อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
องฺ.อ. (มโนรถ.๒)
หน้าที่ ๑๑๓-๑๑๔.

หน้าที่ ๑๑๓.
สยเนนาติ มญฺจปีฐานุปฺปทาเนน. อุจฺฉาทเนนาติ ทุคฺคนฺธํ ปฏิวิโนเทตฺวา
สุคนฺธกรณุจฺฉาทเนน. นฺหาปเนนาติ สีโตทเกน ๑- คตฺตานิ ปริสิญฺจิตฺวา นฺหาปเนน.
ปาทานํ โธวเนนาติ อุโณฺหทเกหิ สีโตทเกหิ ปาทโธวเนน เจว เตลมกฺขเนน จ.
เปจฺจาติ ปรโลกํ คนฺตฺวา. สคฺเค ปโมทตีติ ๒- อิธ ตาว มาตาปิตูสุ ปาริจริยํ
ทิสฺวา ปาริจริยการณา ตํ ปณฺฑิตมนุสฺสา อิเธว ๓- ปสํสนฺติ, ปรโลกํ ๔- ปน
คนฺตฺวา สคฺเค ฐิโต โส มาตาปิตุอุปฏฺฐาโก ทิพฺพสมฺปตฺตีหิ อาโมทติ ปโมทตีติ.
                        ๒. อานนฺทสุตฺตวณฺณนา
      [๓๒] ทุติเย ตถารูโปติ ตถาชาติโก. สมาธิปฏิลาโภติ จิตฺเตกคฺคตาลาโภ.
อิมสฺมึ จ สวิญฺญาณเกติ เอตฺถ อตฺตโน จ ปรสฺส จาติ อุภเยสมฺปิ กาเย ๕-
สวิญฺญาณกฏฺเฐน เอกโต กตฺวา ๖- อิมสฺมินฺติ วุตฺเต. ๗- อหํการมมํการมานานุสยาติ
อหํการทิฏฺฐิ จ มมํการตณฺหา จ มานานุสโย จาติ เอเต หิ กิเลสา. ๘- นาสฺสูติ
น ภเวยฺยุํ. พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตสูติ รูปนิมิตฺตํ สทฺทคนฺธรสโผฏฺฐพฺพนิมิตฺตํ
สสฺสตาทินิมิตฺตํ ปุคฺคลนิมิตฺตํ ธมฺมนิมิตฺตนฺติ เอวรูเปสุ จ พหิทฺธา
สพฺพนิมิตฺเตสุ. เจโตวิมุตฺตึ ปญฺญาวิมุตฺตินฺติ ผลสมาธิญฺเจว ผลญาณญฺจ. สิยาติ
ภเวยฺย.
      อิธานนฺท ภิกฺขุโนติ อานนฺท อิมสฺมึ สาสเน ภิกฺขุโน. เอตํ สนฺตํ เอตํ
ปณีตนฺติ นิพฺพานํ ทสฺเสนฺโต อาห. นิพฺพานํ หิ กิเลสานํ สนฺตตาย สนฺตํ
นาม, นิพฺพานํ สนฺตนฺติ สมาปตฺตึ อปฺเปตฺวาว ทิวสมฺปิ นิสินฺนสฺส จิตฺตุปฺปาโท
สนฺตนฺเตว ปวตฺตตีติปิ สนฺตํ. ปณีตนฺติ สมาปตฺตึ อปฺเปตฺวา นิสินฺนสฺสาปิ
จิตฺตุปฺปาโท ปณีตนฺเตว ปวตฺตตีติ นิพฺพานํ ปณีตนฺนาม. สพฺพสงฺขารสมโถติอาทีนิปิ
ตสฺเสว เววจนานิ. "สพฺพสงฺขารสมโถ"ติ สมาปตฺตึ อปฺเปตฺวา นิสินฺนสฺส หิ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.,อิ. สีเต อุโณฺหทเกน, อุเณฺห สีโตทเกน  ๒ สี.,อิ. สคฺเค จ โมทตีติ
@๓ สี.,อิ. อิธ เจว    ๔ ม. เทวโลกํ  ๕ ฉ.ม.,อิ. กาโย
@๖ สี.,อิ. เอโกติ กตฺวา  ๗ ฉ.ม.,อิ. วุตฺโต  ๘ ฉ.ม.,อิ. อตฺตโน จ ปรสฺส จ กิเลสา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๔.
