อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๖๒.

พลววิปสฺสนาติ ภยตูปฏฺาเน าณํ อาทีนวานุปสฺสเน าณํ มุญฺจิตุกมฺยตาาณํ สงฺขารุเปกฺขาาณนฺติ จตุนฺนํ าณานํ อธิวจนํ. ยถาภูตาณทสฺสนนฺติ ยถาสภาวชานนสงฺขาตํ ทสฺสนํ. เอเตน ตรุณวิปสฺสนํ ทสฺเสติ. ตรุณวิปสฺสนา หิ พลววิปสฺสนาย ปจฺจโย โหติ. ตรุณวิปสฺสนาติ สงฺขารปริจฺเฉเท าณํ กงฺขาวิตรเณ าณํ สมฺมสเน าณํ มคฺคามคฺเค าณนฺติ จตุนฺนํ าณานํ อธิวจนํ. สมาธีติ ปาทกชฺฌานสมาธิ. โส หิ ตรุณวิปสฺสนาย ปจฺจโย โหติ. สุขนฺติ อปฺปนาย ปุพฺพภาคสุขํ. ตํ หิ ปาทกชฺฌานสฺส ปจฺจโย โหติ. ปสฺสทฺธีติ ทรถปฏิปสฺสทฺธิ. สา หิ อปฺปนาปุพฺพภาคสฺส สุขสฺส ปจฺจโย โหติ. ปีตีติ พลวปีติ. สา หิ ทรถปสฺสทฺธิยา ^๑- ปจฺจโย โหติ. ปาโมชฺชนฺติ ทุพฺพลปีติ. สา หิ พลวปีติยา ปจฺจโย โหติ. สทฺธาติ อปราปรํ อุปฺปชฺชนสทฺธา. สา หิ ทุพฺพลปีติยา ปจฺจโย โหติ. ทุกฺขนฺติ วฏฺฏทุกฺขํ. ตํ หิ อปราปรสทฺธาย ปจฺจโย โหติ. ชาตีติ สวิการกฺขนฺธชาติ. ^๒- สา หิ วฏฺฏทุกฺขสฺส ปจฺจโย โหติ. ภโวติ กามภโว. ^๓- เอเตนุปาเยน เสสปทานิปิ เวทิตพฺพานิ. ถุลฺลผุสิตเกติ มหาผุสิตเก. ปพฺพตกนฺทรปทรสาขาติ เอตฺถ กนฺทรํ นาม `กนฺ'ติ ลทฺธนาเมน อุทเกน ทาริโต อุทกภินฺโน ปพฺพตปเทโส, โย "นิตมฺโพ"ติปิ "นิกุญฺโช"ติปิ ^๔- วุจฺจติ. ปทรํ นาม อฑฺฒมาเส ^๕- เทเว อวสฺสนฺเต ผลิโต ภูมิปฺปเทโส. สาขาติ กุสุพฺภคามินิโย ขุทฺทกมาติกาโย. กุสุพฺภาติ ขุทฺทกอาวาฏา. มหาโสพฺภาติ มหาอาวาฏา. กุนฺนทิโยติ ขุทฺทกนทิโย. มหานทิโยติ คงฺคายมุนาทิกา มหาสริตา. เอวเมว โข ภิกฺขเว อวิชฺชูปนิสา สงฺขาราติอาทีสุ อวิชฺชา ปพฺพโตติ ทฏฺพฺพา, อภิสงฺขารา เมโฆติ, วิญฺาณาทิวฏฺฏํ กนฺทราทโยติ, วิมุตฺติ สาคโรติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม., อิ. ทรถปฏิปฺปสฺสทฺธิยา @^๒ ฉ.ม., อิ. สวิการา ขนฺธชาติ ^๓ ฉ.ม. กมฺมภโว @^๔ ฉ.ม., อิ. นทีกุญฺโฉติปิ ^๕ ฉ.ม., อิ. อฏฺมาเส

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๖๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=12&page=62&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=1372&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=1372&pagebreak=1#p62