ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๑ ภาษาบาลี อักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๑)

หน้าที่ ๓๒๑-๓๒๔.

หน้าที่ ๓๒๑.

ราชปจฺจตฺถิกาทโยปิ กโรนฺติ ตสฺมา ตมฺปเภทํ ทสฺเสนฺโต ราชปจฺจตฺถิกาติอาทิมาห ฯ ตตฺถ ราชาเยว ปจฺจตฺถิกา ราชปจฺจตฺถิกา ฯ เต จ สยํ อาเนนฺตาปิ อญฺเญหิ อานาเปนฺตาปิ อาเนนฺติเยวาติ เวทิตพฺพา ฯ โจราเอว ปจฺจตฺถิกา โจรปจฺจตฺถิกา ฯ ธุตฺตาติ เมถุนูปสํหิตขิฑฺฑาปสุตา นาคริยเกราชิยปุริสา ๑- อิตฺถีธุตฺตสุราธุตฺตาทโย วา ฯ ธุตฺตาเอว ปจฺจตฺถิกา ธุตฺตปจฺจตฺถิกา ฯ คนฺธนฺติ หทยํ วุจฺจติ ตํ อุปฺปาเฏนฺตีติ อุปฺปลคนฺธา ๒- ฯ อุปฺปลคนฺธาเอว ปจฺจตฺถิกา อุปฺปลคนฺธปจฺจตฺถิกา ฯ เต กิร น กสิวณิชฺชาทีหิ ชีวนฺติ ปนฺถฆาตาทีนิ กตฺวา ปุตฺตทารํ โปเสนฺติ ฯ เต กมฺมสิทฺธึ ปฏฺฐยมานา เทวตานํ อายาจิตฺวา ตาสํ พลิกมฺมตฺถํ มนุสฺสานํ หทยํ อุปฺปาเฏนฺติ ฯ สพฺพกาลญฺจ มนุสฺสา ทุลฺลภา ภิกฺขู ปน อรญฺเญ วิหรนฺตา สุลภา โหนฺติ ฯ เต สีลวนฺตํ ภิกฺขุํ คเหตฺวา สีลวโต วโธ นาม ภาริโย โหตีติ มญฺญมานา ตสฺส สีลวินาสนตฺถํ มนุสฺสิตฺถีอาทิเก วา อาเนนฺติ ตํ วา ตตฺถ เนนฺติ ฯ อยเมตฺถ วิเสโส ฯ เสสํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ ฯ ภิกฺขุปจฺจตฺถิกวาเร วุตฺตนเยเนว จ อิเมสุ จตูสุปิ วาเรสุ จตุกฺกานิ เวทิตพฺพานิ ฯ ปาลิยํ ปน สงฺขิตฺเตน วุตฺตานิ ฯ สพฺพากาเรน จตุกฺกปฺปเภทกถา นิฏฺฐิตา ฯ {๖๖} อิทานิ ยํ วุตฺตํ มนุสฺสิตฺถิยา ตโย มคฺเค เมถุนํ ธมฺมํ @เชิงอรรถ: ๑. เกราฏิก..อิติปิ ฯ ๒. อุปฺปลนฺติ วุจฺจติ หทยํ ฯ ตํ อุปฺปาเฏนฺตีติ @อุปฺปลคนฺธา ฯ คนฺธสทฺโท หิ ฉนฺทเน วตฺตติ ฯ อวชาตํ น อิจฺฉนฺติ โย โหติ @กุลคนฺธโนติ สาธกํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๒.

