อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๙๓.

ปริกฺขตาติ ปริวาริตา. สมฺมาทิฏฺิ ปุพฺพงฺคมา โหตีติ ทุวิธา สมฺมาทิฏฺิ ปุพฺพงฺคมา โหติ ปุเรจาริกา วิปสฺสนาสมฺมาทิฏฺิ จ มคฺคสมฺมาทิฏฺิ จ. วิปสฺสนาสมฺมาทิฏฺิ เตภูมกสงฺขาเร อนิจฺจาทิวเสน ปริวีมํสติ, มคฺคสมฺมาทิฏฺิ ปน ปริวีมํสนปริโยสาเน ภูมิลทฺธํ วฏฺฏํ สมุคฺฆาฏยมานา วูปสมยมานา สีตูทกฆฏสหสฺสํ มตฺถเก อาสิญฺจมานา วิย อุปฺปชฺชติ. ยถา หิ เขตฺตํ กุรุมาโน กสฺสโก ปมํ อรญฺรุกฺเข ฉินฺทติ, ปจฺฉา อคฺคึ เทติ, โส อคฺคํ ปมํ ฉินฺเน รุกฺเข อนวเสเส ฌาเปติ, เอวเมว วิปสฺสนาสมฺมาทิฏฺิ ปมํ อนิจฺจาทิวเสน สงฺขาเร วีมํสติ, มคฺคสมฺมาทิฏฺิ ตาย วีมํสนตฺถํ สงฺขาเร ปุน อปฺปวตฺติวเสน สมุคฺฆาฏยมานา อุปฺปชฺชติ, สา ทุวิธาปิ อิธ อธิปฺเปตา. มิจฺฉาทิฏฺีติ ปชานาตีติ มิจฺฉาทิฏฺึ อนิจฺจํ ทุกฺขํ อนตฺตาติ ลกฺขณปฏิเวเธน อารมฺมณโต ปชานาติ, สมฺมาทิฏฺึ กิจฺจโต อสมฺโมหโต ปชานาติ. สาสฺส โหติ สมฺมาทิฏฺีติ สา เอวํ ปชานนา อสฺส สมฺมาทิฏฺิ นาม โหติ. ทฺวายํ วทามีติ ทฺวยํ วทามิ, ทฺวิโกฏฺาสํ ^๑- วทามีติ อตฺโถ. ปุญฺภาคิยาติ ปุญฺโกฏฺาสภูตา. อุปธิเวปกฺกาติ อุปธิสงฺขาตสฺส วิปากสฺส ทายิกา. ปญฺา ปญฺินฺทฺริยนฺติอาทีสุ วิภชิตฺวา วิภชิตฺวา อมตทฺวารํ ปญฺเปติ ทสฺเสตีติ ปญฺา. ตสฺมึ อตฺเถ อินฺทตฺตํ ^๒- กโรตีติ ปญฺินฺทริยํ. อวิชฺชาย น กมฺปตีติ ปญฺาพลํ. โพชฺฌงฺคปฺปตฺตา หุตฺวา จตุสจฺจธมฺมํ ^๓- วิจินาตีติ ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺโค. มคฺคสมฺปตฺติยา ปสฏฺา โสภนา ทิฏฺีติ สมฺมาทิฏฺิ. อริยมคฺคสฺส องฺคนฺติ มคฺคงฺคํ. โสติ โส ภิกฺขุ. ปหานายาติ ปชหนตฺถาย. อุปสมฺปทายาติ ปฏิลาภตฺถาย. สมฺมาวายาโมติ นิยฺยานิโก กุสลวายาโม. สโตติ สติยา สมนฺนาคโต หุตฺวา. อนุปริธาวนฺติ อนุปริวตฺตนฺตีติ สหชาตา จ ปุเรชาตา จ หุตฺวา ปริวาเรนฺติ. เอตฺถ หิ สมฺมาวายาโม จ สมฺมาสติ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ทุวิธ... ^๒ ก. อินฺทฏฺ ^๓ ฉ.ม....ธมฺเม

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๙๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=93&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=2373&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=2373&pagebreak=1#p93