ฯ อนภาวํ คตาติปิ ปาโฐ ฯ ตสฺส อนุอภาวํ คตาติ อตฺโถ ฯ ตตฺถ ปทจฺเฉโท อนุอภาวํ คตา อนภาวํ คตาติ ยถา อนุอจฺฉริยา อนจฺฉริยาติ ฯ อายตึ อนุปฺปาทธมฺมาติ อนาคเต อนุปฺปชฺชนกสภาวา ฯ เย หิ อภาวํ คตา เต กถํ อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ ฯ เตนาห อนภาวํ คตา อายตึ อนุปฺปาทธมฺมาติ ฯ อยํ โข พฺราหฺมณ ปริยาโยติ อิทํ โข พฺราหฺมณ การณํ เยน มํ สมฺมา วทมาโน วเทยฺย อรสรูโป สมโณ โคตโมติ ฯ โน จ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๔.

โข ยํ ตฺวํ สนฺธาย วเทสีติ ยญฺจ โข มํ สนฺธาย ตฺวํ วเทสิ โส ปริยาโย น โหติ ฯ กสฺมา ปน ภควา เอวมาห นนุ เอวํ วุตฺเต โย พฺราหฺมเณน วุตฺโต สามคฺคีรโส ตสฺสตฺตนิ วิชฺชมานตา อนุญฺญาตา โหตีติ ฯ วุจฺจเต ฯ น โหติ ฯ โย หิ ตํ สามคฺคีรสํ กาตุํ ภพฺโพ หุตฺวา น กโรติ โส ตทภาเวน อรสรูโปติ วตฺตพฺโพ ภเวยฺย ฯ ภควา ปน อภพฺโพว ตํ กาตุํ เตนสฺส กรเณ อภพฺพตํ ปกาเสนฺโต อาห โน จ โข ยํ ตฺวํ สนฺธาย วเทสีติ ยํ ปริยายํ สนฺธาย ตฺวํ มํ อรสรูโปติ วทสิ โส อมฺเหสุ เนว วตฺตพฺโพติ ฯ {๔} เอวํ พฺราหฺมโณ อตฺตนา อธิปฺเปตํ อรสรูปตํ อาโรเปตุํ อสกฺโกนฺโต อถาปรํ นิพฺโภโค ภวนฺติอาทิมาห ฯ สพฺพปริยาเยสุ เจตฺถ วุตฺตนเยเนว โยชนากฺกมํ วิทิตฺวา สนฺธาย ภาสิตมตฺถํ เอวํ เวทิตพฺพํ ฯ พฺราหฺมโณ ตเมว วโยวุฑฺฒานํ อภิวาทนกมฺมาทึ โลเก สามคฺคีปริโภโคติ มญฺญมาโน ตทภาเวน ภควนฺตํ นิพฺโภโคติ อาห ฯ ภควา ยฺวายํ รูปาทีสุ สตฺตานํ ฉนฺทราคปริโภโค ตทภาวํ อตฺตนิ สมฺปสฺสมาโน อปรํ ปริยายํ อนุชานาติ ฯ {๕} ปุน พฺราหฺมโณ ยํ โลเก วโยวุฑฺฒานํ อภิวาทนาทิกุลสมุทาจารกมฺมํ โลกิยา กโรนฺติ ตสฺส อกิริยํ สมฺปสฺสมาโน ภควนฺตํ อกิริยวาโทติ อาห ฯ ภควา ปน ยสฺมา กายทุจฺจริตาทีนํ อกิริยํ วทติ ตสฺมา ตํ อกิริยวาทํ อตฺตนิ สมฺปสฺสมาโน อปรํ ปริยายํ อนุชานาติ ฯ ตตฺถ จ กายทุจฺจริตนฺติ ปาณาติปาตอทินฺนาทานมิจฺฉาจารเจตนา เวทิตพฺพา ฯ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้าที่ ๑๔๑-๑๔๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=1&page=141&pages=4&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=1&A=2944&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=1&A=2944&modeTY=2&pagebreak=1#p141


จบการแสดงผล หน้าที่ ๑๔๑-๑๔๔.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]