อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๓๗๔.

โยนิปมุขสตสหสฺสานีติ ปมุขโยนีนํ อุตฺตมโยนีนํ จุทฺทสสตสหสฺสานิ อญฺญานิ จ สฏฺฐิสตานิ อญฺญานิ จ ฉสตานิ. ปญฺจ จ กมฺมุโน สตานีติ ปญฺจกมฺมสตานิ จาติ เกวลํ ตกฺกมตฺตเกน นิรตฺถกํ ทิฏฺฐํ ทีเปนฺติ. ปญฺจ จ กมฺมานิ ตีณิ จ กมฺมานีติอาทีสุปิ เอเสว นโย. เกจิ ปนาหุ "ปญฺจ กมฺมานีติ ปญฺจินฺทฺริยวเสน ภณนฺติ, ตีณีติ กายกมฺมาทิวเสนา"ติ. กมฺเม จ อฑฺฒกมฺเม จาติ เอตฺถ ปนสฺส กายกมฺมํ วจีกมฺมญฺจ กมฺมนฺติ ลทฺธิ, มโนกมฺมํ อุปฑฺฒกมฺมนฺติ. ทฺวฏฺฐิปฏิปทาติ ทฺวาสฏฺฐิ ปฏิปทาติ วทนฺติ. ทฺวฏฺฐนฺตรกปฺปาติ เอกสฺมึ กปฺเป จตุสฏฺฐิ อนฺตรกปฺปา นาม โหนฺติ, อยํ ปน อญฺเญ เทฺว อชานนฺโต เอวมาห. ฉฬาภิชาติโยติ กณฺหาภิชาติ นีลาภิชาติ โลหิตาภิชาติ หลิทฺทาภิชาติ สุกฺกาภิชาติ ปรมสุกฺกาภิชาตีติ อิมา ฉ อภิชาติโย วทนฺติ. ตตฺถ โอรพฺภิกา สูกริกา สากุณิกา มาควิกา ลุทฺทา มจฺฉฆาตกา โจรา โจรฆาตกา พนฺธนาคาริกา, เย วา ปนญฺเญปิ เกจิ กุรูรกมฺมนฺตา, อยํ กณฺหาภิชาตีติ วทนฺติ. ภิกฺขู นีลาภิชาตีติ วทนฺติ. เต กิร จตูสุ ปจฺจเยสุ กณฺฏเก ปกฺขิปิตฺวา ขาทนฺติ, "ภิกฺขู จ กณฺฑกวุตฺติกา"ติ ^๑- อยํ หิสฺส ปาฬิ เอว. อถวา กณฺฑกวุตฺติกา เอว นาม เอเก ^๒- ปพฺพชิตาติ. วทนฺติ. โลหิตาภิชาติ นาม นิคณฺฐา เอกสาฏกาติ วทนฺติ. อิเม กิร ปุริเมหิ ทฺวีหิ ปณฺฑรตรา. คิหี โอทาตวสนา อเจลกสาวกา หลิทฺทาภิชาตีติ วทนฺติ. เอวํ อตฺตโน ปจฺจยทายเก นิคณฺเฐหิปิ เชฏฺฐกตเร กโรนฺติ. อาชีวกา อาชีวิโย อยํ สุกฺกาภิชาตีติ วทนฺติ. เต กิร ปุริเมหิ จตูหิ ปณฺฑรตรา. นนฺโท วจฺโฉ, กิโส สงฺกิจฺโจ, ^๓- มกฺขลิโคสาโล ปรมสุกฺกาภิชาตีติ วทนฺติ. เต กิร สพฺเพหิ ปณฺฑรตรา. @เชิงอรรถ: ^๑ ปาฬิ. กณฺหาธิมุตฺติกา, องฺ. ฉกฺก. ๒๒/๓๒๘/๔๒๙ (สฺยา) @^๒ ก. เอวํนามิกา ^๓ ม. สงฺกิจฺโฉ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๓๗๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=12&page=374&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=8227&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=8227&modeTY=2&pagebreak=1#p374