อรรถกถาเล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๒๕๖.

๔. จตุตฺถวคฺค อานนฺทตฺเถรวตฺถุ [๒๑๙-๒๒๓] จตุตฺถสฺส ปเม พหุสฺสุตานนฺติอาทีสุ อญฺเปิ เถรา พหุสฺสุตา สติมนฺตา คติมนฺตา ธิติมนฺตา อุปฏฺากา จ อตฺถิ, อยํ ปนายสฺมา อานนฺโท พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหนฺโต ทสพลสฺส สาสเน ภณฺฑาคาริกปริยตฺติยํ ตฺวา คณฺหิ. ตสฺมา พหุสฺสุตานํ อคฺโค นาม ชาโต. อิมสฺเสว จ เถรสฺส พุทฺธวจนํ คเหตฺวา ธารณกสติ อญฺเหิ เถเรหิ พลวตรา อโหสิ, ตสฺมา สติมนฺตานํ อคฺโค นาม ชาโต. อยเมว จายสฺมา เอกปเท ตฺวา สฏฺิปทสหสฺสานิ คณฺหนฺโต สตฺถารา กถิตนิยาเมเนว สพฺพปทานิ สญฺชานาติ, ^๑- ตสฺมา คติมนฺตานํ อคฺโค นาม ชาโต. ตสฺเสว จายสฺมโต พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหนวิริยญฺจ สชฺฌายนวิริยญฺจ ธารณวิริยญฺจ สตฺถุ อุปฏฺานวิริยญฺจ อญฺเหิ อสทิสํ อโหสิ, ตสฺมา ธิติมนฺตานํ อคฺโค นาม ชาโต. ตถาคตํ อุปฏฺหนฺโต เจส น อญฺเสํ อุปฏฺากภิกฺขูนํ อุปฏฺานากาเรน อุปฏฺาติ, ^๒- อญฺเ หิ ตถาคตํ อุปฏฺหนฺตา น จิรํ อุปฏฺหึสุ, น จ พุทฺธานํ มนํ คเหตฺวา อุปฏฺหึสุ. อยํ เถโร ปน อุปฏฺากฏฺานลทฺธทิวสโต ปฏฺาย อารทฺธวิริโย หุตฺวา ตถาคตสฺส มนํ คเหตฺวา อุปฏฺาติ. ตสฺมา อุปฏฺากานํ อคฺโค นาม ชาโต. ตสฺส ปญฺหากมฺเม อยมนุปุพฺพิกถา:- อิโต กิร สตสหสฺสมตฺถเก กปฺเป ^๓- ปทุมุตฺตโร นาม สตฺถา โลเก อุปฺปชฺชิ. ตสฺส หํสวตี นาม นครํ อโหสิ, นนฺโท นาม ราชา ปิตา, สุเมธา นาม เทวี มาตา, โพธิสตฺโต อุตฺตรกุมาโร นาม อโหสิ. โส ปุตฺตสฺส ชาตทิวเส มหาภินิกฺขมนํ นิกฺขมฺม ปพฺพชิตฺวา ปธานมนุยุตฺโต สพฺพญฺุตํ ปตฺวา "อเนกชาติสํสารนฺ"ติ อุทานํ อุทาเนตฺวา สตฺตาหํ โพธิปลฺลงฺเก @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. ชานาติ ^๒ สี. อุปฏฺหนากาเรน อุปฏฺหิ, ฉ.ม. อุปฏฺหิ @^๓ สี. สตสหสฺสกปฺเป

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๒๕๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=14&page=256&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=14&A=6083&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=14&A=6083&pagebreak=1#p256