อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
องฺ.อ. (มโนรถ.๒)
หน้าที่ ๑๐๗-๑๐๘.

หน้าที่ ๑๐๗.
สภาคโตติ สภายํ ิโต. ปริสคโตติ คามปริสาย ิโต. าติมชฺฌคโตติ ทายาทานํ ๑-
มชฺเฌ ิโต. ปูคมชฺฌคโตติ เสณีนํ มชฺเฌ ิโต. ราชกุลมชฺฌคโตติ ราชกุลสฺส
มชฺเฌ มหาวินิจฺฉเย ิโต. อภินีโตติ ปุจฺฉนตฺถาย นีโต. ๒- สกฺขิปุฏฺโติ สกฺขึ
กตฺวา ปุจฺฉิโต. เอวํ โภ ๓- ปุริสาติ อาลปนเมตํ. อตฺตเหตุ วา ปรเหตุ วาติ
อตฺตโน วา ปรสฺส วา หตฺถปาทาทิเหตุ วา ธนเหตุ วา. อามิสกิญฺจิกฺขเหตุ
วาติ เอตฺถ อามิสนฺติ ลาโภ ๔- อธิปฺเปโต. กิญฺจิกฺขนฺติ ยํ วา ตํ วา อปฺปมตฺตกํ
อนฺตมโส ติตฺติรวฏฺฏกสปฺปิปิณฺฑนวนีตปิณฺฑาทิมตฺตกสฺสปิ อามิสสฺส เหตูติ อตฺโถ.
สมฺปชานมุสา ภาสิตา โหตีติ ชานนฺโตเยว มุสาวาทํ กตฺตา โหติ.
      เนลาติ เอลํ วุจฺจติ โทโส, นาสฺสา ๕- เอลนฺติ เนลา, นิทฺโทสาติ อตฺโถ
"เนลงฺโค เสตปจฺฉาโท"ติ ๖- เอตฺถ วุตฺตสีลํ วิย. กณฺณสุขาติ พฺยญฺชนมธุรตาย
กณฺณานํ สุขา, สูจิวิชฺฌนํ วิย กณฺณสูลํ น ชเนติ. อตฺถมธุรตาย สกลสรีเร
โกปํ อชเนตฺวา เปมํ ชเนตีติ เปมนียา. หทยํ คจฺฉติ อปฏิหญฺมานา
สุเขน จิตฺตํ ปวิสตีติ หทยงฺคมา. คุณปริปุณฺณตาย ปุเร ภวาติ โปรี. ปุเร
สํวฑฺฒนารี วิย สุกุมาราติปิ โปรี. ปุรสฺส เอสาติปิ โปรี. ปุรสฺส เอสาติ
นครวาสีนํ กถาติ อตฺโถ. นครวาสิโน หิ ยุตฺตกถา โหนฺติ, ปิติมตฺตํ ปิตาติ,
มาติมตฺตํ มาตาติ, ภาติมตฺตํ ภาตาติ วทนฺติ, เอวรูปา ๗- หิ กถา พหุโน
ชนสฺส กนฺตา โหตีติ พหุชนกนฺตา. กนฺตภาเวเนว พหุโน ชนสฺส มนาปา
จิตฺตวุฑฺฒิกราติ พหุชนมนาปา.
                         ๙. อนฺธสุตฺตวณฺณนา
      [๒๙] นวเม จกฺขุ น โหตีติ ปญฺาจกฺขุ น โหติ. ผาตึ กเรยฺยาติ
ผีตํ วฑฺฒิตํ กเรยฺย. สาวชฺชานวชฺเชติ สโทสนิทฺโทเส. หีนปฺปณีเตติ อธมุตฺตเม.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. าตีนํ  ๒ ฉ.ม.,อิ. ปุจฺฉนตฺถายานีโต  ๓ ฉ.ม.,อิ. เอหมฺโภ  ๔ ฉ.ม. ลญฺโช
@๕ ฉ.ม. นาสฺส  ๖ ขุ.อุ. ๒๕/๖๕/๒๐๖ อปรลกุณฺฑกภทฺทิยสุตฺต  ๗ ฉ.ม.,อิ. เอวรูปี
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๐๘.
กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาเคติ กณฺหสุกฺกาเยว อญฺมญฺ ปฏิพาหนโต ปฏิปกฺขวเสน
สปฺปฏิภาคาติ วุจฺจนฺติ. อยํ ปเนตฺถ สงฺเขโป:- กุสเล ธมฺเม "กุสลา ธมฺมา"ติ
ชาเนยฺย, อกุสเล ธมฺเม "อกุสลา ธมฺมา"ติ ชาเนยฺย. สาวชฺชาทีสุปิ เอเสว นโย.
กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาเคสุ ปน กณฺหธมฺเม "สุกฺกสปฺปฏิภาคา"ติ ชาเนยฺย, สุกฺกธมฺเม
กณฺหสปฺปฏิภาคา"ติ เยน ปญฺาจกฺขุนา ชาเนยฺย, ตถารูปํปิสฺส จกฺขุ น โหตีติ.
อิมินา นเยน เสสวาเรสุปิ อตฺโถ เวทิตพฺโพ.
      น เจว โภคา ตถารูปาติ ตถาชาติกา โภคาปิสฺส น โหนฺติ. น จ
ปุญฺานิ กุพฺพตีติ ปุญฺานิ จ น กโรติ. เอตฺตาวตา โภคุปฺปาทนจกฺขุโน จ
าณกรณจกฺขุโน ๑- จ อภาโว วุตฺโต. อุภยตฺถ กลิคฺคาโหติ อิธ โลเก จ
ปรโลเก จาติ อุภยสฺมึปิ อปรทฺธคฺคาโห, ปราธคฺคาโห ๒- โหตีติ อตฺโถ. อถวา
อุภยตฺถ กลิคฺคาโหติ อุภเยสํปิ ทิฏฺธมฺมิกสมฺปรายิกานํ อตฺถานํ กลิคฺคาโห,
ปราธสฺส คาโหติ อตฺโถ. ธมฺมาธมฺเมนาติ ทสกุสลกมฺมปถธมฺเมนปิ ทสากุสลกมฺมปถ-
อธมฺเมนปิ. สโติ เกราฏิโก. โภคานิ ปริเยสตีติ โภเค คเวสติ. เถยฺเยน
กูฏกมฺเมน, มุสาวาเทน จูภยนฺติ เถยฺยาทีสุ อุภเยน ปริเยสตีติ อตฺโถ. กถํ?
เถยฺเยน กูฏกมฺเมน จ ปริเยสติ, เถยฺเยน มุสาวาเทน จ ปริเยสติ, กูฏกมฺเมน
จ มุสาวาเทน จ ปริเยสติ. สงฺฆาตุนฺติ สงฺฆริตุํ. ธมฺมลทฺเธหีติ ทสกุสลกมฺมปถ-
ธมฺมํ ๓- อโกเปตฺวา ลทฺเธหิ. อุฏฺานาธิคตนฺติ วิริเยน อธิคตํ. อพฺยคฺคมานโสติ
นิพฺพิจิกิจฺฉจิตฺโต. ภทฺทกฏฺานนฺติ เสฏฺ เทวฏฺานํ. น โสจตีติ ยสฺมึ าเน
อนฺโตโสเกน น โสจติ.
                        ๑๐. อวกุชฺชสุตฺตวณฺณนา
      [๓๐] ทสเม อวกุชฺชปญฺโติ อโธมุขปญฺโ. อุจฺฉงฺคปญฺโติ อุจฺฉงฺค-
สทิสปญฺโ. ปุถุปญฺโติ วิตฺถาริกปญฺโ. อาทิกลฺยาณนฺติอาทีสุ อาทีติ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.,อิ. ปุญฺกรณจกฺขุโน  ๒ ฉ.ม.,อิ. ปราชยคฺคาโห  ๓ ม.....ธมฺมสฺมิมฺปิ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๑๐๗-๑๐๘.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=107&pages=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=2392&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=2392&pagebreak=1#p107