ปฏิเสวนฺตสฺสาติอาทิ เอตฺถ อสมฺโมหตฺถํ มคฺเคน มคฺคนฺติอาทิมาห ฯ ตตฺถ มคฺเคน มคฺคนฺติ อิตฺถิยา ตีสุ มคฺเคสุ อญฺญตเรน อตฺตโน องฺคชาตํ ปเวเสติ ฯ อถวา สมฺภินฺเนสุ ทฺวีสุ มคฺเคสุ ปสฺสาวมคฺเคน วจฺจมคฺคํ วจฺจมคฺเคน วา ปสฺสาวมคฺคํ ปเวเสติ ฯ มคฺเคน อมคฺคนฺติ ปสฺสาวาทิมคฺเคน ปเวเสตฺวา ตสฺส สามนฺตา วเณน นีหรติ ฯ อมคฺเคน มคฺคนฺติ สามนฺตา วเณน ปเวเสตฺวา มคฺเคน นีหรติ ฯ อมคฺเคน อมคฺคนฺติ ทฺวีสุ สมฺภินฺนวเณสุ เอเกน วเณน ปเวเสตฺวา ทุติเยน นีหรติ ฯ อิมสฺส สุตฺตสฺส อนุโลมวเสน สพฺพตฺถ วณสงฺเขเป ถุลฺลจฺจยํ เวทิตพฺพํ ฯ อิทานิ ยํ ปรโต วกฺขติ อนาปตฺติ อชานนฺตสฺส อสาทิยนฺตสฺสาติ ตตฺถ อสมฺโมหตฺถํ ภิกฺขุ สุตฺตภิกฺขุมฺหีติอาทิมาห ฯ ตตฺรายํ อธิปฺปาโย โย ปฏิพุทฺโธ สาทิยติ โส สุตฺตมฺหิ มยิ เอโส วิปฏิปชฺชิ นาหํ ชานามีติ น มุจฺจติ ฯ อุโภ นาเสตพฺพาติ เจตฺถ เทฺวปิ ลิงฺคนาสเนน นาเสตพฺพา ฯ ตตฺร ทูสกสฺส ปฏิญฺญากรณํ นตฺถิ ทูสิโต ปุจฺฉิตฺวา ปฏิญฺญาย นาเสตพฺโพ ฯ สเจ น สาทิยติ น นาเสตพฺโพ ฯ เอโส นโย สามเณรวาเรปิ ฯ เอวํ ตตฺถ ตตฺถ ตํตํ อาปตฺติญฺจ อนาปตฺติญฺจ ทสฺเสตฺวา อิทานิ อนาปตฺติเมว ทสฺเสนฺโต อนาปตฺติ อชานนฺตสฺสาติอาทิมาห ฯ ตตฺถ อชานนฺโต นาม โย มหานิทฺทํ โอกฺกนฺโต ปเรน กตํ อุปกฺกมมฺปิ น ชานาติ เวสาลิยํ มหาวเน ทิวาวิหารํ คโต ภิกฺขุ วิย เอวรูปสฺส อนาปตฺติ ฯ วุตฺตมฺปิ เจตํ นาหํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๓.

ภควา ชานามีติ อนาปตฺติ ภิกฺขุ อชานนฺตสฺสาติ ฯ อสาทิยนฺโต นาม โย ชานิตฺวาปิ น สาทิยติ ตตฺเถว สหสา วุฏฺฐิตภิกฺขุ วิย ฯ วุตฺตมฺปิ เจตํ นาหํ ภควา สาทิยินฺติ อนาปตฺติ ภิกฺขุ อสาทิยนฺตสฺสาติ ฯ อุมฺมตฺตโก นาม ปิตฺตุมฺมตฺตโก ฯ ทุวิธํ หิ ปิตฺตํ พทฺธปิตฺตํ อพทฺธปิตฺตญฺจ ฯ อพทฺธปิตฺตํ โลหิตํ วิย สพฺพงฺคคตํ ฯ ตมฺหิ กุปิเต สตฺตานํ กณฺฑุกจฺฉุสรีรกมฺปาทีนิ โหนฺติ ฯ ตานิ เภสชฺชกิริยาย วูปสมนฺติ ฯ พทฺธปิตฺตํ ปน ปิตฺตโกสเก ฐิตํ ฯ ตมฺหิ กุปิเต สตฺตา อุมฺมตฺตกา โหนฺติ ฯ วิปลฺลตฺถสญฺญา หิโรตฺตปฺปํ ฉฑฺเฑตฺวา อสารุปฺปจารํ จรนฺติ ฯ ลหุกครุกานิ สิกฺขาปทานิ มทฺทนฺตาปิ น ชานนฺติ ฯ เภสชฺชกิริยายปิ อเตกิจฺฉา โหนฺติ เอวรูปสฺส อุมฺมตฺตกสฺส อนาปตฺติ ฯ ขิตฺตจิตฺโต นาม วิสฏฺฐจิตฺโต ยกฺขุมฺมตฺตโก วุจฺจติ ฯ ยกฺขา กิร เภรวานิ วา อารมฺมณานิ ทสฺเสตฺวา มุเขน หตฺถํ ปเวเสตฺวา หทยรูปํ วา มทฺทนฺตา สตฺเต วิปลฺลตฺถสญฺเญ กโรนฺติ ฯ เอวรูปสฺส ขิตฺตจิตฺตสฺส อนาปตฺติ ฯ เตสํ ปน อุภินฺนํ อยํ วิเสโส ฯ ปิตฺตุมฺมตฺตโก นิจฺจเมว อุมฺมตฺตโก โหติ ปกติสญฺญํ น ลภติ ฯ ยกฺขุมฺมตฺตโก อนฺตรนฺตรา ปกติสญฺญํ ปฏิลภติ ฯ อิธ ปน ปิตฺตุมฺมตฺตโก วา โหตุ ยกฺขุมฺมตฺตโก วา โย สพฺพโส มุฏฺฐสฺสติ กิญฺจิ น ชานาติ อคฺคิมฺปิ สุวณฺณมฺปิ คูถมฺปิ จนฺทนมฺปิ เอกสทิสํ มทฺทนฺโต วิจรติ เอวรูปสฺส อนาปตฺติ ฯ อนฺตรนฺตรา สญฺญํ ปฏิลภิตฺวา ญตฺวา กโรนฺตสฺส ปน อาปตฺติเยว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๔.