ทิวสภาคสฺมึปิ จิตฺตุปฺปาโท สพฺพสงฺขารสมโถเตฺวว ปวตฺตติ ฯเปฯ ตถา ตีสุ ภเวสุ
วานสงฺขาตาย ตณฺหาย อภาเวน นิพฺพานนฺติ ลทฺธนาเมน ๑-  ตสฺมึ สมาปตฺตึ
อปฺเปตฺวา นิสินฺนสฺส จิตฺตุปฺปาโท นิพฺพานนฺเตว ๒-  ปวตฺตตีติ สพฺพสงฺขารสมโถติ-
อาทีนิ นามานิ ลภติ. อิมสฺมึ ปน อฏฺฐวิเธ อาโภคสมนฺนาหาเร อิมสฺมึ ฐาเน
เอโกปิ ลพฺภติ, เทฺวปิ สพฺเพปิ ลพฺภนฺเตว.
      สงฺขายาติ ญาเณน ชานิตฺวา. ปโรปรานีติ ปรานิ จ โอปรานิ ๓- จ.
ปรอตฺตภาวสกอตฺตภาวาทีนิ ๔- ปรานิ จ โอปรานิ จาติ วุตฺตํ โหติ. ยสฺสาติ ยสฺส
อรหโต. อิญฺชิตนฺติ ราคิญฺชิตโทสโมหมานทิฏฺฐิกิเลสทุจฺจริติญฺชิตนฺติ อิมานิ สตฺต
อิญฺชิตานิ จลิตานิ ผนฺทิตานิ. นตฺถิ กุหิญฺจีติ กตฺถจิ เอการมฺมเณปิ นตฺถิ.
สนฺโตติ ปจฺจนีกกิเลสานํ สนฺตตาย สนฺโต. วิธูโมติ กายทุจฺจริตาทิธูมวิรหิโต.
อนีโฆติ ราคาทิอีฆวิรหิโต. นิราโสติ นิตฺตโณฺห. อตารีติ ติณฺโณ อุตฺติณฺโณ
สมติกฺกนฺโต. โสติ โส อรหํ ขีณาสโว. ชาติชรนฺติ เอตฺถ ชาติชราคหเณเนว
พฺยาธิมรณมฺปิ คหิตเมวาติ เวทิตพฺพํ. อิติ สุตฺตนฺเตปิ ๕- คาถายปิ
อรหตฺตผลสมาปตฺติเยว กถิตาติ.
                        ๓. สาริปุตฺตสุตฺตวณฺณนา
      [๓๓] ตติเย สงฺขิตฺเตนาติ มาติกฏฺฐปเนน. วิตฺถาเรนาติ ฐปิตมาติกาวิภชเนน.
สงฺขิตฺตวิตฺถาเรนาติ กาเล สงฺขิตฺเตน กาเล วิตฺถาเรน. อญฺญาตาโร จ ทุลฺลภาติ
ปฏิวิชฺชนกปุคฺคลา  จ ทุลฺลภา. อิทํ ภควา "สาริปุตฺตตฺเถรสฺส ฆฏฺเฏมี"ติ
อธิปฺปาเยน กเถสิ. ตํ สุตฺวา เถโร กิญฺจาปิ "อหํ ภนฺเต อาชานิสฺสามี"ติ
น วทติ, อธิปฺปาเยน ปน "วิสฺสฏฺฐา ตุเมฺห ภนฺเต เทเสถ, อหํ ตุเมฺหหิ เทสิตํ
ธมฺมํ นยสเตน นยสหสฺเสน ปฏิวิชฺฌิสฺสามิ, มเมส ภาโร โหตู"ติ สตฺถารํ เทสนาย
อุสฺสาเหนฺโต เอตสฺส ภควา กาโลติอาทิมาห.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ลทฺธนาเม  ๒ ฉ.ม.,อิ. นิพฺพานํ นิพฺพานนฺเตว  ๓ สี.,อิ. โอวรานิ.
@เอวมุปริปิ    ๔ ฉ.ม.....สกอตฺตภาวานิ หิ          ๕ สี.,อิ. สุตฺเตปิ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๑๑๓-๑๑๔.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=113&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=2530&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=2530&modeTY=2&pagebreak=1#p113