อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๓๑๔.

วุจฺจติ ปุคฺคโล โกลงฺโกโล"ติ. ^๑- ตตฺถ กุลานีติ ภวา เวทิตพฺพา. "เทฺว วา ตีณิ วา"ติ อิทญฺเจตฺถ เทสนามตฺตเมว, ยาว ฉฏฺฐภวา สํสรนฺโต ปน โกลงฺโกโลว โหติ. ยสฺส สตฺตกฺขตฺตุํ ปรมา อุปปตฺติ, อฏฺฐมภวนฺนาทิยติ, อยํ สตฺตกฺขตฺตุปรโม นาม. ยถาห "กตโม จ ปุคฺคโล สตฺตกฺขตฺตุปรโม. อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล ติณฺณํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา โสตาปนฺโน โหติ อวินิปาตธมฺโม นิยโต สมฺโพธิปรายโน, โส สตฺตกฺขตฺตุํ เทเว จ มานุเส จ สนฺธาวิตฺวา สํสริตฺวา ทุกฺขสฺสนฺตํ กโรติ, อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล สตฺตกฺขตฺตุปรโม"ติ. ^๑- ภควตา คหิตนามวเสเนว เจตานิ เตสํ ฐานานิ. ^๒- เอตฺตกํ หิ ฐานํ คโต เอกพีชี นาม โหติ, "เอตฺตกํ โกลงฺโกโล, เอตฺตกํ สตฺตกฺขตฺตุปรโม"ติ ภควตา เอเตสํ นามํ คหิตํ. นิยมโต ปน "อยํ เอกพีชี, อยํ โกลงฺโกโล, อยํ สตฺตกฺขตฺตุปรโม"ติ นตฺถิ. โก ปน เนสํ เอตฺตกํ ^๓- ปเภทํ นิยเมตีติ? เกจิ ปน เถรา "ปุพฺพเหตุ นิยเมตี"ติ วทนฺติ, เกจิ "ปฐมมคฺโค" , เกจิ "อุปริ ตโย มคฺคา" , เกจิ "ติณฺณํ มคฺคานํ วิปสฺสนา"ติ. ตตฺถ "ปุพฺพเหตุ นิยเมตี"ติ วาเท ปฐมมคฺคสฺส อุปนิสฺสโย กโต นาม โหติ, อุปริ ตโย มคฺคา อนุปนิสฺสยา อุปฺปนฺนาติ วจนํ อาปชฺชติ. "ปฐมมคฺโค นิยเมตี"ติ วาเท อุปริ ติณฺณํ มคฺคานํ นิรตฺถกตา อาปชฺชติ. "อุปริ ตโย มคฺคา นิยเมนฺตี"ติ วาเท ปฐมมคฺเค อนุปฺปนฺเนว อุปริ ตโย มคฺคา อุปฺปนฺนาติ อาปชฺชติ. "ติณฺณํ มคฺคานํ วิปสฺสนา นิยเมตี"ติ วาโท ปน ยุชฺชติ. สเจ หิ อุปริ ติณฺณํ มคฺคานํ วิปสฺสนา พลวตี โหติ, เอกพีชี นาม โหติ, ตโต มนฺทตราย โกลงฺโกโล, ตโต มนฺทตราย สตฺตกฺขตฺตุปรโมติ. @เชิงอรรถ: ^๑ อภิ.ปุ. ๓๖/๓๑-๒/๑๒๒ ^๒ ฉ.ม. นามานิ ^๓ ฉ.ม. เอตํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๓๑๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=314&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=6855&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=6855&modeTY=2&pagebreak=1#p314