เวทนฏฺโฏ นาม โย อธิมตฺตาย ทุกฺขเวทนาย อาตุโร กิญฺจิ น ชานาติ เอวรูปสฺส อนาปตฺติ ฯ อาทิกมฺมิโก นาม โย ตสฺมึ ตสฺมึ กมฺเม อาทิภูโต ฯ อิธ ปน สุทินฺนตฺเถโร อาทิกมฺมิโก ตสฺส อนาปตฺติ ฯ อวเสนานํ มกฺกฏีสมณวชฺชิปุตฺตาทีนํ อาปตฺติเยวาติ ฯ ปทภาชนียวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ อิมสฺมึ ปน สิกฺขาปเท โกสลฺลตฺถํ อิทํ ปกิณฺณกํ เวทิตพฺพํ ฯ สมุฏฺฐานญฺจ กิริยา อโถ สญฺญา สจิตฺตกํ โลกวชฺชญฺจ กมฺมญฺจ กุสลํ เวทนาย จาติ ฯ ตตฺถ สมุฏฺฐานนฺติ สพฺพสงฺคาหิยวเสน ฉ สิกฺขาปทสมุฏฺฐานานิ ฯ ตานิ ปริวาเร อาวิภวิสฺสนฺติ ฯ สมาสโต ปน สิกฺขาปทนฺนาม อตฺถิ ฉสฺสมุฏฺฐานํ อตฺถิ จตุสฺสมุฏฺฐานํ อตฺถิ ติสมุฏฺฐานํ อตฺถิ กฐินสมุฏฺฐานํ อตฺถิ เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ อตฺถิ ธุรนิกฺเขปาทิสมุฏฺฐานํ ฯ ตตฺราปิ กิญฺจิ กิริยโต สมุฏฺฐาติ กิญฺจิ อกิริยโต สมุฏฺฐาติ กิญฺจิ กิริยากิริยโต สมุฏฺฐาติ กิญฺจิ สิยา กิริยโต สิยา อกิริยโต สมุฏฺฐาติ กิญฺจิ สิยา กิริยโต สิยา กิริยากิริยโต สมุฏฺฐาติ ฯ ตตฺราปิ อตฺถิ สญฺญาวิโมกฺขํ อตฺถิ โน สญฺญาวิโมกฺขํ ฯ ตตฺถ ยํ จิตฺตงฺคํ ลภติเยว ตํ สญฺญาวิโมกฺขํ อิตรํ โน สญฺญาวิโมกฺขํ ฯ ปุน อตฺถิ อจิตฺตกํ อตฺถิ สจิตฺตกํ ฯ ยํ สเหว จิตฺเตน อาปชฺชติ ตํ สจิตฺตกํ ฯ ยํ วินาปิ จิตฺเตน อาปชฺชติ ตํ อจิตฺตกํ ฯ ตํ สพฺพมฺปิ โลกวชฺชํ ปณฺณตฺติวชฺชนฺติ ทุวิธํ ฯ เตสํ ลกฺขณํ วุตฺตเมว ฯ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้าที่ ๓๒๑-๓๒๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=1&page=321&pages=4&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=1&A=6752&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=1&A=6752&modeTY=2&pagebreak=1#p321


จบการแสดงผล หน้าที่ ๓๒๑-๓๒๔.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]